Spanje: nieuwe
golf van terreur
Meer bevoegdheden Franse politiek
Haig pessimistisch over Falkland-crisis
ill
Actie in Iran
tegen 'afvallige'
geestelijk leider
Franse minister Deferre:
99
Telefooncentrale Madrid vernield
Reagan legt noodzaak
van bewapening uit
Joodse militanten
dreigen met zelfmoord
bij ontruiming Sinaï
Brezjnjev
stelt voor
top te
houden in
oktober
MAANDAG 19 APRIL 1982
Buitenland
99
(Van onze correspondent
Rudolph Bakker)
PARIJS - Minister van binnen
landse zaken Gaston Defferre wil
dat zijn politie uitgebreidere mo
gelijkheden krijgt verdachte per
sonen te identificeren. Boven
dien wil hij wil bovendien dat de
politie het recht krijgt na een eer
ste waarschuwing te schieten.
Hiermee heeft de minister af
stand genomen van de toenmali
ge verkiezingsbeloften van de
huidige president Mitterrand, en
hij vindt de minister van justitie
Badinter tegenover zich. Deffer
re en Badinter worden vandaag
door premier Mauroy ontvangen.
Die zal proberen een gulden mid
denweg tussen de standpunten
van de beide ministers te vindén.
Minister Defferre sprak over de
noodzaak van verscherpte con
trole en over verhoogde schiet-
bereidheid tegenover een gezel
schap politie-officieren, die bijna
allen dit verrassende plan toe
juichten. Het plan is des te ver
rassender omdat het in feite al
was ondergebracht in het project
„Veiligheid en zekerheid" van de
toenmalige minister van justitie
onder president Giscard, de bij
links zo gehate Alain Peyrefitte.
Mogelijkheden tot scherpere con
trole waren vooral uigedacht om
doeltreffender te kunnen optre
den tegen de „kleine misdaad",
zoals de ontelbare inbraken,
waartegen de Fransen zich zelf
begonnen te verdedigen, bij uit
blijven van politie-hulp.
Peyrefitte's veiligheid en zeker
heid was altijd de steen des aan
stoots geweest van de linkse op
positie die zich had voorgeno
men dit wettenwerk opnieuw ter
discussie te stellen in het parle
ment, waarin het nu over de ab
solute meerderheid beschikt, om
het dan weer ongedaan te ma
ken.
Tot ieders verbazing had premier
Mauroy vorige week aangekon
digd dat dit debat met ministers
een maand zal worden uitge
steld. Minister Defferre liet nu
weten dat zyn partij zich altijd
„meer tegen de letter dan tegen
de geest" van „Veiligheid en ze
kerheid" had verzet.
De minister van binnenlandse za
ken eiste in zijn rede voor de po
litic-officieren ook een hardere
aanpak van buitenlanders. „Er
kunnen geen nieuwe immigran
ten meer bij", aldus de socialisti
sche minister. En hij eiste dat de
controle aan de grenzen zou wor
den verscherpt.
(Van onze correspondent GerTit Jan Hoek)
MADRID Spanje is de afgelopen dagen opnieuw geteisterd door een reeks nieuwe
aanslagen. In de nacht van zaterdag op zondag richtten diverse explosieve ladingen,
volgens de politie met een totaalgewicht van ongeveer 170 kilogram, een gigantische
ravage aan in een van de telefooncentrales in Madrid. Door de ontploffing, die vol
gens een eerste globale schatting meer dan 25 miljoen gulden schade veroorzaakte,
raakten ongeveer 700.000 telefoonlijnen geblokkeerd. Ook de databank van de tele
fooncentrale werd door de explosie totaal vernield.
</A\
'iüi
Het telefoonverkeer tussen de
Spaanse hoofdstad en de rest
van Spanje en het buitenland
was gisteren bijna volledig ge
stremd. Geluk bij ongeluk was
dat een aantal explosieve ladin
gen, aangebracht bij het reser
voir van de stookolie in het ge
bouw, niet ontplofte. Indien dat
gebeurd zou zijn, zouden de ge
volgen vele malen ernstiger zijn
geweest. Door het late uur waar
op de aanslag plaatshad (half vier
's nachts) was de telefooncentra
le vrijwel verlaten. Alleen de
nachtwakers en een aantal toe
vallige passanten (vijf in totaal)
liepen lichte verwondingen op.
ETA
Volgens eerste aanwijzingen is de
aanslag het werk van de Baski-
sche afscheidingsbeweging
ETA-Militar. Het Baskische dag
blad Egin, doorgaans spreekbuis
van de radicaal-nationalistische
organisatie en intermediair bij de
ontvangst van communiqués
van de ETA, ontving zaterdag
middag al een telefonische waar
schuwing, dat in Madrid een
sterke lading explosieven tot
ontploffing zou worden ge
bracht.
De aanslag op de telefooncentrale
is de voorlopige climax van wat
een verscherpt offensief van de
ETA-Militar lijkt te zijn. De afge
lopen maanden sijpelden al di
verse berichten naar buiten, die
erop duidden, dat de Baskische
organisatie na bijna een jaar lang
een wapenstilstand in acht geno
men te hebben na de mislukte
staatsgreep van 23 februari vorig
jaar, overwoog om de wapens
weer op te nemen,
Zwaarder geschut
Volgens minister van binnenland
se zaken, Roson, zouden zich
momenteel diverse clandestiene
commando's van de ETA op
Spaans territoir bevinden die
een nieuwe golf van aanslagen
prepareerden. Opmerkelijk is
WASHINGTON (Reuter) Presi
dent Reagan heeft zaterdag in
een boodschap die kennelijk ge
richt was tot de groeiende anti-
atoombeweging in de Verenigde
Staten en elders gezegd dat de
Amerikanen er zich van bewust
moeten zijn dat de wapenop-
bouw noodzakelijk is om aan de
Sowjet-Unie te laten zien dat de
VS vastbesloten zijn.
Reagan zei in een vijf minuten du
rende toespraak voor de radio
dat de wereldvrede na de Twee
de Wereldoorlog hoofdzakelijk
bewaard is gebleveh door het
evenwicht in de atoomcapacitei
ten van de Verenigde Staten en
de Sowjet-Unie.
Dat evenwicht wordt nu echter be
dreigd door de gebeurtenissen
van de jaren 1970, toen de VS
hun defensie-uitgaven ging be
perken "terwijl de Sowjet-Unie
overging tot een nog nooit ver
toonde uitbreiding van de bewa
pening", zowel de conventionele
als de atoomstrijdkracht
"Wanneer er niets gedaan wordt
aan modernisering van onze de
fensie zullen de Verenigde Sta
ten geleidelijk aan de mogelijk
heid verliezen de Sowjet-Unie te
doen afzien van het gebruik van
geweld of het dreigen met ge
weld tegen ons en onze bondge
noten", zei hij.
dat de Baskische organisatie de
operaties uitvoert met zwaarder
geschut dan tot dusver gebruike
lijk was.
Vorige week woensdag nam een
ETA-commando met bazooka's
een kazerne van de Guardia Civil
in Inchaurrondo bij San Sebas
tian onder vuur. Een van afstand
afgevuurde granaat miste het
busje waarin de officieren wer
den vervoerd op een haar na en
sloeg een groot gat in de muur
van het balkon van een belen
dende flat. Twee kinderen ble
ven ternauwernood ongedeerd.
Zaterdag in alle vroegte wachtte
een ETA-commando in Pamplo
na een geblindeerd voertuig van
de nationale politie op in een hin
derlaag. Een projectiel van zwaar
kaliber boorde zich dwars door
de wand van de pantserwagen en
veroorzaakte de dood van de po
litieagent die het voertuig be
stuurde. Zes andere agenten lie
pen verwondingen op. Van één
van hen moest een been worden
geamputeerd.
Bij twee andere aanslagen, tegen
een in aanbouwzijnd woonblok
van de Guardia Civil in Bilbao en
eveneens uitgevoerd met grana
ten, liepen twee Guardia Civiles
verwondingen op. Eén van hen
zal een arm moeten missen.
De ETA lanceerde vorige week een
ultimatum, dat binnen een
maand alle Guardia Civiles, poli-
tie-agenten en militairen, die niet
van Baskische origine zijn, de
drie Baskische provincies moe
ten hebben verlaten met hun ge
zinnen. Zo niet, dan heeft de
ETA gedreigd niet alleen de
agenten, maar ook hun familiele
den als doelwit van hun acties te
zullen uitkiezen.
In politieke kringen heeft het tijd
stip van de hervatting van de ge
wapende acties van de ETA ver
bazing en bezorgdheid gewekt.
Te meer daar het offensief in de
kaart speelt van de radicaal
rechtse sectoren van het leger,
die toch al nerveus en geprikkeld
zijn door het proces van de coup-
leiders, dat toevalligerwijs waar
schijnlijk binnen een week
beëindigd zal wordén.
TEHERAN (AFP/UPI/Reuter)
"Het volk" heeft vrijdag
het kantoor van ^jatollah Sja
nat-Madan in de Iraanse stad
Qom bezet, zo meldde zater
dag het Iraanse dagblad Kay-
han. Volgens het blad is "het
volk van Qom" daartoe over
gegaan nadat tijdens het vrij
dagse gebed in Teheran bij
zonderheden waren verstrekt
over het "complot" waarin
ex-minister van buitenlandse
zaken Sadegh Ghotbzadeh
zou zijn betrokken.
Bayhan meldt dat in de bezette
vertrekken - een koran
school en een bibliotheek -
radiozendapparatuur is ge
vonden. evenals cassettes
met contrarevolutionaire in
houd. De lijfwachten van de
^jatollah, na Chomeini de
hoogste geestelijke leider in
de sjiietische hiërarchie, zyn
ontwapend en vervangen
door revolutionaire gardis
ten.
De gjatollah, die zijn machtsba
sis heeft in Azerbeidjan, geldt
als een tegenstander van
Chomeini. Volgens familiele
den van de cijatollah in Ham
burg zijn deze week al twee
overvallen uitgevoerd op de
kantoren van Sjariat-Madari
in Qom. Twee van zijn
schoonzonen zouden daarbij
door Iraanse veiligheidstroe
pen zijn gearresteerd. De 84-
jange Sjariat-Madan heeft
zich ruim twee jaar geleden
teruggetrokken uit het poli
tieke leven van Iran. Sinds
dien zou hy vrijwel onder
huisarrest staan.
In een kazerne in Teheran zijn
op 27 maart militairen, die te
gen het bewind van Chomei
ni gekant zijn. in opstand ge
komen waarbij zij ten minste
60 hoge officieren die volge
lingen waren van de revolu
tionaire leider doodden. Dit
heeft de Iraanse oppositiebe
weging Moedjahedien-Khala
in ballingschap gisteren be
kendgemaakt in een commu
nique dat zij in haar hoofd
kwartier bij Parijs uitgaf
Na hun actie wisten de opstan
delingen de kazerne te verla
ten. Daarna belegerden leden
van de revolutionaire garde
van Chomeini het gebouw
gedurende twee dagen. Na
dat zij de kazerne hadden in
genomen, werden enkele mi
litairen de volgende dag te
rechtgesteld, zonder dat
werd bewezen dat zij by de
opstand betrokken waren, al
dus het communiqué.
MADRID - Enorme ravage in een telefooncentrale in Madrid. Door e
aanslag van de ETA werden honderdduizenden telefoonlijnen vernield.
JERUZALEM (AFP/Reuter) - Een
tiental jonge militante aanhan
gers van de joodse defensieliga
van rabbijn Meir Kahana heeft
gisteravond voor de tweede maal
gedreigd met collectieve zelf
moord in geval van ontruiming
door het Israëlische leger van de
MOSKOU (Reuter/AFP/UPI) -
Leonid Brezjnjev, president
van de Sowjet-Unie, heeft
president Reagan van de Ver
enigde Staten voorgesteld in
oktober elkaar te ontmoeten
in een derde land, "Finland
of Zwitserland bijvoorbeeld,
natuurlijk met toestemming
van de betrokken regering".
Brezjnjev zegt dat deze topont
moeting goed moet worden
voorbereid. Hij maakte het
nieuws bekend in antwoord
op vragen van een correspon
dent van het partijblad Praw-
da over het recente voorstel
van president Reagan. Deze
had een topbijeenkomst in
New York voorgesteld, te
houden in juni.
Brezjnjev zei vóór een Sowjet-
Amerikaanse topbijeen
komst te zijn "die in overeen
stemming moet zijn met de
zware verantwoordelijkheid
van onze landen voor de in
ternationale toestand en die
de hoop zou rechtvaardigen
die erin zou worden gesteld"
Brezjnjev zei dat Reagans voor
stel "een tamelijk vage in
druk" had gemaakt, waarmee
hij suggereerde dat hij enigs
zins sceptisch is ten aanzien
van de bedoelingen van de
Amerikaanse president.
De betrekkingen tussen Was
hington en Moskou waren
aanzienlijk slechter gewor
den na de Sowjetrussische
militaire invasie in Afghanis
tan eind 1979. De spanning
tussen beide landen liep nog
verder op door de hogere uit
gaven voor bewapening door
Reagan en het optreden van
de militairen in Polen vorig
jaar december.
Brerinjevzei niet welke vraag
stukken besproken zullen
worden en verbond ook geen
voorwaarden aan zyn voor
stel.
De besprekingen tussen de
Sowjet-Unie en de V.S. ter
beperking van kernwapens
voor de middellange afstand
in Europa, die vorig jaar de
cember in Genève waren be
gonnen, slepen zich voort,
waarbij beide partijen elkaar
beschuldigen van het stellen
van onredelijke eisen.
Tass publiceerde brezjhjevs op
merkingen in de vorm van
vraag en antwoord. Er werd
slechts één vraagstuk behan
deld. de mogelijkheid van
een ontmoeting met Reagan.
Zowel het tijdstip als de behan
deling van de kwestie blijkt
bedoeld te zijn voor het weg
nemen van de vrees dat
Brezjnjevs gezondheid hem
niet langer in staat zou stellen
zijn ambt naar behoren te
vervullen.
De Sowjetrussische president
is sinds 25 maart niet meer in
het openbaar verschenen en
evenmin gefotografeerd en
volgens sommige berichten
zou hij ernstig ziek zijn.
Het nieuwe voorstel voor een
ontmoeting in Europa, met
meer tijd voor Brezjnjev om
zich lichamelijk voor te berei
den. lijkt veel groter kans van
slagen te hebben. De Sowjet-
president houdt niet van
vliegen en kan naar een ont
moetingsplaats op het Euro
pese vasteland met de trein
De Amerikaanse regering heeft
evenwel verklaard, dat zij er
de voorkeur aan geeft dat een
eventuele topontmoeting tus
sen Reagan en de Russische
leider in juni wordt gehou
den.
In een verklaring van het Witte
Huis werd gezegd dat men
het voorstel van Bregjiyev
zorgvuldig zal bestuderen.
stad Yamit in de Sinaï. De jonge
ren. die zich verzetten tegen te
ruggave van de Sinaï aan Egypte
hebben zich sinds vrijdag ver
schanst in een bunker in Yamit
De jonge militanten die in leeftyd
vaneeren van 17 tot 25 jaar. heb
ben in een brief aan de rabbyn
van Yamit gevraagd het doden-
gebed voor hen te bidden. Zy
hebben laten weten met tussen
pauzen van twee uur een voor
een zelfmoord te plegen zodra de
ontruimingsactie van start gaat.
Een van hen zal blijven leven om
op Israëlische soldaten te schie
ten, wanneer deze de bunker
zouden willen binnengaan
De Israëlische minister van defen
sie. Ariel Sjaron, heeft het leger
gezegd, dat vandaag met de ont
ruiming van Yamit moet worden
begonnen. Buitenstaanders zul
len uit het gebied worden ge
weerd. Een woordvoerder van
het leger zei dat journalisten die
in het gebied worden aangehou
den. 36 uur in bewaring worden
gehouden.
Generaal Haim Eres, die de ontrui
mingsoperatie leidt, verklaarde
tegen verslaggevers dat de eva
cuatie waarschijnlijk enkele da
gen zal duren. In Yamit zyn og
vy(tienhonderd mensen Onder
hen zyn slechts 25 families van
echte kolonisten. De rest bestaat
uit scholieren van religieuze
scholen en kolonisten van de
westelijke Jordaanoever die zich
de laatste maanden in Yamit
hebben gevestigd.
De militante joodse leider Meir Ka-
hane heeft gisteravond in New
York verklaard, dat hy naar Is
raël wil gaan om de joodse kolo
nisten te overreden geen zelf
moord te plegen. Kahane wil
echter van de Israëlische autori
teiten garanties, dat hy het land
vry kan binnengaan en verlaten,
ondanks een arrestatiebevel te
gen hem.
Weinig opgewekt wandelen de Amerikaanse minister van buitenlandse
zaken en diens Argentijnse ambtgenoot Mendez heen en weer tijdens een
onderbreking van de besprekingen over de Falkland-crisis
(Van onze speciale verslaggever
Peter Hattink)
BUENOS AIRES - Alexander
Haig, de Amerikaanse bemidde
laar in de Falkland-crisis, heeft
in een laatste poging om Argenti
nië van een oorlog tegen Groot-
Brittannië te weerhouden, giste
ren zijn verblijf in Buenos Aires
verlengd. Haig toonde zich in
een persgesprek niet optimis
tisch. Het enige positieve van het
moment is dat er nog steeds
wordt gepraat, meende hij.
Twee van Haig's stafleden vertrok
ken gisteravond naar Washing
ton om president Ronald Reagan
op de hoogte te stellen van de
omvermurwbare houding van de
Argentijnse militaire junta, die
erop blijft hameren dat de Falk-
land-eilanden Argentijns zijn en
moeten blijven.
Nu de besprekingen tussen Argen
tinië en Alexander Haig dreigen
vast te lopen, heeft president
Leopoldo Galtieri een urgent be
roep gedaan op de Organisatie
van Amerikaanse Staten en heeft
hij verzocht om de inwerkings
telling van het inter-Amerikaan-
se verdrag van wederzijdse bij
stand TIAR.
De Amerikaanse bemiddelaar ver
dedigde zonder succes vanaf
vrijdag een voorstel van vijf pun
ten. waarmee Groot-Bnttannië
in principe akkoord kon gaan.
Het bestuur van de Falkland Ei
landen zou Argentijns-Brits
moeten zijn. Op de archipel zou
zowel de Argentijnse als de Brit
se vlag moeten wapperen. De Ar
gentijnen zouden hun militairen
van de Falkland Eilanden moe
ten terugtrekken en de Britse
vloot zou huiswaarts keren. De
controle op de uitvoering van de
wet zou op de eilanden moeten
gebeuren door een Britse en een
Argentijnse politiemacht. Vanaf
december van dit jaar zouden Ar
gentinië en Groot-Brittannië, in
aanwezigheid van de Verenigde
Staten, de discussie voeren over
de definitieve status van de Falk
land Eilanden.
Van het begin af aan is de militaire
junta geïrriteerd geweest over
het feit dat Alexander Haig in de
onderhandelingen nooit de Ar
gentijnse soevereiniteit over de
Falkland Eilanden heeft bena
drukt. Welingelichte bronnen in
Buenos Aires hebben onthuld
dat Argentinië er genoegen mee
neemt als de uitdrukking 'Argen
tijnse soevereiniteit' niet in een
verdrag met Groot-Brittannië ge
bezigd wordt. Wèl zou uitdruk
kelijk vermeld moeten worden
dat alleen de Argentijnse vlag -
hierin ziet de junta op een prag
matische manier de Argentijnse
soevereiniteit bevestigd - op de
Falkland-, de Zuid-Georgia- en
de Zuid-Sandwich-eilanden mag
wapperen.
Verdrag
Het populaire Argentijnse tv-sta-
tions ATC zond gistermiddag
spots uit, waarin de betekenis
werd uitgelegd van het inter-
Amerikaanse verdrag van weder
zijdse bijstand, TIAR. Dit ver
drag heeft als uitgangspunt dat
een aanval van buitenaf op een
land van het Amerikaanse conti
nent beschouwd wordt als een
aanval op alle Amerikaanse lan
den. Dientengevolge moeten alle
lidstaten van deze „Amerikaanse
NAVO" bet aangevallen land mi
litair steunen. De Argentijnse tv-
spot vermeldde met nadruk dat.
behalve de Falkland-eilanden.
ook de Zuid-Georgia- en de
Zuid-Sandwich-eilanden onder
het territorium behoort waarop
TIAR betrekking heeft.
De besprekingen tussen Alexan
der Haig en Leopoldo Galtieri
liepen zaterdag al muurvast toen
de Argentijnse president Haig te
kennen gaf dat het uit handen
geven van het bestuur en van de
controle op de Falkland Eilan
den onaanvaardbaar was voor de
militaire junta. Hierbij bleef Gal
tieri erop hameren dat de bezet
ting van de eilanden de steun
had van de meerderheid van het
Argentijnse volk. Hierop ver
zocht Alexander Haig, die inzag
dat generaal Leopoldo Galtieri
inzake bestuur en controle op de
archipel niet bereid was enige
concessies te doen. om een on
derhoud met de opperbevelheb
ber van de Argentijnse marine,
admiraal Anaya, en de chef van
de luchtmacht, generaal Lami
Dozo.
Partijdig
Tijdens dit onderhoud deden zich
twee incidenten voor. Op de
klacht van Haig dat de Argentijn
se pers meende dat de Verenigde
Staten in het conflict partij kie
zen voor Groot-Brittannië ant
woordde admiraal Anaya bot
weg: „Wij geloven dat dit juist
is". De spanning tussen Haig en
de Argentynse militairen bereik
te een hoogtepunt toen de Ame
rikaanse bemiddelaar een toe
speling maakte op de NAVO-
band tussen de Verenigde Staten
en Groot-Brittanniè in oorlogs
tijd. De Argentynse militairen,
die met deze bewering de partij
digheid van Haig voor Groot-
Brittannié bevestigd zagen, hie
ven ogenblikkelijk de zitting op.
Even later antwoordde de Argen
tijnse militaire junta met het on
middellijk bijeenroepen van de
organisatie van Amerikaanse sta
ten en met het verzoek om het
inter-Amerikaanse verdrag van
wederzijdse bijstand TIAR in
werking te stellen. Haig, die een
ferme tegenstander van de toe
passing van TIAR is. besloot
hierop zyn verblijf in Buenos Ai
res met een dag te verlengen
Inmiddels stevent de Britse vloot
sinds zaterdag met een vertraag
de snelheid - 27 kilometer per
uur - naar de Falkland Eilanden,
waardoor de schepen pas eind
van de week hun bestemming
zullen bereiken. De Argentijnse
oppositie ziet deze vertragings
actie van de Britten als een psy
chologische campagne, die tot
doel heeft het Argentynse volk
ten aanzien van de Falkland-cn
sis te verzwakken. In de eerste
plaats vreest men dat de militaire
junta door de verlenging van het
oorlogszuchtige klimaat op den
duur onaanvaardbare conse
quenties zal doen aan de regc-
nng-Thatcher. Daarnaast is de
oppositie bang dat de aanhou
dende spanning de burgers te
gen elkaar kan opzetten. In de
derde plaats vreest de oppositie
dat de voortdurende onzeker
heid een klap zal toebrengen aan
de toch al niet zo rooskleunge
economische situatie in Argenti
nië.
De Argentijnse burgers en bedrij
ven beginnen steeds meer spaar
gelden van de banken op te ne
men. die men besteedt aan het
kopen van levensmiddelen. De
Argentynse Nationale Bank
heeft verleden week speciale
maatregelen genomen om het
bedryfsleven te steunen, waar
door de rente in één klap tot de
helft werd teruggebracht In
plaats van 200 procent betaalt
men nu maar 100 procent rente
voor een kortlopende lening.
