"Nazaten" kolonisten
naar Das alte Land
Prinses opent paviljoens
Stinkend schuim op
strand ongevaarlijk
Boeren koloniseren Alte Land
Delegatie uit Rijnstreek naar Duitsland
r
S k"J
Derde keer
Nacht van
Ter Aar
Van psychiatrisch centrum Sancta Maria
Oorzaakaangespoelde en rottende algen
ALPHEN AAN DEN RIJN/
STREEK Een delegatie
van 38 mensen uit Alphen
aan den Rijn en de regio
brengt het weekeinde een
bezoek aan de "Kirchenta
ge" in Steinkirchen bij
Hamburg. De streekgeno
ten zijn uitgenodigd, om
dat het gebied bij Ham
burg dat "Das alte Land"
wordt genoemd, in de
twaalfde eeuw tot ontgin
ning en ontwikkeling is
gebracht door migranten
uit de Rijnstreek, met na
me uit Esselyckerwoude
(Woubrugge), Rijnsater-
woude en Leimuiden.
In Steinkirchen en andere kerk
dorpen zijn de "Kirchentage" af
gelopen zondag begonnen. Het
betreft een manifestatie, die is
opgezet door de plaatselijke
kerk. Naast kerkdiensten en or
gelconcerten wordt ook veel aan
dacht geschonken aan maat
schappelijke aspecten. Zo zijn er
deze week forumdiscussies ge
voerd over onderwerpen als
jeugdwerkloosheid, de toekomst
na het jaar 2000, seksualiteit en
het huwelijk, etc.
De inwoners van "Das alte Land"
in de kleine dorpjes als Steinkir
chen, Neuenkirchen, Mittelnkir-
chen en Grünendeich, zijn zeer
geinteresseerd in de geschiede
nis van hun streek. De plaatselij
ke predikant Pastor Wolf-Die-
trich Lochte heeft er enige studie
aan gewijd en deed de organisa
toren van de "Kirchentage" het
voorstel als onderdeel van het
weekprogramma een groep Ne
derlanders uit te nodigen, die af
komstig zijn uit de streek waar
de kolonisten van "Das alte
Land" vandaan kwamen.
Pastor Lochte nam daarop contact
op met prof.dr. H. van der Lin
den uit Oegstgeest, hoogleraar in
de rechtsgeschiedenis, die er
kend deskundige is op het ge
bied van de historie van de Rijn
streek. Van der Linden stemde
O egstgeest - "Zoals de Neder
landers als exporteurs en
handelsmensen over de we
reld gaan, zo gingen ze vroe
ger als kolonisten op pad.
Eeuwen geleden al trokken
de boerenzoons naar gebie
den langs de Elbe en de We-
ser en naar Engeland om
daar land te ontginnen en zo
voor zichzelf een bedrijf op
te bouwen".
Die verklaring geeft prof.dr.
H. van der Linden uit Oegst
geest voor de Nederlandse
invloeden die in "Das alte
Land", een gebied bij Ham-
burg, zijn aangetroffen. Te
weinig grond of onbruikba
re grond deden de boeren
zoons, de gezinnen waren
vroeger vaak zeer talrijk,
naar elders vertrekken.
Uit historisch materiaal is be
kend, dat een zestal Hollan
ders onder wie pastoor
Heinricus, in 1113 met aarts
bisschop Fredrich van Ham
burg en Bremen een groot
contract sloot om land in be
zit te mogen nemen en te
ontginnen. In de maatvoe
ring van de landerijen, de
werkwijze en de betaling
van de aartsbisschop heeft
de hoogleraar bewijzen ge
vonden, dat de kolonisten
afkomstig moesten zijn uit
Leimuiden en omgeving.
De historische gegevens uit
Duitsland hebben Van der
Linden de overtuiging gege
ven dat in het westen van
Holland het ontginnen van
land al rond het jaar 1000
werd beoefend. De bewoners
leefden volgens hem op
"veenkussens", die door het
afwateren op sloten goede
grond opleverden voor on
der meer het verbouwen van
koren. Later zijn de veen
gronden door sterke verzak
king en overstromingen on
bruikbaar geworden. Door
het bedijken en nog later het
aanbrengen van windmo
lens voor de ontwatering
werden de gronden lang
zaam maar zeker weer ge
schikt voor agrarisch ge
bruik.
Deze wetenschappelijke bena
dering van professor Van
der Linden, die colleges in
rechtsgeschiedenis geeft aan
de Vrije Universiteit in Am
sterdam, wordt overigens
niet algemeen aanvaard
door de wetenschap. Zijn
proefschrift uit 1955 "De Co
pe" is voor veel studenten
verplichte leerstof.
Streek
erin toe tijdens de "Kirchentage"
een lezing te houden over de
banden tussen de Rijnstreek en
"Das alte Land". Dat gaat vrij
dagavond gebeuren.
Via bemiddeling van de oud-Al-
phenaar, Van der Linden heeft
jaren aan de Prins Hendrikstraat
gewoond, werd een groep men
sen geselecteerd uit de Histori
sche Vereniging Alphen aan den
Rijn, de Historische Vereniging
"Otto Cornelis van Hemessen"
uit Woubrugge en de Stichting
Oud-Leimuiden en -Rijnsater-
woude. Deze groep zal als verte
genwoordigers van de kolonis
ten van weleer "Das alte Land"
bezoeken. Reisleider is de Al-
phense amateur-historicus J.W.
van Zwieten.
De Nederlanders worden vrijdag
middag in de raadzaal ontvangen
door de burgemeester van Stein
kirchen, Hans Gosch. Namens
de Rijnstreek-gemeenten zal de
Woubrugse burgemeester D.
Brouwer de Koning de beste
wensen over brengen aan de Hol
landse nazaten in "Das alte
Land". De Nederlandse delega
tie zal in het gebied worden
rondgeleid om met eigen ogen te
zien welke resultaten er, zeven
eeuwen na de komst van de eer
ste "Hollandeser", geboekt zijn.
Zondagmiddag zullen de Neder
landse organisten Bert Matter en
Hans van Nieuwkoop een vier
handig orgelconcert geven op
het unieke Arp Schnitger-orgel
in de St. Martini- et Nicolaikerk
van Steinkirchen. Tijdens het
verblijf in "Das alte Land" zullen
de Nederlanders bij de plaatselij
ke bevolking worden onderge
bracht.
Prof. Van der Linden heeft overeenkomsten aangetroffen tussen het ge
bied bij Hamburg en de Rijnstreek, werk van Hollandse kolonisten in de
twaalfde eeuw.
PAGINA 21
TER AAR - Voor de derde
achtereenvolgende keer or
ganiseert sociëteit De Scha
kel in Langeraar de Nacht
van Ter Aar. Het spektakel
duurt dit jaar ruim 32 uur.
van zaterdagmorgen elf uur
tot zondag in de namiddag
Om elf uur begint het paalzit-
ten, terwgl de nacht 's mid
dags om twee uur officieel
van start gaat met een op
tocht door het dorp en de
aanvang van de kampioen
schappen plankliggen, van
het kastje naar de muur lo
pen en tafeltennis. Om drie
uur beginnen de touwtrek-
wedstrijden. waaraan onder
meer teams van De Schakel,
uit de Schoutstraat en uit
Nieuwveen meedoen.
De discotheek, die gedurende
het festijn vrijwel onafgebro
ken in actie is. houdt om
21.00 uur even stil voor een
optreden van de fakir Madra
Hasj. Om middernacht is er
parapluhangen. terwijl om
één uur 's nachts een lachfilm
met Jerry Lewis wordt ver
toond. De discotheek draait
vervolgens de hele nacht
door. totdat zondagmorgen
om elf uur kinderfilms wor
den gedraaid. Voor de oude
ren zijn er dan wedstrijden
eieren vangen, 's Middags
gaan de activiteiten door met
achteruilopen en een volley
baltoernooi.
Na een "marathon" van bijna
32 uur worden dan om vijf
uur 's middags de prijzen van
de Nacht van Ter Aar uitge
reikt De toegang tot alle fes
tiviteiten is gratis.
NOORD WIJK - Prinses Juliana heeft gisteren in het psy
chiatrisch ziekenhuis Sancta Maria officieel de nieuw
bouw van het centrum geopend. De prinses deed dit
door het „planten" van een liriodendron (tulpenboom)
en het onthullen van een plaquette.
Prinses Juliana werd bij aankomst
bij het ziekenhuis begroet door
onder andere de directeur van
Sancta Maria drs. T.M.J. van der
Zanden, Noordwijks burgemees
ter mr, J.M. Bonnike en zijn col
lege uit Noordwijkerhout mr. F
Winkel.
In een toespraak wees Van der
Zanden op de veranderingen die
zich na de oorlog op het gebied
van de psychiatrie hebben voor
gedaan. Een verandering die wat
Sancta Maria vooral betreft dat
het centrum in 1973 zijn van
oudsher katholieke karakter
prijsgaf.
Eind 1978 kreeg het centrum van
de toenmalige staatssecretaris
van volksgezondheid Veder-
Smit toestemming voor de ver
vangende nieuwbouw van 160
chronisch-psychiatrische patiën
ten. In oktober 1980 werd met de
bouw van de twee paviljoens be
gonnen.
Een deel van de nieuwbouw, pavil
joen De Boekhorst met 48 plaat
sen, werd eind vorig jaar opgele
verd, het andere gebouw met 112
plaatsen kwam in januari van dit
jaar gereed. De nieuwbouw van
de beide paviljoens sluit wat
bouwstijl betreft aan op het eer
ste gedeelte van De Boekhorst.
Het totale 200 bedden tellende
complex heeft ongeveer 17,5 mil
joen gulden gekost. De wooneen
heden bieden onderdak aan 12 of
14 personen en beschikken over
een woonkamer, hobbyruimte,
een keukentje en sanitaire voor
zieningen, terwijl er één- en
twee-persoonsslaapkamers zijn.
Het is de bedoeling om tegen het
eind van dit jaar een begin te ma
ken met de bouw van een so
ciaal-cultureel centrum op het
terrein, gelegen tussen het „oude
Sancta Maria" en de gisteren of
ficieel in gebruik genomen
nieuwbouw. In dit complex wor
den ondergebracht: een feest
zaal, café, winkel, bibliotheek,
patiëntenbank en groepsruim-
ten. De kosten van dit centrum
bedragen ruim 3,5 miljoen gul
den
Daarnaast heeft het psychiatrisch
Bij aankomst kreeg prinses Juliana van één van de bewoonsters een bosje bloemen aangeboden. Naast de
prinses directeur-geneesheer Van der Zanden, rechts met ambtsketen Noordwijks burgemeester mr. Bonnike
en naast hem zijn collega van Noordwijkerhout, mr. Winkel.
ziekenhuis nog een verlanglijstje
met de volgende plannen: op
knappen of nieuwbouw van het
uit 1929 daterende paviljoen St.
Anna, nieuwbouw van een kli
nisch centrum, verbetering van
de huisvesting van zwakzinni
gen, bouw van een dagzieken
huis en een psychiatrisch hostel
en een opknapbeurt voor het ad
ministratiegebouw. Over deze,
ongetwijfeld vele miljoenen kos
tende projecten is het zieken
huisbestuur nog in onderhande
ling met de overheid.
DUIN- EN BOLLENSTREEK - Strandbezoekers die ondanks de nog kille temperatuur
van het zeewater toch een duik willen nemen behoeven zich geen zorgen te maken over
de drabbige, groenachtige schuimsubstantie die zich momenteel langs de waterlijn
bevindt. Het zijn slechts algen die volkomen ongevaarlijk voor de gezondheid zijn.
Deze mededeling komt van de heer
Spijker, woordvoerder van de di
rectie Noordzee van Rijkswater
staat. Hij vertelt dat de plantjes
door de langere dagen en de stij
gende temperatuur op het mo
ment een ware groei-explosie
doormaken. "Overigens een nor
maal verschijnsel in deze tijd van
het jaar", aldus Spijker.
Enkele van de soorten algen die op
het strand aanspoelen versprei
den een penetrante geur die voor
velen het vermoeden lijkt te be
vestigen met een wellicht scha
delijke stof te maken te hebben.
Volgens de woordvoerder van
Rijkswaterstaat is de stank ech
ter slechts een gevolg van het
rottingsproces van de stervende
planten.
Spijker zegt wel dat de lozingen
van het rioolwater in Schevenin-
gen mogelijk een positieve in
vloed op de groei van de in het
water zwevende planten heeft.
Ook het Rijnwater dat via de uit
monding in Katwijk in de Noord
zee stroomt, voert veel meststof
fen mee die mogelijk de groei
van algen stimuleren.
Naar de mógelijke samenhang tus
sen algengroei en riool- dan wel
Rijnwater zijn al jaren studies
gaande. En Spijker verwacht
niet dat hierover spoedig het
laatste woord zal zijn gezegd. Blij
is hij evenwel met het voorne
men om het rioolwater dat mo
menteel enkele kilometers uit de
kust voor Scheveningen wordt
geloosd, te gaan zuiveren met
een nieuw te bouwen zuiverings
installatie.
Overigens zijn er ook algensoorten
die wel schadelijk zijn voor de
mens. Maar deze soorten komen
pas aan het einde van de zomer
tot leven. Indien de plantjes dan
door mosselen worden gegeten
en de mosselen weer door men
sen, dan kunnen er vergiftigings
verschijnselen ontstaan die in
sommige gevallen zelfs de dood
tot gevolg hebben gehad.
Dat zuivering van het rioolwater
wel nodig is, DUjKt uil onderzoe
ken die vorig jaar naar de kwali
teit van het zeewater zijn gedaan
door het Rijks Instituut voor de
Zuivering van Afvalwater in
Lelystad. Uit in de loop van de
zomer op verschillende plaatsen
langs de kust genomen monsters
van het zeewater blijkt dat het
water voor Scheveningen veruit
de hoogste graad van vervuiling
kent De vervuiling neemt dan
naar het noorden toe geleidelijk
aan af.
n in het zand zetten deze drie jongetjes hun strandscheppen in het drabberige schuim die de resten
n, overigens volgens deskundigen volstrekt ongevaarlijke, stervende algen.
Ue vervuilingsgraad wordt uitge
drukt in E.coli MPN per millili
ter. Als die waarde gemiddeld
boven de 1 komt is het water zeer
vervuild, heeft de EG bepaald.
De gemiddelde vervuilingswaar-
dc van het water voor de kust
van Scheveningen was vorig jaar
6.3 E.coli MPN per milliliter.
Voor de kust van Wassenaar was
de waarde 2.0, voor Katwijk de
zelfde. het water voor Noordwijk
mat gemiddeld 1,5 en voor Zand-
voort gaven de testresultaten 1,6
E.coli MPN per milliliter aan.
Voor dit jaar lijkt de vervuilings
graad van het zeewater vermin
derd te zijn. al is pas 11 mei
jongstleden de eerste van de tien
watermonsters geanalyseerd die
in de loop van de zomer worden
afgenomen. Scheveningen mat
toen 0,68 E.coli MPN per millib-
ter, Wassenaar 0,4, Katwijk 0,05,
Noordwijk 0,07 en Zand voort
0.05.
