Begin botst met Mitterrand
Zimbabwe: breuk in
blanke partij Smith
Kremlin kraakt
in machtsstrijd
rond Brezjnjev
C
Spook van Regensburg ontmaskerd
Rechter stuit aanleg
startbaan Frankfurt
Haig: crisis
in Guatemala
ernstiger dan
El Salvador
"Pleidooi voor Palestijnse staat afschuwelijk idee"
VS en Londen hekelen
Pools "emigratieplan
HII
VRIJDAG 5 MAART 1982
(Van onze correspondent Hans Amesz)
BONN - De aanleg van de omstreden startbaan-West bij het vliegveld van
Frankfurt moet voorlopig worden gestopt. Dat is beslist door de admi
nistratieve rechtbank in Kassei, die daarmee de bond voor milieu en
natuurbescherming in de Bondsrepubliek in het gelijk stelde. Deze had
een klacht ingediend tegen het feit dat de waterhuishouding van het
nieuwe project totaal onvoldoende geregeld zou zijn.
De minister van verkeer van de deelstaat Hessen had het vliegveld welis
waar voorlopig toestemming gegeven om ondanks deze moeilijkheden
toch te gaan bouwen, maar daaraan was het risico verbonden dat die
toestemming uiteindelijk weer ingetrokken kon worden. Dat is nu op
last van de rechtbank in Kassei gebeurd. De rechters voeren voorname
lijk formele redenen voor dit verbod aan. Zij zijn van mening dat de
gemeente Grossgerau, op welk gebied de startbaan gebouwd moet wor
den, niet voldoende bij de voorbereidingen van de bouw en voorname
lijk van de waterhuishouding is betrokken.
De volgende stap die genomen moet worden is dat nu de rechtbank in
Darmstadt opnieuw moet gaan onderzoeken hoe de waterhuishouding
eruit kan zien. Dat kan maanden duren, dat wil zeggen voordat dat
onderzoek is afgelopen. Daarna bestaat zelfs nog de mogelijkheid dat er
een geheel nieuw plan voor een waterhuishouding op tafel moet wor
den gelegd.
Buitenland
GUATEMALA STAD/LOS ANGE
LES (AFP) Guatemala staat
aan de vooravond van een crisis
vergelijkbaar met die in El Salva
dor, die in de "naaste" toekomst
een z^er ernstige bedreiging zou
kun- en vormen van de veilig
heid van Mexico. Dit heeft de
Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken, Alexander
Haig, verklaard in een interview
met de Los Angeles Times.
Volgens Haig is die crisis geen
kwestie van "weken of maan
den". Zij lijkt verder een grotere
bedreiging van de Amerikaanse
belangen te worden dan die in El
Salvador. "Het is niet het pro
bleem van een domino waardoor
de een na de ander valt, maar het
is een duidelijke, op zichzelf
staande reeks gebeurtenissen die
heel Midden-Amerika zou kun
nen wegvegen en onder invloed
van Cuba brengen", aldus Haig.
De politieke realiteit verhindert de
Mexicaanse autoriteiten te doen
wat een buitenlandse waarnemer
als een logische actie beschouwt,
zo voegde de minister eraan toe.
Hij herhaalde dat de VS snel
moeten handelen. "In zekere zin
dient het probleem met spoed
aangepakt te worden".
De Los Angeles Times ziet in de
verklaringen van Haig de scherp
ste waarschuwing tot nog toe
van de Amerikaanse regering te
gen de "Sowjet-Cubaanse be
moeiing in Midden-Amerika".
Haig onderstreepte onder meer
dat een bedreiging van Mexico
vanuit Guatemala gevaarlijker
zou zijn omdat zich in het zuiden
van Mexico oliebronnen bevin
den. De krant meldde verder dat
de sinds 1977 geblokkeerde
Amerikaanse wapenleveranties
Minister Haig verklaarde gisteren
voor een ondercommissie van
het Huis van Afgevaardigden dat
voor het eerst in El Salvador een
Nicaraguaanse soldaat is gevan
gen genomen die "door het San-
dinistische front voor nationale
bevrijding (FSLN) gestuurd is
om met de guerrillastrijders mee
te vechten". Een en ander be
wijst dat de activiteit van het ver
zet tegen het Salvadoriaanse be
wind vanuit Nicaragua wordt ge
leid. aldus Haig die niet nader m
details wilde treden.
De president van Guatemala, gene
raal Romeo Lucas Garcia, heeft
gisteren opnieuw beloofd dat de
algemene verkiezingen van zon
dag "volledig vrij, eerlijk en dui
delijk" zullen zijn. Het leger zal
hierop toezien, aldus de presi
dent.
Een leider van de gezamenlijke
linkse oppositie was daar niet zo
zeker van. "Als deze verkiezin
gen vrij zullen zijn zal de gene
raal geschiedenis maken", zei
hy.
JERUZALEM (Reuter/UPI/AFP) Het pleidooi dat de
Franse president Francois Mitterrand gisteren in het Is
raëlische parlement hield voor de rechten van het Pale
stijnse volk op een eigen staat, is kort daarop door pre
mier Begin afgewezen als een "afschuwelijk idee".
De Israëlische premier prees Mit
terrand als een vriend van Israël,
maar vroeg zich tevens af of
Frankrijk echt voorstander kon
zijn van overdracht van de
Westelijke Jordaanoever aan een
"vijand die uit is op onze vernie
tiging".
Mitterrand had in zijn rede voor de
Knesseth opgeroepen tot een
dialoog tussen alle partijen in het
Midden-Oosten. Zo'n benade
ring zou volgens de president
ook moeten inhouden dat de Pa-
lestijnen een eigen vaderland
zouden krijgen, en te zijner tijd
een eigen staat.
Dit Franse pleidooi voor een Pale
stijnse staat is volgens Begin een
hinderpaal voor de volledige her
nieuwing van vrienschappelijke
betrekkingen tussen Frankrijk
en Israël. Op een persconferentie
later op de dag maakten Mitter
rand en Begin duidelijk dat ze op
dit punt niet nader tot elkaar zijn
gekomen.
Tijdens de bijeenkomst van de
Knesseth had Begin ook de
Franse minister van buitenland
se zaken Chëysson - die onder de
toehoorders zat - gekapitteld
over diens recente suggestie dat
Israël besprekingen zou moeten
beginnen met de Palestijnse be
vrijdingsorganisatie PLO. Die
suggestie had overigens de steun
van Mitterrand, die heeft ver
klaard dat Frankrijk onder zijn
presidentschap een evenwichti
ge verhouding moet opbouwen
met Israël en de Arabische sta
ten.
Palestijnse studenten op de Weste
lijke Jordaanoever hebben giste
ren geprotesteerd tegen het be
zoek van Mitterrand. Ze eisten
Franse erkenning van de PLO
als de legitieme vertegenwoordi
ger van het Palestijnse volk. Mi
nister Cheysson had een ontmoe
ting met vier Palestijnse burge
meesters van de Westelijke Jor
daanoever in Jeruzalem. Voor
dat doel hadden de Israëlische
autoriteiten tijdelyk de beper
kingen op de bewegingsvrijheid
van de burgemeesters opgehe-
De vertegenwoordiger van de PLO
in Parijs, Ibrahim Souss, zei te
leurgesteld te zijn over Mitter-
rands rede in Jeruzalem. Hij
vond dat de Franse president on
voldoende uiting had gegeven
aan het "lijden van het Palestijn
se volk onder de zionistische mi
litaire bezetting". Ook maakte
Souss bezwaar tegen het onder
scheid dat Mitterrand volgens
hem heeft gemaakt tussen ener
zijds de Palestijnen van de
Westelijke Jordaanoever en Gaza
en anderzijds de overige Palestij
nen. "Het Palestijnse volk is één
en ondeelbaar en herkent zich in
de PLO, die het strijdende Pale
stijnse volk vertegenwoordigd".
De Egyptische minister van bui-
JERUZALEM - De toestand van
de premier van Israël, Mena-
chem Begin, die gisteren onwel
werd tijdens een officieel diner
ter gelegenheid van het bezoek
van president Francois Mitter
rand, baart geen zorgen. Zijn
arts heeft hem geadviseerd eni
ge tijd rust te nemen.
De 68-jarige Begin heeft al enkele
hartaanvallen en een beroerte
gehad. Hij moet nog steeds een
rolstoel gebruiken nadat hij
enige tijd geleden een dijbeen-
breuk opliep.
tenlandse zaken Boutros Ghali
heeft zich positief uitgelaten
over Mitterrands rede. Hij sprak
de hoop uit dat Europa een posi
tieve rol zal gaan spelen, die een
stimulans zal betekenen voor het
proces naar een rechtvaardige,
alomvattende vrede in het Mid
den-Oosten.
Mitterrand zal op 12 maart in Was
hington besprekingen voeren
met president Ronald Reagan.
Dit heeft het Witte Huis bekend
gemaakt. Aan de besprekingen
zullen de Franse minister van
buitenlandse zaken, Claude
Cheysson en diens Amerikaanse
ambtgenoot Alexander Haig
deelnemen.
Volgens Amerikaanse functiona
rissen zullen de voorbereidingen
voor de economische topconfe
rentie van zeven landen, die in
juni in Parijs plaatsvindt, een be
langrijk onderdeel van het over
leg tussen Reagan en Mitterrand
uitmaken. Beide staatshoofden
zullen aan deze topconferentie
deelnemen. Zij gaan daarna naar
Bonn voor een topbijeenkomst
van de NAVO.
Mitterrand Clinks) sluit de ogen als Israels premier Begin de verzamelde pers uitlegt dat de Franse ideeën c
Palestijnse autonomie voor zijn volk onverteerbaar zijn.
SALISBURY (Reuter/AFP/UPI) -
Van de 19 leden van de Republi
keinse Front Partij van Ian
Smith in het Zimbabwese parle
ment hebben er zeven zich terug
getrokken uit deze partij. Zij wil-
WASHINGTON (AFP/Reuter) - De Amerikaanse regering heeft gisteren
het besluit van de Poolse militaire leiders veroordeeld, geïnterneerden
uit Polen te laten emigreren. "Deze maatregel is cynisch en betreurens
waardig", zo meent Washington, "want daardoor hebben de duizenden
politieke gevangenen slechts de keuze tussen gevangenschap en per
manente ballingschap".
Het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken noemde de beslis
sing van de Poolse leiding een "duidelijke schending van de akkoorden
van Helsinki die Polen heeft ondertekend". Groot-Brittannië heeft ge
zegd dat het geen Poolse geïnterneerden wil opnemen die het militaire
bewind dwingt het land te verlaten. De Britse regering wil de Poolse
autoriteiten niet helpen hun binnenlandse problemen op deze manier
op te lossen.
Het Britse ministerie van buitenlandse zaken meent dat de Poolse leiders
kennelijk niet van plan zijn de dialoog te bevorderen en hervormingen
door te voeren, als ze geïnterneerden willen laten emigreren.
Gisteren arriveerde in Polen een delegatie van acht leden van het Ameri
kaanse congres om humanitaire en economische kwesties te bespreken
met de regering en de rooms-katholieke kerk.
ADVERTENTIE
Dat
Man 6en
In het Zimbabwese parlement zijn
er van de honderd zetels twintig
gereserveerd voor de blanken.
Eén zetel is sinds een poosje va
cant. De zeven verklaarden dat
ze niet langer deel wilden uitma
ken van een partij die het toen
malige Rhodesië bestuurde in de
tijd van de oorlog tussen blank
en zwart. Premier Robert Muga
be heeft de laatste tijd herhaalde
lijk Smiths front partij ervan be
schuldigd een verzoening tussen
blank en zwart in de weg te
staan. Eén van de zeven verklaar
de dat hij met zijn actie het ver
trouwen van Mugabe wilde win-
Mugabe liet doorschemeren dat hij
meer blanken in zijn regering
wilde opnemen als ze zouden
breken met Smith. In het 28-kop-
pige kabinet zit momenteel één
onafhankelijke blanke.
Smith verklaarde teleurgesteld te
zijn door de actie. Volgens hem
kon de breuk voor de blanken
niet op een slechtere tijdstip ko
men.
Zuid-Afrika
De Nasionale Partij van premier
Botha in Zuid-Afrika heeft bij de
gemeenteraadsverkiezingen in
de provincie Transvaal zowel ter
linkerzijde als ter rechterzijde
stemmen verloren. De winst ging
onder meer naar de progressieve
liberale partij (PFP), die tegen de
apartheid is gekant. De PFP
komt nog een zetel tekort om een
meerderheid te hebben in de ge
meenteraad van Johannesburg,
Zuid-Afrika's grootste stad. Maar
omdat ook de Nasionale Partij in
deze gemeenteraad geen meer
derheid heeft zal de PFP moge
lijk toch het gemeentebestuur
overnemen. Omdat geen enkele
partij in de gemeenteraad van
Johannesburg over een meerder
heid beschikt, zal de partij die
het gemeentebestuur levert af
hankelijk zijn van de steun van
onafhankelijke gemeenteraads
leden.
Maar elders in Transvaal beteken
de het stemmenverlies voor de
Nasionale Partij winst voor de
uiterst-rechtse Herstigte Nasio
nale Partij (HNP). In het tradio-
nele bolwerk van de Nasionale
Partij, Pretoria, behaalde de
HNP 6 van de 36 gemeenteraads
zetels, waarin de NP overigehs
de meerderheid behoudt.
De verkiezingen komen op een
gunstig tijdstip voor de Nasiona
le Partij, die ten prooi is aan ern
stige interne verdeelheid. De 16
rebellerende leden, die eerder
deze week uit de parlementaire
fractie van de NP werden gesto
ten, hebben gisteren ex-minister
Andries Treurnicht tot hun lei
der gekozen.
Het Kremlin kraakt. Zowel
Sowjetrussische als Westerse
Moskou-kenners denken dat
aan de Sowjettop een zware
machtsstrijd woedt, waaraan
zowel het leger als de gehei
me politie (KGB) deelnemen.
"Er is zeker een worsteling aan
de gang, maar wij weten nog
niet wie de spelers zijn", al
dus een Westerse kremlind-
loog.
"Wij vangen bepaalde signalen
op, weten dat er een wijziging
op til is. maar weten met ze
ker welke kant het uitgaat",
verklaart een Sowjetrussi
sche politieke waarnemer,
die slechts wil spreken als
zijn naam niet wordt ge
noemd.
Dat er problemen zijn, zou
vooral blijken uit recente ge
beurtenissen na de dood van
de Michael Soeslov, de voor
aanstaande partij-ideoloog
die algemeen werd gezien als
de man achter de val van Ni-
kita Chroetsjow in 1964 en
diens opvolging door Brezjn
jev. Diens overlijden heeft de
politie van de huidige Sow-
jet-machthebbers verzwakt,
zoveel lijkt duidelijk. Voor
alsnog oppert niemand de
mogelijkheid dat Brezjnjev
zijn functie van president of
die van secretaris generaal
van de communistische par
tij dreigt te verliezen
Een belangrijke aanwijzing dat
serieus wordt gepoogd
Brezjnjev tot aftreden te be
wegen is de publicatie van
een opmerkelijk openhartig
artikel in het Russische blad
Aurora. Daarin wordt Breign-
jev weliswaar niet met name
genoemd, maar wel dringt de
schrijver openlijk aan op het
vertrek van de president.
Eén van de andere op onrust
duidende signalen vormen
berichten dat twee nauwe
vrienden van Bregryevs
dochter Galina zijn aange
houden op beschuldiging
van diamantsmokkel. Het
zou daarbij om verscheidene
miljoenen gaan. Naar ver
luidt vond de arrestatie van
een bij de smokkel betrok
ken man, "Boris de Zigeu
ner". plaats op de dag van
Soeslovs begrafenis op 29 ja
nuari in een poging recht
streekse tussenkomst van le
den van het Politbureau te
verhinderen. Die woonden
namelijk de begrafenis bij.
Daarnaast zijn er hardnekkige
geruchten als zou Brezjnjevs
zoon Joeri binnenkort zijn
ambt als eerste onderminis
ter van buitenlandse handel
neerleggen en opnieuw met
regionaal partijwerk worden
belast. Op het kabinet van
Joeri Brezjnjev kreeg een
journalist te horen dat de
man ziek is, maar dat hij nog
altijd onderminister is.
Als laatste belangrijk signaal
geldt het niet-ondertekenen
door Bre^jryev van het
doodsbericht van Semyon
Tswigun, eerste onderdirec
teur van de KGB en echtge
noot van een zuster van
Breqjnevs vrouw Victoria
Sowjetbronnen bevestigen
dat er geruchten gaan dat
Tswigun zelfmoord pleegde
nadat hij een onderzoek inza
ke corruptie had geleid dat
grote ontstemming teweeg
bracht bij een aantal hoogge
plaatste functionarissen van
de communistische partij.
Sowjetrussische en Westerse
bronnen zijn er van overtuigd
dat zelfs als de geruchten niet
volledig juist zijn, ze deel uit
maken van een opgezette
krachtproef, bedoeld om een
verzwakte Brequjev in verle
genheid te brengen. "Dit
soort dingen zou ondenkbaar
zijn vóór Soeslovs dood", al
dus een goed ingelichte Sow
jetrussische waarnemer. Wat
uiteindelijk op het spel staat
is Breignjevs macht en de
mogelijkheid hem op te vol
gen als leider van de commu
nistische partij. Daarmee zyn
ook de speculaties over de
opvolging in alle hevigheid
losgebarsten. Volgens de
waarnemer zijn er dne mede
dingers voor die hoge func
tie.
Konstantin L Tsjernenko (70),
Breqr\jevs persoonlijke
vriend die tijdens de 17 jaar
dat Brezjryev aan de macht is
eenm geweldige invloed
heeft gekregen in het Polit
bureau.
Joeri P Andropov (67), chef
van de KGB. de met 50.000
actieve agenten grootste
spionagedienst ter wereld.
Joeri F. Oestinov (73). sedert
1976 minister van defensie en
politiek hoofd van de 4,8 mil
joen manschappen tellende
Sowjet-strijdmachten.
Daarnaast is er ook nog Andrei
Kirilenko (75), het Politbu-
reaulid dat vaak wordt be
schouwd als de meest waar
schijnlijke opvolger van
Brezjnjev. Volgens een bron
heeft Kirilenko echter in een
veel slechtere gezondheid
dan algemeen wordt gedacht
en hij zou dan ook niet langer
gelden als iemand met wie
men op lange termijn reke
ning moet houden.
Van Tsjernenko neemt men
aan dat hy geen machtsbasis
bezit behalve zijn persoonlij
ke banden met Brezjnjev.
Maar er zijn genoeg elemen
ten voorhanden waaruit
blijkt dat hij poogt Soeslovs
rol van party theoreticus over
te nemen. Tsjernenko reisde
in februari naar Parijs om
daar het congres van de Fran
se communisten by te wo
nen. Recent ontving hij in
Moskou een delegatie Griek
se communisten. "Als hij in
Soeslovs schoenen kan stap
pen, zou hij partijleider kun
nen worden in een collectief
leiderschap tydens een over
gangsperiode na Brezjnjev",
aldus de Sowjet-bron.
Andropov, zo gelooft men, zou
op aanzienlyke tegenwerking
kunnen rekenen vanwege de
algemene vrees voor zyn
macht via de KGB. Toch
wordt gedacht dat ook hy
streeft naar de rol van party
ideoloog.
Oestinov schijnt een strijd te le
veren voor echte controle
binnen het militaire apparaat
met zyn onderminister Niko
lai Ogarkov. Hy kan evenwel
niet bogen op vroegere mili
taire ervaring en zou, om zyn
positie te verstevigen, in 1981
belangryke toespraken heb
ben gehouden over de be
dreiging van van de vrede in
de hedendaagse wereld
Geruchten over een machts
strijd in het Kremlin zijn niet
nieuw, maar ditmaal zyn
Westerse én Sowjetrussische
waarnemers het erover eens
dat de dood van Soeslov een
kettingreactie op gang heeft
gebracht. Het belang daarvan
zal wellicht pas volledig dui-
delyk worden als het tyd-
perk-Brezjnjev ten einde is
gelopen. Wanneer dat dan
ook is
BONN (GPD) - „Chopper - Het Spook van Re
gensburg", is ontmaskerd. Ongeveer een
jaar lang heeft een spookstem de patiënten
var( tandarts Kurt Bachseitz de huid volge-
scholden. De stem kwam uit de verwarming,
de wc of het kraantje naast de stoel van de
aan de rand van het Zuidduitse Regensburg
wonende tandarts. Alleen zijn 16-jarige as
sistente Claudia Judenmann hoefde het niet
te ontgelden. „Chopper", zoals het spook
zichzelf noemde, hield immers van de scho
ne Claudia.
De politie is er nu dus achter gekomen wie
Chopper is. De hoofdofficier van justitie. El-
mar Fischer, kon op een persconferentie
waardig verklaren dat „het veel eenvoudiger
was dan wij dachten" „Chopper was mense-
lyker dan velen meenden. De geest bestaat
uit meerdere menselijke stemmen", aldus de
officier, die echter niet wilde zeggen aan wie
die menselijke stemmen toebehoorden.
Noch wilde hy bevestigen of ontkennen dat
het die van de tandarts, diens vrouw en as
sistente Julia zelf waren.
Chopper is uitgegroeid tot een waarlyk feno
meen in de Bondsrepubliek. Tandarts Bach
seitz kreeg meer patiënten, die zich kenne
lijk graag door de spookstem lieten zeggen
dat zij met „hun jammerlijk gezicht moesten
wegwezen" of hoopten op andere beledigin
gen. De boulevard kranten startten series,
waarbij naar verluidt tienduizenden guldens
honoraria aan sommige betrokkenen werd
aangeboden. Al snel volgde de serieuze pers.
De weekbladen Stern en Spiegel verschenen
met geïllustreerde artikelen en zelfs het uit
gebreide televisiejournaal liet Chopper voor
tientallen miljoenen mensen aan het woord.
Uit Darmstadt reisde een gezelschap van tien
deskundigen van de Duitse PTT naar Re
gensburg om het huis van de tandarts met
laserstralen en microfoons te onderzoeken.
Er werd niets ontdekt Kosten van de opera
tie: 60.000 mark. Uit München kwamen ex
perts en onderzochten de muren Resultaat
nihil. En uit Freiburg meldde zich een heuse
professor in de parapsychologie. Aanvanke
lijk verklaarde de hooggeleerde heer nog:
„Ik had het gevoel met een wezen in nood te
spreken". Na enkele dagen kwam de parap
sycholoog echter tot de ontdekking dat
„geen enkele geest op zo n afgryselijke ma
nier omgaat met uitdrukkingen voor uit
werpselen'
Vervolgens werd de politie ingeschakeld die
als eerste de tandarts, diens vrouw en assis
tente Claudia aan een langdurig verhoor on
derwierp. Of zy de daders zyn? Volgens een
politiewoordvoerder gaat het om twee vol
wassenen en een jongere die hun normale
stemmen verdraaid hebben. Dus geen spra
ke van buikspreken of keelspreken. zoals
onder andere door het weekblad Der Spiegel
werd vermoed En ook geen gewiekste zen
damateurs.
De namen van de daders worden voorlopig uit
rechterlyke overwegingen niet bekend ge
maakt Officier van justitie Fischer, die ook
op de televisie aan het woord kwam „Een
van hen valt tenslotte nog onder de jeugdbe
scherming".
