De onpeilbare handel in artiesten
Uitstel btw geeft opluchting
-c
Frans Bakvis veel voordeliger dan Willy Dobbe
"Wij hopen op gezond verstand van politici"
KIM'
ATERDAG 20 MAART 1982
Extra
„U wilt uw feestavondje
laten opluisteren en u
dacht aan de Dolly
Dots?", vraagt de
impresario. „Dat kan.
Dat kost u zesduizend
gulden. En voor dat
bedrag treden de
meisjes ruim een half
uur op."
Duizend gulden is
tegenwoordig niks
meer in de
artiestenwereld.
Bandparodist Frans
Bakvis wil voor dat
bedrag nog wel een
staaltje van zijn
kunnen ten beste
geven, maar al wat
meer gevestigde
artiesten als Frank en
Mirella, Henk Wijngaard,
buikdanseres Yomna
en de Sunstreams
werken niet meer voor
die prijs. Om maar te
zwijgen van
Nederlandse
topartiesten als Lee
Towers, André Hazes
en Jos Brink.
Zelfs een half uur
durend optreden van
het jonge zangeresje
Nelleke kost al 1025
gulden. Voor het
accordeonduo De
Zernico's geldt
hetzelfde. Jacques
Herb en Appie en
Flappie vallen nog
mee: die zitten nog net
onder de duizend
gulden. Maar voor
Gonnie Baars en
Hannie (van de Rekels)
is die geldsom al niet
meer toereikend:
beiden staan voor 1100
gulden per optreden
genoteerd.
Dat is nog altijd
driehonderd gulden
goedkoper dan een
optreden van Jan en
Zwaan. Engageert u in
hun plaats het zangduo
Tante Ali en Jitze, dan
scheelt u dat ruim 600
gulden. Maar
contracteert u de
trompettist Piet
Knarren, dan is het
voordeel minder: hij
kost 1100 gulden. Een
optreden van Willy
Dobbe kost ruim
anderhalf keer zoveel
en zelfs het bedrag dat
Hans („bij de AVRO zit
je haar goed") van der
Togt vraagt zit
daarboven. Wilt u Hans
graag engageren om
uw tupperware-party te
presenteren, dan kost u
dat 1450 gulden.
Artiesten en hun gages. Er is de laatste weken nogal
wat om te doen. Enerzijds vanwege de btw-plicht
van 18 procent voor zelfstandig werkende musici
en artiesten. Staatssecretaris Kombrink van finan
ciën had deze betaling van omzetbelasting per 1
april willen doorvoeren, maar deze week besloot hij
de maatregel op te schorten tot 1 januari 1983.
Artiesten en hun gages staan
anderzijds in de belangstel
ling vanwege een brochure
die Paul Brandenburg van
Actors Enterprise BV onlangs
in omloop bracht. In dat
boekwerkje staan precies de
bedragen vermeld, die dit
Naardense bureau in reke
ning brengt voor het boeken
van een bepaalde artiest.
Legt men die prijslijst naast
de offertes van andere im-
pressariaten, dan verklaart
dat meteen John de Mols op
merking: „In deze branche is
sprake van een enorme wild
groei."
Sjak Jansen
De Mol is directeur van het Hil-
versumse organisatiebureau
Total Management BV, dat
de zaken behartigt van Wil
lem Ruis, Spargo, de Blue
Diamonds, Joan Haanappel
en Josine van Dalsum. De
avondvullende Willem Ruis
Theatershow kost bij De Mol
9900 gulden all-in. Dezelfde
show staat in de brochure
van Actors Enterprise echter
voor 12.000 gulden geno
teerd. Volgens Brandenburg
(„vergeet niet dat in deze
branche de prijzen flink kun
nen schommelen") is dat heel
gebruikelijk in de theaterwe
reld: „Ik kan iemand inkopen
en die dan duurder verko
pen". De Mol beaamt het:
„Het is ieders goed recht zijn
eigen prijs te bepalen. Het is
immers een vrije markt."
Prijsverschillen
Daarom: wie vandaag de dag
een door artiesten op te luis
teren feestje organiseert, doet
er goed aan op de kleintjes te
letten. Men kan er honderden
guldens mee uitsparen. En
gageert men Anita Meyer via
Actors Enterprise, dan kost
dat 1800 gulden. Maar boekt
men de blonde zangeres by
Joop van den Ende Produk-
ties BV in Badhoevedorp of
bij René Frijters Variété BV
in Tilburg dan betaalt men al
gauw vierhonderd gulden
Bij Pierre Cnoops, de Limburg
se buutredner, lopen de prijs
verschillen nog verder uit
een. In de brochure van Ac
tors Enterprise staat Cnoops
voor 1025 gulden genoteerd
en bij René Frijters voor 1350
gulden, maar boekt men hem
bij Van den Ende dan is de
rekening ongeveer 1800 gul
den, zo meldt een medewerk
ster. Andere artiesten zijn bij
Van den Ende weer goedko
per en weer andere bij Frij
ters of het artiestenbureau
Jan Vis in Rosmalen.
Verschillen zijn er eveneens in
kwalitatieve zin. Zo is het be
drag dat de verguisde Hein
Simons anno 1982 voor een
optreden vraagt vrijwel gelijk
aan dat van de populaire Lee
Towers. En zo verlangen Do-
ris D the Pins voor een op
treden meer geld dan Miggy,
Maggie McNeal, Gerrit Dek
zeil en de Leiderdorpse Len-
co's bij elkaar.
En wie Henk Elsink engageert
(13.000 gulden voor een hele
avond), moet goed bedenken
dat hij voor hetzelfde geld de
Kermisklanten kan laten op
draven tegelijk met Anneke
Bakker, Pierre van Ostade,
de Twee Pinten, Krijn Torrin-
ga, Joke Bruys, Debbie, An
nette van Trigt, Dick Rien-
stra en Olga Lowina.
Die 13.000 gulden is overigens
niet het bedrag dat Elsink
aan zo'n avondje overhoudt.
Afgezien van de wettelijk
verplichte inhoudingen en af
drachten aan loonbelasting,
premieheffing en sociale las
ten gaan van dat bedrag veel
kosten af. Kosten van décors
moeten bijvoorbeeld worden
betaald, bemiddelingskosten
van de impresario, vervoers
kosten, enzovoorts. „Zo ko
men die bedragen in een heel
ander licht te staan", aldus
Paul Brandenburg.
leiden", zegt hy. „Maar al die
ophef erover vind ik nogal
overtrokken. Vooral ook als
je nagaat hoeveel tijd die pre
sentatoren doorgaans aan de
voorbereiding van zo'n
avondje besteden. Dan vallen
die prijzen heus wel mee."
Goeie handel
Omdat de prijzen van vooral de
buitenlandse topartiesten on
betaalbaar zijn geworden,
stopte Lou van Rees onlangs
zijn ïmpresanaatswerkzaam
heden. Indien de Nederland
se feestvierder er precies zo
over zou denken, is het snel
gedaan met de Entertain
ment Division. Maar Paul
Brandenburg gelooft daar
niet in. „Er is", zegt hy, „een
ijzeren theaterwet, die luidt:
in goede tijden vieren de
mensen feest, maar in slechte
tyden vieren ze ook feest om
de ellende te vergeten. En dat
klopt ook gezien van het
overstelpende aantal reacties
tot nog toe. Als je die reacties
in ogenschouw neemt, zou je
zeggen dat hier sprake is van
een gigantisch gat in de
markt."
Zijn bureau organiseert aller
hande feesten. Feesten van
1000 gulden, maar ook evene
menten van 100.000 gulden of
een veelvoud daarvan. „Or
gies? Ja, daar valt met ons
ook over te praten", grapt
Brandenburg, „maar even
zonder gekheid het is een
goeie handel. Alleen is er
geen peil op te trekken. Uit
welke hoek de meeste klan
ten komen, daar valt geen
zinnig woord over te zeggen.
Evenmin kun je zeggen wat
het meest gangbare bedrag
voor een feest is."
Van oorsprong is Brandenburg
acteur. Ooit speelde hy op
grandioze wyze een halve ga
re in de tv-sene Meryntje Gij
zen. Acteur is hij nog steeds,
„maar ik wil toch ook zaken
doen en ik vond het zonde
om dit stukje handel niet mee
te pakken."
Terwijl hij dat doet, houdt hy
wel vast aan enige principes
„Er zijn organisaties waar
mee ik geen zaken wens te
doen. De Evangelische Om
roep bijvoorbeeld. Al willen
ze een nog zo groot feest or
ganiseren, dan zijn ze bij mij
aan het verkeerde adres.
Door hun. denkbeelden over
homofilie wil ik niks met ze
te maken hebben."
Doe-feesten
Zijn Actors Enterprise BV
hield zich de afgelopen jaren
voornamelijk bezig met de
zakelijke en artistieke belan
genbehartiging van Neder
landse artiesten van het kali
ber Mimi Kok, Wieteke van
Dort, Dick Rienstra, Jennifer
Willems en Laurens van
Rooyen.
Nu had zijn bedrijf al een zusje
in de vorm van „Creative Mu
sic Production BV": een pro-
duktiemaatschappij van
grammofoonplaten van bij
voorbeeld de filmmuziek van
'Het meisje met het rode
haar'. Maar sinds kort is aan
het dienstenpakket een „En
tertainment Division" toege
voegd. Taak: het organiseren
van feesten en andere verma
kelijkheden met alles erop en
eraan. Gèinteresseerden kun
nen kiezen uit een vijftigtal
evenementen, waaronder
kasteelfeesten, vliegfeesten,
piratenfeesten alsmede
Breugheliaanse feesten, doe-
feesten, gamblingparties,
missverkiezingen, kermisat
tracties, bingo-avonden en
„wonderen zolang ze de we
reld nog niet uit zijn."
De organisatiekosten van een
evenement lopen sterk uit
een. De Entertainment Divi
sion onderhandelt daar graag
over in een gesprek van man
tot man. Gaat het om de kos
ten van de artiesten, dan is
zo'n gesprek niet per se nood
zakelijk: die staan immers
keurig gerubriceerd in het
boekwerkje vermeld.
Mies Bouwman staat in het
boekje genoteerd voor 11.000
gulden. Voor dat bedrag zou
ze drie uur presenteren, maar
volgens haar manager John
de Crane heeft Mies geen vas
te prijs en hangt haar gage
sterk af van het doel. Naar
zijn zeggen treedt Mies nogal
eens voor niks op en stelt ze
helemaal geen prijs op ver
melding in het boekje van
Actors Enterprise.
Paul Brandenburg („heb get,
hou daar nou eens over op")
zegt een en ander te betreu
ren. „Het boekje met de pry-
zen is een eigen leven is gaan
Artiesten, musici en impresa
rio's haalden deze week op
gelucht adem, toen staatsse
cretaris Kombrink (finan
ciën) de vaste commissie van
financiën in de Tweede Ka
mer liet weten de btw-heffing
van 18 procent voor zelfstan
dig werkende artiesten niet
per 1 april te doen ingaan,
maar voorlopig op te schor
ten naar 1 januari 1983.
Kombrink besloot tot dit uit
stel omdat het ministerie van
sociale zaken en werkgele
genheid een aanzet heeft ge
geven voor een verbetering
van de arbeidsbemiddeling
van artiesten en musici, voor
uitlopend op een algehele
herziening van de wet op de
arbeidsbemiddeling 1930. De
staatssecretaris hoopt dat de
ze verbetering voor het einde
van dit jaar zijn beslag zal
hebben gekregen. Maar ook
dan wil hij onverkort vast
houden aan de voorgenomen
heffing van omzetbelasting
bij musici en artiesten.
Gekissebis
De Vecta, de vereniging van
theaterbureaus in Nederland,
hoopt dat het zover niet zal
komen. „Wij hopen dat het
gezonde verstand zal blijven
overwinnen in Den Haag",
zegt secrètaris Frans van
Klingeren. „We hopen dat za
kelijke inzichten zullen pre
valeren boven politiek gekis
sebis."
De btw-heffing zal naar zijn
overtuiging niet alleen mil
joenen rekeningen creëren
en een lawine aan admini
stratieve rompslomp veroor
zaken, ook zal die 18 procent
btw de werkgelegenheid in
de artiestenwereld met 15
procent indammen. „Als ie
mand 10.000 gulden voor een
feestavondje in z'n knip
heeft, kan hij daar geen
11.800 gulden van maken."
De btw-heffing zal volgens de
Vecta-secretaris het zwart-
geldcircuit in de hand
werken en tevens de beunha
zerij. „Als de prijzen zo hoog
worden, ben je eerder ge
neigd een amateur te engage
ren dan een beroeps-artiest.
Dat kan dan veel geld gaan
schelen."
Frappant is overigens dat de
theaterbureaus zelf voor een
deel schuldig zijn aan de op
handen zijnde btw-heffing
voor artiesten en musici. Zij
hebben enige tijd geleden bij
het ministerie van financiën
hun beklag gedaan over on
gelijke behandeling. Zij moe
ten namelijk wel btw betalen
en zijn daardoor duurder uit
dan artiesten die niet btw-
plichtig zijn.
Ondernemer
De 18% btw-plicht van een ar
tiest hangt af van het feit of
de fiscus hem al dan niet als
ondernemer aanmerkt. Sluit
de artiest min of meer regel
matig op eigen houtje con
tracten af met opdrachtge
vers, dan wil de fiscus hem
nogal eens gemakshalve bui
ten de btw houden. Wy heb
ben hier met een loontrekker
van doen, redeneert de fiscus
dan, en loontrekkers worden
verondersteld in dienstbe-
strekking te zijn bij de op
drachtgever.
De gage van zo'n artiest wordt
dan ook als loon uit dienstbe
trekking geïnterpreteerd. En
dat is tot dusverre altyd een
belangrijk motief geweest
om geen btw te heffen Vol
gens gerechtelijke uitspra
ken van de laatste tijd is dat
niet terecht en allesbehalve
een excuus om de artiest van
de btw-plicht te vrijwaren.
Ondertussen was er volgens de
grieven van de theaterbu
reaus wel sprake van concur
rentievervalsing. Naar aanlei
ding van die grieven en de ge
rechtelijke uitspraken be
sloot de vorige staatssecreta
ris van financiën, Noote-
boom, dat voortaan voor
tiesten een uniforme btw
gcling van kracht zou moeten
worden. Nooteboom wilde
dat per 1 oktober van het vo
rig jaar laten ingaan, maar
zijn opvolger Kombrink
heeft die ingangsdatum dus
opgeschort naar 1 januari
1983
Goed nieuws
Met het uitstel is volgens het
hoofdbestuur van de Kun
stenbond FNV een directe
bedreiging van de toch al
kwetsbare werkgelegenheid
van musici en artiesten tijde
lijk weggenomen.
Ook voor de Raad voor de
Kunst is het uitstel goed
nieuws. De raad veronder
stelt dat invoering van de
btw-plicht de werkgelegen
heid negatief zal beïnvloe
den, omdat veel van de op
drachtgevers zelf niet btw-
pbchtig zijn, zoals omroepor
ganisaties, jongerencentra en
onderwijsinstellingen. Voor
die organisaties betekent de
invoering van de btw-plicht
een evenredige kostprysver
hoging. Omdat de budgetten
tegenwoordig veelal vastlig
gen zullen dan volgens de
raad minder engagementen
worden afgesloten
Frans van Klingeren van de
Vecta kan dat alleen maar
beamen. „We halen nu ver
licht adem, maar we zullen
doorvechten. We wensen met
de dupe te worden van poli
tieke kronkels."
SJAK JANSEN
