Blik in de weekbladen Legale Marokkaan wil betere woning EISEVIERS DONDERDAG 11 MAART 1982 Zou ik dan toch, als puntje bij paaltje komt, een levensgenieter van het zuiverste water zijn? Gis- teravond heb ik mijn eerste siga ren gerookt. Of nee, laat ik het anders uitleggen. Gisteravond zat ik in een tamelijk select maar gemeleerd gezelschap (Molly Geertsema, Herman Kuiphof, Herman Krebbers, Louis van Dijk, dokter Meinsma, Marthe Roling, en een aantal nog veel be kendere mensen die ik niet ken de) in de Amstel Club. Lederen fauteuils, boekenkasten met lede ren boeken, slagvaardige obers, dat soort omgeving, passend bij het Amstel Hotel waar het deel van uitmaakt, en waar je, nog maar net honderd jaar geleden, al voor f 2,50 per nacht een ka mer met ontbijt en massage kon krijgen. In dat gezelschap, in die Amstel Club, heb ik zitten nippen aan exclusieve wijnen, zitten lurken aan dure sigaren, en zitten proe ven pan ongebruikelijke liflafjes, zoals daar zijn: kippepootje ge vuld met diverse soorten cham pignons en een saus van Bandol Domaine met daarin een vleugje tijm. Ik wist niet eens dat er di verse soorten champignons wa ren, laat staan dat je daar een kippepootje mee zou kunnen vul len.' Er was sprake van een Proeverij, op touw gezet door de drie H's: John Halvemaan (cuisinier), die de hapjes voor zijn rekening nam: Th.M.J.H. Hustinx, die de wijnen verzorgde, uitmondend in een Gevrey Chambertin Clos St. Jacques (Domaine Clair Dau, want elke voetbreed aarde luis tert nauw bij deze kwaliteit) van f 56 de fles; en P.G.C. HajeniiLS, die de zes sigaren voor zijn reke ning nam. Van die drie faculteiten: eten, drin ken en roken, beheers ik eigenlijk alleen de eerste met enige verve, maar ik was er voor mijn werk, dus heb ik manmoedig de lippen aan mijn eerste sigaren gezet. De procedure was namelijk zo: je kreeg zes gangen bestaande uit een Hapje, een Wijn, en een Si gaar. De tweede gang bestond bijvoorbeeld uit drie licht gepo cheerde oesters op een bedje van reepjes groente met een saus van oestervocht (verrek, was dat oes- tervocht, dat besef ik nu pas.'), Sauternes en zalmeitjes - zalm eitjes, zou het journaal voor do ven en gehoorgestoorden spellen. Die gingen vergezeld van een Chablis Grand Cru 'Grenouille' uit het zeer goede jaar 1979. Dat at je en dat dronk je, dan spoelde je de nasmaak even weg met een glas leidingwater met ijsblokje, om vervolgens de bijpassende si gaar op te steken. Dat deed ik, omdat het de eerste keer was, na tuurlijk fout, want nadat met een speciale lucifer het cederspagntje was aangestoken, stak ik het uit einde van de sigaar, ZONDER DIE ZJACHTKENS ROND TE DRAAIEN'., in de vlam. Later pas las ik achterop het doosje lu cifers: 'Houd bij het aansteken de sigaar nooit in de vlam, maar juist daarboven. Draai daarbij het vuureinde langzaam rond en neem kleine trekjes. Zo ontstaat een gelijkmatige brand'. Nu was het natuurlijk niet de be doeling dat je die zes sigaren al lemaal oprookte, nee, je nam en kele trekjes, rook eens aan de rook, en dan legde je de sigaar weer dankbaar terug op een blad met zand, dat de ober je voor hield. Bij de eerste sigaar dacht ik: vooruit'., en ik nam enkele trekjes, bij de tweede sigaar dacht ik: komaan!, en ik nam weer enkele trekjes (inhaleren mag niet, laat staan dat het hoeft!), en bij de derde sigaar dacht ik: als ik hem niet even aansteek benadeel ik waar schijnlijk het personeel dat straks na afloop alle aangebran de sigaren mee naar huis mag nemen, en bij de vierde sigaar dacht ik: nee. even niet! Dat kun je misschien niet echt ro ken noemen? Gelukkig maar'. Ik zat in m'n clubfauteuils naast Gert Crum, socioloog van beroep, maar één dag per week wijnken ner, als hij voor Christie's wijn veilingen Nederland en België afspeurt op wijnkelders, waar van de eigenaars genegen zijn hun dikwerf oude wijnen te ver kopen. Er zijn nogal wat mensen die hun wijnkelder moeten op doeken, bijvoorbeeld omdat zij tussen hun 30ste en 45ste goed verdienden, een deel van hun sa laris in wijnen omzetten en toen van hun dokter op hun 50ste te horen kregen dat zij moesten stoppen met drinken en roken. Vaak blijkt dan ook dat zij een beetje te gulzig hebben ingekocht: een wijnkelder met 30.000 tot 50.000 flessen, die zij, ook als zij twee flessen per dag gedronken hadden, nooit voor hun 150ste jaar hadden kunnen ledigen! De Gevrey Chambertin etcetera van 56 gulden de fles vond Gert niet zo mooi als zou kunnen: een ge sloten wijn die wat hoog in z'n alcohol zat, 1976 staat wel als een goed jaar bekend, maar daar wordt tegenwoordig weer op te ruggekomen, omdat ze te veel zon en te weinig regen had gehad, waardoor het evenwicht ver stoord was. Dat voelde ik pas toen ik wegliep. De tuinders in het Westland zijn woedend. Al jaren hebben zij Marokkanen in hun kassen aan het werk en al jaren wonen de buitenlanders in ruim tes die in arbeidscontracten 'bedrijfswoningen' worden genoemd. Het blijkt nu opeens niet naar tevredenheid. De laatste weken struinen journalisten door het kas- sengebied, rondgeleid door Marokkanen. Een re portage van de KRO-televisie deed de deur dicht. Heel Nederland kon zieh wat tuinders van de be faamde 'glazen stad' verstaan onder 'bedrijfswo ningen': schuren en stukken van niet gebruikte kassen die met spaanplaat of ander gebrekkig ma teriaal zijn afgeschermd. Bedreigd De Marokkanen die in de tele visieuitzending hun schame le hokjes lieten zien, zijn sindsdien bedreigd met ont slag of met uitzetting uit hun schuur. De tuinders die hun bedrijf herkenden reageren op de aanklachten simpel met 'als het niet bevalt, dan zie je zelf maar verder'. Drie door Marokkanen be woonde schuren zijn plotse ling in brand geraakt. Elders werd het licht 's avonds afge sloten. In Naaldwijk, Mon ster en andere Westlanddor pen worden de mannen die hun gezicht op de televisie lieten zien, met de vinger na gewezen. Klagen in een tuin dersgemeenschap is vragen om moeilijkheden. De publiciteit komt niet toeval lig nu. Het gaat niet meer zo goed in het tuindersbedrijf als enkele jaren geleden. Het aardgas wordt duurder, de (milieu)eisen aan de teelt steeds hoger, de concurrentie sterker. De buitenlandse werknemers hebben op dit moment praktisch allemaal een legale status, bevestigt de politie, en kunnen het mini mumloon eisen zonder de angst het land uitgezet te worden. Een Marokkaan: „Er vallen ontslagen nu. De tuin ders hebben het moeilijker. Als wij dan normaal loon vra gen, geven ze het werk net zo hef weer aan Nederlanders" Gevolg van die ontslagen is dat de buitenlandse werkne mers uit hun schuren worden gezet. Die gelden immers als bedrijfswoningen. De groep Marokkanen heeft in eerste instantie zelf de publi citeit gezocht door een twee jaar leegstaande fabriek in de gemeente Naaldwijk voor twee dagen te kraken. Later werd de gemeenteraad van Monster verzocht het leeg staande oude gemeentehuis niet te slopen maar te verbou wen voor de woningzoeken de arbeiders. Het verzoek werd afgewezen; verbouwen zou te duur zijn. Maatschap pelijk werker A. Lazraf: „Ter wijl deze gemeenten geld ge noeg hebben. In vergelijking met de grote steden hebben ze minimale uitgaven". Vereniging De problemen hebben ertoe ge leid dat de Marokkanen een eigen vereniging hebben op gericht. De vereniging, Ma rokkaanse Arbeiders West- land, richt zich in eerste in stantie op betere huisvesting voor hun leden, maar pro beert ook de stijgende werk loosheidsproblemen tegen te gaan. Wat zij de gemeente vragen is, net als Nederlan ders in aanmerking te komen voor normale woningen. Kleine één- of tweekamerwo ningen voor de alleenstaan den of eengezinswoningen voor hen die na jaren alleen in het Nederland gewerkt te hebben hun gezin willen la ten overkomen. El Ayadi Fadal, voorzitter van de Marokkaanse Arbeiders Westland over de kansen op een normaal huis: „Er zijn onder ons mensen die al 7 of 8 jaar ingeschreven staan als woningzoekende. Hier in de Westlandgemeenten wordt altijd gezegd, ga maar de gro te stad om te wonen". De po tentiële achterban van de ver eniging is groot. Alleen in Naaldwijk wonen 400 Marok kanen. In heel het Westland schat het bestuur het aatal op rond 2000. Het aantal buiten landers dat werkt in de kas sen is veel groter. El Ayadi: „Elke dag rijden er 7 bussen vol vanuit Den Haag hier naar toe." El Ayadi Fadal heeft zelf wel een huis. „Wij komen in de vereniging op voor de men sen die dat nog steeds niet hebben of die er niet zelf om durven vragen." Door zijn van tuinders onafhankelijke positie bleek hij als enige be reid voor de fotograaf te po seren en enkele 'bedrijfswo ningen' te laten zien. Eén tuinder weigerde doorgang. Bij een ander konden we het erf zo oprijden. Het is een voorbeeld uit vele maakt El Ayadi Fadal duidelijk. „In el ke kas die je ziet is zo'n afge schermde ruimte of een Vanuit een schuur belandt de bezoeker via een schuifdeur direct in de "bedrijfswoning" van een West- landse tuinderij. Hier wonen vijf mannen die ieder 75 gulden huur per maand betalen. (Foto: 0« Zoml Slaaphokken Via een klapperende schuif deur staan we direct in een vochtige ruimte die 's avonds als woonkamer dienst doet voor vijf mannen en 's nachts als slaapkamer voor één van hen. Drie ruimten ernaast doen dienst als slaaphok voor de anderen. Koud is het niet in de schuur ondanks de slecht sluitende deuren. Langs het plafond lo pen verwarmingsbuizen naar de kassen ernaast. Er is een keuken die buitenom bereik baar is. Ieder van de vijf be taalt 75 gulden per maand huur. De tuinder krijgt voor het gebruik van de schuur, gas om te koken, water en wat meubels van de kraakwa- De Marokkaanse vereniging richt zich met de klachten niet rechtstreeks tot de tuin ders, maar tot de gemeente besturen. Maatschappelijk werker Lazraf stelt dat de be stuurders in het Westland de problemen met buitenlan ders niet willen zien. „Als ik naar cijfers vraag over het aantal buitenlandse woning zoekenden dat ingeschreven staat, dan word ik van het kastje naar de muur ge stuurd". Op de vraag of ge meentebesturen handjeklap spelen met de tuindersbedry- ven, reageert hij schamper. „Het is geen kwestie van handjeklap tussen die twee. In de hele gemeenteraad zit niets anders dan tuinders" Lazraf heeft de ervaring dat buitenlanders vooral ge weerd worden bij net toewij zen van eengezinswoningen. „Toewijzing van eengezins woningen betekent dat er meer gezinsherenigingen zul len zijn. Je merkt dat ze dat niet willen omdat ze daar pro blemen van verwachten om dat een Marokkaan gemid deld vijf tot zes kinderen heeft. Ze zijn dan ook bang dat de werkloosheid dan toe neemt". Tijdelijk Hij heeft de indruk dat veel ge meenten de buitenlandse in woners nog steeds uitslui tend beschouwen als mensen die hier tijdelijk zijn, voor wie permanente voorzienin gen niet nodig zijn. „Terwijl je al lang te maken hebt met twee groepen. Een groep die van plan is terug te keren. Maar een andere groep die hier al zo lang werkt dat men de gezinnen willen laten overkomen", aldus Lazraf. Toch vraagt de Marokkaanse vereniging ook betere woon ruimte voor de alleenstaan den. Betere kamers, des noods in pensionvorm. Laz- raf: ..De omstandigheden waann ze nu wonen zijn on menselijk. Daar gaat het om. Die hokjes, dat kan niet meer" Ze zijn niet alleen de insekten, de vochtige* warmte en de onveiligheid beu. Ze verkeren in een te afhankelij ke positie van hun werkgever. Enkele Marokkanen die met Lazraf en El Ayadi Fadal zijn meegekomen vertellen dat ze geen loonstrookjes krijgen, slechts een nettobedrag in de hand zonder verantwoor ding Een is onlangs ontsla gen. „Ik verdiende 385 gul den per week. Op het ar beidsbureau vroegen ze voor de uitkering wat ik verdien de. Mijn baas zei dat ik eigen lijk 385 gulden verdiende maar hij zei dat hy 45 gulden aftrok voor h*ct wonen. Voor de uitkering hielden ze als loon 340 gulden aan." Een an der vertelt van een werkge ver die weigert belasting en premies over het loon van zijn buitenlandse werkne mers te betalen. „Een vnend van me werd ernstig ziek on langs. de dokter moest erbij komen. De baas zei tegen die dokter dat de rekening maar naar hem moest. Hij had nooit ziekengeldpremie be taald. Voorschriften Wethouder mevrouw Van de Klugt van Monster geeft gnf toe dat de verbouwde schu ren. caravans en hokken in kassen op geen enkele ma nier aan de veiligheids- en bouwvoorschriften voldoen. „Ik weet wel dat op sommige tuindersbedrijven mensen in verbouwde schuren wonen. Maar er zijn tenminste wel sa nitaire voorzieningen bij. Als je die woonruimten zou con troleren met de bouwveror deningen in de hand dan moet je de mensen eruit zet ten. Maar dan zet je mensen op straat en er is geen andere huisvesting". Er zijn geen individuele klach ten geweest, stelt wethouder Van de Klugt over de gebrek kige hdisvesting, dus grijpt zij verder niet in „Er zyn hier ook veel Nederlandse gezin nen slecht gehuisvest, in stra ten die gesaneerd moeten worden. We hebben ook een Nederlands gezin met drie kinderen moeten plaatsen in een bejaardentehuis". Bij gelegenheid van het proces te gen kolonel Tejero en zijn hand langers, die februari vorig jaar de democratie in Spanje om keep probeerden te helpen, is het kleurkatern van VN gewijd aan de Spaanse militairen. Gerrit- Jan Hoek (o.m. correspondent van deze krant) schreef een voor treffelijk overzicht van de lange anti-democratische traditie in het rijkelijk met officieren be deelde Spaanse leger. Al in de vorige eeuw volgde de ene coup daar op de andere. Toen veelal ingegeven door verzet tegen het voornemen van verschillende re geringen om het leger te reorga niseren en zijn macht te beper ken, tegenwoordig ook uit weer stand tegen een moderne samen leving in het algemeen. Een filo soof vat het kernachtig samen: "Die kolonels en generaals wa ren overtuigd van hun idee, niet zoals een normaal mens een overtuiging heeft, maar zoals gekken en imbecielen dat plegen te zijn. Als een gek ergens van overtuigd raakt, gelooft hij dat alle stervelingen er zo over den ken...". Het "formatieduo" Van Tijn en Van Weezei is weer herenigd, nu het kabinet zich door barre tij den worstelt. Volgens hen be staat het kabinet eigenlijk hele maal niet en wordt tijdens de mi nisterraadsvergaderingen nau welijks beleid gemaakt Een ver slag van de verhoudingen in de regering aan de vooravond van een mogelijke crisis. Ook in VN, deel twee in de serie rond de uitgevergigant VNU, een gesprek met politiek tekenaar Frits Muller en nieuws van het BVD-front.. John Kenneth Galbraith en Milton Friendman. Twee Amerikaanse economen. Hun meningen staan lijnrecht tegenover elkaar. Zij weigerden een directe confronta tie. De Tijd heeft ze daarom apart geïnterviewd. Galbraith: "Reagan bewapent voor het geld". Friedman: "Ik ben een warm voorstander van Reagans koers". Galbraith: "Ach, Fried man zal wel afstand van Reagan nemen als het mis gaat. Hij heeft Thatcher uiteindelijk ook verloo chend", om maar wat te noemen. Een interessant tweeluik van grote Amerikaanse denkers. Een terugblik op Nederlands laat ste oorlog. Een gesprek met de nabestaanden van soldaat Leo Phyl, die in 1961 naar Nieuw- Guinea vertrok om nooit meer terug te komen. Het verhaal van de moeizame strijd tussen Ne derland en Indonesië om Nieuw- Gujnea en een detachement 'Unifillers van de jaren '60, die streden voor 'Neerlands souve- Verder in De Tijd: "Het geheim van het CDA: meesterstrategie en stille triomf'; Volgende week krijgt de eerste Nederlander een Zweedse implantaatbrug, het nieuwste alternatief voor een kunstgebit. Kosten van één brug: achtduizend gulden; Een interview met de directeur van 's lands meest exclusieve bor deel: Yab Yum in Amsterdam. "Ik heb een club, geen hoeren kast". Ten slotte een bespreking van twee nieuwe Nederlandse films. Menuet van Lili Radema kers en Een zwoele zomeravond Elseviers Magazine presenteert in bijlagevorm het eerste deel van een serie artikelen over de Sow- jet-Unie anno 1982. "Aan ideolo gieën geen gebrek, maar de cor ruptie tiert welig. Een gigantisch militair apparaat, maar wel graan kopen in de VS. Het 'beste' ex portartikel is de revolutie, maar voor de lege winkels staan lange rijen", zo prijst EM deze Rus land-special aan. Elders in EM constateert D.M. van Rosmalen dat de Russen zich beijveren voor een communisti sche wereldconferentie onder het motto 'strijd voor vrede en détente'. Het werkelijke doel, al dus de schrijver, schijnt te zijn Polen te doen vergeten, de eigen bewapening op te voeren en de modernisering van kernwapens in het westen te verhinderen. "Het zal wel niet lang duren of de echo's van de Sowjet-propagan- da 'tegen bewapening' en 'voor vrede' zullen weer doorklinken in de westelijke vredesbewegin gen'. Vrije-tijdsbesteding gaat als le vensvervulling steeds meer de plaats innemen van arbeid. Dat stelt drs G. van Tillo in een 'so ciologische analyse'. Een van de oorzaken volgens Van Tillo: ar beid heeft in het huidige verzor gingsstaat het aspect van nood zakelijke bestaansvoorwaarde verloren. Drs W.A. Verwoerd voorspelt dat de kwakkelende staalindustrie binnen de Europese Gemeen schap voorlopig op verdere pro ductiedaling moet rekenen. Verder onder meer in EM een interview met directeur Spierings van de Bredase Koe pel, die vindt dat de 'twee van Breda' vrijgelaten dienen te wor den en de geschiedenis van het Haagse Hotel des Indes, dat vol gend jaar zijn honderdjarig be staan viert en voor de gelegen heid in zijn volle luister is her steld. hervormd nederland HN heeft een interview met Jan Vuijst, predikant en directeur van "Kerk en Wereld" in Drie bergen. Vuijst schreef acht jaar geleden een boekje over de rol van de kerk in de maatschappij, die van onderaf moest worden opgebouwd. De "basis" is zich inderdaad gaan roeren. Dat heeft een polariserend effect gehad. Enerzijds een linkse trend, an derzijds een offensief van funda mentalisten. "Christendomme- lijkheid", noemt Vuijst dat. Hij stelt vast dat mensen zich be dreigd voelen, bang zyn alle grond onder hun voeten te ver liezen. Daardoor zyn ze zich har der gaan opstellen. De Evangeli sche Omroep ("...ik kan me er vreselijk boos over maken") is daar een voorbeeld van. Toch is Vuijst niet pessimistisch. "Het eigenlyke werk van de kerk is het ploeteren daar aan de basis. Daarin ligt ook de toekomst van de kerk; de chnstendommelyk- heid moet en zal ook verdwy- Het banenplan van het kabinet wordt in HN doorgelicht op het punt van herverdeling van ar beid. Een in-en-uit-praat verhaal over een nieuw arbeidsethos en hoe dat te verwezenlijken. Ver der in HN een verhaal over een Rotterdamse project voor zelf bouw en de ervaringen die de be trokkenen daarbij ondervinden. Ook de Golan-hoogte, bezien op een rondreis door Israel, komt aan bod. Verder wydt HN een verhaal aan de terreur in Midden-Amenka. "De grote vergissing van Reagan is dat niet Cuba en Nicaragua een bedreiging vormen voor de stabiliteit in Midden-Amenka, maar de Amerikaanse bedrijven die samenspannen met de bo venlaag in die landen tegen de boerenbevolking en tegen de mensen die in de sloppenwijken zijn samengestroomd op de vlucht voor terreur en uitzichtlo ze armoede op het platteland. Die mensen zijn het slachtoffer van een kortzichtig kapitalisme dat de rijken steeds rijker en de armen steeds armer maakt". De enkele maanden geleden in de HP ingevoerde filmbijlage zal met ingang van deze week maan delijks wisselen met een uit- neembare boekenbylage In deze eerste aflevering een gesprek met dichter Kees Stip, een on derzoek naar de identiteit van de personen in het werk van thril lerschrijver Koos van Zomeren en als publiekstrekker een groot interview met Gerard Reve On ze volksschrijver krygt ruim baan om te vertellen over zyn overgang destyds van commu nisme naar katholicisme. Reve heeft alles wat bnks is afgezwo ren en ziet momenteel het socia lisme als de grote bron van alle onheil. Toch heeft hij M den nog steeds niet van zich af kunnen schudden. 'Ik ben nog steeds niet volwassen en bang. Elk boek dat ik schrijf brengt mij op de rand van zelfmoord' Rove zegt 'uitgeschreven' te zyn. 'Wat valt er nog te vertellen? Ik geloof dat ik nu alles wel gezegd heb'. In de Amerikaanse staat Mississip pi ondervindt men aan den lijve de wrange gevolgen van Reagans bezuinigingspolitiek. Als gevolg van het 'nieuwe federalisme' zyn de deelstaten genoodzaakt hun problemen voortaan zelf op te knappen zonder dat de overheid mot geldelijke middelen bij springt. Mississippi zit met de handen in het haar en kan de fi nanciële eindjes nauwelyks aan elkaar knopen. De sociale wetge ving in de VS IS geen sluitend netwerk van voorzieningen maar vertoont vele gaten en laat men sen letterlijk en figuurlyk in de kou staan. Negenduizend men sen hebben hun bystand al verlo ren, de werkloosheid neemt toe, en hongersnood is al voorspeld Ook de gratis medische hulp is afgeschaft Veelzeggend detail: het sterftecijfer van zuigelingen in Mississippi ligt hoger dan in veel ontwikkelingslanden. Een brievenbus vol ongewenste aanbiedingen is een voorbeeld van oneigenlyk gebruik van ge registreerde persoonsgegevens. Aanstaande zaterdag wordt in Amersfoort een informatiedag gehouden over het gebruik van in computers opgeslagen per soonsgegevens met als titel 'Pri vacy en persoonsregistratie*. Wettelijke bepalingen omtrent het gebruik van persoonsgege vens ontbreken nog en er zyn op dit moment weinig tot geen garanties tegen misbruik En dat terwyl er ongeveer 50- tot 100 000 geautomatiseerde be standen zyn waarin gegevens zyn opgenomen. Verder in HP arbeidstydverkor- ting by Philips, gezinstherapie, het toneel van Mia Meyer, en een artikel over het 'neo-kolonialis me van de ontwikkelingswet ker'.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1982 | | pagina 21