Britten vestigen basis
Britse en Argentijnse
kardinalen overleggen
Werkgevers actief
in Spaanse
verkiezingen
Zuiveringen in Roemenië
China haalt fel
uit naar Rusland
EG-landen komende
week met verklaring
Onzekerheid over aantal slachtoffers
Mitterrand Yerj!genheid
belooft
Afrika hulp
ZATERDAG 22 MEI 1982
Buitenland
PAGINA
Over Falkland-conflict
BRUSSEL (DPA/Reuter/UPI)
De landen van de Europese
Gemeenschap leggen maan
dag na een bijeenkomst van
hun ministers van buiten
landse zaken in Brussel een
politieke verklaring af over
de militaire ontwikkeling in
het Falkland-conflict
De voorzitter van de minister
raad. Leo Tindemans, volgde
de ontwikkelingen gisteren
op de voet om zijn collega's
maandag een ontwerp-ver-
klaring ter onderschrijving te
kunnen voorleggen. Naar uit
welingelichte kringen werd
vernomen zal in de verkla
ring bezorgdheid worden uit
gesproken over het feit dat
het zoeken naar een vreedza
me oplossing klaarblijkelijk
mislukt is.
De vraag was gisteren of dat
men het militaire optreden
van Engeland zou steunen of
men niet verder zou gaan dan
het uitspreken van 'begrip'.
In diplomatieke kringen in
Brussel werd verwacht dat
de sancties die de EG tegen
Argentinië genomen heeft,
na de verlenging met zeven
dagen in de nacht van maan
dag op dinsdag, niet nog eens
geprolongeerd zouden wor
den. Men redeneert daarbij
dat de sancties onderdeel
vormden van gecoördineerd
streven naar een vreedzame
oplossing, die nu niet meer
mogelijk schijnt.
De EG had direct na het ont
staan van het conflict op
grond van solidariteit met
Engeland een totaal invoer
verbod voor Argentijnse pro-
dukten afgekondigd. De ver
lenging haalde geen eenstem
migheid meer, alleen een
meerderheid.
Paus toch naar Engeland
(Van onze correspondent
ROME - Zou paus Johannes
Paulus II zijn voorgenomen
reis naar Engeland van 28
mei tot 2 juni kunnen laten
doorgaan in ruil voor de be
lofte van een later bezoek aan
Argentinië? Over een reis
naar Argentinië is in ieder ge
val gesproken tijdens de
lunch die de paus gistermid
dag had met de Britse kardi
nalen George Basil Hume
van Westminster en Joseph
Gordon Gray van Edinburg
en hun Argentijnse collega's,
alle vier in grote haast door
de paus naar Rome ontbo
den.
Een opgewekt uitziende kardi
naal Hume vertelde hierover
in een korte persbijeenkomst
na de lunch. ..Ik ben een man
van gebed", zei hij, „en dus
blijf ik optimistisch over het
bezoek aan ons land" Maar
hij voegde er dadelijk aan
toe. dat „alles afhangt van de
aard en de omvang van het
conflict. Als de militaire actie
zich verder uitbreidt, is onze
positie niet langer houd-
Hume en zijn collega's in het
Britse episcopaat hebben de
laatste weken alles in het
werk gesteld om de paus er
van te overtuigen zijn reis
door te laten gaan. Ook van
de kant van de Britse rege
ring is sterke druk op het Va-
ticaan uitgeoefend om de reis
niet af te zeggen.
Het dilemma van de paus is
duidelijk: als hij in de huidi
ge omstandigheden naar En
geland gaat, kan hij zeker zijn
van negatieve reacties in Ar
gentinië en het hele overwe
gend katholieke werelddeel,
dat hem na aan het hart ligt.
Van de andere kant zou de
katholieke minderheid in En
geland bitter teleurgesteld
zijn, als de lang aangekondig
de en met enorme kosten
voorbereide reis niet door
ging
De plotselinge oproep aan de
Britse en Argentijnse kardi
naals om naar Rome te ko
men en de zaak met de paus
te bespreken, is een laatste
poging om een door allen
aanvaarde oplossing te vin
den.
LONDEN (GPD/Reuter) Britse militairen hebben gister
avond een stevig bruggehoofd gevestigd op de Falk-
lands. De Britten hebben volgens minister Nott van de
fensie nu een stevige basis aan land.
Eerder op de dag landden Britse militairen op verschillen
de plaatsen op de Falkland-eilanden. Ze ondernamen ac
ties tegen Argentijnse stellingen. Daarbij sneuvelden 21
Britten.
Nott verklaarde dat veertien Ar
gentijnse toestellen zijn neerge
schoten en twee helikopters op
de grond zijn vernietigd. Argen
tinië verklaarde dat zyn strijd
krachten de aanvallen hebben
weerstaan. De Argentijnen zou
den vijf Britse fregatten in brand
hebben geschoten, vier andere
schepen hebben beschadigd en
een Harriër-gevechtsvliegtuig
hebben neergehaald.
De Britse aanval op de Falkland-
eilanden kwam nog geen 24 uur
nadat de secretaris-generaal van
de Verenigde Naties. Javier Pe
rez de Cuellar, aangekondigd
had dat zijn bemiddelingspoging
op een mislukking was uitgelo
pen.
Volgens militaire waarnemers in
Londen gaat het bij de invallen
niet alleen om vernietiging van
Argentijnse militaire voorraden,
maar zouden de Britten ook vei
lige bases willen creëren voor
hun Hamer-straaljagers.
Woordward heeft het, geheel vol
gens verwachting, niet willen la
ten aankomen op ëén massale
landing, die ongetwijfeld vele
slachtoffers zou hebben geeist.
De invallen op verschillende
plaatsen hebben onder meer de
bedoeling de Argentijnse troe
pen op de Falkland-eilanden ver
der te isoleren, en daarmee te de
moraliseren.
Succes
Het was gisteravond nog niet be
kend in hoeverre de Britse aan
vallen succes hebben opgele
verd, en waar schermutselingen
hebben plaatsgevonden. Ook
over slachtoffers of materiële
schade werden gisteravond in
Londen nog geen mededelingen
gedaan.
Wel werd bekendgemaakt dat, pa
rallel aan de invallen, Britse
schepen Argentijnse stellingen
hebben beschoten. Harriër-
straaljagers hebben op West-
Falkland doelen gebombar
deerd, aldus deze bekendma
king.
De woordvoerder van het ministe
rie van defensie in Londen zei
gisteravond, dat hem over verlie
zen door Argentijnse beschietin
gen geen mededelingen hadden
bereikt. Eerder had hij wel het
verlies van de Sea King-helikop-
ter bekendgemaakt. De helikop
ter stortte neer, terwijl hij bezig
was manschappen van het ene
schip van de oorlogsvloot naar
een ander over te brengen. Deze
manschappen zouden dan heb
ben moeten meedoen aan de in
vallen.
Van de 30 militairen aan boord van
de helikopter konden er negen
worden gered. Eén man werd
dood in de golven aangetroffen
en nog eens 20 worden vermist.
Aangenomen wordt dat ook zij
bij de ramp om het leven zijn ge
komen.
Het is de vijfde Sea King-helikop-
ter die de afgelopen weken is
neergestort. Militaire deskundi
gen stellen, dat dat niet ligt aan
de constructie van deze helikop
ters, maar dat ze, in de omstan
digheden zoals die in het gebied
rond de Falkland-eilanden gel
den, steeds tot de grens van hun
mogelijkheden moeten gaan.
Nieuwe tninister-president benoemd
NIAMEY PARIJS (AP/Reuter) -
Frankrijk wil zijn aanwezigheid
in Afrika handhaven, maar zich
niet mengen in de binnenlandse
aangelegenheden van de Afri
kaanse staten. Dit was het cen
trale thema in de redevoeringen
van de Franse president Fran
cois Mitterrand tijdens zyn be
zoek aan de Westafrikaanse staat
Niger, een thema dat zeker ook
zal doorklinken als Mitterrand
de reis voortzet naar Ivoorkust
en Senegal. De Frans-Afrikaanse
besprekingen draaien vooral om
de vraagstukken veiligheid en
ontwikkelingssamenwerking
Op een nieuwsconferentie, vlak
voor zijn vertrek uit Niamey, zei
Mitterrand dat hij niet van plan
was zich met de burgeroorlog in
Tsjaad of met het conflict in de
westelijke Sahara te bemoeien.
"Frankrijk is niet de politieman
van Afrika", aldus Mitterrand
Algerije steunt de guerrillastrijders
van het front Polisario, dat met
Marokko in een strijd om de
westelijke Sahara - voormalige
Spaanse kolonie en rijk aan mi
neralen - is gewikkeld.
"Wanneer men ons om advies
vraagt zullen we dat geven", zei
de Franse leider, die hier aan toe
voegde dat "een referendum (on
der de bevolking van de westelij
ke Sahara) de beste manier zou
zijn de crisis op te lossen"
Aan het slot van Mitterrand's be
zoek aan Niger, ondertekenden
Franse en Nigeriaanse functiona
rissen een communiqué waarin
grotere technologische en econo
mische samenwerking werd toe
gezegd, evenals gezamenlijke po
gingen te komen tot een vreedza
me oplossing van de Afrikaanse
conflicten.
De Britse regering is inmiddels
enigszins in verlegenheid met de
Sea King-helikopter die donder
dag op Chileens grondgebied
werd aangetroffen. Naar gisteren
is komen vast te staan, hebben
de drie mannen aan boord van
deze helikopter een feilloze lan
ding gemaakt, en daarna zelf hun
helikopter vernield.
(Van onze correspondent)
WENEN - In de Roemeense hoofd
stad Boekarest is meditatie op
het ogenblik geen mode meer.
De religieuze sekte voor 'Trans
cendente Meditatie' schijnt
hoogst ernstige problemen bin
nen de Roemeense politieke lei
ding te hebben veroorzaakt, wat
geresulteerd heeft in een plotse
linge zuivering van honderden,
zo niet duizenden mensen.
Het meest opmerkelijk is de be
noeming van een nieuwe minis
ter-president, Constantin Dasca-
lescu. Hij vervangt Ilie Verdet.
Dascalescu, van wie op politiek
en economisch gebied niet veel
goeds te verwachten valt, is een
autoritaire figuur en, wat belang
rijker is, een vertrouweling van
president Nicolai Ceaucescu. Hij
is lid van vrijwel alle belangrijke
colleges en instituten in de Roe
meense leiding, waaronder het
Politbureau, het secretariaat van
het centrale comité en het dage
lijks bestuur van de communisti
sche partij. Hij had ook de be
langrijkste post van voorzitter
van het comité voor sociale en
economische problemen.
Degenen die verder hun regerings
functies zijn kwijtgeraakt, zijn de
minister van onderwijs, Aneta
Spornic, en de waarnemend mi
nister voor transportzaken, Cor
nel Burada. Twee vice-ministers
voor landbouw, Enache Sirbu en
Adrian Rogojeanu, en de staats
secretaris voor buitenlandse za
ken Alexandru Margaritescu,
zijn eveneens van hun posten
ontheven. De laatste drie zijn
ontslagen op bevel van het hoog
ste politieke comité van de Roe
meense communistische partij,
het dagelijks bestuur van de par
tij, op grond van het feit dat zij
„de wet voor financiële transac
ties met betrekking tot economi
sche projecten in het buiten
land" overtreden hebben.
Volgens diplomatieke bronnen in
Roemenië zijn ongeveer 150 lei
dende bestuursambtenaren en
intellectuelen ontslagen. Verder
zijn 1500 mensen gearresteerd en
door leden van de geheime
dienst verhoord.
De verbinding met de religieuze
'Transcendente Meditatie'-bewe-
ging wordt afgeleid uit het feit
dat de officiële reden voor het
ontslag van de minister van on
derwijs haar relatie met de reli
gieuze sekte is. De vice-president
van de Academie voor Weten
schappen, Milcu Stefan, is even
eens van zijn functie ontheven.
Hij ondertekende vier jaar gele
den de toestemming waardoor
de Transcendente Meditatie-sek
te het recht kreeg in Roemenië te
opereren.
Rusland-expert Michail Kapitsa verlaat Peking i
gesprek.
PEKING (Reuter) - Nauwelijks
24 uur na een hernieuwd aan
bod van Moskou aan Peking om
de betrekkingen te verbeteren
heeft China de Sovjet-Unie
scherp bekritiseerd. In een com
mentaar gisteren in het Volks
dagblad, de krant van de com
munistische partij, werd de
Sovjet-Unie veroordeeld als de
grootste expansionistische na
tie in de moderne tijd.
Moskou werd ervan beschuldigd
de betrekkingen te vertroebelen
tussen China en India, die don
derdag een tweede ronde bespre
kingen afsloten over hun grens
geschil en de wederzijdse betrek
kingen. Het Volksdagblad be
steedde gisteren geen aandacht
aan het Sovjet-partijblad Praw-
da. Dit schreef donderdag dat de
voortdurende vijandschap tus
sen de Chinese volksrepubliek
en de Sovjet-Unie alleen maar
voordelen gaf voor het Westen.
Uit de toon van dit Chinese com
mentaar kan worden geconclu
deerd dat een dooi in de betrek
kingen tussen Peking en Mos
kou vooralsnog onwaarschijnlijk
is. Het Volksdagblad citeerde
een commentaar van het Sovjet-
persbureau Tass waarin werd ge
zegd dat China grote delen van
India's grondgebied bezet hield.
Bij haar poging tot wereldhege
monie is de Sovjet-Unie gewoon
twist te zaaien tussen sommige
landen zodat ze zelf in troebel
water kan vissen, zo schreef het
Volksdagblad.
Michail Kapitsa, hoofd van de af
deling Verre Oosten van het Sov
jet-ministerie van buitenlandse
zaken, bracht gisteren een be
zoek aan Peking. Hij sprak twee
maal met onderminister van bui
tenlandse zaken Qian Qichen,
een privilege waarvan Sovjet
bronnen zeiden dat het wees op
enige vooruitgang. De Chinese
minister van buitenlandse zaken.
Huang Hua, zei eerder deze week
echter dat het Kremlin zijn goe
de wil moest tonen door "daden,
feiten en niet door woorden",
voordat er sprake kan zijn van
vooruitgang in de betrekkingen.
SANTO DOMINGO - De regeren
de sociaal-democratische revolu
tionaire partij van de Domini
caanse republiek en haar kandi
daat voor het presidentschap
Salvador Jorge Blanco zijn giste
ren officieel uitgeroepen tot
de verkiezin
gen.
Naar het persbureau "Prensa Lati-
na" berichtte hebben 1.922.000
stemgerechtigde Dominicaanse
burgers hun stem uitgebracht.
In Andalusië worden morgen
regionale verkiezingen ge
houden. Na de Basken. Cata
lanen en Galiciërs komen nu
de Andalusiérs aan bod om
hun eigen autonome, regio
nale parlement (een soort
provinciale staten, maar met
aanzienlijk meer bevoegdhe
den) te kiezen. Op het eerste
gezicht zijn die verkiezingen
in de acht provincies van de
flamenco, de sherry, de Costa
del Sol en de grootste werk
loosheid van Spanje, geen
wereldschokkende gebeurte
nis. Maar zij vertonen toch
een aantal karaktertrekken
die ze hoogst interessant ma
ken voor de komende politie
ke ontwikkelingen in Spanje.
Eén daarvan is de ongekend
agressieve campagne van de
Spaanse werkgeversorgani
satie, die als zesde partij zon
der kandidaat aan de cam
pagne deelneemt En wat zijn
de mogelijke politieke conse
quenties voor de regerings
partij UCD en premier Calvo
Sotelo al? de UCD een zware
nederlaag lijdt.
Het is niet de eerste keer dat de
Spaanse werkgeversorgani
satie CEOE. onder leiding
van de voormalige Spaanse
tenniskampioen Ferrer Salat,
zich actief in de verkiezings-
politiek mengt. Dat was ook
al het geval in Catalonië en
Galicië, waar de campagne
van de werkgevers een ecla
tant susses van de socialisten
in de weg stond, de belang
rijkste opzet van de CEOE.
Aristocratie
Maar. in Andalusië liggen de za
ken fundamenteel anders. In
vergelijking met Catalonië en
Galicië ontbreekt in Andalu
sië een brede middenklasse.
De meest geprononceerde so
ciale klasse in Andalusië 2ijn
enerzijds de aristocratie en
de families van de groot
grondbezitters, het landpro-
letariaat anderzijds. Boven
dien heeft de Spaanse socia
listische partij PSOE in An
dalusië veel meer aanhang
dan in de andere regio's. Vol
gens diverse enquéte's - on
dermeer uitgevoerd door de
CEOE zelf en in opdracht van
de krant El Pais - zal de
PSOE uit de bus komen met
een stemmenpercentage van
tussen de 40 en 50. De rechtse
partijen, Alianza Popular en
de UCD zullen niet meer in
de wacht slepen dan respec
tievelijk 10 en 17 procent.
Die uitkomsten hebben de
werkgevers ertoe gebracht
voor de campagne van Anda
lusië een totaal afwijkende
opzet te kiezen, gebaseerd op
een polarisatie van de stand
punten en een confrontatie
met vooral de socialisten,
wier leiders en programma
op allerlei manieren in dis-
crediet gebrachten dienden
te worden. De hoofdlijnen
van die strategie waren lang
tevoren gepland, zoals blijkt
uit een vertrouwelijk docu
ment van het adviesbureau
TASK, ingehuurd door de
werkgeversorganisatie. Bo
vendien maakt dat advies er
geen geheim van dat de cam
pagne gericht moet zijn op
het versterken van de conser
vatieve partijen Alianza Po
pular en UCD. De praktijk
wijst tot dusverre uit dat het
advies bijna tot op de letter
gevolgd is.
Tien miljoen
Aan financiële middelen lijkt
geen gebrek. Volgens officië
le berichten heeft de CEOE
slechts drie miljoen gulden
uitgetrokken voor de cam
pagne, in werkelijkheid
schommelt het bedrag rond
de tien miljoen gulden. In
vrijwel alle media zijn de laat
ste weken grote advertenties
verschenen, waarin gewaar
schuwd wordt voor het ge
vaar van een socialistische
verkiezingsoverwinning.
Daarbij wordt de suggestie
gewekt dat de PSOE een
soort Janus-politiek volgt
met twee gezichten: het ge
matigde sociaal-democrati
sche imago van Felipe Gon
zalez, waarachter echter het
ware gezicht van een radikaal
marxistische partij sqhuil
gaat: dat van tweede man Al
fonso Guerra.
Eén van die advertenties droeg
het symbool van de PSOE:
een gebalde vuist. Daaraan
was toegevoegd een appel
waar een worm uitkruipt die
een hamer en een sikkel
draagt. Dit leidde zelfs tot
een officiële aanklacht bij de
kiesraad in Madrid. Deze stel
de de socialisten in het gelijk,
verbood niet alleen de publi
catie van de denigrerende ad
vertenties (de matrijs van de
aangevochten advertentie
werd bovendien in beslag ge
nomen), maar ontzegde de
werkgeversorganisatie bo
vendien het recht om actief
aan de campagne deel te ne-
Verdoemenis
Maar ook op een ander terrein
is de werkgeversorganisatie
buitengewoon actief. Acht
équipes van de onderwijstak
van de CEOE trekken alle
provincies langs met als
„evangeliserende" bood
schap, dat de vrijheid van on
derwijs gevaar loopt als de
PSOE aan de macht komt in
Andalusië. Ook de leiders
van de werkgeversorganisa
tie persoonlijk laten geen ge
legenheid voorbij gaan om
hel en verdoemenis in het
vooruitzicht te stellen bij een
socialistische verkiezings
overwinning.
Ferrer Salat schrok er bijvoor
beeld niet voor terug om de
PSOE ervan te beschuldigen,
dat zij een totalitair regiem
willen instellen, de mensen
rechten niet naleven en in fei
te een nieuwe uitgave zijn
van Franco's nationale bewe
ging. De voorzitter van de
CEOE schroomde tegelijker
tijd evenmin alle tegenstan
ders van deelneming van de
werkgevers aan de campagne
te bestempelen als „francis-
ten". Enigzins verwonderlijk
omdat het overgrote deel van
het speciale college dat de
CEOE van advies dient, vroe
ger deel heeft uitgemaakt van
de top van Franco's officiële
vakbonden.
De hele CEOE-campagne is er
op gericht - zoals ook de so
cialisten herhaaldelijk heb
ben geklaagd - naast de be
schuldiging dat de werkne
mersorganisatie het afgeslo
ten „non-agressiepact" niet
naleven, op het zaaien van
angst voor de socialisten en
het oproepen van het burger
oorlogssyndroom, de forma
tie van een nieuw volksfront
net als in 1936 tussen socialis
ten en communisten. En tot
overmaat van ramp voor de
socialisten begon het beeld
van de maagd van Granada
vorige week bloedrode tra
nen te schreien als een soort
„goddelijke waarschuwing"
voor een rood Andalusië.
Door de bisschop is dit intus
sen al bestempeld als fraude
zonder dat nog vaststaat wie
verantwoordelijk is geweest
voor deze poging tot volks
verlakkerij.
Generale repetitie
Maar ondanks de agressieve
participatie van de werkge
vers wordt algemeen aange
nomen dat de campagne van
Andalusië slechts een gene
rale repetitie is voor de alge
mene verkiezingen. Deze zijn
in beginsel gepland voor 1983
maar nieifiand sluit uit dat
een electorale tegenvaller
voor de UCD ertoe zal leiden
dat de verkiezingen ver
vroegd worden tot eind okto
ber dit jaar, vlak na het be
zoek van paus Johannes Pau
lus II aan Spanje.
Een gevoelige nederlaag voor
de UCD (minder dan 20 pro
cent van de stemmen) zal vol
gens insiders mogelijkerwijs
tevens de val van premier
Calvo Sotelo betekenen,
wiens gebrek aan charisma
en persoonlijkheid als een
van de belangrijkste factoren
van de afgang bestempeld zal
worden. Zijn opvolger staat
intussen al klaar: parlements
voorzitter Landelino Lavilla,
die de laatste maanden
steeds sterker naar voren
wordt geschoven door een
toenemend aantal sectoren
binnen de UCD.
Lachende derde bij een neder
laag van de UCD in Andalu
sië is ex-premier Suarez, die
zich bewust buiten de cam
pagne van de UCD heeft ge
houden om niet zijn zorgvul
dig herstelde imago weer te
grabbel te gooien.
De vraag die voorlopig nog
open blijft, is of de UCD het
inderdaad wil laten aanko
men op vervroegde verkie
zingen of tot het voorjaar vol
gend jaar een pact zal afslui
ten met de Alianza Popular
van de conservatieve politi
cus Fraga Iribarne. Bepalen
de factor daarbij zal vooral
het onderlinge verschil zijn
tussen Alianza Popular en
UCD bij de verkiezingen in
Andalusië.
GERRIT-JAN HOEK
