"Ik ben tweemaal
zo oud geworden"
"Zo kweek je
labiele figuren"
"Van benadelen
is geen sprake"
Het touwtrekken om een schadeuitkering
Prof. Bastiaans:
De verzekeraars:
Ongeveer 60.000 verkeersdeelnemers raken jaarlijks gewond bij een
ongeval. Bittere ellende vaak, niet in de laatste plaats als gevolg van
een soms jarenlang gevecht met de verzekeringsmaatschappij over de
hoogte van de schadeuitkering. Het systeem van de wettelijke
aansprakelijkheid functioneert slecht en kan uitlopen op een zeer
lange lijdensweg voor het verkeersslachtoffer. Een andere wijze van
schadeafhandeling lijkt gewenst. Maar ondanks diverse onderzoeken,
veel praten, aantijgingen maar vooral veel leed is het daar nog niet
van gekomen.
Door Bert Paauw
'Ik ben de afgelopen jaren
dubbel zo oud geworden. Vo
rig jaar kreeg ik last van m'n
hart. M'n huisarts heeft ge
zegd: stop maar met die ver
zekeringsaffaire. Maar dat
kan en wil ik niet. Ik voel dat
er wprdt gezwendeld. Medi
sche rapporten mag ik niet
inzien. Zoiets vreet aan je. Je
wordt vreselijk wantrouwig.
En de toestand van m'n
vrouw wordt er maar niet be
ter op. Misschien redeneert
de verzekering wel dat m'n
vrouw zo geworden is door
alle financiële problemen die
we nu hebben"
"Want we zitten financieel erg
zwaar. Het eerste jaar na het on
geluk heb ik meer dan een ton
verloren. M'n krediet bij de bank
is hard teruggelopen. Van die
kant hebben ze al gezegd: ver
koop je boerderij maar en ga
over op de kalvermesterij. Ach,
misschien ga ik wel naar de blik
sem"
Boer R. van den Broek uit Nieuw
koop is nu al ruim driejaar in ge
vecht met een verzekeringsmaat
schappij om de schade vergoed
te krijgen die is ontstaan na een
verkeersongeluk dat zijn vrouw
is overkomen. Het water is hem
zo langzamerhand tot de lippen
gestegen. Tot nu toe heeft hij aan
voorschotten 12.500 gulden ont
vangen maar naar zijn zeggen
loopt de schade in de tonnen.
De zaak-Van den Broek is helaas
geen uitzondering. Met een zeke
re regelmaat duiken soortgelijke
gevallen op: verkeersslachtoffers
die dachten goed verzekerd te
zijn, maar na het hun overkomen
ongeluk in een eindeloze touw
trekkerij om een schadeuitke
ring belanden. Touwtrekkerij die
gepaard gaat met een, ontmoedi
gend aantal medische keuringen,
elkaar tegensprekende medici,
juridische haarkloverij en lang
zaam maar zeker murw rakende
verkeersslachtoffers die niet zel
den uiteindelijk genoegen ne
men met een (te lage) afkoop
som.
Botsing
De heer en mevrouw Van den Broek uit Nieuwkoop met hun kinderen. Na een verkeersongeval al jarenlang in
gevecht met de verzekering. 'Foto wim DlJkm'nl
Boerin Trijntje van den Broek rijdt
eind januari 1979 in haar auto op
een door ijs en sneeuw tamelijk
gladde weg. Een haar tegemoet
komende kraanwagen slipt en
een botsing is onvermijdelijk. De
gevolgen lijken aanvankelijk
mee te vallen. In het VU-zieken-
huis in Amsterdam worden geen
breuken geconstateerd, wel een
wond aan de rechterslaap en
kneuzingen aan de rechterelle-
boog. Trijntje van den Broek
voelt zich in elk geval na het on
geluk niet meer in staat om net
als in het verleden volop te
werken op de boerderij.
Haar man:"Mijn vrouw leidde min
of meer het bedrijf. Zelf zat ik
meestal in Ter Aar, bij de vlees
kalveren. Na het ongeluk kon ze
niet meer werken. Ze was volko
men uit haar gewone doen. Het
werk is eerst opgevangen met
losse krachten en een huishou
delijke hulp. Maar m'n vrouw
werd maar niet beter. Integen
deel, het ging steeds slechter in
plaats van beter"
Van den Broek moet veel kosten
maken. Hij heeft een rechtsbij-
standsverzekering lopen bij de
maatschappij De Twaalf Gewes
ten die hem mr. P. kremer al
jurist/schaderegelaar toewijst.
Kremer gaat in de slag met Na
tionale Nederlanden, de verzeke
raar van de mobielekraan. Over
de schuldvraag bestaat geen on
duidelijkheid: het slippen van
kraan is de oorzaak van het onge
luk geweest. Nationale Neder
landen betaalt Van den Broek
een voorschot van 12.500 gulden
en verlangt dat mevrouw Van
den Broek een medische onder
zoek ondergaat bij de Amster
damse neuroloog Van der Toorn,
keuringsarts voor NN.
Perplex
Op grond van het rapport van deze
neuroloog laat Nationale Neder
landen weten slechts te willen
uitgaan van een periode van ar
beidsongeschiktheid van me
vrouw Van den Broek van tien
weken. Van der Torren is van
mening dat de bestaande klach
ten en afwijkingen van mevrouw
Van den Broek niet aan het onge
luk kunnen worden toegeschre-
Van den Broek daarover: "Tegen
mij heeft Van der Torren gezegd:
uw vrouw is nooit goed geweest.
Als ze pijn heeft moet ze maar
aan de librium. Ik was helemaal
perplex. Misschien had ik hem
beter een pak slaag kunnen ge
ven. Mijn vrouw heeft voor onge
luk altijd hard gewerkt op de
boerderij. In 1977 is zij nog uitge
breid gekeurd voor een arbeids
ongeschiktsheids-verzekering en
werd zij geacceopteerd door de
Onderlinge Levensverzekerings
maatschappij in Den Haag. Zon
der problemen, geen beperkende
voorwaarden, geen premieverho
ging.
Hoe dan ook, Nationale Nederlan
den was bereid 8000 gulden voor
de tien weken arbeidsonge
schiktheid te betalen plus 5000
gulden smartegeld. Totaal dus
13.000 gulden. Na aftrek van het
verstrekte voorschot van 12.500
gulden bleef er dus nog 500 gul
den uit te keren.
Van den Broek:"Alleèn het eerste
half jaar heb ik al ruim 50.000
gulden aan lonen moeten beta
len. Wat men gemakshalve maar
vergeet is dat op een boerderij
zeven dagen in de week wordt
gewerkt en dat in het weekend
tweehonderd procent moet wor
den betaald".
Utrecht waar de professoren
Kemp en Vermeulen een uitge
breid onderzoek uitvoeren. Her
senen, spieren, ruggemerg, alles
komt aan de orde.
Afkoopsom
Van den Broek:"We hebben ge
vraagd of de klachten het gevolg
waren van het ongeluk, maar
daar wilden de heren zich niet
over uitlaten. Dat was een zaak
voor de keuringsartsen, zeiden
ze. Wel vroeg één van de assis
tenten, een specialist in oplei
ding, ons of we al bezig waren
met een rechtszaak. We moesten
het er maar niet bij laten zitten,
zei hij veelbetekenend"
In hun rapport laten de Utrechtse
professoren zich niet uit over de
vraag of de klachten door het on
geluk zijn veroorzaakt. De medi
sche adviseurs van zowel Natio
nale Nederlanden als de Twaalf
Gewesten meten zich wel een
oordeel aan: géén ongevalsge
volg. De medische adviseur van
de Twaalf Gewesten, sociaal-ge
neeskundige W.Ouwehand, en
mr. P. Kremer, de door de Twaalf
Gewesten aan Van den Broek
toegewezen jurist, brengen
ruim een jaar na het ongeluk een
bezoek aan Nieuwkoop. Zij heb
ben een nieuw aanbod van Na
tionale Nederlanden bij zich. De
ze maatschappij wil de zaak niet
laten slepen en is bereid in plaats
van 13.000 gulden een 'afkoop
som' van 37.500 gulden te beta
len.
Van den Broek:"Kremer en Ouwe
hand vonden dat ik dat aanbod
maar moest accepteren. Het viel
toch niet te bewijzen dat de
klachten van mijn vrouw aan het
ongeluk waren te wijten, zeiden
Van den Broek gaat echter niet ak
koord en neemt, conform de hem
daartoe geboden mogelijkheid in
zijn rechtsbij stands verzekering,
een andere advocaat in de arm:
mr. H. Oderkerk uit Breda. Een
advocaat, hem aangeraden door
de heer C.Bousardt, woordvoer
der van de Werkgroep van Ver
keersslachtoffers, die de familie
tevens aanraadt een medisch on
derzoek en behandeling te laten
ondergaan bij prof. dr. J. Bas
tiaans uit Oegstgeest.
dat ondanks herhaalde verzoe
ken het Academisch Ziekenhuis
Utrecht heeft geweigerd foto's
en andere medische gegevens
van het aldaar verrichte onder
zoek aan Bastiaans te doen toe
komen. Foto's zijn nu gemaakt
op het Leidse Academisch Zie
kenhuis terwijl mevrouw Van
den Broek ook manuele therapie
heeft gehad wat wel enige ver
lichting in de pijn heeft gegeven.
Bastiaans komt in zijn rapport
tot de conclusie dat voorgaande
rapporteurs onvolledig zijn ge
weest.
Op voorstel van mr. Oderkerk
heeft een medisch adviseur uit
Haarlem als onafhankelijke des
kundige alle bestaande medi
sche rapporten in deze zaak
beoordeeld. Deze medicus moest
nagaan of in de rapporten juiste
conclusies worden getrokken
naar aanleiding van de huidige
gevolgen. Tevens moest hij be
kijken of alle terzake doende as
pecten wel aan bod zijn geko
men.
Eind februari van dit jaar heeft hij
mr. Oderkerk laten weten dat hij
evenals prof. Bastiaans van me
ning is dat de huidige invalide-
ring van mevr. Van den Broek
moet worden gezien als een ge
volg van het haar overkomen on
geval. Vorig jaar al is mevrouw
Van den Broek door de Gemeen
schappelijke Medische Dienst
volledig arbeidsongeschikt ver
klaard. Maar van Nationale Ne
derlanden heeft Van den Broek
nog altijd niet meer dan het voor
schot van 12.500 gulden gezien.
Dubbeltje
Omdat de keuring door Van der rr
Torren een onbevredigend ge- Onvolledig
voel achterlaat, wenden Van den
Broek en zijn vrouw zich tot het
Academisch Ziekenhuis in
Dat onderzoek heeft inmiddels
plaatsgevonden. Saillant detail is
De Nieuwkoopse boer verbitterd:
"In een blad van Natio
nale Nederlanden las ik: als je
recht hebt op een dubbeltje en je
vraagt acht cent, dan krijg je toch
een dubbeltje".
Verbitterd is hij ook over de op
merkingen en het rapport van
neuroloog Van der Torren waar
door het hele getouwtrek is be
gonnen. "Ze kunnen het mij niet
uit m'n hoofd praten dat keu
ringsartsen richtlijnen krijgen
van de kant van de verzekerings
maatschappijen. Zo'n dokter
krijgt honderden klanten via de
verzekering. Ik ben maar een
ééndagsvlieg voor zo'n dokter,
met mij hoeft hij geen goede
vrienden te zijn".
Sinds 1970 functioneert er in
ons land een Werkgroep Ver-
keers- en Ongevallenslacht
offers waarvan de Tilburgse
atelierhouder C.Bousardt de
voornaamste woordvoerder
is. De werkgroep heeft in de
afgelopen jaren met grote
vasthoudendheid en verbe
tenheid strijd gevoerd tegen
verzekeringsmaatschappij
en en gepleit voor allerlei
maatregelen die de positie
van verkeersslachtoffers
moeten versterken. Overi
gens tot nu toe met weinig
succes.
Directe aanleiding voor zijn
activiteiten vormen de erva
ringen die Bousardt zelf
heeft opgedaan. Op 35-jarige
leeftijd overkwam hem in
1961 een ernstig auto-onge
luk. Diverse breuken, in
wendige bloedingen en
kwetsuren aan spieren wer
den geconstateerd. Ondanks
enkele jaren revalidatie ble
ven hinderlijke pijnen hem
achtervolgen. Diverse spe
cialisten die hem in de jaren
zestig onderzochten ver
klaarden hem echter gezond.
Betaling
Bousardt:"In de medische rap
porten werd geschreven dat
de pijnen niet aan het onge
luk konden worden gewe
ten". In 1970 besloot de des
betreffende verzekerings
maatschappij overigens vrij
plotseling tot betaling van
89.000 gulden van de geelste
ton aan schadevergoeding
over te gaan.
Bousardt:"In 1970 bleek dat
een orthopaed enkele jaren
daarvoor ernstig had ge
knoeid, zowel met de funda
mentele metingen als met de
fundamentele leer van de
heelkunde. Met dergelijke
onzuivere stukken worden
een advocaat een een rech
ter om de tuin geleid. Maar
ik weet dat er ook bij andere
medische keuringen malver
saties zijn gepleegd. Men
heeft geprobeerd mij op al
lerlei manieren te misbrui
ken en mijn rechten te ont
houden".
Bousardt stelde de verzeke
ringsmaatschappij een ulti
matum. Als niet binnen 36
uur de volledige schade en
invaliditeit zouden worden
erkend zou hij zijn hele
trieste dossier aan departe
menten en allerlei andere in
stanties toesturen.
Vérvolgens kwam de maat
schappij met 89.000 gulden
over de brug maar Bousardt
heeft dat geld (nog) niet
geïnd. "Ik voel me moreel
verplicht dit niet te doen in
het algemeen belang en in
het bijzonder met het oog op
ieder ongevalsslachtofTer.
Bovendien zou het een finale
kwijting betekenen van de
gepleegde delicten".
De Werkgroep Ongevals- en
Verkeersslachtoffers heeft
al ruim acht jaar geleden
een zeven punten-program-
ma bij de politici in Den
Haag gepresenteerd waarop
niet onwelwillend is gerea
geerd. Maar het is tot nu toe
bij woorden gebleven.
Eisen
De zeven punten zijn, globaal
samengevat:
- geen keuringen door verzeke
ringsartsen;
- slachtoffers moeten de be
schikking krijgen over de
rapporten die artsen over
hen uitbrengen;
- schadeprocedures mogen
nooit langer dan twee jaar
lopen;
- een verkeersslachtoffer moet
niet bewijzen dat hij voor
het ongeluk gezond was, de
maatschappij moet aanto
nen dat het slachtoffer voor
het ongeluk niet gezond
- verandering van belasting
wetgeving opdat een slacht
offer die jaren na een onge
val een uitkering krijgt niet
in dat jaar door de fiscus
wordt gepakt;
- het oprichten van een onaf
hankelijke instantie, los van
politieke, kerkelijke, econo
mische of verzekeringsin
vloeden, beschikkend over
eigen artsen en advocaten
om verkeersslachtoffers op
te vangen en bij te staan.
- als een dergelijke instantie
niet mogelijk is: nationali
satie van het ongevalsscha-
deverzekeringswezen. Voor
dit soort schadegevallen
moet dan een algemene
volksverzekering komen.
Maffia
Bousardt:"Een volksverzeke
ring via een omslag naar
draagkracht is de beste op
lossing. In Zweden en
Nieuw-Zeeland bestaat zo'n
verzekering en het aantal
conflicten daar is aanzien
lijk afgenomen. Zoals het nu
gaat in Nederland kan het
niet doorgaan. Je wordt als
verkeersslachtoffer geeste
lijk afgeslacht. De verzeke
ringsmaatschappijen probe
ren onder betaling uit te ko
men door te bewijzen dat je
vóór het ongeluk al abnor
maal was. Het is een maflia,
een gewetenloze bende. En
ik ben niet bang om dit te
zeggen. Ik beschik over vele
dossiers en bewijzen om m'n
woorden te staven. De verze
keringsmaatschappijen heb
ben mij in de loop der jaren
nog nooit durven aanpak
ken. Ik vrees ze niet".
De betekenis van de wettelijke
aansprakelijkheid is niet groot
Nauwelijks 15 procent van de
verkeersslachtoffers doet een
beroep op de schuldige
tegenpartij terwijl niet meer dan
8 procent een uitkering krijgt
van boven de 5000 gulden.
Dit waren de voornaamste
uitkomsten van een onderzoek
aan de Leidse universiteit, dat
een kleine tien jaar geleden door
prof. A.Bloembergen en mr.
J.v.Wersch werd uitgevoerd.
Bloembergen stelde
destijds:"Het loopt niet best met
de aansprakelijkheidsstelling. Er
zijn gevallen waarin eerst na vier,
vijf jaar een uitkering volgt en
deze is dan al te vaak nog
onvolledig. De hele gang van
zaken is weinig bevredigend.
Steeds weer is er een
conflictmodel. Er wordt hard
onderhandeld over de hoogte
van de geleden schade; zó hard
dat er steeds weer een duidelijke
neiging is bij het tenslotte murw
geworden slachtoffer met
minder genoegen te nemen dan
waarop men recht heeft".
De Leidse psychiater prof.
J.Bastiaans heeft in het verleden
al eens te kennen gegeven dat de
strijd rond de schadeuitkering
jaarlijks zeker honderd
verkeersslachtoffers in
psychiatrische handen drijft.
Volgens Bastiaans wordt de
ernst van psychische schade bij
keuringen meestal volledig
miskend. "Ik heb tal van
gevallen meegemaakt die
uitermate onbehoorlijk zijn
afgehandeld door
verzekeringsmaatschappijen,
door medici en door juristen. Als
je mensen eerst jaren in hun vet
laat smoren, dan kweek je labiele
figuren. De keuringsarts beseft
niet welke ellende aan een
procedure met een
verzekeringsmaatschappij kan
vastzitten en welke betekenis
een correct medisch rapport
voor het slachtoffer heeft", aldus
Bastiaans vorig jaar oktober in
Het Parool.
Uiteraard is men bij de
verzekeringsmaatschappijen
niet blij met de aantijgingen die
onder meer door de Werkgroep
Verkeers- en
Ongevallenslachtoffers
regelmatig aan hun adres
worden geslaakt. Van de kant
van het Bureau Voorlichting
Schadeverzekering in Den Haag
is in de loop der jaren steeds
gewezen op het bestaan van de
Raad van Toezicht op het
Schadeverzekeringsbedrijf,
samengesteld uit leden die geen
enkele binding (mogen) hebben
met
verzekeringsondernemingen. En
dan bestaat er ook nog een
Inlichtingen- en Klachtenbureau
voor Schadeverzekering.
Woordvoerders van de
Nederlandse Vereniging van
Automobiel Assuradeuren
(NWA) trekken af en toe fel van
leer om het huns inziens
vertekende beeld recht te zetten.
"Wie zou het in vredesnaam
kunnen opbrengen om zijn
medewerking te verlenen aan
het benadelen van
verkeersslachtoffers?", zo vroeg
NWA-secretaris mr. P.Kremer
zich eind vorig jaar af. Volgens
hem wordt het merendeel van de
gevallen correct afgehandeld
maar zal het slachtoffer dat
krenterig tegemoet wordt
getreden geen troost putten uit
de wetenschap dat tien andere
slachtoffers keurig zijn
behandeld.
De heer Bousardt en zijn
werkgroep worden nauwelijks
serieus genomen. "Die mensen
doen net alsof alle specialisten
die worden aangezocht om een
verkeersslachtoffer te
onderzoeken deel uitmaken van
een verzekenngsmafTia.
Waanzin".
NWA-voorzitter mr J Ubbink
uitte vorig jaar het advies dat een
slachtoffer het beste
onmiddellijk een jurist in de arm
kan nemen "Dat hebben de
verzekeringsmaatschappijen
ook graag, die praten het liefst
met een tegenpartij die terzake
kundig is. Zo kun je van beide
kanten duidelijk de rechten,
verplichtingen en vorderingen
op een rijtje zetten".
