Aangifte '81weer moeilijker
Economie
Extra
Rentepolitiek VS naar climax
■BSK Beursweek
Belastinggidsen
Adviseur of inspecteur?
Het vervelendste karwei van het jaar
De ondernemers
De particulier
Belastingen
ff
m JU
-C
fm
•ERDAG 20 FEBRUARI 1982
k - ---
1 KjSSB
door J. Booij
belastingadviseur
Extra
De markt wordt overstroomd met belastinggidsen, „vol met ver
duidelijkende voorbeelden en voorbeeldige wenken". Het pro
bleem van de wetgeving en de wetsgehoorzaamheid stimuleert
de belangstelling. Waren er al zo'n zes zeven in de handel (ook
het specifieke gebied van de omzet- en vermogensbelasting
wordt nu bestreken), de Utrechtse Uitgeverij "Het Spectrum"
heeft er weer één aan toegevoegd. De "Spectrum belastinggids
1982", aangekondigd als "de slimste bespaargids met scherpe
adviezen en doeltreffende tips" belooft veel meer dan het biedt.
Aan de achterzijde van het omslag wordt inhoud en opzet duide
lijk gerelativeerd: het boek is gericht op de eenvoudige aangifte.
Mooie kreet: "bent u ondernemer, heeft u een groot vermogen of
doet u aan ingewikkelde fiscale constructies, dan kunt u beter
een belastingconsulent raadplegen".
De gidsen zijn veelal van goede kwaliteit, met juiste informatie, al
is het aan te bevelen bij een wat omvangrijker aangifte ook een
overeenkomstige gids aan te schaffen, om snelle teleurstelling
bij het eerste, beste probleem te voorkomen.
De vraag in welke gevallen een belastingadviseur nodig is, valt
moeilijk te beantwoorden. In het algemeen zal een ondernemer
het niet zonder fiscalist kunnen stellen. Een belastingadviseur is
in veel gevallen tevens een wettelijk geregistreerd accountant.
Het hangt verder van het financiële belang en het karakter en het
talent van de betreffende persoon af, of hij zijn fiscale belangen
door een belastingdeskundige zal laten behandelen. Vele men
sen hebben een chaotisch karakter, halen veel zaken en jaren
door elkaar, bezitten een bescheiden interpretatie-vermogen en
hebben het overigens erg druk.
Zij zyn vele uren méér dan de medewerkers van de belastingadvi
seur bezig met het gevecht tegen de cijfers en dan is het resul
taat nog dik onvoldoende. Dergelijke mensen kunnen hun tijd,
ook in economische opzicht, beter gebruiken en de fiscale werk
zaamheden maar delegeren.
Mensen met een eenvoudige aangifte (salaris, eigen huis) moeten
zich de kosten van een belastingadviesbureau besparen. De vak
bonden en de rechtswinkels voldoen aan de behoefte aan fiscale
hulp voor minder draagkrachtigen op correcte wijze.
De belastingdienst voert al jaren in de aangifte-periode, die nu
weer is aangebroken een voorlichtingscampagne, houdt op vele
plaatsen zittingsdagen om bij het invullen van aangiftebiljetten
te helpen, geeft een aantal voorlichtende brochures uit en biedt
algehele voorlichting.
Het ministerie van financiën heeft een aangifte-experiment in
Arnhem aangevat, waarbij de gehele aangifte wordt verzorgd
Iaan de hand van een met de belastingplichtige gehouden inter
view. Aan de hand van lange lijsten met vragen wordt samen
gespeurd naar inkomsten en mogelijke aftrekposten. Dat alles is
een goede zaak, zolang het hier een puur fiscaal-technische ver
werking betreft.
Er is niets aan de hand, zolang de hulpverlener (dat is in wezen: de
belastinginspecteur, of iemand namens hem) niet als partij op
treedt. Maar kón dat wel? Is het mogelijk voor iemand, hoe inte
ger ook, die steeds aan de andere kant van het loket heeft ver
toefd, om op de stoel van de belastingbetaler plaats te nemen?
Daar is een soepelheid van geest voor nodig, van een omvang, die
in de praktijk niet wordt aangetroffen en welke eenvoudig ook
van niemand mag worden verwacht. En ook als die souplesse
wel aanwezig zou zijn zullen discutabele posten, opgevoerd door
de ene ambtenaar, door de andere moeten worden geschrapt. De
zaken optimaal behartigen kan alleen, als er actieve hulp (door
vragen interpreteren en presenteren) wordt verleend, die zich
alleen aan de zijde van de belastingbetaler afspeelt.
Alle gegevens zijn onlangs weer in alle dagbladen verschenen, de veranderingen In de belastingwetgeving,
die sinds 1 januari j.l. gelden. Maar wat hebt u eraan, als u zich -door onmacht geplaagd- gaat zetten aan
één van de meest vervelende karweitjes van het jaar: het verzamelen van de gegevens voor de (alweer
ingewikkelder geworden) belastingaangifte 1981. Zoals bekend in gezinsverband een weinig sociale bezig
heid.
Op dat moment hebt u als spiekbriefje onder oogbereik de notities en afschriften van uw aangifte over het
jaar 1980. Het is van belang om de wijzigingen te kennen, die per 1 januari 1981 zijn aangebracht. Daarom
vormen de belangrijkste afwijkingen ten opzichte van 1980 het onderwerp van deze pagina. Op deze
manier kunt u de aangifte over 1980 als een leidraad gebruiken om het heksenwerk over 1981 tot een goed
einde te brengen. Maar pasklaar is die leidraad niet, want er zijn nogal wat veranderingen. De wijzigingen
van 1981 ten opzichte van 1980 vallen uiteen in: veranderingen bij de inkomensberekeningen én bij de
berekening van de verschuldigde inkomstenbelasting.
De ondernemers met een actieve vrouw die meewerkt kan een
deel van de winst aan haar toegerekenen Bij minder dan 525 uur
per jaar geldt geen enkele aftrek. Indien de vrouw tussen 525 en
875 uur werkt, mag 1/9 deel van de winst met een minimum van
2.250,- en een maximum van 5.396,- fiscaal bij haar worden
belast, hetgeen gunstig is, omdat zij doorgaans in een veel lager
tarief valt dan haar man. Bij méér dan 875 uur is dat 1/5 van de
winst (minimum 2.250,-, maximum 16.176,-) en bij méér dan
1750 uur geldt 1/3 van de winst, met opnieuw ondergrens van
2.250,- en een bovengrens van 26.955.-
Het instituut "zelfstandigenaftrek" dat in veel gedaanten sinds
1971 bestaat, is alweer compleet geworden. Het gaat hier om een
extra aftrekpost op het onzuiver-inkomen (zoek naar dat begnp
en naar het bijbehorende bedrag op het ingevulde aangiftebil
jet), welke uitsluitend aan (kleine) ondernemers wordt gegeven.
De overgrote groep (gevormd door hen. die een winst én een
onzuiver inkomen tussen de 40.000,- en 68.000,- hebben)
krijgt een aftrek van 2000,-.
Boven een winst van 68.000,- tot 77.000,- geldt een (van 2.000,-
teruglopend bedrag tot nihil. De aftrek start met 2.400,- per
jaar (by een winst van minder dan ƒ31.000,-). Hoe hoger de
winst, hoe lager de aftrek.
De "voorraadaftrek" en de "vermogensaftrek" zijn twee nieuwe
fiscale fenomenen, welke voor de eerste maal in het jaar 1981
gelden. Deze posten moeten, op een aparte bijlage berekend, ten
laste van de fiscale winst worden gebracht.
De voorraad-aftrek wordt gegeven aan ondernemers. Indien zij
waarderen naar "ijzeren voorraad" of naar het "lifo-stelsel", ko
men zij niet voor aftrek in aanmerking. Het loont niet om ter
gelegenheid van deze aftrek de "voorraden in bestelling" mee te
nemen, want die tellen niet mee.
De aftrek verloopt als volgt: men neme de boekwaarde van de
voorraad aan het begin van het jaar (afgerond naar boven op
1000,-) en neme daarvan 2,25%. De uitkomst vormt de voor
raad-aftrek.
De "vermogensaftrek" is eveneens 2,25%, maar dan genomen van
de fiscale boekwaarde van het ondernemingsvermogen by het
begin van het boekjaar (naar boven afgerond op 1000,-), uiter
aard met uitzondering van de boekwaarde van de voorraad,
want daarover is reeds 2,25% aftrek genoten. Alvorens de vermo
gensaftrek te bereken, moeten uit het vermogen o.m. nog geëli
mineerd worden de fiscaal toegestane reserves en de boekwaar
de van landbouwgronden.
Ondernemers kunnen al sinds 1973 een "fiscale oudedagsreserve"
opbouwen. Het betekent niet meer of minder dan dat de belas
tingheffing over een deel van de winst wordt verschoven naar de
toekomst. Een aftrek met gevaarlijke kanten, in die zin, dat wei
nig ondernemers zich realiseren, dat op de opgebouwde fiscale
oudedagsreserve een fiscale claim rust. De minimum-dotatie
van 1981 is 849,- en het maximum-reserveringsbedrag beloopt
13.396,-. Overigens wordt de reserve als volgt berekend: 11,5%
by winst tot en met 47.196,- daarboven is het percentage 10.
De W.I.R.-premie geldt voor 1981 voor investeringen, die per on
derneming en per jaar de 2.300,- overschrijden. De basisbydra-
ge is per 1 juli 1981 voor bedrijfsmiddelen (zynde geen gebou
wen of installaties: daarover geldt een andere regeling) verlaagd
van 12% naar 10%. De "kleinschaligheidstoeslag is 6% (bij inves
teringen tot totaal 38.257,-), aflopend naar 1/4% (tot 918.142,-).
Voor particulieren geldt voor
1981 een rente-aftrek van het
positieve saldo van rente-in
komsten en rente-uitgaven
(inclusief hypotheekrente)
van maximaal 700,-. De ge
noten en betaalde rente moe
ten in het aangiftebiljet wor
den gesaldeerd. Het gaat er
om, dat er in het aangegeven
inkomen méér rente als in
komsten is opgenomen dan
in aftrek is gebracht. De ren
te, welke is verwerkt in de
"winst uit onderneming"
blijft daarbij buiten beschou
wing. De regeling komt erop
neer dat personen met een
belangrijke hypotheekrente
(bij een hoge hypotheek bezit
men veelal geen rendement
opleverend vermogen) niet
van de regeling kunnen profi
teren; zij trekken immers hó
gere bedragen aan rente af
dan zij opgeven.
Een nieuw element in de fiscale
wet vormt sinds 1981 de "di
vidend-vrijstelling". De vrij
stelling is ten hoogste 500,-
per jaar en is van toepassing
op aandelen-dividend, waar
op Nederlandse dividendbe
lasting is ingehouden. Daar
mede denkt men de deelna
me in het risicodragend kapi
taal van nationale bedrijven
aan te moedigen. Boven en
naast de vrijstelling van ma
ximaal 500,- geldt nog een
extra vrijstelling voor "parti
culiere participatiemaat
schappijen". Deze stellen ri
sicodragend kapitaal aan het
Nederlandse bedrijfsleven
ter beschikking.
De maximale lijfrentepremie-
aftrek 1981 (het is door alle
verzekeringsmaatschappijen
rond-gebazuind) is: 13.523.-.
De "Buitengewone lasten" zo
als kosten van ziekte, invali
diteit, overlijden, bevalling
en adoptie moeten een be
paalde grens overschrijden
om fiscaal tot geding te kun
nen komen.
Het restant (te vermenigvuldi
gen met de factor VA, Vh of
13A) komt dan voor aftrek in
aanmerking. Die grens is bij
een onzuiver-inkomen tot
ƒ42.273,- 11% van dat onzui
ver-inkomen. Vanaf ge
noemd bedrag tot 95.000,- is
de drempel 4.650,- en boven
de 95.000,- 5.800.-. De
dieetbedragen zijn in verge
lijking tot 1980 ongewijzigd
gebleven.
Van belang is nog of men wel
voor een aanslag in de in
komstenbelasting in aanmer
king komt. Dat is niet het ge
val, indien aan bepaalde
voorwaarden wordt voldaan.
Deze zyn: zowel belastbare
inkomen als de "aan loonbe
lasting onderworpen inkom
sten" komen uit op minder
dan 50.300,- en de overige
inkomsten (na aftrek van de
genoten rentevrijstelling en
dividendvrystelling) zyn niet
meer dan 600,- (na aftrek
kosten). Indien er langer dan
één maand méér dan één
dienstbetrekking tegelijk is
vervuld, volgt altijd een aan
slag, omdat de ingehouden
loonbelasting op een te laag
niveau is ingehouden. Ook
als een fiscale rolwisseling
tussen man en vrouw heeft
plaatsgevonden, volgt nor
maliter een aanslag.
Bij elk aangiftebiljet is een toe
lichting gevoegd. Op de laat
ste bladzijden is vermeld op
welke wijze de aanslagen in
komstenbelasting en premie
heffing worden berekend.
Het systeem komt hierop
neer, dat iedereen een be
paalde vrijstelling geniet. De
ze kan lopen van 2.278,- (ge
huwde vrouw) tot ƒ11.371,-
(gehuwde man). Daarboven
kent men nog de bejaarde
naftrek (alleenstaanden van
65 jaar en ouder: 1.579,- en
gehuwde mannen, ouder dan
65 jaar: 2.253,-). Ook is er
nog een aftrek voor één-ou
dergezinnen (maximaal
3.644,-) en tenslotte de ar
beidsongeschiktheidsaftrek,
welke in 1981 is veranderd
De "lage" aftrek 790. geldt
bij een ongeschiktheid van
45% tot 80% en de hoge aftrek
bij een arbeidsongeschikt
heid van 80% of meer. Vóór
1981 was het zo, dat gerech
tigden tot een a.o.w.-uitke
ring of een w.a.o.-uitkering
naar een arbeidsongeschikt
heid van 45% of meer zonder
meer de arbeidsongeschikt
heidsaftrek kreeg. Dat is er
nu niet meer bij. Het gaat nu
om de werkelijke arbeidsca
paciteit. mede afgeweten aan
de genoten arbeidsinkom
sten
Welnu, zodra alle aftrekbedra
gen op het belastbaar inko
men inmindering is gebracht,
moet op het restant het schij
ven-tarief (elk volgende
schyf vergt een hoger percen
tage aan belasting) worden
toegepast. Om het karakter
van dit steeds hogere tarief
aan te duiden, hanteert men
een veelgebruikt woord: pro
gressief.
Ook dit keer was het een beurs-
week van hangen en wurgen
zonder een bepaalde trend.
Wall Street had maandag een
vrije dag en kon even tot rust
komen. Ook deze week ging
het naar beneden, zij het ui
terst langzaam. Na vier dagen
handel stond Amsterdam, na
wat heen en weer gescharrel,
nog vrijwel op het slot van de
vorige week.
Toch was de week niet onbe
langrijk en eigenlijk zeer in
teressant, want het gevecht
tussen Europa en de Verenig
de Staten over de rentepoli
tiek ging onverminderd voort
en kreeg zelfs een climax.
Niemand minder dein de pre
mier van België en zijn minis
ter van buitenlandse zaken
werden door de Europese
Gemeenschap afgevaardigd
om met president Reagan
een robbertje te vechten, om
zodoende enige toezegging te
krijgen de torenhoge rente in
de Verenigde Staten te verla
gen.
Deze blijft het belangrijkste ob
stakel om de rente in ons we
relddeel omlaag te brengen,
zoals de gezamenlijke minis
ters van financiën van vele
landen enige tijd geleden in
Parijs zijn overeengekomen.
Maar de Amerikaanse presi
dent was zijn vorige week ge
lanceerde aanval op topman
Volcker van de Amerikaanse
centrale banken over de ge
voerde kredietpolitiek alweer
vergeten en wilde van geen
wijken weten.
Hij blijft bij zijn extreem hoge
defensieuitgaven en de be
grotingstekorten, die in
plaats van 40 miljard dollar
zeker 100 miljard dollar per
jaar zullen worden, en .wil
van geen belastingverhogin
gen of loon- en prijsmaatre
gelen weten. De extra koop
kracht die door de nu doorge
voerde belastingverlagingen
wordt geschapen, wordt dui
delijk niet gespaard, maar ge
bruikt om de door de recessie
De hierdoor aanzwellende
geldhoeveelheid in omloop
brengt elke week de FED, het
bestuur van de Amerikaanse
centrale banken, in paniek en
verlamt de beurs. Eind vorige
week bleek die geldomloop
alweer met bijna 3 miljard
dollar te zijn toegenomen. En
om duidelijk Amerika's wei
gering, Europa financieel ook
maar iets tegemoet te komen,
te laten blijken, kreeg pre
mier Martens van België een
verdere bankrenteverhoging
van een half procent (tot 17
procent) als geschenk mee
naar huis.
Toch was het opvallend dat
Wall Street zich niet erg van
de wijs liet brengen door de
rentestijging van deze
maand, die nu al ruim één
procent bedraagt. De beurs
hep weliswaar terug, maar
steeds kwamen legers koop
jesjagers opdagen als de
koersen wat te ver inzakten,
zodat de saldo-verliezen elke
dag beperkt bleven tot enke
le punten. De obligatiemarkt
liet zelfs meerdere dagen
koersstijgingen zien.
De boodschap van Martens zal
in EG-kringen zeker niet met
gejuich worden ontvangen.
Hoe ons werelddeel er nu in
zal slagen op eigen houtje een
soort rentedaling te bewerk
stelligen, moet worden afge
wacht. Menigeen uit de finan
ciële wereld zal daar met be
langstelling naar uitzien.
De laatste paar weken heefl in
elk geval de Nederlandse
geld- en kapitaalmarkt al een
soort eigen leven laten zien.
De rentestijging van Amerika
werd in elk geval niet overge
nomen en eerder trad er een
zekere, zij het uiterst voor
zichtige, rentedaling op. De
deze week gehouden emissie
van de 11,25 procent-lening
van de Bank voor Nederland
se Gemeenten was tegen 100
procent zo'n succes, dat het
gevraagde bedrag tot 200 mil
joen gulden kon worden uit
gebreid.
door
C. Wagenaar
Ook vele pand-, bank- en spaar -
brieven werden in afgifte-
prijs verhoogd, terwyl som
mige instellingen de hypo
theekrente weer enkele tien
den van procenten terug
brachten. Er zit dus enige be
weging in de rentedaling,
maar erg overtuigend is deze
niet en als de Verenigde Sta
ten inderdaad voortgaan op
het huidige levensgevaarlijke
pad van de rentestijging, is
het niet duidelijk hoe Europa
daar buiten denkt te kunnen
blijven.
De Amsterdamse beurs staat
nu aangetreden voor het divi
dend- en jaarverslagensei-
zoen. Dit weekeinde zijn de
eerste jaarcijfers van beteke
nis verschenen en de volgen
de paar weken zullen stro
men voorlopige winstcijfers
wereldkundig worden ge
maakt. Meestal maakt men
zich dan minder druk om de
rente- en coryunctuurproble-
matiek, maar zetten de resul
taten over het afgelopen en
de verwachtingen voor het
lopende jaar hun belangrijk
ste stempel op de beursont-
wikkeling.
Een voorproefje kreeg de beurs
deze week door het sterk te
genvallende winstbericht
van VRG Papier en de angst
voor slechte winstcijfers van
de banken VRG zelf liet acht
gulden vallen, ABN liep te
rug van f279 tot f273. Daar
entegen schoot IHC Inter f 15
omhoog door een fraaie
winststijging en werden Ny-
verdal Ten Cate, Gamma en
vooral Macintosh door goede
verwachtingen flink uit de
beurs genomen. Ook Nutricia
was weer een drietal guldens
hoger tot f 58.
De rentestijging in Amerika
deed de dollar tydelyk oplo
pen en kwam in Amsterdam
tot f 2,62 Dit hield de interna
tionals goed op peil. Ook de
koersen van ondernemingen
die op de wereldmarkt nu ge
makkelijker tegen de dollar
kunnen opboksen, zoals van
Naarden International en No
rit. bleven goed overeind.
Zeer vast was Holland Sea
Search, die voor onze kust
mee-boort naar nieuwe olie-
lagen. en op geruchten van
een goede vondst van ruim
f 30 op even f 40 terecht
kwam Omlaag moesten Ho-
lec en Océ van der Grinten.
De prys voor aandelen Ogem,
die vorige week tot ruim f2
was opgelopen, liep nu terug
tot f 1.
