De vrouw hoeft zich
niet te 'verslikken'
Bijna helft van
de Nederlandse
vrouwen neemt
een té zware pil
0) 4
0} L
Bijna de helft van de
Nederlandse vrouwen
gebruikt een té zware pil
tegen zwangerschap.
Professor A.A. Haspels,
hoogleraar in Utrecht, zei dit
anderhalve week geleden
tijdens een symposium van
Organon Oss over de
veiligheid van de pil.
Minder gevaarlijk
Een onderzoek in zijn
universiteitskliniek voor
verloskunde en
vrouwenziekten heeft
aangetoond dat het slikken
van een lichtere pil
aanzienlijk minder nadelige
bijwerkingen heeft. Het
aantal gevallen van hart- en
vaatziekten, dat mogelijk
verband houdt met het
pilgebruik, is hier zo sterk
gedaald dat er geen verschil
meer is met vrouwen die de
pil niet innemen.
Op de markt zijn zeven lichte
soorten anti-conceptiepillen.
Ze zijn, in medische kringen,
bekend onder de
verzamelnaam 'Sub 50'. De
laatste nieuwe, Marvelon,
ontwikkelde Organon.
Deskundigen, ook
buitenlandse, hebben
bevestigd dat die lichtere pil
minder gevaar voor de
gezondheid oplevert. Wel
wordt er nog gewerkt aan een
verdere verbetering van dit
anti-conceptiemiddel.
Verguisd
De pil is vaak verguisd. Voor
veel vrouwen waren die
negatieve geluiden aanleiding
acuut met het gebruik ervan
te stoppen. Maar wat zal deze
nieuwe ontwikkeling
teweegbrengen? Zal die
lichtere pil in staat zijn het
vertrouwen van de medische
wereld én het publiek te
heroveren?
Professor Haspels heeft er in
elk geval vertrouwen in dat
het enthousiasme opnieuw
wordt opgewekt. Voor hem is
de pil het meest betrouw bare
middel tegen ongewenste
zwangerschap, brengt
bovendien geen complicaties
met zich mee en veroorzaakt
veel minder infectieziekten
aan de geslachtsorganen dan
andere middelen.
De hoogleraar gaat uitgebreid
in op de vraag hoelang een
vrouw de pil, zonder groot
risico te lopen, kan slikken.
En vanzelfsprekend op het
gebruik van die lichtere pil.
Over de voor- en eventuele
nadelen. Varen hart- en
bloedvaten er, a la Becel, wel
bij?
Een 'wonderpil'? Professor Haspels neemt dat
woord liever niet in de mond. Wél wil hij die 'Sub
50'-pillen (met aanzienlijk minder hormonen) het
predikaat 'uitstekend' geven. De dosis is soms wel
twee keer minder dan in andere soorten. En dat tikt
aan. Vrouwen moeten, zo stelt de Utrechtse hoogle
raar, hun huisarts gewoon om een laag gedoceerde
pil vragen. Voorkeur heeft Haspels niet. Alle zeven
merken die op de markt zijn, zijn goed, zegt hij.
Alleen zal ene ene pil wellicht beter bevallen dan
de andere.
Zijn uitspraak van anderhalve week geleden baarde nogal wat
opzien. Bijna de helft van de Nederlandse vrouwen slikt een té
zware pil. Professor Haspels heeft het dan over ongeveer een
half miljoen vrouwen. Want meer dan één miljoen vrouwen
neemt dit anti-conceptiemiddel in om ongewenste zwanger
schap te voorkomen. De Nederlandse vrouw gaat op de wereld
ranglijst van pilslikters fier aan kop. Gevolgd door onze
Zuiderburen, de Belgen. Amerika, als grote natie, neemt een
bescheiden plek in op die lijst.
Haspels heeft in zijn kliniek rigoureus de bijl gezet in het 'zware-
pil-gebruik'. Praktisch alle vrouwen die hem consulteren slik
ken nu één van de zeven lichte soorten. Op een procent of vier
na. Maar zodra het even kan zullen ook zij die zware pil laten
liggen.
Want juist dié pil kan de vrouw vervelende kwalen bezorgen. Af
wijkingen aan hart- en bloedvaten zijn al vele honderden keren
genoemd. Pilgebruik samen met roken (vijftien sigaretten per
dag) doet de kans hierop sterk stijgen. Ook patiënten die aan
suikerziekte lijden of een verhoogde bloeddruk hebben, lopen,
als zij de zware pil innemen, risico hart- of vaataandoeningen te
krijgen.
Niet nieuw
Nodig is het niet die té hoog ge
doceerde pil, jaar in, jaar uit,
te slikken. Omdat.er een al
ternatief is: een pil dus met
aanzienlijk minder hormo
nen. Alleen moet je daar als
vrouw maar achter zien te ko
men. De huisarts moet in elk
geval hiervan op de hoogte
zijn.
Helemaal nieuw is die lichte pil
bij ons niet. Al een jaar of
acht geleden waren er enkele
soorten in de handel. Pas
sinds kort zijn daar nieuwe
aan toegevoegd.
Toch zijn we zeker geen voorlo
per. De Nederlandse vrouw
slikte nog vólop de zware pil
toen de Chinezen het al jaren
met een lichte deden. Die vol
doet goed. China kent slechts
twee soorten, wij dertig.
"Maar", stelt professor Ha
spels, "ik kies liever uit der
tig, dan dat ik nauwelijks de
mogelijkheid heb om een
keuze te maken."
Omdat de stelling dè pil voor
dé vrouw niét opgaat. Pil A
past wel bij de ene vrouw,
maar beslist niet bij de ande-
Het innemen van de lichte
('Sub 50') pil ontlast niet al
leen hart- en bloedvaten,
maar ook andere bijver
schijnselen als hoofdpijn,
misselijkheid en puistjes zijn,
aldus professor Haspels, aan
zienlijk afgenomen.
Helemaal geen nadelen? Zeker
wel. Op tijd innemen, elke
dag dus, is heel belangrijk.
De hoogleraar: "Een onder
zoek heeft aangetoond dat de
vrouw gemiddeld twee keer
per maand de pil vergeet te
slikken. Heb je een zware pil,
dan hoeft dit (nog) niet te be
tekenen dat je direct in ver
wachting raakt. Maar bij ge
bruik van een licht soort kan
dit 'fataal' zijn. Met andere
'Mannenpil'
Bloedingen
Er kleeft, naast de diverse voor
delen, nóg een minder pretti
ge bijkomstigheid aan die
lichte pil. Vrouwen die bij
voorbeeld klagen over tus
sentijdse bloedingen. "Inder
daad", licht professor Ha
spels toe, "dit kan voorko
men. Dat is de groep die van
mij dón een zwaardere, dan
een lichte pil krijgt. Om de
overgang van de ene naar de
andere te reguleren."
Oppassen is het voor die vrou
wen die naast de pil (zware of
lichte) bepaalde medicijnen
gebruiken. Luminal (voor be
strijden van epilepsi) en peni
cilline (om infecties de kop in
te drukken) breken de hor
monen sterk af. Vrouwen die
een anti biotica-kuur onder
gaan laat professor Haspels
niet één maar twee pillen
slikken. Nó die kuur moeten
zij nog eens een week lang
dezelfde dosis (twee pillen
dus) innemen. Om het risico
van in verwachting raken tot
i te beperken.
goed voldoet. Frappant is wel
dat Duitsland op dit gebied
ver achterblijft.
"Niet voor ons", reageert de
Utrechtse hoogleraar. "Op
medisch terrein lopen ze daar
altijd wat achter. Ik kan wel
zeggen dat je, waar je ook
kijkt, overal een verschui
ving ziet van de zware naar
de lichte pil. Engeland is
daarin, wat Europa aangaat,
het snelst in."
Verbeteren
Voor twee landen is het invoe
ren van die lichte pil echt me
nens. China is er jaren terug
mee begonnen, maar ook de
Engelse vrouw gaat steeds
meer inzien dat een pil met
een kleinere dosis hormonen
Er is nu wel een lichte pil met
minder bijwerkingen in de
handel, maar zou die toch
nog niet meer moeten wor
den verbeterd, zodat iedere
vrouw haar zonder enige
vorqa-van risico kan slikken?
Professor Haspels: "Het lijkt
mij onwaarschijnlijk dat in
de toekomst de dosis oestro-
genen (hormonen) nog veel
verder zal dalen. Immers,
r de hoeveelheid hor-
té laag wordt ontstaan
er menstruatiestoornissen,
ongeregelde cyclussen, door-
braakbloedingen en dergelij
ke. Het lijkt mij dat dit op
den duur voor vrouwen niet
acceptabel zal zijn. Natuur
lijk kan ik me hierin vergis
sen. Misschien ontstaat er
wel een vrijere houding ten
opzichte van de menstruatie
en een beter inzicht in het
functioneren van het voort-
plantingssysteem. Plus een
beter inzicht in de werkwijze
van orale anti-conceptiva. Als
dit duidelijke voordelen zou
hebben voor de gezondheid
op langere termijn, dan zou
dit vrouwen ertoe kunnen
brengen om een wat minder
stabiele menstruele cyclus te
accepteren."
De pil in het algemeen is vaak
verguisd. Zo erg zelfs dat veel
vrouwen haar lieten liggen en
'nooit' meer wensten in te ne
men. Het is de vraag of door
de nieuwe ontwikkelingen
het vertrouwen, van zowel de
medische wereld als het pu
bliek. in de pil kan worden
hersteld.
Haspels verwacht dat het sta
biel zal worden. "Vrouwen
van boven de 35 jaar met een
compleet gezin, laten zich nu
steeds vaker steriliseren. En
jonge mensen? Het gebruik
van de pil neemt bij hen nog
toe."
Geboortegolfje
Gevolgen heeft de negatieve
publiciteit rond de pil wel ge
had. Heel veel zelfs. Het ge
boortecijfer steeg Er werd
zelfs van een geboortegolfje
gesproken. "Nu", meent pro
fessor Haspels, is er minder
reden om de pil de grond in
te boren. En in het verleden?
waarop
dat is gebeurd. We kijken
naar de nadelige invloeden,
maar er zijn óók voordelen.
Zoals vrouwen die geen pijn
meer hadden tijdens de men
struatie: vrijen zonder angst.
Ja, er zijn zo nog wel enkele
voordelen op te r
Haspels herinnert zich uit zijn
praktijk een katholieke pa
tiënte De pil slikken was er
niet bij. Maar ze had wél elf
kinderen gebaard. De laatste
twee kijkt ze nog altijd
'scheef aan. Want die hadden
er, vindt ze zelf, niet mogen
zijn.
Enigszins trots voegt Haspels
hieraan toe dat de Nederland
se vrouw niet gauw tot het la
ten plegen van abortus over
gaat. Prijken we. wat het pil
gebruik betreft, bovenaan de
lyst, op de lijst van abortus
provocatus. staat Nederland
onderaan. Dit heeft wellicht
te maken met de morning af-
terpil Jaarlijks maken hier
van 45.000 vrouwen gebruik
Kan een vrouw de pil net zo
lang innemen als zij dat
wenst? Wanneer zij niet
rookt, niet aan suikerziekte
lijdt, geen verhoogde bloed
druk heeft kan zonder enkel
bezwaar en gevaar de lichte
worden geslikt. Toch laten
steeds meer vrouwen zich
steriliseren of een spiraaltje
aanbrengen.
Het is tot nu toe steeds de
vrouw die de pil moet gebrui
ken om niet in verwachting
te raken. Af en toe klinken er
geluiden dat er wordt ge
zocht naar een middel dat de
man kan innemen. Over de
stand van zaken hier weet
professor Haspels te melden
dat er veel onderzoek naar is
gedaan. "Maar tot nu toe is
slechts gebleken dat het veel
gemakkelijker is om één eitje
in de maand de das om te
doen dan de miljoenen zaad
cellen van de man te doden.
Daar heb je een grote hoe
veelheid hormonen voor no
dig. De man wordt dan impo
tent en loopt de kans om le
verkanker te krijgen."
Positieve geluiden op het ge
bied van de 'mannenpil' kwa
men (weer) uit China. Eind
vorig jaar dacht men wat te
hebben ontdekt. Gossypol
heette het 'wondermiddel'.
Een stof geïsoleerd uit ka
toenzaad De berichten wa
ren echter té optimistisch.
Amenka testte het middel en
kwam tot de conclusie dat
gossypol geen garantie was
voor een vruchteloze coïtus.
Onschuldig is het evenmin.
Er zijn ernstige bijwerkingen
zoals een sterke uitscheiding
van kalium. Diverse enzy
men blijven niet onberoerd
(waaronder die welke in de
lever giftige verbindingen
onschadelijk helpen maken).
In Nederland (de abortuskli
niek Bloemenhove in Heem
stede) draait een experiment
met een hormonep prikpil
Na een jaar moet duidelijk
zyn welke mogelijkheden die
voor de man biedt
Niet rooskleurig
zo rooskleurig tegemoet "De
'mannenpil' maakt geen reële
kans", stelt hij resoluut
"Omdat er legio by werkin
gen zijn Daarnaast, denk ik,
dat de vrouwen veel bever
zelf het heft in handen heb
ben. ZfJ en niemand anders
zullen het kind moeten uit
dragen. De verantwoordelijk
heid hiervoor zal zij niet
graag aan iemand anders
overlaten."
Praten, onderzoeken, experi
menteren Het is aan de orde
van de dag. Ook als het gaat
om de anti conceptiva te ver
beteren Nu de 'mannenpil'
er voorlopig niet komt. zou je
hem, bijvoorbeeld, tydelyk
de vruchtbaarheid kunnen
ontnemen. En die tijd benut
ten om een werkelijk veilige
pil voor de vrouw te ontwik
kelen Reeel7
Haspels "Wanneer je inder
daad een vaccin, vry van hor
monen. zou kunnen vinden
dat hiertoe in staat is. ja. dan
heb je iets moois ontdekt In
pnncipe moet dit tot de mo
gelijkheden behoren Of je
zou iets moeten implanteren
Eigenlijk is het abnormaal
dat een vrouw elke maand
een eitje produceert waar
niks mee gebeurt Neem nou
eens een dier'' Twee keer per
jaar is het vruchtbaar By de
mens zou je zoiets ook moe
ten kunnen regelen."
Voorlopig moet de vrouw er re
kening mee houden dat zy
'heel haar leven zit opge
scheept met het innemen van
de pil Of de afspraak maken
met haar partner een jaar de
pil cn het andere jaar een
condoom De kans is echter
gering dat ee n man en een
vrouw die willen vrijen el
kaar ooit de vraag kunnen
stellen slik jy of slik ik van
avond9
