Je vervelen
is uitgesloten
in New York
Rome: de charme van
een onmogelijke stad
JU i
V
Toerisme
tie. Vanwege betrekkelijk laaggeprijsde vliegtic
kets is bij de Nederlandse toerist vooral een
weekje New Vork erg populair geworden. Dirk
Ketting geeft aan wat er in zo'n kort tijdsbestek
New York: stad van
uitersten en alle gra
daties ertussenin.
(Foto's Dirk Ketting)
vTERDAG 20 FEBRUARI 1982
De korte stedentrip is de laatste jaren steeds meer
in trek geraakt. Als aanvullend uitstapje in het
voor- of naseizoen, en meer en meer ook als goed
kopere vervanger van de jaarlijkse zomervakan-
allemaal te doen valt. En dan zijn er nog de vier
daagse trips naar tal van Europese steden (Lon
den, Parijs, Praag, Madrid, Rome, enz.). Ton van
Brussel koos voor de Italiaanse hoofdstad en
geeft bijgaand zijn impressies.
Wie voor het eerst een
bezoek aan New York
brengt om te zien of het
nu allemaal wel waar is
wat film en tv ons over
deze metropool voor
schotelen, komt niet
bedrogen uit. Het is er
allemaal, en zelfs nog
meer.
Natuurlijk beperkt zo'n eerste
bezoek zich tot het met wol
kenkrabbers volgepropte ei
land Manhattan, waar onze
voorouders in de zeventiende
eeuw al hun stekkie hadden.
Om er in betrekkelijk korte
tijd een aantal indrukken op
te doen, zijn er de volgende
mogelijkheden. Vanaf West
41st Street vertrekt meerdere
malen per dag de 'Circle Li
ne' waarop men voor minder
dan acht dollar over de Hud
son rivier rond Manhattan
vaart.
Hoog
Niet te missen zijn ook het ge
bouw van de Verenigde Na
ties, de Public Library en na
tuurlijk het World Trade Cen
ter, dat vanaf de dakprome
nade bij goed weer een fan
tastisch uitzicht geeft over
Manhattan, New-Jersey,
Brooklyn, enz. Het gebouw is
met zijn 110 verdiepingen
maar liefst 411 meter hoog en
daarmee het op één na hoog
ste ter wereld. De liftboy
maakt er meer vlieguren dan
menig verkeersvlieger. Ook
's avonds is het gebouw ge
opend: je kunt er al naar ge
lang de beurs dat toelaat
goedkoop eten of duur dine
ren.
Hoog zijn ook het Rockefeller
Center, het RCA-gebouw en
Empire State Building, die
eveneens een onvergetelijk
uitzicht bieden - vooral bij
zonsondergang. Vanaf een
heli-haven aan de 34st Street
kunnen toeristen ook nog per
helikopter worden rondge
vlogen (iets duurder natuur
lijk). De goedkoopste manier
om het Vrijheidsbeeld te zien
is een retourtje nemen op de
Staten Island Ferry, nabij het
Battery Park: voor 25 dollar
cent ziet u het gevaarte le
vensgroot. Van boord gaan
hoeft niet, want meer belang
wekkends valt daar niet te
ontdekken.
Het gigantische metro-net zit
logisch in elkaar. Noord en
zuid heten up-town en down
town, het toegangsmuntje
heet token. In de avonduren
is het verstandiger een taxi te
nemen. Niet voor niets rijden
in veel metro-treinen breed
geschouderde veiligheids
agenten mee met het schietij
zer losjes in de holster.
Het stratenplan van Manhattan
is al even eenvoudig. De ave
nues lopen van oost naar
west en van noord naar zuid.
Op enkele uitzonderingen na
(Park Avenue, Broadway)
zijn ze genummerd. Straten
met daarbij nog een W liggen
westelijk van 5th Avenue, die
met een E oostelijk daarvan.
Wie voor een prikje 5th Ave
nue wil zien moet bus 4 ne
men.
Wildgroei
Als er tijdens vergaderingen in
het gebouw van de Verenig
de Naties nog plaatsen vrij
zijn, kan men daarvoor gratis
tickets krijgen. Door middel
van oortelefoons is het ge
beuren in vele talen te vol
gen. Ook een excursie door
het gebouw is de moeite
waard: alleen in de hal is al
ontzettend veel te zien (sou
venirs uit alle delen van de
wereld, VN-postzegels en
massa's publicaties).
Lunchtijd in de buurt van Wall
Street is ook een belevenis.
Tienduizenden kantoormen
sen bevolken dan de straten
om een luchtje te scheppen
of een hot-dog te kopen (die
er trouwens voortreffelijk
smaken). Er zijn broodjesza
ken van uitzonderlijke culi
naire klasse, maar beslis wel
tijdig voor welk brood men
kiest een roll (kadetje), een
whole-weat (volkoren) of een
rye (bruinbrood met kum-
mel) anders wordt de man
achter de toonbank zenuw
achtig.
In een stad die bijna alle bevol
kingsgroepen ter wereld ver
tegenwoordigt, is natuurlijk
meer te koop dan een hot-dog
of hamburger. Zo biedt Chi
na Town om de paar meter
een restaurant, met stokjes in
plaats van bestek op tafel en
een plezierige wildgroei op
de kaart. Zelfs de telefooncel
len in China Town vertonen
de vorm van een pagode.
Je vervelen kan niet in New
York. Neem bijvoorbeeld Or
chard Street in de oude jood
se wijk. Daar is van alles te
koop, in het bijzonder textiel
met kleine weeffoutjes voor
een zacht prijsje. Wandel 's -
zondags over Washington
Square waar overal muziek
wordt gemaakt Of bezoek de
Radio Music Hall (Rockefel
ler Center), waar bij de balie
van CBS gratis kaartjes wor
den verstrekt voor het bijwo
nen van een televisie-uitzen
ding.
Central Park
Of loop eens rond door het Pla
za Hotel waar de rijken der
aarde logeren. Een kamer
voor één nacht kost ongeveer
evenveel als u voor de over
steek betaalde. Kijk niet
vreemd op als u een film
ploeg tegenkomt, want met
de regelmaat van een klok
worden er filmshots ge
maakt.
We zijn nu ook in de buurt van
Central Park, waar honder
den eekhoorntjes onbevreesd
rondhuppelen en uit uw
hand eten. Voor kinderen
zijn hier alle wonderen van
de wereld te vinden: Conser
vatory Lake met zijn duizen
den miniatuurbootjes van al
le mogelijke modellen, een
prachtige dierentuin en daar
naast ook nog de Lehman's
Children Zoo. waar ouderen
alleen toegang hebben indien
ze door kinderen worden be
geleid. Overigens moet je in
Central Park wel oppassen
voor tasjesdieven en zakken
rollers.
Uitgaan is iets vanzelfspre
kends in New York. Er zyn
shows te kust en te keur. De
hele zomer is er gratis theater
in het openlucht Delacorte
Theatre aan het Belvedere
Lake in Central Park. En wat
te denken van Broadway!
Sportliefhebbers kunnen
daarentegen weer naar Madi
son Square Garden, waar
tienduizenden elke avond
kijken naar boksen, hockey,
basketball, paardenshows,
maar ook: circus, politieke
meetings of popconcerten.
Natuurlyk is een bezoek aan
deze boeiende stad in te kle
den zoals men maar wil. Ik
heb nog niet eens gerept over
stadsbussen die naar voren
buigen om passagiers te laten
instappen. Het grootste en
het kleinste is er samenge
voegd. Wat te denken van een
eenmans-kapperswinkel
(specialiteit model bloempot)
op de begane grond van een
wolkenkrabber, terwijl in de
rest van het gebouw compu
ters de dienst uitmaken?
Kortom een stad van uiter
sten en alle gradaties ertusse
nin
DIRK KETTING
In Italië is nauwelijks een stad denkbaar waar de
vele tegenstrijdigheden die het land kenmerken
zich zo krachtig manifesteren als in Rome. Een
roemrucht verleden dat zich aandient in de onme
telijke rijkdom van een bijna chronologisch over
zicht van alle bouwstijlen sinds de pre-historie, ont
moet daar het weerbarstige heden van een diepe
economische en politieke crisis.
Centrum van een onmachtig
gouvernement, van corrupte
en bureaucratische rechterlij
ke macht en van afbrokke
lende autoriteit van de
Rooms-Katholieke Kerk, dat
is het Rome van vandaag. Op
het breukvlak van twee we
relden: het rijke noorden en
het armoedige zuiden.
Gebukt onder massale werk
loosheid als gevolg van de
desinteresse van de veel
meer op Milaan en Turijn ge
richte industriële investeer
ders, met een schuldenlast
van ettelijke miljarden en een
voortgaande verkrotting,
mag het gerust een wonder
worden genoemd, dat toch
vele honderdduizenden toe
risten de weg naar Rome we
ten te vinden. En sommigen,
zoals ondergetekende, ma
ken daar zelfs een jaarlijks te
rugkerend uitstapje van en
koesteren zich met een merk
waardig soort enthousiasme
in de onmogelijkheid van een
stad waar de gemiddelde au
to tijdens de spits niet meer
dan vijftien kilometer per uur
opschiet.
Vliegen moet
Voor een vier- of vijfdaags be
zoek is een reis per vliegtuig
wel een absolute voorwaarde.
Vanaf Schiphol is het ander
half uur vliegen (de trein doet
er exact 24 uur over). Vrijwel
alle reisorganisaties bieden
arrangementen aan van vlieg
reis en hotelkamer met ont
bijt. Dat kost voor een mid
denklasse hotel doorgaans
nog geen zeshonderd gulden.
Het vervoer van de buiten
Rome gelegen luchthaven
Leonardo da Vinei, ook wel
Fiumicino genoemd, is in re
gel bij de prijs in begrepen.
Voor mensen die niet alleen
maar cultuur willen opsnui
ven, maar ook langs terrasjes
willen slenteren, willen win
kelen en lekker eten is zo'n
kort bezoek vooral in het
voorjaar aan te bevelen. De
temperaturen zijn dan zeer
aangenaam, in tegenstelling
tot 's zomers, wanneer het
ook in de schaduw veelal niet
te harden is en veel tijd nood
gedwongen verloren gaat
met rusten.
Dat voorjaar is daar een paar
weken eerder dan hier (in ja
nuari is de temperatuur ge
middeld al een graad of acht).
De parken liggen er dan
schitterend bij, de terrasjes
zijn ingericht en voorzover
het in een wereldstad als Ro
me ooit rustig kan zijn, is dat
het geval in februari/maart.
De zomermode ligt dan uitge
breid in de winkels en wie
daar gevoelig voor is weet dat
de Italiaanse confectie van
prima kwaliteit is, goedkoper
dan hier en qua lijn al gauw
een jaar voorloopt bij wat het
Nederlandse straatbeeld laat
zien. De dure winkels bevin
den zich in en rond de Via
Veneto. Boutiques zijn veelal
te vinden bij het Piazza di
Spagna.
Fonteinen
Dat is een heel aardig plein,
met de beroemde Spaanse
trappen waarop vroeger al
leen bloemenhandelaren hun
waar aanboden, maar tegen
woordig ook veel jongeren
sieraden en tekeningen ver
kopen. Niet zo gek ver daar
vandaan liggen de Trevi-fon-
Vaticaan
lij.
iii
n i*"
fPPfjj
*V ï's" ff r
Het kasteel
Sant Angela
- -4 V 'r
temen, waar het onder toeris
ten populaire gebruik om
muntjes in het water te gooi
en ongekende vormen heeft
aangenomen. Zowel de Tre-
vi-fonteinen als de Piazza di
Spagna vervullen een soort
"Dam-functie": de internatio
nale jeugd treft elkaar daar.
Een bezoek aan het Forum Ro-
manum, het Pantheon en het
Collosseum, het zijn min of
meer verplichte nummers
voor iedere nieuwkomer,
maar ze zijn zeer de moeite
waard. Het Forum, een com
plex van ruines met graven
uit zelfs de ijzertijd, is helaas
alleen overdag geopend, 's -
Middags is het er trouwens in
de luwte goed toeven met een
boek of een krantje.
Het drukste plein van Rome is
zonder twijfel het Piazza Ve-
nezia Daar komen veel be
langrijke wegen samen en
ondanks de doorbraak die
Mussolini ten koste van een
dikke vijfduizend huizen
doorvoerde, blijft de ver
keerssituatie rampzalig. Aan
het Piazza Venezia is de "Sui
kertaart" te zien, een kolos
saal monument dat ter meer
dere eer en glone van Victor
Emanuelle 11 is opgencht en
waar dagelijks de wacht
wordt gehouden bij het graf
van de onbekende soldaat.
Caracalla
Van de vele parken is de Villa
Borghese zeer aan te raden.
Bij één van de uitgangen ligt
ook het museum voor moder
ne kunst, met een internatio
nale collectie en geregeld ten
toonstellingen van de tegen
woordig veel besproken jon
ge generatie Italiaanse kun
stenaars. Een heel ander park
is het Pareo del Cielo. Het
heeft een atletiekbaan waar
zich op zondagmorgen com
plete Romeinse families aan
het "joggen" zetten. Wie de
weg omhoog langs het park
volgt komt terecht bij de
"Terme di Caracalla". Op de
plek waar keizers zich vroe
ger in de bronnen plachtten
te baden is nu een prachtig
openluchttheater aangelegd
dat 's zomers gebruikt wordt
voor opera voorstellingen
De stad Rome die ruim 2.5 mil
joen inwoners herbergt
wordt in tweéen gedeeld
door de rivier de Tiber en dat
heeft een aantal prachtige
bruggen opgeleverd Bij
gaande foto laat er één van
zien de brug voor het Castel
Sant' Angela Dat schitteren
de kasteel dateert in zyn
vroegste vorm uit de tweede
eeuw De Romeinse keizer
Hadnanus had behoefte aan
een Mausoleum en zo ont
stond het Moles Hadriani,
dat later werd uitgebreid en
omgedoopt tot Castel Sant'
Angelo (engelenburcht)
Dit kasteel biedt een fraai uit
zicht over het centrum van
Rome, is tijdens het grote
aantal oorlogen waarin Italië
verwikkeld is geweest her
haaldelijk als schuilplaats ge
bruikt door pausen, die het
via een onderaardse tunnel
vanuit het Vaticaan konden
bereiken.
Vaticaanstad ligt op een steen
worp afstand van het kasteel.
De paus spreekt op het plein
voor de Sint Pieter elke zon
dagmiddag de toegstroomde
menigte toe. een spektakel
dat ook voor met-roomsen
het aanzien waard is. In de
Sint Pieter zelf is één van de
Pietè's van Michelangelo te
zien. Daarnaast is er het Vati
caans museum, het grootste
van Rome met niet alleen
kerkelijk kunst, maar ook
een oudheidkundige afdeling
en natuurlek de Sixtijnse ka
pel met zijn wereldberoemde
schilderingen van kunste
naars als Boticelli en Rossel-
li. De plafondschilderingen
ontleend aan Genesis zyn
van Michelangelo.
Rome biedt zoals gezegd meer
dan alleen maar geschiede
nis Uitgaansmogelijkheden
zijn er volop. Het aanbod van
restaurants is overweldigend
en rekent af met het wijdver
breide misverstand dat de
Italiaanse keuken niets an
ders dan deegwaren te bie
den heeft Er zijn theaters en
concertzalen te over. De bio
scoop ligt voor buitenlanders
wat moeilijker Alle films
worden in het Italiaans na-ge-
synchroniseerd, maar er zijn
een paar theaters die Engels
gesproken films vertonen
(onder meer de Cinema Pas
quino in de Vicolo del Piede).
Voor jongeren en studenten
biedt Rome relatief veel mo
gelijkheden tot goedkoop
verblijf. Er is een jeugdher
berg m het voormalige Olym
pisch Dorp (Via delle Olym
piade) en er is een groot aan
tal studentenhotels (informa
tie op het vliegveld of sta
tion) Goedkoop eten kan in
allerhande kleine restauran
tjes en in de jeugdherberg en
de universitcitsmensa aan de
Via Cesarc de Lollis. Kosten
ca. zes gulden. De mensa is
de beste, maar zonder colle
gekaart of slimme truc met
toegankelijk.
TON VAN BRUSSEL
