Dieptepunt
in 'Madrid'
Misstanden in Franse ziekenhuizen
Guatemala mag
kiezen: uit
drie dictators
C
J
OESO dooft als nachtkaars
Slag in nek voor Paisley
Yorkshire Ripper
betaalt schade
Overleg strandt
Mitterrand: herstel Frans-
Israëlische vriendschap
Artsen de straat op
ZATERDAG 6 MAART 1982
(Van onze correspondent
Rudolph Bakker)
PARIJS - Een discussie over de
werkloosheid tussen de 24 minis
ters van sociale zaken van de OE-
SO-landen eindigde gisteravond
in Parijs met de onofficiële vast
stelling. dat ieder lid ermee door
zal gaan zijn eigen oplossing
voor het probleem te zoeken. Mi
nister van sociale zaken Den Uyl,
die de tweedaagse conferentie
voorzat, sprak op de afsluitende
persconferentie enige malen
over gebrek aan overeenstem
ming.
De Organisatie voor Economische
Samenwerking en Ontwikkeling
had tot nu toe als politiek ge
voerd, dat eerst de inflatie dient
te worden bestreden en dat de
werkloosheid daarna min of
Buitenland
"Gebrek aan overeenstemming"
meer vanzelf vermindert. Vanuit
dit standpunt is te verklaren dat
het zes jaar geleden was, dat bin
nen de OESO-landen officieel
over de werkloosheid gesproken
werd.
De situatie binnen de lidstaten
loopt echter te ver uiteen, dat de
ministers gezamenlijk tot een
formule hadden kunnen omen.
In landen met een sterke bevol
kingsgroei, zoals in de Noorda-
merikaanse landen, Australië en
Nieuw-Zeeland, worden andere
maatregelen vereist dan die wel
ke in Japan en in een aantal
Westeuropese landen tot een ge
wenst resultaat zullen kunnen
leiden.
Minister van sociale zaken Den Uyl
liet niet na zijn eigen standpunt
op de conferentie uiteen te zet
ten. Zijn opvatting dat werkloos
heid als zodanig met kracht dient
te worden aangepakt, los van de
mogelijkheden die er bestaan om
de inflatie te lijf te gaan. wordt
op het ogenblik tot op zekere
hoogte door de socialistische
Franse regering gedeeld.
De ministers verloren zich, na har
de en langdurige discussies, in
een imhens slotcommuniqué,
waarvan de tekst overigens tot
lang na afloop van de afsluitende
persconferentie uitbleef. De
journalisten reageerden hierop
door voorzitter Den Uyl en secre
taris-generaal Van Lennep geen
vragen te stellen. Deze situatie
symboliseerde het gebrek aan
overeenstemming dat de 24 mi
nisters in deze tweedaagse confe
rentie hadden weten te bereiken.
De conferentie ging als een
nachtkaars uit
Over twee jaar, zo verklaarde se
cretaris-generaal Van Lennep,
zullen de ministers van sociale
zaken van de OESO-landen op
nieuw in Parijs bijeenkomen om
over het werkloosheidsvraag
Stuk te spreken. Het thema komt
tevens ter sprake op de vergade
ring van de OESO-raad, die in
mei van dit jaar wordt gehouden
(Van onze correspondent Gerrit Jan Hoek)
MADRID - De veiligheidsconferentie in Madrid (CVSE),
sinds de opening op 11 november 1980 toch al geplaagd
door een lange reeks incidenten, bereikte gisteren een
nieuw dieptepunt.
Na problemen over de agenda, de
condities van een speciale ont
wapeningsconferentie, over de
tekst van een slotdocument en
vertragingsacties van de Oost
bloklanden bij de hervatting op 9
februari jongstleden, konden
oost en west gisteren niet eens
een akkoord bereiken over het
werkprogramma voor de volgen
de week.
De Oostbloklanden wilden de tot
dusverre gevolgde procedure -
per week twee plenaire zittingen,
twee werkgroepen en een infor
mele bijeenkomst voor de dele
gatieleiders - normaal voortzet
ten. De westerse landen opper
den daar ernstige bezwaren te
gen. Zolang de situatie in Polen
zich niet wijzigt, willen zij per se
niet praten over de inhoud van
een slotdocument. Vandaar dat
Priester
in Polen
veroordeeld
om preek
WARSCHAU (AP) - Na eerst nu
bekend is geworden heeft een
militaire rechtbank in Polen een
rooms-katholieke priester ver
oordeeld tot drieëneenhalf jaar
gevangenisstraf wegens beledi
gingen aan het adres van de
Poolse leiders. De priester deed
zijn gewraakte uitspraken tij
dens een preek een week nadat
vorig jaar december de staat van
beleg was afgekondigd. Een en
ander is bericht door het in War
schau verschijnende blad Sztan-
dar Mlodych.
De krant gaf verder weinig bijzon
derheden. Zo is onbekend wan
neer het vonnis is uitgesproken
of welke beledigende termen de
priester heeft gebruikt. De naam
van de priester was Jewulski en
het proces werd" gehouden in
Koszalin.
Van de zijde van de katholieke
kerk is tot nu toe geen commen
taar geleverd op het gebeurde.
Wolff in China
PEKING (AP) - Joop Wolff, ex-
parlementslid voor de Commu
nistische Partij van Nederland, is
gisteravond in Peking ontvan
gen door Li Yimeng, voorzitter
van de Chinese vereniging voor
internationaal begrip, aldus het
persbureau Nieuw China.
Wolff bezoekt China op uitnodi
ging van de vereniging.
de werkgroepen voor de wester
se landen op dit moment vol
strekt overbodig zijn.
België deed daarom het voorstel,
namens een aantal bevriende
landen, zoals een westerse diplo
maat het voorzichtig formuleer
de, om de komende week slechts
twee plenaire zittingen te hou
den, deze desnoods uit te brei
den tot vijf en de werkgroepen af
te schaffen. Dit voorstel werd
echter door de Oostbloklanden
afgewezen.
Omdat voor alle beslissingen una
nimiteit vereist is (zelfs voor het
inlassen van een koffiepauze is
algemene toestemming nodig,
schamperde een lid van de Ne
derlandse delegatie) is de veilig
heidsconferentie opnieuw in een
ernstige impasse geraakt. Gister
avond laat kwamen de 35 delega
ties opnieuw bijeen om toch nog
een oplossing te vinden. Precies
een jaar nadat de veiligheidscon-
ferentic officieel beëindigd had
moeten worden, is de frustratie
en ontreddering groter dan ooit,
vooral in het neutrale kamp.
De Zwitserse delegatie verklaarde
openlijk, dat zij de veiligheids
conferentie voor gezien houdt.
De Oostenrijkse delegatieleider
Ceska noemde de huidige gang
van zaken „volstrekt absurd".
Niemand, noch bij de westerse
delegaties noch bij die van het
Oostblok, durfde zich gister
avond laat aan een voorspelling
te wagen wat er precies met de
veiligheidsconferentie gaat ge
beuren als er geen overeenstem
ming bereikt zou worden over
het werkprogramma voor de vol
gende week.
EL SALVADOR - Als een dirigent bespeelt de president van El Salvador, José Duarte. hier zijn gehoor tijdens
een verkiezingsbijeenkomst in San Sebastian, waar slechts een paar honderd mensen belangstelling toonden
voor zijn toespraak. Op 28 maart worden er in het land algemene verkiezingen gehouden.
Tussentijdse verkiezingen Noord-Ierland:
(Van onze correspondent
Henk Dam)
LONDEN - De extremistische,
Noordierse dominee Ian Paisley
heeft gisteren een forse neder
laag geleden doordat zijn partij,
de Democratic Unionist Party
(DUP), een Lagerhuiszetel heeft
verloren bij een tussentijdse ver
kiezing in Belfast.
De zetel werd met ruime meerder
heid veroverd door de eveneens
protestantse, maar minder extre
me kandidaat van de Official
Unionist Party (OUP), dominee
Martin Smyth.
(Van onze correspondent
Henk Dam)
LONDEN - Peter Sutcliffe,
alias de Yorkshire Ripper, zal
zijn huis moeten verkopen
om de moeder van een van
zijn dertien slachtoffers een
schadevergoeding van ruim
32.000 gulden te kunnen be
talen.
Een gerechtshof heeft donder
dag de hoogte van de schade
vergoeding bepaald die de
Ripper moet betalen aan me
vrouw Irene MacDonald. Zij
verloor niet alleen haar doch
ter, de 15-jarige Jane, maar
ook haar man die kort na de
moord op Jane overleed om
dat hij het verlies mei xon
verwerken.
Irene MacDonald spande bijna
twee maanden geleden een
civiele procedure aan tegen
Sutcliffe. Een rechtbank in
Leeds schreef daarbij juridi
sche geschiedenis door haar
verzoek om schadevergoe
ding ontvankelijk te verkla-
Het gerechtshof heeft nu de
hoogte van de uitkering vast
gesteld. Sutcliffe, die een le
venslange gevangenisstraf
uitzit, liet zich door enkele
advocaten vertegenwoordi
gen. Deze advocaten vochten
de schadevergoeding noch
de hoogte daarvan aan.
De verkiezing moest worden ge
houden om een opvolger te kie
zen voor het Lagerhuislid Robert
Bradford, die vorig jaar novem
ber werd doodgeschoten. De uit
slag wordt in Londen gezien als
een triomf voor de gematigde
krachten in Noord-Ierland.
De DUP en de OUP zijn de laatste
maanden in een felle strijd ver
wikkeld geraakt. Beide partijen
streven ernaar binnen het Ver
enigd Koninkrijk te blijven.
Maar de DUP van Paisley neemt
een absoluut onverzoenlijke
houding aan jegens de katholie
ke minderheid in Ulster.
De OUP is tot op zekere hoogte
nog wel tot overleg bereid, en
voelt in ieder geval niets voor de
gewelddadige 'oplossing' van de
Noordierse problemen, die Pais
ley niet schuwt.
De kandidaat van Paisleys partij,
dominee William McCrea, slaag
de er zelfs niet in de tweede
plaats op te eisen bij deze tussen
tijdse verkiezing. Hij eindigde
nog achter de kandidaat voor de
Alliantiepartij, een partij die
streeft naar verbroedering tus
sen roomskatholieken en protes
tanten.
Dominee Paisley zei, direct nadat
de uitslag bekend was geworden,
„teleurgesteld" te zijn. „Maar je
kunt nu eenmaal niet alles win
nen. De aanhang voor mijn partij
stijgt nog steeds, en wij komen
zeker terug", zo voorspelde hij.
TEL AVTV (ANP) - Ondanks het verschil van mening tussen de Franse
president Francois Mitterrand en de Israëlische premier Menachem
Begin over de rechten van het Palestijnse volk heeft Mitterrand aan het
eind van zijn driedaags bezoek aan Israël het herstel van de vriend
schap tussen de twee landen aangekondigd
Bij zijn afscheid op de luchthaven van Tel Aviv zei de Franse president te
hopen dat zijn bezoek de weg heeft geopend om onderling vertrouwen
op te bouwen tussen zijn land en de joodse staat. Hij zei niets over de
Palestijnse rechten, het onderwerp dat tijdens zijn verblijf in Israël
leidde tot een botsing tussen hem en Begin. Mitterrand bedankte het
Israëlische volk voor de "warme ontvangst en, hopelijk ook voor het
vertrouwen".
Begin, die donderdagavond bij een diner ter gelegenheid van Mitterrands
bezoek onwel werd, was niet bij de afscheidsplechtigheid op het vlieg
veld Ben Goerion aanwezig.
(Van onze correspondent
Rudolph Bakker)
PARIJS - Een protestoptocht van
2000 artsen door de straten van
Parijs heeft weer eens duidelijk
gemaakt dat het niet goed gaat
met de Franse staatsziekenhui
zen. De hiërarchie is er zo meedo-
ADVERTENTIE
genloos dat jonge artsen een
vaak hopeloze strijd voeren om
ooit op een niveau te komen waar
ze redelijk verdienen en zich niet
meer blauw hoeven te werken.
Aan de andere kant zijn er de
topspecialisten die eens het recht
hadden gekregen op zogenaamde
privé-bedden in het staatszieken-
huis waar ze zijn aangesteld, en
die zijn weer boos omdat hun dat
voorrecht zal worden afgenomen.
Dat nam niet weg dat de artsen in
hun witte jassen arm in arm door
Parijs marcheerden in de hoop
door de minister voor gezondheid
Jack Ralite te worden ontvan
gen. Ralite had diezelfde morgen
nog in een radio-interview ge
pocht dat de optocht een sof zou
worden, en dat hij de heren wel
eens zou ontvangen. Niet alleen
werd het geen sof, maar toen de
artsen voor zijn deur stonden,
liet hij ze door zijn kabinetschef
te woord staan.
De minister heeft aangekondigd
dat hij alle pnve-bedaen nog ait
jaar zal afschaffen. En hij heeft
beloofd dat er zo'n 1500 jonge art
sen in de staatsziekenhuisdienst
zullen worden opgenomen, om te
verhinderen men daar nog lan
ger weken van zestig uur en meer
maakt. Het is echter zeer de
vraag of minister Ralite het geld
zal weten te vinden om deze ex-
tra-krachten te betalen.
Veel meer dan de moeilijke ornstan-
digheden waarin de jonge artsen
verkeren, trekt echter de kwestie
van de privé-bedden de aan
dacht van het grote publiek. On
geveer twintig jaar geleden was
bedacht dat topspecialisten kon
den worden overgehaald hun
kennis in dienst van staatszie-
kenhuizen te stellen, als men hen
de kans gaf hun staatssalans
wat aan te vullen met honoraria
van prxvé-patiénten die in dat
zelfde ziekenhuis onderdak kon
den krijgen
Op het ogenblik beschikken van de
14.000 Franse artsen die full-time
in een staatsziekenhuis werken
er ongeveer 3800 over een paar
privé-bedden, en dat weer komt
in totaal neer op zo'n twee pro
cent van de totale beddencapaci
teit. De meeste privé-bedden zijn
in Parijs geconcentreerd. Daar
beschikt de helft van de 900 „pa
trons" over een eigen afdeling
Hoewel het lokmiddel bleek te
werken en een aantal specialis
ten kon worden aangetrokken
die anders in de privé-sector ge
bleven zouden zijn, ontstonden er
ontegenzeggelijk misstanden.
Privé-salarissen van staats-art-
sen liepen niet zelden tot giganti
sche hoogten op. En het kwam ook
herhaaldelijk voor dat de betrok
ken arts veel te iveintg van zijn
tijd aan de patiënten besteedde
die op staatskosten in de zalen op
hulp lagen te wachten.
Tijdens het bewind van de vorig
jaar in de verkiezingen versla
gen president Giscard had men
al zwakke pogingen ondernomen
misstanden uit de weg te ruimen.
Ingrijpende maatregelen bleken
echter pas van de socialistische
overwinnaars van de verkie
zingsstrijd te verwachten.
De nieuw benoemde minister van
gezondheid Jack Ralite is echter
een van de vier communisten, die
in de regering van premier Mau-
roy werden opgenomen. Dit had
tot gevolg dat met name de strijd
om de ziekenhuisbedden een zui
ver politiek aspect kreeg. Minis
ter Ralite gaaf uit van het princi
pe „gelijkheid voor allen", en
daarom eist hij dat alle privé-
bedden uit principe moeten wor
den afgeschaft. Sterker nog de
minister is uit op een tot in alle
uithoeken werkende staats-ge-
zondheidszorg. En daarmee heeft
hij veel protest geoogst in krin
gen die in principe niet tegen
hervormingen zijn.
Op het televisiescherm ver
schijnt plots een oraryekleu-
rige tank. bestuurd door een
Micky Mouse-achtig figuur
tje. De tank stevent af op een
snel groeiende rode hamer en
sikkel. Er klinken enige scho
ten en de oorlogsmachine
walst het communistische
symbool plat. „Alleen langs
de gewapende weg. zoals het
generaal Guevara voor ogen
staat, kan het communisme
worden overwonnen", zo
meldt een anonieme stem
door de luidspreker.
Morgen zondag 7 maart, vinden
er verkiezingen plaats in het
Middenamerikaanse Guata-
mala. Verkiezingen, waaraan
hoogstwaarschijnlijk nog
geen 40 procent van de bijna
3 miljoen geregistreerde kie
zers zullen deelnemen.
Rond de 40 doden per dag is in
Guatemala de gewoonste
zaak ter wereld. Het byna tra
ditionele politiek geweld is
de afgelopen vier jaar in een
stroomversnelling geraakt
Socialisten en sociaal-demo
craten zijn na de moord op
hun belangrijkste leiders on
dergronds gegaan. De linkse
guerrilla groeit snel en Gua
temala is hard op weg om een
tweede El Salvador te wor
den.
Vier kandidaten
Generaal Anibal Guevara is de
'officiële' kandidaat voor het
Guatemalaanse president
schap. En Guevara, tot voor
kort nog minister van defen
sie. is niet eens de meest
rechtse kandidaat
Daar is nog Gustavo Anzueta,
die gelooft dat het leger zon
der hulp van Zuidamenkaan-
se specialisten nooit een ein
de zal kunnen maken aan de
snel terrein winnende guer
rilla. En Mano Sandoval,
sinds de jaren '50 de onbe
twiste leider van ultra rechts
in Guatemala, heeft reeds
aangekondigd dat, als hij aan
de macht komt, er in één keer
zal worden afgerekend met
de door hem veronderstelde
kampementen van de Guate
malaanse guerrilla op Mexi
caans grondgebied.
Alejandro Maldonado is de eni
ge van de vier presidentskan
didaten die by de verkie
zingscampagne van enige
realiteitszin getuigt. Hij geeft
de schuld voor het uitputten
de politieke geweld in Guate
mala niet direct aan Cuba, Ni
caragua of de Sowjet-Unie.
„Ik geloof dat de basis voor
het gewapende verzet in onze
landen onze eigen schuld is",
zo vertelt hij me. „Guemllos
groeien niet in de bomen,
maar in de sociale armoede".
„Ze zijn het produkt van de on
rechtvaardige tegenstellin
gen die in Midden-Amerika
de boventoon voeren. En die
omstandigheden hebben wy
zelf gekweekt. Jarenlang
hebben wij het Guatemalaan
se volk uitgebuit en laten ver
loederen", zo meent Maldo
nado. „Vijftig procent van de
bevolking is analfabeet, de
meerderheid van de indiaan
se bevolking is werkloos.
Van de 100 kinderen die wor
den geboren bereiken er
slechts 35 de leeftijd van 15
jaar".
Maldonado's kandidatuur
wordt, behalve door zijn ei
gen Nationale Vernieuwings
Partij, ook door de Guatema
laanse christen-democrati
sche partij gesteund. Hij lijkt
op het eerste gezicht de enige
van de vier presidentskandi
daten die Guatemala wellicht
nog van een verwoestende
burgeroorlog kan redden.
Maldonado heeft ambitieuze
onderwijs- en landbouwher
vormingsplannen in gedach
te. Maar belangrijker nog is
de politieke opening naar
links, die hem voor ogen
staat „Ik wil trachten so
ciaal-democraten in mijn ka
binet op te nemen zo verze
kert hij me.
Kansen
Zullen het leger en de ultra
rechtse groepen een dergelij
ke politieke opening zonder
meer accepteren? „Het zal
natuurlyk botsingen geven",
antwoordt Maldonado. „maar
ik geloof dat Guatemala aller
eerst een sterke persoonlijk
heid als president nodig
heeft Een president die het
leger oner controle kan bren
gen en die de ultrarechtse ter
reurgroepen met het wet
boek in de hand vervolgt"
Maldonado lijkt wat dat as
pect betreft erg zeker van
zichzelf en legt me uit dat $r
binnen het Guatemalaanse
leger behalve ultrarechtse en
rechtse officieren ook een
groep van 'progressief libe
raal' denkende officieren be
staat
Maakt Alejandro Maldonado
enige kans bij de verkiezin
gen van zondag 7 maart? „De
laatste opiniepeilingen geven
me 38 procent", zegt hy. „Met
Sandoval op een tweede
plaats met 26 procent". Maar
zal het leger maar zo maar
zijn kandidaat laten vallen?
In 1978 weigerde het leger de
zege van de ultrarechtse Ma
rio Sandoval te accepteren en
bracht het met medewerking
van de verkiezingsraad gene
raal Romeo Lucas aan de
macht. Zal er dit keer dan
geen fraude plaatsvulden?
„Ik geloof dat de internatio
nale omstandigheden op het
ogenblik geen fraude toe
staan", zo antwoordt Maldo
nado vaag.
Met 'internationale omstandig
heden' doelt Maldonado wel
licht op de Verenigde Staten.
De relaties met Washington
werden door de Guatema
laanse militairen inn 1977
bruusk verbroken toen de
toenmalige Amerikaanse pre
sident Jimmy Carter trachtte
het regime enig respect voor
de mensenrechten by te
brengen. Niettemin heeft Ro
nald Reagan op de begroting
voor 1983 reeds 250.000 dollar
uitgetrokken voor militaire
bijstand aan Guatemala. Het
Witte Huis heeft in dat ver
band opgemerkt dat men
hoopt dat de verkiezingen
van 7 maart het imago van de
Guatemalaanse leiders enigs
zins zal verbeteren
Kandidaat Gustavo Anzueto,
vaak genoemd als mede op
richter van de rechtse ter
reurorganisatie 'Witte Hand',
hoeft volgens de opiniepei
lingen op niet meer te reke
nen dan 15 procent van de
stemmen. Mario Sandoval is
met zijn geruchtmakende
fascistische militantie voor
het Amerikaanse Congres be
slist een onaanvaardbaar fi
guur. En generaal Guevara
kan het imago van het Guate
malaanse bewind moeilyk
verbeteren omdat hy juist als
minister van defensie de af
gelopen dne jaar direct ver-
antwoordelyk is geweest
voor de onbegrensde schen
dingen van de mensenrech
ten.
Entecedenten
Rest dus Alejandro Maldonado.
De christen-democraten die
zijn kandidatuur steunen be
schikken over een sterke lob
by in Washington. Maldona
do heeft zich bij de verkiezin
gen als een realistisch den
kende liberaal gepresenteerd
en valt goed by de kiezers.
Maar of al zyn uitspraken
even oprecht zijn mag wor
den betwjfeld, want zyn poli
tieke antecedenten zijn nu
niet bepaald erg fris.
Tot vyf Jaar geleden was Mal
donado een militant lid van
Sandovals fascistische natio
nale bevrijdingsbeweging.
Van 1970 tot 1974 was hy mi
nister van onderwys in het
kabinet van de militaire pre
sident Carlos Arana, volgens
velen nog altyd de sterke
man achter de schermen in
Guatemala. En als ambassa
deur bij de Verenigde Naties
probeerde hij nog tot vorig
jaar juli de wandaden van het
huidige regime onder leiding
van generaal Romeo Lucas
goed te praten „Ook Maldo
nado is in feite een rechtse
rakker", zo verzekert me een
Guatemalaanse journalist,
„ik denk dat hij binnen twee
jaar de Duarte van emala zal
zyn".
ROB SPRENKELS
BLIJVEN
HELPEN!
V
f,E
5850 V
Ie Zeist «I
ruim 400 projecten
in Afrika, Azië
en Latijns Amerika
VASTENAKTIE
GIRO
