"Het idee dat
je nodig bent,
dat is fijn"
'Mensen enthousiast houden, daar gaat het om'
Foto straalt iets uit
Veel
kritiek
op het
arbeids
bureau
Werklozen kregen reacties
Een maand geleden ver
scheen de laatste aflevering
van "Maak er werk van",
een initiatief om werkzoe
kenden de kans te geven
zich in de zaterdagkrant te
presenteren aan werkge
vers met vacatures. Wat is
er sindsdien met hen ge
beurt? Hoe waren de reac
ties van hun omgeving en
belangrijker: zijn ze werk
loos gebleven of kwam er
uitzicht op werk? Vandaag
hun reacties en ook een ge
sprek met de directie van
het Gewestelijk Arbeidsbu
reau over de knelpunten in
de arbeidsbemiddeling.
"Het zou best wel eens kunnen
dat iemand die zichzelf met
foto in de krant aanbiedt z'n
eigen baan schept. Het is mis
schien een gekke vergelij
king maar een produkt dat
aantrekkelijk in de winkel
wordt uitgestald roept ook
vaak bij mensen een reactie
op van: he. dat is interessant,
dat koop ik".
Volgens drs. J.G. de Klerk,
woordvoerder van het Neder
landse Christelijke Werkge
versverbond, gaat het er om
jezelf uit de ondoorzichtige
arbeidsmarkt te lichten. Een
rubriek als 'Maak er werk
van' acht hij daartoe een goe
de mogelijkheid. De Klerk:
"Veel markten zijn ondoor
zichtig. Als je bijvoorbeeld
een auto koopt dan ga je af op
bepaalde voorkeuren. Zou je
een totaal overzicht van alle
merken met hun voor- en na
delen hebben dan zou je
waarschijnlijk tot een andere
keuze komen. Nou, de ar
beidsmarkt is ook ondoor
zichtig en niet te overzien. De
kunst is nu jezelf daaruit te
lichten. Ik zou het geen gek
ke zaak vinden om als werk
loze naar honderd werkge
vers een briefje te sturen met
foto. Ook die foto is belang
rijk, daar straalt iets van uit.
Werklozen zijn ook nog wel
eens aarzelend in het benade
ren van personeelsafdelin
gen. Gewoon bellen of er nog
wat is, initiatief nemen. Niet
op het Arbeidsbureau wach
ten, daar zijn lang niet alle va
catures bekend"
Mr. R.Th. v. Leeuwen, sekreta-
ris van de Leidse Vereniging
voor Industrie, zegt dat nogal
wat werkgevers meer ver
trouwen hebben in werklo
zen die zelf actie ondernemen
dan in mensen die door het
Arbeidsbureau worden ge
stuurd. "Ik weet dat bij som
migen het idee leeft dat het
Arbeidsbureau een reservoir
is van minder geschikte kan
didaten. Gezien bepaalde er
varingen is dat voor een deel
juist maar berust ook voor
een deel op een vooroordeel.
Zo'n rubriek met fotootjes in
de krant is een aardig idee.
Het gekke is dat je er dan net
iets eerder toekomt om ie
mand aan te schrijven dan
wanneer je de gegevens over
zo'n persoon op een andere
manier krijgt".
"Die rubriek zou best zinvol kunnen zijn als werkgevers daar met
interesse naar kijken. Maar dat is moeilijk na te gaan. Het schiet zijn
doel voorbij als de mensen het alleen maar als een grappige pagina
zien".
Mevrouw Gottschald uit Lisse,
één van de negentig werklo
zen die via het Leidsch/Al-
phens Dagblad op zoek ging
naar een baan verplaatst zich
moeiteloos in het dilemma
waarvoor de redactie van
"Maak er werk van" zich een
paar maanden geleden ge
steld zag. Arbeidsbemidde
ling via de krant, veel erva
ring was er niet mee. Hoe
vond je een formule, waarbij
werklozen op een serieuze
manier naar buiten konden
treden, die tegelijkertijd de
aandacht van werkgevers
kon trekken, en dat alles zon
der valse verwachtingen te
wekken.
Een half miljoen werklozen als
prijs voor een zieke economie
is een gegeven waar nog lang
mee geleefd zal moeten wor
den. Maar nodeloos werkloos
zijn, thuis zitten, terwijl er op
een paar kilometer afstand
een werkgever om je zit te
springen, daar moet wat mee
te doen zijn. Want hoe raar
het ook klinkt: ook dat komt
nog steeds voor, al het werk
van arbeidsbureaus en alle
persoonlijke initiatieven van
werkzoekenden ten spijt.
Met "Maak er werk van" werd
vijf weken lang een poging in
die richting gewaagd. Ieder
een deed vrijwillig mee. Het
Gewestelijk Arbeidsbureau
in Leiden en Lisse (Alphen
verleende geen medewer
king), die ingeschreven werk
zoekenden namens ons een
deelnameformulier stuurde
en de werklozen zelf die op
vrijwillige basis mee konden
doen.
Een maand later blijkt dat
twintig procent van de deel
nemers een reactie van werk
geverszijde heeft gekregen.
In sommige gevallen leverde
dat vrij snel werk op, in ande
re gevallen kwam er niets uit,
weer anderen zijn nog in een
sollicitatieprocedure gewik
keld. Veel deelnemers von
den tussentijds op eigen ini
tiatief werk.
Een greep uit hun bevindingen.
Iets meer vertellen
De heer Van Nieuwkoop uit
Lisse: "Ik heb drie reacties
gehad. Twee liepen op niets
uit; met één ben ik nog bezig.
Daar komt misschien een
baan uit. Het fijne vond ik dat
ik over mezelf kon vertellen.
Ik sta bij het arbeidsbureau
als timmerman ingeschre
ven. Maar in mijn vrije tijd te
ken ik veel en ontwerp ik
meubels. Daar zijn ook de
reacties op gekomen. Ik heb
op het arbeidsbureau wel
eens gevraagd of ik ook mijn
interesses buiten mijn werk
op mijn kaart mocht vermel
den. Maar als je geen officiële
papieren hebt of werkerva
ring, doen ze dat niet".
Mevr. Van der Star uit Oude-
Ade kreeg via de krant werk
aangeboden in een restaurant
in Leiden. Ze heeft het niet
gedaan vanwege de afstand
en omdat ze 's avonds laat al
leen over straat zou moeten.
Ze heeft nu gekozen voor
dagwerk in een personeels-
restaurant van een zieken
huis. "Ook niet dicht bij huis,
ik moet er vroeg voor op en
veel voor reizen, maar ik ben
blij dat ik het heb".
Mevr. Trines uit Sassenheim
kreeg direct twee reacties.
!V*
"Ik wilde iets met computers
en kreeg een uitnodiging
voor een gesprek bij een be
drijf in Amsterdam. Maar het
gesprek ging niet door omdat
degene die ik mogelijk zou
opvolgen, zijn ontslag introk.
De andere baan was bij de be
lastingdienst, maar vergde
eerst een studie van twee
jaar. Voor een leuke baan had
ik dat wel over gehad, maar
het werk dat ik te doen zou
krijgen had weinig met pro
grammeren te maken. Ik heb
er lang tegen aan gehikt,
maar het toch laten schieten.
Ik doe nu seizoenwerk. Ser
veren en schoonmaken.
Daarna kan ik in Duitsland
als landmeter werken. Je
Omscholing en dat soort din
gen, daar moet je zelf initia
tief toe nemen, anders ge
beurt het niet. Ik vond die ru
briek zinvol. Er belde zelfs
nog iemand die me een tip
gaf voor een tijdschrift over
computers".
Kiezen
Trudy Kwik uit Leiden kreeg
vijf reacties op haar deelna
me en bevond zich daardoor
in de luxe positie dat ze kon
kiezen. Het werd een admini
stratieve baan bij een bedrijf
in Zoeterwoude.
is nauwelijks werk te vinden
en ook de leeftijd van de
werkloze speelt een belang
rijke rol. Mevrouw Kalkman
uit Voorschoten hoorde hele
maal niets. "Maar ja ik ben 48
jaar en ze nemen waarschijn
lijk liever een jonger ie
mand". Dat vermoeden heeft
ook de heer Eisinga (59) uit
Lisse: "Ik heb geen reacties
gehad. Dat had ik ook niet di
rect verwacht, maar ik vond
het initiatief de moeite
waard. Ik heb 35 jaar bij de
zelfde baas gewerkt in de wo
ninginrichting en toen werd
het bedrijf gesloten. Dat is
een hard gelag. Je blijft pro
beren ook al weet je dat het
op jouw leeftijd moeilijk is"
Bij de deelnemers valt nogal
wat kritiek te beluisteren op
de arbeidsbureaus. "Je hoort
nooit wat". "Je moet zelf ini
tiatieven nemen", aldus veel
gehoorde klachten.
Even nodig
Jan Fielemon (25) uit Leiden
verloor zijn baan als timmer
man, is nu elf maanden werk
loos. "Als je zelf niets onder
neemt, blijf je werkloos, dat
is een ding dat zeker is voor
mij. Ik heb één reactie gehad.
Kon als betontimmerman
werken. Ik had daar geen er
varing mee, maar heb het
toch gedaan. Na een week
bleek dat het niet ging Ik
moest teveel leren en daar
door lag mijn tempo te laag.
Jammer, maar je hebt toch
weer wat gedaan. Je moet je
zelf bezighouden. Op tijd op
staan en niet in een stoel gaan
zitten. Dan gaat het mis. Men
sen zeiden wel: waarom ga je
met je kop in de krant staan.
Nou dat is makkelijk zat: ais
je elf maanden thuis zit, dan
grijp je zo'n kans. Ik vond het
een prima idee. Die man die
mij werk aanbood is hier
thuis komen praten met me.
Dat gaf mij een goed gevoel.
Ook al is het dan niets gewor
den Je had toch even het
idee dat je nodig was".
"Elke gelegenheid die geboden wordt
om mensen aan werk te helpen moet
worden aangegrepen. Elke presenta
tie is meegenomen". Dat is de reactie
van adjunct-directeur C. Schipper
van het Gewestelijk Arbeidsbureau
in Leiden op het experiment dat deze
krant via de rubriek 'Maak er werk
van' een aantal weken heeft uitge
voerd.
Zijn bureau werd vorig jaar per maand
gemiddeld met ruim 5300 werklozen
geconfronteerd. Overigens wordt
momenteel ongeveer twintig procent
van het aantal mensen dat zich bij
het Arbeidsbureau als werkloze laat
inschrijven binnen zes tot acht we
ken weer aan een baan geholpen.
Twee jaar geleden lag dat percentage
nog op ruim vijftig.
Schipper over de meldings- en bemid
delingsprocedure bij werkloosheid:
"Volgens de sociale wetgeving moe
ten mensen die werkloos zijn gewor
den zich laten inschrijven bij een Ar
beidsbureau om in aanmerking te
komen voor een uitkering. Er wordt
een stamkaart ingevuld en vervol
gens moeten de mensen zelf een in-
schrijvingskaart invullen. Daar kun
nen ze niet iemand anders voor stu
ren, dat moeten ze persoonlijk doen.
Wij geven daarna een bewijsje voor
de bedrijfsvereniging waarmee ze
een uitkering kunnen aanvragen".
De ingeschrevenen gaan na aanmel
ding in de vraag-en-aanbod-vergelij-
king, zoals Schipper het uitdrukt. De
mensen bij wie zonder problemen
bemiddeld kan worden komen te
recht in het zogenaamde 'makkelijke
bestand'. Degenen die desondanks
niet binnen twee maanden aan een
baan kunnen worden geholpen ko
men vervolgens terecht in het 'moei
lijke bestand' waarin ook werklozen
terug te vinden zijn die bijvoorbeeld
hun leeftijd tegen hebben, over wei
nig opleiding beschikken of door
persoonlijke factoren (lichamelijke
handicap, sociaal minder aangepast
enz.) moeilijk aan de slag komen.
In een jaar tijd vindt in het werklozen-
bestand de niet onaanzienlijke door
stroming van negentig procent
plaats. De problemen doemen vooral
op als iemand langer dan een jaar
werkloos is. Schipper: "Stilstaand
water gaat stinken. Na een jaar werk
loosheid worden de mensen zelf min
der actief om een baan te vinden. Wij
proberen ze wel te stimuleren want
de grootste kans op een baan ligt
toch altijd nog bij de mensen zelf.
Hun houding, het opbrengen van en
thousiasme is belangrijk. Maar ik be
grijp ook wel dat het niet meevalt om
enthousiast te blijven na vele tiental
len keren je neus te hebben gestoten
bij sollicitaties".
Zakelijk
"Mensen die één twee jaar werkloos
zijn beginnen op een gegeven mo
ment te klagen over gebrek aan aan
dacht. Dat hangt misschien samen
met de verkeerde ideëen die er over
een Arbeidsbureau leven. Wij hante
ren een zakelijke aanpak. Wij laten
geen mensen naar het bureau komen
om een praatje te maken in de trant
van: Hoe is het met je? Wij nemen de
mensen niet bij de hand en zeggen:
jonge, jonge wat is het toch erg.
Zoiets heeft niets met bemiddeling
te maken. Mensen oproepen maar ze
niets kunnen bieden is frustrerend.
Wij zijn per slot van rekening geen
maatschappelijk werkers"
"Wij zijn wel regelmatig met de men
sen bezig maar we zijn ook eerlijk.
Tegen iemand van boven de 55 jaar
zeggen we soms: We zien geen kans
voor u. Het heeft geen zin de mensen
wat voor te spiegelen. Maar ik kan
me de klacht van sommige werklo
zen wel voorstellen. De verwachtin
gen aan die kant zijn vaak ook zo
hoog gespannen. Voor de arbeidsbe
middelaars is dat soms frustrerend
werk. Zeker als je op papier met
mensen zit waar je eigenlijk niets
voor kunt doen, voor wie je geen uit
zicht ziet".
Op de inschrijvingskaart van werklo
zen worden opleiding en eventuele
vorige beroep vermeld. De mogelijk
heid om uit te weiden over andere
gewenste banen, bijvoorbeeld met
vermelding van vrije tijdsbezighe-
den lijkt tot ergernis van veel werklo
zen beperkt. Schipper daarover:
"Mensen worden ingeschreven naar
hun hoofdberoep. Er is wel ruimte
voor andere interesses maar daar zijn
we toch wat voorzichtig mee. Als ie
mand zegt dat hij wel aardig als lood
gieter uit de voeten kan maar hij be
schikt niet over officiële papieren
dan weten wij niet of hij het kan. Een
eventuele werkgever kunnen we dan
niets garanderen"
Omschakelen
"En dan heb je ook nog een categorie
mensen die echt niet realistisch is.
Mensen die bij wijze van spreken
willen worden ingeschreven als pro
fessor in de biochemie zonder dat ze
daarvoor de vereiste opleiding heb
ben. Nou, dat doen we dus niet. Wat
we wel doen is mensen stimuleren
voor een ander beroep te gaan leren,
zich te laten omscholen als in hun ei
gen beroep de perspectieven niet erg
gunstig zijn".
Bij de bemiddelingspogingen wordt
het Arbeidsbureau met de tamelijk
frusterende situatie geconfronteerd
dat veel werkgevers hun vacatures
niet melden. Schipper: "Wij weten
waarschijnlijk maar twintig procent
van de werkelijke vacatures. De
overheid denkt er wel over de werk
gevers te dwingen hun vacatures te
melden maar het probleem is: hoe
controleer je dat? En bovendien:
welke sancties moetje treffen als een
werkgever het niet doet? Overigens
zijn onze contacten met de werkge
vers niet slecht. We beschikken over
een vestigingsrcgister van alle be
drijven die staan ingeschreven bij de
Kamer van Koophandel. Regelmatig
houden we vraagenquetes bij werk
gevers om ze op te porren hun vaca
tures te melden. Met de Vereniging
van Industnélen hebben we ook een
goed contact. Maar we kunnen de
werkgevers geen touwtje om de nek
doen en zeggen: hier met die vacatu
res"
Overreding
Die vacatures moeten dus worden bin
nengehaald via overreding en goede
contacten en datzelfde geldt ten aan
zien van deeltijdarbeid. Schipper:
"We stimuleren het wel maar zolang
et geen oplossing is gevonden voor
de meerkosten die deeltijdarbeid
met zich meebrengt is het een moei
lijke zaak Dan zie ik meer heil in
werktijdvermindering".
Heil ziet Schipper ook in de ANS ofte
wel het Arbeidsbureau Nieuwe Stijl
die na een inwerkperiode van een
jaar eind '83 z'n beslag moet krygen.
Naast de nu al functionerende vaca
turebank waar mensen in kunnen
neuzen om te kijken of er iets van
hun gading bij is en vervolgens zon
der tussenkomst van het Arbeidsbu
reau rechtstreeks contact met de be
trokken werkgever kunnen opne
men komt er ook een sollicitatie-
bank Die bank is bedoeld voor
werkgevers Via bemiddeling van
het Arbeidsbureau kunnen ze con
tact zoeken met een geschikt lijken
de kandidaat. Verder heeft Schipper
het nog over een Bcrocpenboetiek
(met gegevens over alle vakken die
er zo ongeveer zijn) en over beroe
pen voorlichters die tot het openbaar
gedeelte, /cg de arbeidsmarktwinkel
van de ANS zullen behoren.
Schipper "Enthousiast bezig blijven,
dat is belangrijk, zowel voor werklo
ze. werkgever als bemiddelaar. Het
valt Ug<nwoordig vaak niet mee
maar als dat enthousiasme inzakt
dan kun je het verder helemaal wel
vergeten".
