'Kom niet aan NiWO-beskiit'
Geef lucht.V
Geef gekt V
c
Argentinië bereid tot
concessies aan Londen
Begin laat ontruiming
Sinaï volgens plan verlopen
Argentinië maakt
atoombom met
hulp W. -Duitsland
Brand over kernwapens tijdens SPD-congres:
Pinochet wijzigt
gehele regering
DINSDAG 20 APRIL 1982
Buitenland
(Van onze verslaggever
Peter Hattink)
BUENOS AIRES - De Argentijnse
junta heeft gisteren voor haar
doen grote concessies gedaan tij
dens de laatste onderhandelings
ronde met de Amerikaanse mi
nister van buitenlandse zaken,
Alexander Haig. Buenos Aires
accepteert op de Falkland-eilan-
den een voorlopig bestuur tot 31
december 1982, samengesteld uit
Britse eilandbewoners en Argen
tijnen. Tevens aanvaardt de jun
ta dat tot het einde van dit jaar de
Britse Union Jack naast de Ar
gentijnse vlag op de archipel ge
hesen wordt.
Vast moet daarbij staan dat - on
geacht het resultaat van de juri
dische discussie over de Argen
tijnse soevereiniteit over de ei
landen tussen Groot-Brittannië,
Argentinië en de Verenigde Sta
ten, die later in de Verenigde Na
ties zal worden voortgezet - vanaf
1 januari 1983 uitsluitend de Ar
gentijnse vlag op de Falkland-ei-
landen zal wapperen. Met deze
merkwaardige clausule kwam
Alexander Haig aan de verlan
gens van de Argentijnse militaire
junta omtrent de bevestiging van
de Argentijnse soevereiniteit te
gemoet.
Buenos Aires is bereid Groot-Brit-
tannië enkele faciliteiten op de
eilanden te verlenen: de Engel
sen mogen hun haven daar ge
bruiken om* hun schepen te be
voorraden. Daarnaast mag Lon
den een post voor wetenschap
pelijk onderzoek op de archipel
vestigen. Vervolgens heeft Bue
nos Aires toegezegd dat men de
eilandbewoners die de eilanden
willen verlaten, een schadever
goeding zal toekennen.
De Falklanders die agrarische
gronden op de eilanden exploite
ren en die zich op het Argentijn
se vasteland willen vestigen, zul
len in ruil voor hun achtergela
ten terreinen gratis grond in Ar
gentinië krijgen. Ten slotte wil
de Argentijnse junta de Falkland
Island Company, een Engels
staatsmonopolie, waarvoor bijna
alle Falklanders werkzaam zijn
en die 50 procent van de grond
van de archipel exploiteert, over
nemen.
Buenos Aires heeft de verzekering
gegeven dat binnenkort de Falk-
land-eilanden, net zoals vóór 2
april, weer door Argentinië zul
len worden voorzien van de ele
mentaire levensbehoeften van de
bewoners: levensmiddelen, olie
en gas. Tevens zullen de com
merciële vluchten van en naar de
archipel binnenkort worden her
vat.
Tweederangs
De militaire regering was tijdens
de moeizame onderhandelingen
op geen enkele voorwaarde be
reid zelfbeschikkingsrecht aan
de 1800 Falklanders te verlenen.
Buenos Aires gaat ervan uit dat
de eilandbewoners, de Kelpers,
zoals ze hier in Argentinië wor
den genoemd, geen apart volk
zijn, maar dat zij een handjevol
tweederangs Britse burgers zijn.
die door historische omstandig
heden op Argentijns grondge
bied leven.
Vlak voordat de onderhandelingen
eindigden, herhaalde generaal
Lami Dozi, opperbevelhebber
van de Argentijnse luchtmacht,
tegenover de pers dat er aan de
Argentijnse soevereiniteit over
de Falkland-eilanden niet te tor
nen valt. De generaal achtte de
Britse luchtblokkade boven de
Falkland-archipel totaal ineffi
ciënt en zei dat. in het geval van
een gewapend treffen, de Argen
tijnse luchtmacht zich vergele
ken met de Britse superieur zou
tonen.
Op de vraag of Argentinië de in
werkingstelling van het inter-
Amerikaanse verdrag van weder
zijdse bijstand iou eisen, ant
woordde Lami Dozi dat dit de
volgende stap in de Falkland-cri
sis zou kunnen zijn.
Alfredo Saint Jean, de Argentijnse
minister van binnenlandse za
ken, heeft gisteren alle gouver
neurs van de provincies in Bue
nos Aires op de hoogte gesteld
van de onderhandelingen tussen
Alexander Haig en de junta. Te
vens gaf de bewindsman de pro
vinciale autoreiten instructies
over de te nemen maatregelen in
het geval van een gewapend con
flict.
De minister heeft vandaag een
soortgelijke bijeenkomst belegd
voor de leiders van de twaalf be
langrijkste politieke partijen in
Argentinië. In Buenos Aires ver
wacht men dat de bewindsman
kleine politieke concessies op
het gebied van het herstel van de
democratische vrijheden zal
doen in ruil voor de steun van de
politici aan het bewind van de
militaire junta.
Voor veel Argentijnen blijft de oor
logsdreiging aanwezig zolang
Londen nog niet positief heeft
gereageerd op het gemeenschap
pelijk voorstel van Alexander
Haig en de Argentijnse militaire
regering.
(Van onze correspondent Hans Amesz)
MÜNCHEN - SPD-voorzitter Willy Brandt heeft tijdens
het congres van zijn partij het NAVO-dubbelbesluit
van 1979 tot produktie en eventuele stationering van
middellange-afstandsraketten in West-Europa vurig
verdedigd. Hij zei dat de partij alles moet doen om de
ontwapeningsonderhandelingen tussen de Sowjet-
Unie en de Verenigde Staten in Genève niet in gevaar
te brengen. Verwerping van het NAVO-dubbelbesluit
door het SPD-congres zou geheel verkeerd zijn, omdat
dan zowel Moskou als Washington aanleiding zouden
kunnen hebben de onderhandelingen niet meer serieus
te nemen.
Brandt deed ook een dringend be
roep op zijn partij het congres in
München tot een bijeenkomst
van „sociaal-democratische ver
nieuwing" te maken. Als partij
van het linkse midden moet de
SPD volgens Brandt vastbeslo
ten vechten om meerderheden
voor sociaal-democratische poli
tiek te krijgen, met name op het
gebied van de werkgelegenheid
en de veiligheidspolitiek.
De SPD-voorzitter en ex-bonds-
kanselier zei in zijn ruim twee
uur durende rede tot de 400 ge
delegeerden dat er alle reden is
om aan zelfkritiek te doen, maar
hij liet er ook geen twijfel aan be
staan dat de SPD in haar nu al
meer dan 15-jarige geschiedenis
als regeringspartij in de Bonds
republiek veel heeft bereikt. We
moeten niet net doen alsof we al
leen maar een 'vliegenhoop' heb
ben geproduceerd, aldus Willy
Brandt.
Gericht
De SPD moet met andere woorden
weer een gezicht tonen en vooral
proberen aan te geven hoe de
werkloosheid, die nu circa 1,9
miljoen bedraagt, in principe
kan worden bestreden. Willy
Brandts toespraak was vooral ge
richt op de rol en opgave van de
SPD. Tegelijkertijd waarschuw
de hij ervoor de regeringsverant
woordelijkheid van de sociaal
democraten niet ter discussie te
stellen. Brandt uitte zich betrek
kelijk optimistisch over de coali
tie met de liberale FDP en beriep
zich op een uitspraak van FDP-
voorzitter Genscher, die had ver
klaard dat hef niet aan de libera
len zal liggen als de huidige coa
litie in Bonn uit elkaar spat. „Ik
zeg", aldus Brandt, „aan de so
ciaal-democraten zal het in elk
geval niet liggen".
Willy Brandt was van mening dat
er nu eindelijk eens een einde
moet komen aan de voortduren
de „interviewoorlog" tussen de
woordvoerders van de verschil
lende vleugels in de SPD. Daar
door ontstaat immers het beeld
van een in tegenspraak verstrik
te partij, en dat is op zijn minst
een van de redenen voor de bui
tengewoon grote verliezen die de
SPD bij de onlangs gehouden ge
meenteraadsverkiezingen in de
deelstaat Sleeswijk-Holstein en
de Landdagverkiezingen in Ne-
dersaksen leed. Uit een kort gele
den gepubliceerd verkiezingson-
derzoek door het weekblad Der
Spiegel bleek dat de SPD nu nog
maar 33 procent van de kiezers
achter zich krijgt. Dat is onge
veer 10 procent minder dan bij
de Bondsdagverkiezingen van
oktober 1980.
Economie
Brandts rede, waarin hier en daar
nogal scherpe kritiek werd geuit
op bijvoorbeeld de economische
politiek van de regering in Bonn,
leverde een discussie op die
voornamelijk in het teken stond
van economische en werkgele
genheidsvraagstukken.
Inmiddels heeft een groep van eco
nomische en financiële deskun
digen uit de SPD een voorstel ge
formuleerd waarin staat dat de
partij via speciale belastingver
hogingen een vele tientallen mil
jarden mark omvattend werkge
legenheidsprogramma moet
goedkeuren. In hoeverre bonds
kanselier Helmut Schmidt een
dergelijke uitspraak kan aan
vaarden, is nu zeker het meest
besproken onderwerp van het
congres, dat tot en met vrijdag in
de Olympiahalle in München
duurt.
BBC-programma
LONDEN (GPDTJPI) - Argentinië zal volgend jaar kunnen be
ginnen met het maken van de atoombom, dank zy hulp var
nazi-geleerden die na de oorlog naar dit land zyn gevlucht. Bo
vendien hebben verschillende Westduitse regeringen geheime
overeenkomsten met Argentinië gesloten die het land in staat
stellen binnenkort met de aanmaak van plutonium, grondstof
voor nucleaire wapens, te beginnen. Dat werd gisteravond be
toogd in een programma op de Britse televisie
In een interview met de BBC gaf een van de betrokken nazi-ge-
leerden, dr Walter Schnurr. toe dat hij na de oorlog naar Argen
tinië is gevlucht. Daar kreeg hij in 1958, van de toenmalige West
duitse minister voor atoomenergie Franz Josef Strauss, de uit
nodiging in West-Duitsland te komen werken
Onder leiding van Schnurr en een tweede voormalige hoge nazi.
Rudolf Gnefeld. verrees vanaf 1958 bij Karlsruhe een kernreac
tor. Vier jaar eerder had West-Duitsland een overeenkomst gete
kend. waarbij dat land beloofde nooit in het eigen territorium
nucleaire wapens te zullen maken
Plutonium
De reactor echter die by Karlsruhe werd gebouwd, was niet erg
geschikt voor de aanmaak van nucleaire energie, maar zoveel te
meer voor het maken van plutonium. Naar hetzelfde ontwerp
werd enige jaren later een reactor in Argentinië gebouwd, die in
1974 in bedrijf ging. Schnurr ging rond diezelfde tijd ook weer in
Argentinië wonen.
West-Duitsland. aldus het BBC-programma. hielp Argentinië van
af 1976 bovendien by de bouw van een veel grotere reactor, die
volgend jaar klaar zal zijn. Deze reactor zal dan in staat zyn
jaarlijks genoeg plutonium voor tien atoomwapens te maken
Bij het geven van hulp aan Argentinië - dit werd in geheime ver
dragen geregeld - heeft West-Duitsland tal van internationale
verdragen geschonden en onder meer regels van Euratom en het
Internationale Atoomagentschap overtreden. West-Duitsland
heeft bovendien, by het geven van de geavanceerde technieken
aan Argentinië en het verkopen van afgewerkt uranium, het
non-proliferatieverdrag (het verdrag tegen verspreiding van
kernwapens) geschonden, dat het land mede heeft ondertekend,
aldus in het programma geciteerde deskundigen
Admiraal Castro Madero, die de leiding heeft over het Argentynse
nucleaire programma, heeft in het tv-programma verklaard dat
zyn land bereid zal zyn plutonium aan Derde-Wereldlanden te
verkopen. Argentinië heeft zelf nooit het non-proliferatiever-
drag ondertekend en ^ou dus theoretisch landen als Libië van
het plutonium kunnen voorzien dat dit land al zo lang wil heb
ben om atoomwapens te maken
Ontkenning
Een woordvoerder van de Westduitse regering heeft het bericht
van de BBC tegengesproken. Woordvoerder Lothar Ruhl legde
zijn verklaring af enkele uren vóór de vertoning van de docu
mentaire op de Britse televisie
De woordvoerder zei dat de Duits-Argentynse samenwerking op
het terrein van de kernenergie alleen voor vreedzame doelein
den is bedoeld in het fiat heeft van het Internationale Atoombu
reau in Wenen.
Hij zei dat de beschuldiging van de BBC dat West-Duitsland ver
rijkt uranium naar Argentinië heeft gestuurd e'
als andere beweringen in de film.
ADVERTENTIE
Willy Brandt en bondskanselier Helmut Schmidt: onderonsje tijdens partijcongres
Ck.A .t-K
Steun het Astma Fonds.
SANTIAGO (DPA) - President
Generaal Pinochet van Chili
heeft gisteren de leden van
zijn regering gevraagd hun
portefeuilles ter beschikking
te stellen om hem de vrije
hand te geven een nieuw ka
binet te
De namen
nisters zijn nog niet bekend.
In een verklaring van het al
gemeen secretariaat van de
i de
regering werd er de nadruk
op gelegd dat het economi
sche beleid van Chili niet
wordt veranderd.
Van de kant van de vrije onder
nemers en andere aanhan
gers van de regering werd er
de afgelopen tijd op aange
drongen de vaste verhouding
van de peso met de dollar te
verlaten. Die vaste wissel
koers belemmert de export.
TEHERAN (AFP) De voormali
ge minister van buitenlandse za
ken van Iran en ex-vertrouwe
ling van ajatollah Chomeini, Sa-
degh Ghotbzadeh, heeft gister
avond in een televisie-interview
erkend dat hij een complot voor
bereidde om Chomeini en de
voornaamste leiders van de isla
mitische republiek te vermoor
den. In een 15 minuten durende
uitzending zei Ghotbzadeh,
wiens arrestatie op 10 april offi
cieel werd gemeld, dat hij de sa
menzwering drie maanden gele
den op touw had gezet met Iraan-
se legerofficieren.
Ghotbzadeh zei dat de complot-
teurs van plan was waren ge
weest „een huis naast dat van
Iman Chomeini op te blazen en
Ghotbzadeh
bekent
complot tegen
regering Iran
diens residentie te bombarderen
op het tijdstip dat hy leiders van
de republiek zou ontvangen" De
ex-minister zei bovendien dat er
ook een plan bestond om centra
van de revolutionaire garde en
van de radio en televisie aan te
vallen. Ghotbzadeh voegde hier
nog aan toe dat twee religieuzen
als tussenpersonen waren opge
treden tussen hem en ajntollah
Sjariat-Madan, de hoogste sji'iti-
sche leider in Iran na Chomeini.
„Volgens die tussenpersonen keur
de Sjanat-Madan de poging om
de regering omver te
goed", zo zei Ghotbzadeh
De Iraanse zaakgelastigde in Rome.
Mohammad Hossein Naghdi.
heeft gisteren bekendgemaakt
dat hy uit protest tegen de toe
stand in Iran is afgetreden en po
litiek asiel in Italië heeft ge
vraagd.
Ontruiming Yamit tot morgen uitgesteld
(Van onze correspondent
Jaap van Wesel)
JERUZALEM - De Israëlische
premier Begin heeft voldoende
garanties van Egypte gekregen
om de ontruiming van de Sinai
volgens plan te laten verlopen.
Dat heeft hij gisteravond na be
sprekingen met de Egyptische
minister van buitenlandse zaken
Kamel Hassan Ali laten weten.
Minister Ali zei dat er de komen
de dagen een volledig akkoord
zal worden bereikt over de nog
bestaande meningsverschillen.
De minister beloofde voortzetting
van het proces volgens de ak
koorden van Camp David, als
mede van de onderhandelingen
over Palestijnse autonomie. Ver
der zullen volgens Ali de bilate
rale betrekkingen met Israël na
en door de ontruiming nieuwe
impulsen krijgen.
De regering zal morgen in bijzon
dere zitting bijeenkomen om de
ontruiming op 26 april definitief
te bevestigen. Als voorbereiding
daartoe werd gisteren begonnen
met de ontruiming van het Ya-
mit-district, waar ongeveer 2000
tegenstanders tegen de terugga
ve van de Sinai zich hebben ver
schanst. Allereerst werden de
kleinere verzetshaarden opge
ruimd.
Ook heeft een aantal van hen zich
in een gebarricadeerde bunker
verschanst, die zij zullen opbla
zen bij een actie van het leger. Zij
hebben verzekerd het ieger ge
wapend weerstand te zullen bie
den, ondanks smeekbeden van
de Israëlische opperrabbijnen
die midden in de nacht naar Ya
mit zyn gevlogen om via een gat
in de muur van de belegerde ves
te de 'opstandelingen' met reli
gieuze argumenten tot andere
gedachten te brengen.
Al lijdt het geen twijfel dat de te
rugtrekking zal worden voltooid
volgens plan, toch spreken Israë
lische functionarissen met grote
bitterheid over Egypte. Het geldt
vooral de toenadering en samen
werking van Egypte met de
PLO, die behalve wapensmokkel
ook van operatieve aard is, zo
zeggen zij Volgens een Israëli
sche functionaris is alleen dat al
voldoende om de terugtrekking
uit te stellen, ware het niet dat
Geen verzet
De bezetters toonden geen actief
verzet. Sommigen van hen moes
ten van de daken van de huizen
worden gehaald via kooien, die
met een hijskraan naar boven en
vervolgens naar beneden werden
gebracht. De grote 'slag' komt
morgen, als het stadje Yamit ont
ruimd zal worden, hetgeen aan-
vankeijk gisteren de bedoeling
was. Daar hebben onder anderen
de aanhangers van de Joodse De
fensie Liga van rabbijn Kahane
zich verschanst. Zij hebben aan
gekondigd collectief zelfmoord
te zullen plegen bij een geweld
dadige ontruiming.
ADVERTENTIE
Steun het Astma fionüs.
zo'n daad Israël nog meer schade
zou berokkenen dan het voltooi
en van de terugtrekking volgens
plan.
In feite gaat de strijd om Egypti
sche en ook Amerikaanse garan
ties dat beide landen na de ont
ruiming van de Sinai geen initia
tieven zullen steunen buiten
Camp David om, die een andere
oplossing voorstaat dan de auto
nomie van Camp David. Het
meest zyn de Israëli's bevreesd
voor plannen om in samenwer
king met de andere Arabische
landen een Palestynse staat te
stichten.
Problemen
Intussen dreigen er voor premier
Begin nieuwe moeilijkheden op
het binnenlandse front, nu een
van de ministers van de coalitie
wegens fraude en bedrog door
een rechtbank is schuldig gevon
den. Het gaat om de minister van
sociale zaken Aboe Chatscra, lei
der van een kleine etnische
oriëntaals joodse party Deze
party beschikt over drie parle
mentszetels. Een gedwongen
ontslag van Aboe Chatscra en
een uittreden uit de coalitie zou
de val van de regering met zich
meebrengen.
De veroordeling van Aboe Chatse
ra. die vorig jaar uit de Nationaal
Religieuze Partij trad. wekt htftj
ge emoties op by de oriëntaalse
bevolking in Israel, die in zyn
proces en veroordeling een vorm
van discriminatie ziet tegen de
oriëntaals joodse gemeenschap
Er wordt in dit verband zelfs
over een 'Israëlische Dreyfuss'
gesproken.
Pr. mi» r Begin zal vandaag met mi
nister Aboe Chatscra overleggen
wat er dient te gebeuren Waar
schynlyk zullen definitieve be
slissingen worden uitg. i
dat de zaak in hoger beroep voor
het hoog gerechtshof |g uitg.-
vochten
ADVERTENTIE
r gisteren met de ontrui-
