Terugval SPD
in Nedersaksen
u
2324 252627
Saoedies beperken produktie
Drie onderzoeken naar dood van IKON-medewerkers
Techno-Beurs
VAT'82
Absolute meerderheid CDU
Bij machtsstrijd op
Jordaanoever 1 dode
Demonstraties rond
inval in Afghanistan
PAGWA6 fBuitenland maandag 22 maart i982
Kritiek op Nederlandse ambassadeur vanwege contacten met Salvadoriaanse autoriteiten
(vervolg van pagina 1)
SAN SALVADOR/DEN HAAG
(GPD) - Naar de toedracht
van de moord op de vier
IKON-medewerkers in El
Salvador worden nu drie on
derzoeken ingesteld. Eén op
last van de Nederlandse rege
ring door de ambassadeur in
Mexico, mr. J. C. P. baron
Speyart van Woerden, één
door de Amerikaanse ambas
sade (voorlopige conclusie
een bevestiging van de eerde
re versie van de junta) en één
dat de Salvardoriaanse presi
dent Duarte hoogstpersoon
lijk zal leiden, zoals hij zater
dag zei. Dat was nodig om de
achterdocht tegen de door
het leger gegeven versie weg
te nemen, aldus Duarte, die
de pers uitnodigde met hem
naar de plaats te gaan waar
de Nederlanders zijn ver
moord.
Duarte verklaarde ook leger en
politie te hebben gevraagd
niet op journalisten te schie
ten. De internationale pers in
het land heeft inmiddels au
to's en kleding van duidelijk
zichtbare opschriften voor
zien: „Journalist, niet schie
ten".
Het onderzoek van ambassa
deur Van Woerden heeft in
Nederland al kritiek gekre
gen. Van Woerden laat zich in
El Salvador door het leger be
geleiden en dat. aldus de
voorzitter van de Tweede-Ka
mercommissie voor buiten
landse zaken, mr. J. N. Schol
ten, doet de vraag rijzen of hij
wel de juiste informatie
krijgt. Scholten, geïnter
viewd door IKON-radio,
meende dat de boerenbevol
king, voorzover die iets weet,
niet geneigd zal zijn de waar
heid te vertellen wanneer mi
litairen de ambassadeur be
geleiden.
Zwijgplicht
De kamercommissie vergadert
woensdag met minister Van
der Stoel over de moord op
de Nederlanders. Scholten
vond het ook onjuist dat Van
Woerden tegenover de pers
verklaringen had afgelegd
over zijn onderzoek. Hij
meent dat Van der Stoel de
ambassadeur zwijgplicht
moet opleggen.
De woordvoerder van buiten
landse zaken reageerde ge
prikkeld op deze kritiek:
„Scholten is altijd voor open
heid, en nu mag er ineens
niets aan de pers worden ver
teld". Dat Van Woerden zich
IKON-journalist Hans van Gerven (links) en René de Bok van
Elseviers Magazine na hun aankomst uit El Salvador op Schiphol:
geen vuurgevecht maar moord.
in verbinding had gesteld
met de Salvadoraanse autori
teiten en als eerste met presi
dent Duarte ging prater.,
vond hij logisch. „Dat bete
kent echter niet dat hij alleen
afgaat op wat de autoriteiten
vertellen. Hij praat ook met
anderen. En het ligt voor de
hand dat hij zich in dit land
alleen kan laten vervoeren op
een wijze die zijn veiligheid
garandeert", aldus de woord
voerder.
Rouwdienst
Ook familie en vrienden van
Koos Koster en Joop Willem-
sen hebben kritiek geuit op
ambassadeur van Woerden.
In een gisteren tijdens een
rouwdienst in de Amster
damse Mozes en Aaronkerk
aan minister Van der Stoel
overhandigde petitie stellen
zij geen vertrouwen te heb
ben in Van Woerden omdat
hij zijn onderzoek in samen
werking met de autoriteiten
zou verrichten. „Hoe moeten
wij vertrouwen hebben in
een ambassadeur die al bij
voorbaat zijn vertrouwen in
een moordenaar uitspreekt",
zeggen de briefschrijvers.
In de petitie wordt de Neder
landse regering gevraagd het
verzet in El Salvador officieel
te erkennen. „Dat is het enige
geloofwaardige antwoord dat
de regering op de gebeurte
nissen kan geven", aldus de
briefschrijvers. Bij de rouw
dienst waren tussen de twee-
en drieduizend mensen aan
wezig.
Relevant
Ambassadeur Speyart van
Woerden zelf verklaarde za
terdag vertrouwen in te heb
ben dat zijn onderzoek zo
grondig als mogelijk kan zijn.
Direct na zijn aankomst vrij
dagavond had hij al gezegd
de officiële versie van het ge
beuren, gebaseerd op een
rapport van het leger, „niet
relevant" te vinden. „Mijn
onderzoek zal wel relevante
feiten aan het licht brengen",
aldus Van Woerden. Giste
ren, vóór hij met een legerhe-
likopter vertrok naar de
plaats waar de vier zijn ver
moord, zei Van Woerden nog
dat Duarte hem persoonlijk
had getipt dat het leven van
een Nederlandse journalist
(kennelijk Jan Schmeitz) ge
vaar liep. „Ik heb die journa
list onmiddellijk het land uit
kunnen helpen", aldus Van
Woerden tegenover het NOS-
journaal.
Demonstraties
In Hilversum en Den Haag is
afgelopen weekeinde gede
monstreerd naar aanleiding
van de moord op de Neder
landers. In Den Haag plant
ten enkelen van naar schat
ting vierhonderd demon
stranten zaterdag een houten
kruis voor de Amerikaanse
ambassade. Een brief voor de
ambassadeur werd niet aan
genomen en werd toen maar
in de brievenbus gestopt.
Voor het gebouw werd een
Amerikaanse vlag verbrand.
De demonstratie was georga
niseerd door de gezamenlijke
Latijns-Amerikacomités.
In Hilversum kwamen zaterdag
350 mensen, voornamelijk
omroepmedewerkers en
journalisten, bijeen uit pro
test tegen de gebeurtenissen
in El Salvador. Maurits
Schmidt van de beroeps
groep journalisten van Am
nesty International, kondig
de aan dat Amnesty inmid
dels een grootscheeps onder
zoek is begonnen naar de wa
re doodstoedracht van de
vier journalisten. Na een stil
te van één minuut werd de
manifestatie besloten met
een demonstratieve mars
naar het Hilversumse oor
logsmonument. Enkele tien
tallen demonstranten legden
ter nagedachtenis aan de
IKON-medewerkers bloe
men neer bij dit momnu-
ment.
Premier Van Agt zei gisteren
na zijn aankomst uit Thai
land op het militaire vlieg
veld Volkel dat het „diep
gaande onderzoek dat wij in
stellen naar wie schuldig is,
de nodige consequenties kan
hebben". Van Agt, die zei
„verbijsterd" en „geschokt"
te zijn, meende dat in een
land „waar zulk een drama
kan gebeuren, iets ernstig
mis moet zijn".
Bewijs
Het ministerie van buitenland
se zaken heeft aangekondigd
op korte termijn een gesprek
te zullen houden met IKON-
journalist Hans van Gerven
en Elsevier-redacteur René
de Bok. Ook hun oordeel wil
len wij laten meetellen, aldus
de woordvoerder.
De Bok en Van Gerven arri
veerden gisteren uit El Salva
dor op Schiphol. Er is geen
sprake geweest van een veer
tig minuten durend vuurge
vecht tussen regerings- en
guerrillatroepen, zo hadden
beiden aan de hand van ge
sprekken met boeren uit de
omgeving vastgesteld. De
Bok meende dat pogingen
om de lijken onmiddellijk te
begraven (waarvan een Ame
rikaanse fotograaf getuige is
geweest) het beste bewijs zijn
dat de junta niet de waarheid
heeft gesproken in zijn eerste
verklaringen.
(Van onze correspondent Hans Amesz)
BONN - Bij de verkiezingen in de Westduitse deelstaat Nedersaksen heeft de regerende
CDU de absolute meerderheid behaald. De partij van minister-president Ernst Albrecht
kreeg 50,6 procent van de uitgebrachte stemmen, 1,9 procent meer dan vier jaar gele
den. De SPD is de grote verliezer. De grootste regeringspartij in Bonn verloor niet
minder dan 5,8 procent en bereikte slechts ruim 36 procent, waarmee, na de al evenzeer
catastrofaal verlopen gemeenteraadsverkiezingen in de deelstaat Sleeswijk-Holstein,
weer is aangetoond dat de partij van bondskanselier Helmut Schmidt en voorzitter
Willy Brandt in een zeer diep dal verkeert.
De liberale FDP in Nedersaksen
slaagde er. na een afwezigheid
van vier jaar, weer in in het deel
staatparlement te komen. Zij
kreeg 5,9 procent tegen 4,2 bij de
vorige verkiezingen. Destijds
was dat vanwege de kiesdrempel
van 5 procent te weinig om door
te dringen tot de Landdag.
De milieupartij „Groenen" boekte
een opmerkelijke winst en is nu
met 6.8 procent groter dan de
FDP. Het heeft er meer dan de
schijn van dat de Groenen zich
daadwerkelijk hebben ontwik
keld tot de vierde politieke
kracht in het sinds de oprichting
van de Bondsrepubliek Duits
land in 1949 door drie politieke
groeperingen (CDU-CSU, SPD
en FDP) beheerste land. Behalve
in het parlement van Nedersak
sen zijn de Groenen namelijk
ook vertegenwoordigd in de
deelstaatparlementen van Bre
men, Baden-Wurttemberg en
Berlijn. En er wordt dan ook van
uit gegaan dat de Groenen bij de
volgende Bondsdagverkiezingen
geen moeite meer zullen hebben
over de kiesdrempel te komen.
Éen zetel
(Van onze correspondent Jaap van Wesel)
JERUZALEM - Israël en de PLO vechten een gewelddadige machtsstrijd
uit op de westelijke Jordaanoever. Het afgelopen weekeinde zijn bij
demonstraties op de gehele Westoever een dode en tien gewonden ge
vallen. De dode en zeven gewonden vielen aan Palestijnse kant twee
Israëlische soldaten werden door stenen getroffen.
De strijd begon toen minister van defensie Sharon donderdag burge
meester Tauwil en de gemeenteraad van El Bire afzette. De overige
pro-PLO-gezinde burgemeesters van de Westoever kondigden daarop
een algemene staking af van drie dagen. Het Israëlische leger probeer
de tevergeefs de staking te breken. In vrijwel alle steden op de Westoe
ver werden zowel vrijdag als zaterdag en gisteren Israëlische soldaten
geconfronteerd met jeugdige demonstranten. Er werd met stenen ge
gooid, er werden barricades opgeworpen en er werden banden in brand
gestoken.
De Israëli's joegen de demonstraties met traangas uiteen en schoten ook
op enkele plaatsen op de menigte in. Daarbij werd in El Bire zaterdag
morgen een 17-jarige jongen gedood. Op verschillende plaatsen is een
uitgaansverbod van kracht.
De steden El Bire, Nablus en Ramalla zijn verder met een reisverbod over
de bruggen naar Jordanië gestraft. Zowel op de Westoever als in Jorda
nië wordt gevreesd dat Israël erop uit is de bruggen over de Jordaan
voorgoed te sluiten, en daarmee de Westoever compleet te isoleren van
de Arabische wereld. De Jordaanbruggen zijn sinds 1967 de enige ver
binding tussen de bezette gebieden en de Arabische landen.
De burgemeesters staan voor een moeilijk dilemma. Zij weigeren samen
te werken met de vertegenwoordiger van het civiele bestuur prof. Mil-
son, omdat zij daarin een voorbereiding zien van autonomie in de stijl
van Begin. Zonder samenwerking met Milson komen zij echter in fi
nanciële moeilijkheden, omdat zij Milson hun begroting moeten voor
leggen. Aan de andere kant zou aftreden Sharon alleen maar in de kaart
spelen.
Burgemeester Khalaf van Ramalla kondigde gisteren aan dat hy desal
niettemin zou aftreden, maar na ruggespraak met zijn collega's kwam
hij daarop terug. Het is burgemeester Shaqa van Nablus die de toon
aangeeft. En volgens Shaqa is een demonstratief en collectief ontslag
voorlopig van de baan.
De Israëlische regering heeft gisteren het optreden van het leger in de
bezette gebieden goedgekeurd. Premier Begin prees het optreden van
het leger. Opperbevelhebber Eitan zei dat de maatregelen die het leger
genomen heeft ter handhaving van rust en orde 'minimaal' en niet 'ma
ximaal' zijn.
Voor Nedersaksen zelf verandert
er door de verkiezingsuitslag van
gisteren niet veel. Tegenstrijdig
genoeg moet de CDU ondanks
winst in de toekomst met minder
zetels regeren dan in de afgelo
pen vier jaar. Dat komt doordat
FDP en Groenen toen niet boven
de 5 procent kwamen en hun kie
zers als het ware werden opge
deeld tussen de CDU en de SPD.
Minister-president Albrecht heeft
nu maar één zetel meerderheid,
tegen vijf in de afgelopen rege
ringsperiode. Daar staat tegen
over dat SPD, FDP en Groenen
nauwelijks in staat moeten wor
den geacht een voortdurend
eensgezinde oppositie te vor-
Het resultaat van de verkiezingen
in Nedersaksen is, wat de SPD
betreft, zeker voor een deel te
verklaren door het aangeslagen
beeld van de SPD-FDP-bondsre-
gering in Bonn. Onderzoek heeft
weliswaar aangetoond dat onge
veer de helft van de kiezers zich
bij de stemming heeft laten lei
den door specifieke belangen in
Nedersaksen, maar dat neemt
niet weg dat het met name voor
de SPD zo treurige resultaat con
sequenties voor de hele Bondsre
publiek zal hebben. Er worden
immers nog drie deelstaatverkie
zingen in dit jaar gehouden: in
Hamburg, Hessen en Beieren.
"Ongekende neder
laag"
Dat alle leidende sociaal-democra
tische politici, onder wie de
SPD-voorzitter in Nedersaksen,
Raven, en vooral de SPD-voor
zitter in Bonn, Willy Brandt, te
recht hebben toegegeven dat
sprake was van een „ongekende
nederlaag" (het slechtste resul
taat sinds bijna dertig jaar), bete
kent ook dat zij meer dan be
zorgd zijn voor de toekomst van
de regering Schmidt-Genscher
in Bonn. De CDU-minister-presi-
dent van Nedersaksen, Albrecht,
en de CDU-voorzitter en opposi
tieleider in Bonn, Helmut Kohl,
zeiden niet voor niets dat het ein
de van de sociaal-liberale coalitie
in de Bondsrepubliek nabij is.
Albrecht: „Die coalitie is in feite
dood".
NEW DELHI (UPI/AFP/AP) -
Ongeveer 200.000 anti-Ameri
kaanse betogers hebben vol
gens radio Kaboel voor de
Amerikaanse ambassade in
de Afghaanse hoofdstad de
"Dag voor Afghanistan" van
president Reagan veroor
deeld. Het door de regering
gecontroleerde radiostation
veroordeelde gisteren tevens
het "Amerikaanse imperialis
me, het Chinese chauvinisme
en het Pakistaanse militaris-
De demonstranten beschuldig
den Washington er volgens
radio Kaboel van komplotten
te smeden en steun te verle
nen aan terroristen en contra
revolutionairen. De demon
stratie was een protest tegen
de Verenigde Staten en ver
scheidene Westeuropese lan
den die gisteren, de dag van
het Afghaanse nieuwjaar (het
islamitische nieuwjaar), uit
riepen tot Afghanistan-dag.
In de Indiase hoofdstad New-
Delhi demonstreerden giste
ren ongeveer 500 Afghanen
bij de Sowjet-ambassade (zie
foto). Zij verbranden een
Sowjet-Russische vlag, luis
terden naar toespraken en
riepen "weg met Brezjnjev".
Er ontstond bij de Sowjet-
ambassade echter onenig
heid tussen de aanhangers
van het islamitisch-funda-
mentalistische verzet en de
monstranten die een meer
westerse socialistische rich
ting wilden in het verzet te
gen de aanwezigheid van
Sowjet-troepen in Afghanis
tan.
China heeft zaterdag de Russi
sche bezetting van Afghanis
tan veroordeeld, de Sowjets
beschuldigd van het aanrich
ten van "een bloedbad" al
daar en geëist dat de "nieuwe
tsaren" al hun soldaten uit dit
land terugtrekken.
In verscheidene plaasen in de
Verenigde Staten zijn giste
ren in het kader van de "Dag
voor Afghanistan" eveneens
demonstraties gehouden.
VS-minister
verlaat Europa
met lege handen
BRUSSEL (Reuter/UPI) - De
Amerikaanse onderminister van
buitenlandse zaken James
Buckley heeft zaterdag in Brus
sel zijn bezoek aan vijf Westeuro
pese landen afgesloten. Zijn mis
sie was bedoeld om steun te krij
gen voor het Amerikaanse stre
ven naar kredietbeperkingen ten
opzichte van het Sowjet-blok na
de afkondiging van de staat van
beleg in Polen.
Volgens diplomaten kreeg
Buckley tijdens zijn besprekin
gen in Bonn, Parijs, Londen, Ro
me en Brussel een aandachtig
gehoor maar bleven concrete re
sultaten uit.
Vóór zijn vertrek uit Brussel ont
moette hij de Belgische minister
van buitenlandse zaken, Leo Tin-
demans, die ook voorzitter van
de EG-ministerraad is. Een
woordvoerder van het ministerie
zei dat het overleg hartelijk en
technisch was. Hij wilde geen
verder commentaar kwijt dan
dat was besproken over de hele
reeks van economische betrek
kingen tussen de Sowjet-Unie en
het westen.
Rechts wint
verkiezingen
in Frankrijk
(Van onze correspondent
Rudolph Bakker)
PARIJS - De tweede ronde van de
Franse kantonale verkiezingen is
uitgelopen op een ferme streep
door de rekening van president
Mitterrand en premier Mauroy.
De beide oppositiepartijen UDF
en RPR hebben 267 zetels ge
wonnen, waarmee de tendens
van vorige week zich voortzette.
De socialisten verloren zeven ze
tels, de communisten 45 zetels en
de kleine groep van linksradica
len 27 zetels. In deze nieuwe op
stelling heeft de oppositie er ne
gen departementen bij en bezit
ze de meerderheid in 60 procent
van de kantons.
De regionale raden die na deze ver
kiezingen worden geformeerd,
worden voorgezeten door een
president, die aanstaande woens
dag door de gisteren gekozenen
op zijn beurt wordt gekozen. De
socialistisch-communistische re
gering heeft door middel van de
decentralisatiewetten van minis
ter van binnenlandse zaken De-
ferre deze regionale raden nieuw
leven ingeblazen. Ze zullen voor
taan - en met name hun presiden
ten - aanzienlijk meer macht be
zitten dan vroeger.
Ook heeft de huidige regering een
aantal grenzen van kantonale
kiesdistricten verlegd en andere
districten opgedeeld, waardoor
voornamelijk dichtbevolkte
slaapsteden een "eigen inbreng
kregen. Vooral deze manoeuvre
had het huidige bewind, naar
men verwachtte, stemmenwinst
moeten opleveren. Dat de nieu
we macht van de regionale ra
den, nóch de herverdeling van de
kantongrenzen de huidige rege
ringspartijen enige winst heeft
opgeleverd, betekent een extra
nederlaag voor het zittende be
wind.
De uitslag betekent echter wel een
motie van wantrouwen voor het
tot nu toe door de regering ge
voerde beleid, dat in het teken
stond van de „verandering". Het
kan consequenties hebben voor
de positie van premier Mauroy
en het zal de bewindslieden ver
plichten tot herziening van het
gevolgde drastische beleid over
te gaan.
Reactie op daling olieprijzen
WENEN (Reuter) - Saoedi-Arabië
heeft besloten vanaf april nog
maar zeven miljoen vaten olie
per dag te produceren tegen 7,5
miljoen deze maand. Minister
van olie Achmed Zaki Jamani
heeft dit zaterdag meegedeeld in
Wenen, waar een vergadering
van de OPEC (Organisatie voor
Olie-exporterende Landen) aan
de gang was over de daling van
de olieprijzen als gevolg van het
overschot op de wereldmarkt.
Jamani zei dat zijn land de produk
tie desnoods nog verder zal ver
minderen als dat nodig blijkt om
de prijzen te stabiliseren. Vrijdag
besloten de ministers de totale
produktie van de dertien OPEC-
landen tot maximaal achttien
miljoen vaten per dag te beper
ken. Door het Saoedische besluit
wordt dat nu 17,5 miljoen vaten
per dag.
Een verlaging van de basisprijs
van olie van standaardkwaliteit
uit de OPEC, nu 34 dollar per vat
van 159 liter, komt er niet. Vol
gens Jamani is dat niet in het be
lang van de olieverbruikende
landen maar alleen in dat van de
internationale oliemaatschappij
en, die hun kleine concurrenten
kwijt zouden raken doordat die
aan de waardevermindering van
hun olievoorraden failliet zou
den gaan.
De voorzitter van de OPEC, minis
ter van olie Mana Said Al-Oteiba
van de Verenigde Arabische
Emiraten, heeft gezegd dat de
OPEC haar produktie verder zal
beperken als de prijzen blijven
dalen. Voorlopig geldt het maxi
mum van 17,5 miljoen vaten per
dag tot de volgende ministerver
gadering van de organisatie. Die
is op 28 mei in de hoofdstad van
Equador, Quito. Het akkoord
treedt 1 april in werking.
Oteiba sprak de hoop uit dat de in
ternationale oliemaatschappijen
er mee op zullen houden op hun
voorwaarden in te teren. Hij
noemde dat een campagne tegen
de OPEC en haar prijsstructuur.
Ik hoop dat ze met ons willen sa
menwerken in het belang van de
hele wereld, omdat we ervoor
verantwoordelijk zijn dat de olie
prijzen op een redelijk peil blij
ven, aldus de minister.
Hij zei dat zijn land, de Verenigde
Arabische Emiraten, bereid is de
produktie drastisch te beperken
als de prijzen blijven dalen. "Ik
ben zelfs bereid de produktie te
staken", zo verklaarde hij.
ADVERTENTIE
machines en gereedschappen
voor metaalbewerking, lastech
niek. verbindingstechnieken
van metalen e.d.
BERNHARD-EN MARIJKEHAL
Ma. 22 t/m wo 24/3 van 10 00 -18 00-
Do 25/3 van 10 00 - 21 00 Vr 26/3 van
10 00 -18 OO Za. 27/310 00 -16 00
vakbeurs
algemene
toelevering
Dagelijks van 10.00 -18 00 Do 25/3 van
10.00 - 21 00 Za 27/3 van 10 00 16 00.
JULIANA- EN MERWEDEHAL
