c
3-
Neerlands bekendste
weduwe bestaat al
tweehonderd jaar
I
1
1
Het verhaal van een kras wijfje
WAARSCHUWING.
fa
O*;
Tel. 071-143545
NEERLAND
met
'n sleuteltje
opentu
50.000
deuren/
Saterdag 17 april 1982
Varia
oiah «IN iuj*t voortgaan on« VIRPAKVlNGcN vooral
van tabak op alle v3gïloke maniepen J'.l TE MAKEX
in XA TE MOOTSEV *00 vsrzoimn wij tep vepi. jo N'G
van m sle10ing op Ons Mt.Kk in onze HANDTKEkKMAti
te willen letten. waarvan al onec pakjES voorzien zijn
BvitrnUa. vkitilaiosrkc^jt ZiPk
ederlanders vormen een knus en huiselijk volkje. Ook
est eens opstandig en lekker opgewonden, maar toch, zo
oor de bank genomen, mogen we met onze gezelligheid
wel tevreden zijn. Doe maar gewoon, dan doe je gek ge
noeg. Wie ons wat wil verkopen moet het ook niet gooien
op de meest exotische grondstoffen of een exclusieve
club van gebruikers. Nee, wil het succes hebben dan
moet het toch een beetje de geest ademen van pluchen
kleedjes, snorrende allesbranders en de gezelligheid van
een Hollands binnenhuis. Vandaar dat wij trouw zijn ge
bleven aan produkten als Van Kossems Troost, een ouwe
van Lucas Bols, een bakje koffie van Douwe Egberts en
een zware van de Weduwe. Dit jaar is het feest voor die
oude dame: Neerlands bekendste weduwe bestaat 200
jaar. Althans, dat wordt beweerd. Hoe dan ook: het ver
haal van een kras wijfje.
Mag men normaal een verjarende
dame niet naar de leeftijd vra-
gen, de nazaten van mevrouw
Van Nelle zijn er maar wat trots
op en willen haar leeftijd het
liefst van de daken schreeuwen.
Het is misschien wat sneu voor
de feestvierders, maar ze zijn in
hun enthousiasme wel te vroeg.
Geldt voor het weduweschap
van mevrouw Van Nelle de sterf
datum van haar teerbeminde en
diepbetreurde echtgenoot, dan
moet de champagne tot minstens
2011 terug in de koelkast. De ou
de heer legde het hoofd namelijk
in 1811 voorgoed te ruste, een
vrouw en drie kinderen achter-
latnd.
Overigens is het niet de eerse keer
dat deze firma in koloniale waren
wat problemen heeft met de ka
lender. Het eeuwfeest bijvoor
beeld werd in 1906 gevierd. Die
datum was gebaseerd op de in
schrijving in het patentregiste-
2011 hebben we te danken aan de
heer H. F. W. Bantje. ex-direc
teur peroneelszaken bij Van Nel
le. Snuffelend in oude papieren
kwam hij tot de ontdekking dat
Johan van Nelle zich op 9 okto
ber 1782 samen met zijn vrouw
Henrica Brand in Rotterdam ves
tigde aan de Leuvehaven. wijk 3,
smaldeel 3. Daar hadden de ech
telieden een winkel in koffie,
thee, tabak en snuif. De eerste ja
ren zat er nog geen dikbelegde
boterham aan vast. Jan van Nelle
moest tenminste gewoon blijven
werken als comptoirbediende
(klerk bij een bank). Henrica
paste op de winkel.
Het was geen erg gunstige tijd voor
de koloniale waren. Nederland
had het weer eens aan de stok ge
kregen met de Engelsen en waar
wij het met 17 oorlogsschepen
moesten opnemen tegen 122 En
gelse, is het duidelijk dat de aan
voer uit de Oost soms stokte. Jan
en Henrica zullen wat dat betreft
meer zorg hebben gehad over de
vraag of ze het eind van het boek-
Fantasie
De „zware van de weduwe" zat
toen nog niet in het assortiment.
Sterker nog de weduwe zelfheeft
nooit een kruimel shag verkocht.
Want de naam mag gevoelens op
roepen van een oud en gerenom
meerd familiebedrijf van vader
op zoon. de werkelijkheid is dat
de Van Nelles al vrij snel de zeg
genschap over het bedrijf kwij
traakten. De weduwe zelf volgde
haar man in 1811. de zaak over
latend aan zoon Johanms. Deze
verzaakte zijn dynastieke plich
ten en stierf in 1835 als vrijgezel.
Zuster Maria, die de enige erfge
name was. heeft zich ook niet al
te zeer bekreund om mooie fami
lietradities. Al in 1837 verkocht
zij het voorvaderlijk erfdeel aan
de firma J. J. van der Leeuw.
Deze familie had een aanzienlijk
langere adem: tot in de jaren
vijftig van deze eeuw zou er een
Van der Leeuw in de directie van
de ..Weduwe" zitten. Wat dat be
treft is de bedrijfshistorie ook rij
ker aan anekdotes over de Van
der Leeuws dan over Van Nelles.
Zo staat de jongeheer Hendrik,
die in 1881 aan het bewind komt.
geboekstaafd als een plannenma
ker met een rijke fantasie. Niet
alleen brengt hij uit Amerika het
kasregister mee maar ook zet hij
zich in voor uiteenlopende zaken
als wereldvredeleerplicht voor
jongens en meisjes, concentratie
van prostitutie en meer rechten
voor de arbeiders.
Broer Koos. de jongeheer Koos dus,
komt wat meer benepen over in
de analen. Om zijn goede goed te
sparen had hij voor kantoor niet
alleen een speciaal jasje met
ciale broek. De jongste bediende
moest jongeheer Koos elke mor
gen bij het verkleedpartijtje hel
pen.
Shag
ook i
i spe-
Het is ook onder het bewind van de
ze familie Van der Leeuw dal de
firma shag gaat verkopen. In
1868 is de vraag onder Britse zee
lieden naar zware Kentucky-ta-
bak om sigaretten van te draaien
zo groot dat de Weduwe in het gat
op de markt duikt. De oude dame
is niet de enige. Haar produkt
blijkt zo populair dat concurren
ten proberen onder haar naam
de zeelieden te verleiden. De don
kerblauwe pakjes worden daar
om voorzien van extra waar
schuwing voor de Engelse zeelui
en een handtekening van de we
duwe.
Een neveneffect van deze merken-
bescherming was dat in onze ko
loniën niemand meer sprak over
Van Nelle-tabak. Een Javaan die
een pakje shag wilde hebben
vroeg alleen nog om ..tjap war
ning", wanneer hij de zware van
de weduwe bedoelde. In Europa
scheen het beter uit te pakken. In
1889 nog adverteerde de firma
als afschrikwekkend voorbeeld
met een Antwerpenaar die voor
zijn vervalsing was veroordeeld
tot een maand gevangenisstraf,
een boete van 100 franken en de
proceskosten plus een schadever
goeding van 500 franken. De we
duwe liet zich uit lage geldzucht
niet aanranden door een Bel-
9
Niet alles wat de firma aanpakte is
even succesrijk gebleken. Een
winkel die in 1891 in Amsterdam
'was geopend bleek een flop. Het
mocht de groei van het bedrijf
niet tegenhouden. In 1926 heeft
men een omzet van 40 miljoen
f4
gulden. De winsten komen voor
tweederde uit tabak en voor een
derde uit koffie en thee. De resul
taten zijn vooreen niet onbelang
rijk deel behaald dankzij recla
me en strakke merkenpolitiek.
Wat dat betreft heeft Van Nelle
misschien wel net zoveel te dan
ken aan hel mannetje Piggelmee
als aan de weduwe zelf.
Piggelmee
Het kaboutertje, dat samen met
zijn vrouw in een omgekeerde
Keulse pot bij het strand woonde,
was het geesteskind van hoofd
vertegenwoordiger L. C. Steen
huizen. Onder het pseudoniem
Leopold schreef hij in 1920 „Het
tovervisje". Het bleek een onver
biddelijke bestseller. In de loop
der jaren zijn er meer dan een
miljoen exemplaren van het
boekje van de drukpersen gerold
en nog steeds kunnen trouwe
koffie- en theedrinkers de pun
ten voor een album sparen
Steenhuizen zelf heeft alleen het
begin van dit succes mogen mee
maken. In 1926 overleed hij.
Naast het Tovervisje had hy de
Nederlandse jeugd het boek
„Hoe Piggelmee groot werd" na
gelaten. Na de oorlog hebben an
deren nog geprobeerd de serie
rond het kabouterechtpaar voort
te zetten. Maar de boekjes bleken
het succes van het Tovervisje
niet te kunnen evenaren.
Het was niet alleen met Piggelmee
dat het na de oorlog niet wilde
-M, ksk
lukken. Het concern zelf had het
ook wat moeilijk. De problemen
dateren eigenlijk al uit de crisis
jaren. wanneer Van Nelle de om
zet ziet dalen tot 13 miljoen Het
bedrijf past zich slecht aan by de
veranderde tijden. Men ver
trouwt te veel op de roem van de
eigen merken en negeert de op
komende winkeliers- en gros
siersorganisaties. De firma wil
haar produkten alleen onder ei
gen merk verkopen. Het gevolg
is dat de afnemers naar de con
currentie lopen. De neergang is
daarmee nog niet ten einde. Met
het bombardement van Rotter
dam gaan alle pakhuizen verlo
ren. Enig lichtpuntje voor het be
drijf vormt het koffie-surrogaat
Pitto, dat zelfs goed is voor
winst.
Na de oorlog gaat het verder berg
afwaarts. De tabaksexport
kwijnt weg. pogingen om oplos-
koffie te maken mislukken en de
meeste filialen moeten worden
opgeheven. In 1953 is het aantal
personeelsleden teruggebracht
tot 686. een schril contrast met
de 1772 die nog in 1930 hun
brood verdienden bij Van Nelle.
In 1954 komt de ommekeer.
Koos en Kees. de laatste twee tel
gen van de familie Van der
Leeuw, stappen uit de leiding
van het bedrijf.
Opleving
De nieuwe m
afkomstig
mon de Wit Of het deze afkomst
is of wat anders is niet duidelyk.
maar binnen de kortste keren
heeft Van Nelle naast de tabak,
koffie en thee ook grutterswaren
in het assortiment. Amerika is
het grote voorbeeld. Niet alleen
wordt er kauwgum gemaakt, al
snel kan Nederland kennisma
ken met Saroma, de pudding
zonder koken. Miljoenen pakjes
gaan over de toonbank. Boze
tongen beweren dat op sommige
campings de jeugd zelfs leeft op
een dieet van patat en instant
pudding. De weduwe is duidelyk
aan een tweede jeugd begonnen.
Vief als ze is neemt ze zelfs ande
re bedrijven over. Snoepfabri
kant Venz en het Haarlemse
Droste worden onderdeel van
het concern. Lassie, de fabriek
van droogkokende rijst, is ze
voorgegaan. Het zyn mooie wa
penfeiten voor een jubileum
boek. Vandaar misschien ook
dat in 1976 iedereen die het goed
vóór heeft met Van Nelle een va-
peur krijgt by het bericht dat het
Amerikaanse concern Standard
Brands een meerderheidsbelang
heeft verworven by de oer-Hol-
landse weduwe.
Nu. een paar jaar later, blykt ze het
best te kunnen vinden met die
mensen uit de nieuwe wereld
Met 2000 man in dienst en een
omzet van rond de 900 miljoen
stevent de weduwe op naar het
volgende eeuwfeest, wanneer
dat ook mag wezen
SJOERD VAN DER MEULEN
rubrieksadvertenties
Fietsen, bromfietsen en motoren
on«!©P«'©'©in
looigracht 51. Leiden Telefoon 122026. Lekker fietsen in het voorjaar
iet zo n racefiets met Japanse componenten zoals Araya velgen. Shima-
o derailleur, SR lichtgewicht cranckstel en stuurpen etc. 4 framehoogten.
Champagne- of zilverkleur. Geen f 798,- maar f 499,-.
HONDA CB 750
Four, eind '75. 55.000 km l.g.st
Windscherm. Krauserrek. 1800,-
-. J. Ouwerkerk, Cruquiuslaan 72,
Leiden Tel. 312673.
Te koop z.g.a nw
KREIDLER
50 cc, crosser met 5 of 6 bak bj
'81. div. losse onderd. o.a. cylin
ders. Telefoon 01714-4472.
Te koop
HONDA 550 F
kl. blauw, met 3 del. kofferset, eind
'79, km.st. 17.000 i.z.g.st. vr.pr.
2300,--. nw. banden Langegracht
67f. Tel. 071-132208
Dames en heren
RIJWIEL
te koop, 1 oud Union Oxford de Lu
xe, 3 versn., Irommelrem, roestvrij
stalen velgen, plus 1 jaar verze
kerd. samen f 1600,- Door ziekte
nu f 1000,-. Teletoon 071-720287
Te koop aangeboden
HONDA CB 250 N
2 cyl. valbeugel. 10 000 km., bj
sept '80. i st v nw. vr pr 2575.--
Tel 071-763790. Bachstraat 11.
KREIDLER LF
t.k.a. bj. "77. km si. 13.600 I pr st
met verz. tot maart '83. Telefoon
01711-11143.
YAMAHA XT 500
t.k. i.z.g.st. km.st 10 800. bj eind
'78, teleloon 071-132986
Te koop bromfiets
YAMAHA RD 50
gietwtoerent.. schijfr enz Bj
'79 Prijs 1100.-- Tel. 01714-
2756
T.K. GEVRAAGD
damesbrommer (mag defect zijn)
Telefoon 131079.
ZÜNDAPP KS 50
t.k speciaal gespoten, waterkoe
ling, sterwielen/schijf. Pr.n.o.t.k.
Jac. Urlusplantsoen 290, Leiden.
PEUGEOT
met helm. Vraagprijs f 75,-. Tele
foon 312050
HONDA 750
Speciaal t.k zeer apart, i z g.st
Prijs n.o.t.k. Teletoon 071-769938
Siamees Katertje 10 mnd. oud in
geënt te koop l.e a b. Dier is lief ge
zond en zindelijk is nu teveel al
leen Tel. 071-763502
Te koop
RACEFIETS
Merk Koga Myata. i.st.v.nw. Tele
foon 071-410532
GRATIS
Foto van uw huisdier op zaterdag
24 april in de winkel Haal nu een
gratis bon bij Vlieland Nieuwe Rijn
50 Leiden
YAMAHA
Enduro. zwart, erg mooi f 975.-
Kreidler groen, veel nieuwe spul
len, 1 950.- Yamaha Enduro, wil,
1600,- Telefoon 01729-8378
Orgineel
POEZENMANDJE
in bontuitvoering 19.90 Spe
ciaalzaak Vlieland. Nieuwe Rijn 50
Te koop z g a nw Raleigh
RACEFIETS
prijs n.o.t.k. Telefoon 071-892418.
Uw hond op de
FOTO
bij Vlieland Haal een gratis bon.
Nieuwe Rijn 50.
HONDENSALON
CANINI
voor een juiste en volledige behan
deling van uw hond Astrid Ouds
hoorn. Rijksgediplomeerd honden-
trimster Haven 50. Leiden. Tel
071-217047 tot ziens
Prachtige collectie tropische vissen
en planten Elke week een aanbie
ding. Deze week 5 roodkop zalmen
voor f 14,50, 5 volwassen Kardina
len voor f 9,50, 5 Chinese Danios
14,95. De Viskiet, Diamantplein 4,
telefoon 764727.
Te koop een sprekende papegaai
met kooi. 550,-- Tel 071-
312686
Te koop nestje Yorkshire terriers,
ingeënt, ontwormd, getatoeeerd en
voorzien van paspoort. Teletoon
02522-13907
Te koop aangeboden aquarium
150 x 50 x 50 met toebehoren
300,--. Tevens diverse kleinere
aquaria en cichliden te koop. Deci-
mastraat 11, Leiden. Tel. 143483
ROZENSTEIJN
Uw honden kapsalon annex die-
renpension. Knippen en trimmen
van al uw huisdieren. Zo mogeh|k
gehaald en gebracht. Tel 01714-
2470 Achterhovenerweg 49, Lei
derdorp.
Te koop aangeboden tropische vo
gels Tel. 071-413225.
Te koop een zwarte dwergpoedel
oud 5 mnd. pr 300,--. "s avonds
na 19 00 uur Tel 071-212917
Vakantie
/camping
VALKENBURG
Een paar dagen vrij? Vakantie? Korji naar Valkenburg! Hotels en pen
sions in alle prijsklassen Ook appartementen en campings. Natuur
schoon, bezienswaardigheden en vermakelijkheden volop. Volledig docu-
mentatiepakket: VW Het Geuldal, Postbus 820. 6300 AV Valkenburg (L).
Telefoon 04406-13364.
VALKENBURG
(L) Wij gaan van 5 tol 14 mei naar
Huize Astoria. Prijs 350,--. p p.
(Incl. Halen, Brengen 2 dagtochten
en Afscheidsavond) Inl. Tel.
01718-13846/04406-12125
Te huur stenen vakantie-
BUNGALOW
te Zevenhoven voor 17/7 en na 14/
8 425,- per week Zwemmen,
roeien en vissen Tel. 01725-1447.
Heefl U al geboekt? Vakantie in
TIROL
Oostenrijk Kamer met event dou
che ol balkon in mooie omgeving.
Aanwezig: Tennisbaan. Gasthof
met Kegelbaan klein privé
zwembad. Fam. Ridsch, Markt
339, 6361 Hopfgarlen Tel 09-
4353352410
Te koop 4-pers.
BUNGALOWTENT
merk Walker grondzeil, i z g st
385,~ Tel 214473
TE HUUR
gedeelte van een boerderij in mid
den Drente, prachtig gelegen bij
bos en viswater Nog vrij tot 17-7
en na 21-8 Inl 05918-1899
HOLTEN (OV)
In de bossen van "Mooi Holten"
staan voor u te huur vrijliggende
comlort. bungalows met 2 ot 3
sip krs., douche, toilet, keuken met
koelk., zitkr met tv en goede
verw., gelegen nabij zwembad en
manege. Nog vrij voor 24 juli en na
7 aug Inl. bij de beheerder Tel.
05483-1834
REISGENOTE
voor een trektocht door Turkije met
bus of trein juni/juli. Simone Ver
duin, Hogewoerd 81. Leiden. Tele
loon 133205
Te koop in park Zomerlust te Ze
venhoven, stenen recreatie-
BUNGALOW
met 3 sl kmrs en inboedel, op ei
gen grond aan viswater Prijs
I 95 000,--k k. Inl 01724-8370
Vrouw, 23 jaar, vak. 13-23 mei wil
SPORTIEFS
doen. b.v fietsen zeilen. Wie gaal
er mee'7 Br ond. nr 8931 bur v d
blad
Kennismaking
ONGEWILD ALLEEN....
DE NIEUWE WEG
Erkend buro bemiddelt bij het vinden van uw LEVENSPARTNER (huw en
duurzame m vr. relDeskundig geleid door psychologe en socicloge
Hoofdkantoor AMSTELVEEN Oost Halfrond 68. 020-419913 DEN
HAAG 070-644353 (vrijdag lm dinsdag 18 00-22 00 uur).
EENZAAMDOE ER IETS AAN
Waarom nog langer gewacht. Meer dan 42 000 mensen gingen u voor
Ook u kunt snel slagen in het vinden van een levenspartner
STICHTING CENTRUM EUROPA
Erkend door de Raao van Toezicht. Ingesteld door ministerie van CRM
Niet zonder reden Nederlands grootste buro voor huweii|kskontakten en
duurzame man-vrouw relaties Wilt U meer informatie Bel gerust even:
Alphen aan den Rijn: Sterrenlaan 107 (01720-21776 Leiden Maanvlmder
5 (071-212880) Hoofdkant Zeestraat 134. Beverwi|k (02510-25720). De
gratis brochure ligt voor u gereed
Vrienden en vriendinnen vindl u in
alle leeftijden bij Pen Club Onda
Larga, postbus 328, 6400 AH
Heerlen. Gratis foto-brochure in
blanko, gesloten enveloppe
Eenz j man. 34. met knap gn bar-
type. 1.65 m eigen flat zoekt
kennismaking met j vrouw ong.
zelfde leeft en lengte om evt sa
men te wonen Geen huw brieven
met foto o.nr 8828 bur v d. blad
Erkend door R.v T.
BUREAU "SAMEN"
Omdat geluk te realiseren is!
Heemstede 023-247400
Aardige homofiele jongen 29 jaar
zoekt vaste vriend (18 fot 30 j.)
Brieven onder nr. 14178 buro v d
blad
PARTNER?
Uniek comp. systeem Alle rel lage
prijs. Gratis in»
KOMMUNIKA
Postbus 162, 9300 AD Roden (erk
door RvT)
Serieuze kennismaking, korres-
pondentie, vriendschap, eenzaam
heid oplossen, samenwonen, hu
welijk. sex zonder winstbejag enz
Geheimhouding! Vraag gratis bro
chure1 Parlnercentrale. Postbus
458. 5201 AL s-Hertogenbosch
Telefoon 04160-40483
Maak kennis met het nieuwe PPR-
gemeenteprogramma! Maak t 4.20
(incl. porto) over naar postgiro
1720022 t n.v Penn PPR-Leiden,
ol voor f 2,50 te koop op Zeeman
laan 30. Boerhaavelaan 9 ol Var
kenmarkt 32.
Jongeman 27 jaar licht gehandi
capt houdt van sport en muziek
zoekt kennismaking met net meis
je. Brieven onder nr 14180 buro
v d. blad
Onderhoud en reparatie
b.v.
CV-INSTALLATIES REEDS
V.A. 3300,- EXCL. BTW.
LAAT U GRATIS ADVISEREN.
TECHN. BUREAU VAN CLEEF
Voor het
WITTEN
van plafonds, keuken, gang va/
4.- per m2 De stukadoor even bel
len J Verloop. Sperwerhorst 58
Leiden Tel 071-211187
VERSTOPT
TEL. 071-141665
Dag en nacht, zon- en feestdagen
direct' Modernste apparatuur, vijf
tig iaar ervaring, deskundig perso-
BARTHEN
RIOLERINGS
SERVICE
Hoofdkantoor Adm Banckertweg
22. 2315 SR Leiden
SCHILDERSBEDR.
kan nog tegen concurrerende pnjs
uw binnen
ren. Tel 071-142876.
RIOOL
VERSTOPT!
B«t 071-140932 H to Rood#
WIT MARMER
Vloer en wandtegeis. vensterpla
ten. tafels, aanrechtbiaden op
maat gemaakt Wagemaker na
tuursteen b v Hoge Morsweg 82.
Leiden Telefoon 071-760455
STRAATMAKER
met 92.7 rendement
One contact adres:
dhr. Springer,
Soa m ba straat 50.
te lalden, tel. 071-131208
Voor
GRANOL
late*-, stuclijsten, ornamenten
STUCSHOWROOM
vakkundig advies. Rijnstraat 4, Leiden Telefoon 071-412353
WARMWATM VOOSZH NINt- Vf NT1UTU -UKMTtfM INDUING
CENTRALE VERWARMING
Koudekerk a/d Rijn
Hondsdijk 50b
o 01714-5000/5001
SpeclfllstM la Menie
Ju veilig en energiebewust stoken, laat dan de c v ketel en andere
gasapparatuur schoonmaken of sluit een onderhoudeabonnement af Boi
ler lek7 Belt u even. wi| geven gratis adv.es, zodat u tol een energ*zu>n.-
ge vervanging kunt overgaan Is uw c v ketel deled 7 Laai u zich geheel
vri|blijvend voorlichten over de energiezuimge H R ketel Bij ons aan het
bedrijf kunt u een H.R. ketel zien branden Bij aanschaf van een H R ketel
ontvangt u l 250,- subsidie
071-765500
G v d VMdUraal 59-61 LM«i Z W
STUKADOORWERK
AANNEMER
vraagt metseK stuc-, tegel- en tim
merwerk Grote en kleine verbou
wingen Alle soorten dakwerk On
der garantie Vr.|t>iijvende pnisop-
gaat T* 071-895896
KNIP UIT
te en kieme verbouwingen en voor
alt# voorkomende werkzaamh zo-
als timmer- noo<- dak- en tegel
werk Tel 071-124313
Voor vakkundig
BEHANGWERK
naar de Pelikaan, ook voor kieme
klus tas staan w, klaar' Oe Pok
keen. Pel* aanstraal 27. Laden
Td 071-125813
lserV^4-
iBe\
1AA35A6
