Overleven in een wigwam
Een indianenverhaal uit de polder
—ZATERDAG 29 MEI 1982
O
ie
Extra
Een indianen-freak. Dat is Wouter Ramaker, grondlegger van het
Leonard Peltier House: een informatie- en expositiecentrum voor
indiaanse en andere uitheemse culturen, gevestigd aan de
Amsterdamse Overtoom 262. Vroeger woonde Ramaker daar zelf,
maar enige tijd geleden is hij verhuisd naar Ouderkerk aan de
Amstel, waar hij midden in het groene polderlandschap een heuse
indiaanse nederzetting heeft gesticht. Wij zochten hem daar op en
hoorden het hoe en waarom.
Lezende daarover en over de le
venswijze van andere noma
dische natuurvolken zoals de
eskimo's en de Australische
Aboriginals ontdekte Rama
ker een alternatief, dat onze
consumptiemaatschappij
voor de ondergang moet be
hoeden.
Grote Kringloop
Gelaten zegt hij: „In Nederland
zitten wij ons maar druk te
maken om de begroting maar
déér gaat het natuurlijk niet
om. Het gaat om Het Leven.
Dat is een keten die je niet
mag onderbreken. Grote
Kringloop, weet je wel. Dat
zeggen de indianen ertegen.
Maar met onze technologi
sche ontwikkeling maken wij
Het Leven kapot."
„Al die nutteloze elektrische
apparaten. Ballast noem ik
het. Weg ermee! En al die au
to's. De wereld barst ervan.
Maar toch komen er elke dag
weer bij. Wij vervuilen maar,
vervuilen maar en denken:
daar vinden we wel iets voor
uit. Maar we vergissen ons,
want de Natuur is ons de
baas en dat blijft-ie."
„Begrijp me goed: ik wil geen
martelaar zijn, nog minder
een evangelist, maar waar
gaat het nou eigenlijk om?
Gaat het erom dat we morgen
te eten hebben? Bullshit.
Waar het om gaat is de we
reld, hoe die er over vijfen
twintig jaar uitziet."
Door
Sjak Jansen
„De wereld moet leefbaar zijn.
Voor ons, maar ook voor onze
kinderen en voor hun kinde
ren. Daarom kan ik bodem
verontreiniging niet begrij
pen. Dat recht hebben we
met. De aarde is net zo goed
van onze nakomelingen als
van ons."
„En ach, duizend jaar geleden
konden we wèl zonder. En 'de
indianen nu nog. Dat maakt
hen ook zo interessant. Eind
vorige eeuw in de Black Hills
van South-Dakota hebben ze
de Europese kolonisatie afge
weerd door generaal Custer
en zijn blauwjassen flink van
katoen te geven. Tegelijk
hebben ze daarmee de op
mars van al die overbodige,
elektrische rotzooi gestuit."
„En ze leven daar nog steeds op
hun eigen manier, zonder
Moeder Aarde geweld aan te
doen."
Buiten, vlakbij de grote wig
wam, brandt een kampvuur.
Verderop, in een aangren
zend weiland, graast het
stamboekvee van de buur
man Deze stond onlangs raar
te kijken toen een tiental in
dianen bij Ramaker op be
zoek was en 's ochtends om
vier uur bij een vuurtje een
sweat-lodge opvoerden
De sweat-lodge heeft veel weg
van de sauna. Het verschil zit
'm in het feit dat de sweat-
lodge een heilig ritueel is dat
behalve een lichamelijke rei
niging ook een spirituele zui
vering beoogt. Je doet het in
een klein bolvormig tentje,
gemaakt van vier wilgetenen.
Beneden aan de dijk
staat een enorme wig
wam. Sitting Bull Col
lege heet het er. Het is
een kleine indiaanse
nederzetting midden in
het groene hart van
Holland.
Er wonen twaalf mensen, on
der wie Wouter Ramaker en
zijn twee vrouwen. Drie jaar
geleden bekeerde de nu 44-ja-
rige Amsterdammer zich tot
het indiaanse geloof. Sedert
dien bidt hij alleen nog maar
tot the Great Spirit. En als hij
bidt, bidt hij voor Het Leven,
voor de leefbaarheid van
Moeder Aarde waarvan wij
allen een kind zijn.
De Westerse mens moet naar
zijn overtuiging weer mens
worden; één met de natuur.
Door onze technologische
vooruitgang zijn wij daar in
de loop der jaren nogal van
vervreemd. Ramaker vindt
dat maar een hachelijke zaak
omdat de natuur naar zijn
mening de baas is. Daarom is
hij van oordeel dat wij de weg
terug moeten vinden. De in
dianen kunnen ons die weg
wijzen.
Ramaker heeft een en ander sa
mengevat in een spreuk, wel
ke is te lezen op de wand van
een bouwvallige schuur. Wie
het erf van Sitting Bull Colle
ge betreedt, kan 't niet ont
gaan: Let's put our minds to
gether and see what future we
can make for our children. Er
vlakbij zien we een groot por
tret van Chief Quana Parker,
opperhoofd van de Coman-
che-indianen. En daarachter
doemen de grauwe torenflats
van Amstelveen op.
Winnetou
Wanneer wij het erf opgaan, is
Wouter Ramaker in de weer
met een schichtige appaloosa
(gevlekt indianenpaard). In
niets lijkt hij op een indiaan
en volgens Ramaker is dat
ook de bedoeling. „Wanneer
men mij als een curiositeit
gaat beschouwen, word ik
huiverig", zo bekent hij.
Hij mag er dan wel een indiaan
se levenswijze op na houden,
„maar dat wil niet zeggen dat
ik ook een indiaan bén. En ik
geef hier wel rondleidingen
voor schoolklassen en derge
lijke, maar ik wil niet dat het
hier een soort Bobbejaanland
wordt."
Sitting Bull College is dan ook
een heel serieuze aangelegen
heid. Totempalen en andere
indiaanse gimmicks, die men
in de boeken van Winnetou
en Hiawatha tegenkomt, zal
men er dan ook tevergeefs
zoeken. Maiskoeken en toma
hawks idem dito. Wel heeft-
Ramaker een verentooi, maar
die prijkt slechts zelden op
zijn blonde scalp. Die tooi is
veeleer een sierobject, net als
de oude indianenprenten en
de twee pijlen en bogen aan
de muur.
Sitting Bull College is eigenlijk
wat de Amerikaanse india
nen een survival school noe
men: een instituut waar men
de oude indiaanse cultuur
laat herleven. In Amerika
voorzien deze survival
schools in een groeiende be
hoefte. Onder de Amerikaan
se indianen, zowel in de re
servaten als in de steden, is al
meer dan tien jaar een duide
lijke herleving van de oude
indiaanse cultuur waarneem
baar.
Wounded Knee
Openbaarde zich dat in het be
gin van de jaren zeventig in
fel en soms gewapend verzet
(Wounded Knee), tegenwoor
dig geven de indianen van
die herleving veeleer blijk
door en masse de survival
schools te bezoeken. Daar
worden hun oude indiaanse
rituelen weer aangeleerd en
dat moet hen helpen hun oor
sprong terug te vinden.
Het was naar aanleiding hier
van, dat Wouter Ramaker sa
men met indianen-kenner
Maarten Duk en hun beider
aanhang besloot een Neder
landse survival school te
stichten. In Ouderkerk aan
de Amstel kochten zy een
vervallen boerderij met wat
land en stallen eromheen.
Er werd druk verbouwd, maar
eerdaags is het zover en zal
Chief Lame Dear van de Mi-
niconjou-indianen uit het
Amerikaanse South-Dakota
overvliegen om het Holland
se indianencentrum officieel
te openen. Een ieder is dan
welkom om een pijpje mee te
roken.
Wouter Ramaker, regisseur van
reclamespots van beroep,
verheugt zich daar nu al op
Zyn belangstelling voor de
indianen-cultuur ontstond
nadat hy in een boek van de
Duitse filosoof Friedrich En
gels (De oorsprong van het
gezin, het particuliere eigen
dom en de staatkennis had
genomen van de samenle
vingsvormen van de Irokese
indianen, die ooit hun wig
wams hadden staan op de
plaats waar nu New York is.
Deze wilgetenen symboliseren
de vier elementen die de in
diaan onderscheidt, te weten:
lucht, water, aarde en vuur.
De bedoeling is zich daarmee
naakt te confronteren, con
tact te zoeken met the Great
Spirit en vervolgens te bid
den voor de bergen en de ri
vieren. de tweevoetigen en de
viervoetigen. de bloemen en
de planten, kortom: al wat
leeft.
Terwijl Wouter Ramaker er
over vertelt, geeft hy een klei
ne rondleiding. Behalve zyn
tot stal omgebouwde woning
en twee authentieke Belgi
sche woonwagens toont hy
ons de alternatieve manege
Sitting Bull College beschikt
over acht paarden en daarop
kun je niet alleen leren ry-
den, maar je kunt er ook mee
leren „leven", waarin de in
dianen meester zyn
Een bezoek aan Sitting Bull
College moet volgens Rama
ker („met het redden van de
zeehondjes, redden we de
wereld niet") de mensen er
van overtuigen dat er ook
zonder een elektrische kaar-
tenschudder te leven valt. Te
zyner tyd is het de bedoeling
dat uit Amerika gerenom
meerde medicijnmannen
naar Ouderkerk overkomen
om gastcolleges te geven in
het vinden van de weg terug.
Kluk-Kluk
Anderzijds wil Ramaker een
actie ontketenen, die ertoe
moet leiden dat kindervriend
Kluk-Kluk in de anonimiteit
verdwijnt „Een indiaan in
het voorprogramma van een
circus... ik vind het byna iets
racistisch hebben", zegt Ra
maker. „Laten ze by Pipo
maar eens een rabbi in het
voorprogramma doen. gega
randeerd dat je dan de pop
pen aan het dansen hebt."
„Honderden jaren lang is de in
diaan afgeschilderd als een fi
guur uit de Donald Duck en
daar moet nu maar eens een
einde aan komen", zo meent
Ramaker en hy citeert Rus
sell Means, de grote leider
van de Amerikaanse ïndia-
nenbeweging, die heeft ge
zegd dat de blanke mens eens
een toontje lager moet zin
gen.
De indianen-cultuur is Rama
ker zo langzamerhand aan
het hart gebakken. Hy zegt
met overtuiging te kunnen
vechten tegen iedereen die
erop uit is die cultuur kwaad
te berokkenen. De middelen
die Amerika daartoe ter hand
neemt, worden volgens Ra
maker allengs brutaler
„Een recent voorbeeld zyn de
Hopi-indianen", vertelt hy.
De Hopi's vormen de oudste
indianenstam van Amerika
Ze leven in het zuiden van de
Verenigde Staten, op de
grens van Colorado en Utah,
en ze houden zich volgens
Ramaker onder meer bezig
met mystieke dingen, zoals
vliegende schotels. Ze wonen
op een berg, midden in het
reservaat van de Navtyo-in-
dianen.
„In die berg", verhaalt Rama
ker, „zit uranium en nu is er
een particuliere onderne
ming die dat uit de grond
haalt Maar ze doet dat op een
manier die zijn weerga niet
kent. Die methode heet:
stnpmimng. Dat wil zeggen
dat het hele land wordt om
geploegd. Dat wordt er zo'n
puinhoop daarmee kunnen
de Hopi's straks niks meer
beginnen. Indirect worden ze
dus zonder pardon van hun
land verbannen..."
Moeder Aarde
Nog afgezien van gevaren van
radio-actieve aard, zo vertelt
Ramaker, zyn de Hopi-india-
nen bevreesd dat het even
wicht van Moeder Aarde
wordt verstoord, nu uit een
bepaald deel van onze pla
neet een aanzienlyke hoe
veelheid van een grondstof
wordt geplunderd Zolang
baas Natuur de grondstoffen
zelf niet delft, moeten haar
ondergeschikten dat ook niet
doen. zo redeneert een in
diaan
Andermaal stelt Wouter Rama
ker dat de natuur de baas is.
Hy illustreert het met een
fraai voorbeeld. „Ook al zyn
we met onze technologie nog
zo ver vooruit, dat poedertje
dat die astronauten mee naar
de maan nemen om te eten is
toch van échte spruitjes ge
maakt. hoor."
Op Sitting Bull College zal Ra
maker er in elk geval naar
streven alle technologische
„ballast" zo veel en zo snel
mogelyk uit te bannen, „hoe
wel ik video toch wel een erg
boeiende uitvinding vind
Over een jaar hoopt hy de elek
tnciteit af te sluiten. „En de
telefoon hoop ik te zyner tyd
ook weg te kunnen doen",
zegt hy als we by het kamp
vuur staan ..Want waarom
zou ik het niet doen? Vroeger
konden we ook zonder dat
ding en de indianen nu nog",
stelt hij
Afgezien daarvan rooksigna-
Hfl too tan 0MB I
per minuut
Wouter
Ramaker op
Sitting Bull
College Aan de
einder doemen de
grauwe
Amstelveense
torenflats op.
Wouter Ramaker en één van zijn appaloosa's. "Je moet met deze paarden leren 'leven', net als de indianen'
(Foto's Peter
