Heftige aanval
op Poolse kerk
Ierse kiezer
met tegenzin
naar stembus
Regeringscoalitie Zimbabwe op springen
Minister praat met tuinders
Door militair regime
SPD is vastbesloten
over kernwapenbeleid
Russisch vrachtschip
vergaat bij Canada
Over Deens compromis gasprijzen
C.V.^—
INSTAL
LATIES—
WOENSDAG 17 FEBRUARI 1982
Buitenland
PAGINA 9
SALISBURY (Reuter) - De Zimbabwese
regeringscoalitie lijkt op springen te
staan nadat Joshua Nkomo gisteren hef
tig is uitgevallen tegen zijn coalitiege
noot, premier Mugabe. Nkomo beschul
digde Mugabe van pogingen hem en vier
andere ministers van zijn Zapu-partij uit
het kabinet te willen werken.
Na wapenvondsten in boerderijen en be
drijven van de Zapu beschuldigde Muga
be Nkomo ervan een staatsgreep voor te
bereiden. Nkomo en Mugabe vochten
vroeger aan eikaars zijde in het Patriot
tisch Front in de guerrillastrijd tegen het
blanke bewind van Ian Smith. Na de
overwinning nam zowel Mugabe's Zanu
als Nkomo's Zapu zitting in het kabinet.
Nkomo zei de manier waarop Mugabe op
treedt tegen zijn partij, niet op prijs te
kunnen stellen. Het is alsof ik een klap in
mijn gezicht krijg, zo zei hij. Hij sprak de
verwachting uit dat de Zapu-ministers
binnenkort zullen worden "afgedankt".
De Zapu bezet drie departementen. Nko
mo is zelf minister zonder portefeuille.
De Zanu van premier Mugabe bezet de
overige 21 ministersposten.
De politie van Zimbabwe had gisteren in
vallen gedaan in kantoren van de partij
van Nkomo bij een onderzoek naar de be
zittingen van de Zapu in het gehele land.
Nkomo woonde een kabinetsvergadering
bij waar over de toekomst van de rege
ringscoalitie zou worden besloten, toen
de politie zijn hoofdkwartier in Salisbury
uitkamde op zoek naar documenten. Vol
gens een bekendmaking van het nationa
le persbureau Ziana bewaken politie en
leger de bezittingen en kantoren van de
Zapu krachtens pen proclomatie die gis
terochtend werd uitgevaardigd waarbij
11 ondernemingen die behoren aan de
Zapu door de regering worden geconfis
queerd.
Een regeringswoordvoerder zei in Salisbu
ry dat gisteren geheime medische voorra
den zijn gevonden op een boerderij bij
Boelawayo. Bij de tien dagen durende
zoekacties zijn bijna 40 voorraden aan
wapens, munitie en zware wapens aange
troffen in boerderijen van de Zapu. Bij de
zware wapens bevonden zich SAM 7
luchtdoelraketten.
WENEN (GPD/AFP) - Het Poolse militaire regime heeft gisteren een heftige aanval
gedaan op de rooms-katholieke kerk in Polen. In een artikel in het Poolse communisti
sche partijorgaan Trybuna Ludu worden de kerkelijke autoriteiten beschuldigd mis
bruik te hebben gemaakt van hun recht de geinterneerden te bezoeken door op te
treden als koeriers tussen diverse interneringskampen.
Het partijorgaan beschuldigt ook
de priesters „hysterische verha
len" over mishandelingen van
geinterneerden te hebben door
gegeven aan buitenlandse media
als Radio Free Europe.
De aanval op de kerk is een nadere
aanwijzing dat het militaire regi
me bijzonder gebelgd is over de
voortdurende aandrang van de
Poolse primaat aartsbisschop Jo
sef Glemp om de geinterneerden
vrij te laten en zijn eisen de vak
centrale „Solidariteit" haar acti
viteiten te laten hervatten.
De rooms-katholieke kerk vol
hardt intussen in haar weigering
met het militaire regime te on
derhandelen tot de voorzitter
van Solidariteit Lech Walesa ook
aan eventuele onderhandelingen
mag deelnemen. Ruzies binnen
wat van de Poolse communisti
sche partij is overgebleven gaan
inmiddels door en de meningen
blijven verdeeld over wat er op
korte termijn moet gebeuren.
Ofschoon generaal Jaruzelski by
herhaling heeft beloofd dat er
een vroegtijdig einde aan de
noodtoestand komt als de bevol
king zich maar aansluit bij het
door het regime uitgestippelde
beleid, is de meerderheid binnen
de partij er voor dat de bestaande
noodtoestand zo mogelijk voor
jaren wordt voortgezet als dat
noodzakelijk mocht zijn en vindt
de Poolse generaal een meerder
heid in degenen die Solidariteit
zouden willen uitschakelen.
De Russische correspondent van
het Russische partijagentschap
Prawda heeft in een artikel ge-
"Pas volgend jaar akkoord
BONN (DPA) - De leiding van de
Westduitse sociaal-democratisch
SPD heeft gisteren, met het oog
op groeiende tegenstand in de
partij tegen het veiligheidsbeleid
van de Westduitse regering, haar
vastbeslotenheid getoond op het
partijcongres in april voor haar
beleid te vechten. Ook bonds
kanselier Schmidt steunt dit be
leid, dat ervan uitgaat pas in de
herfst van 1983 een besluit te ne
men of men akkoord gaat met
het dubbelbesluit van de NAVO
dat voorziet in de plaatsing van
kernwapens voor de middellan
ge afstand in Europa en gelijktij
dige onderhandelingen over de
beperking van het aantal van
dergelijke kernwapens.
De woordvoerder van de SPD, Pe
ter Glotz, uitte gisteren zijn ver
trouwen dat het voorstel van het
partijbestuur in de bondsdag een
brede parlementaire steun zal
ontvangen. Volgens Glotz zou
ongeveer 80 procent van de gede
legeerden op het partijcongres
tegen moties van met name de
linkervleugel van de party stem
men, het NAVO-dubbelbesluit
van 1979 over de kernwapens
voor de middellange afstand in
Europa te laten vallen.
Kleiner zou volgens Glotz de meer
derheid zijn voor het door een
reeks van districten voorgestelde
moratorium (bevriezing) van het
aantal kernwapens in Oost- en
West-Europa. De Westduitse re
gering heeft een dergelijke hand
having van de huidige situatie af
gewezen. f
Volgens het SPD-partij programma
is de bevriezing het proberen
waard in verband met de onder
handelingen over kernwapens
voor de middellange afstand tus
sen de Verenigde Staten en de
Sowjet-Unie die in Genève wor
den gehouden. Het partijbestuur
bepleit daarentegen alleen de be
vriezing van het aantal kernwa
pens voor de korte afstand. Het
bestuur heeft de motto's 'werk
scheppen, vrede bewaren, vrij
heid waarborgen' voor het partij
congres gekozen.
Het SPD-bestuur distantieerde
zich van eqn bekendmaking van
de jonge socialisten en socialisti
sche jeugd van West-Duitsland,
die hebben opgeroepen op het
partijcongres tegen de in het NA
VO-dubbelbesluit voorziene sta
tionering van Amerikaanse kern
wapens in de Bondsrepubliek te
protesteren.
schreven dat er meer hervormin
gen moeten worden doorgevoerd
in de Poolse communistische
partij, omdat zij in elk geval niet
het vertrouwen van het volk ge
niet.
Geweld
Intussen komen er steeds meer
meldingen binnen over ernstige
ongeregeldheden die zich in het
weekend hebben voorgedaan
maar die door de moeilijke com-1
municatiemogelijkheden nog
niet in het Westen waren doorge
drongen.
Gisteren is in Wroclaw een jonge
arbeider omgekomen, die bezig
was met „explosief materiaal",
zo heeft radio Warschau, opge
vangen in Wenen, bekendge
maakt. Steeds meer incidenten
van deze aard met bommen e.d.
schijnen de van diverse kanten
geuite vrees te bevestigen, dat de
Polen naar geweld gaan grijpen
als gevolg van het ontbreken van
elke legale mogelijkheid om hun
onvrede te uiten.
Zaterdag was in Lublin, ook in het
zuidwesten van Polen, een bom I - I
ontdekt in een benzinestation. Drieëndertig doden
Donderdag werd in Warschau
een molotov-cocktail geworpen
naar het standbeeld van Feliks
Dzierzynski, de oprichter van de
eerste Russische politieke poli
tie.
GDANSK - Twee vrouwen onderhandelen op de markt in het Poolse
Gdansk over de prijs van de weinige soepgroenten die de marktvrouw te
koop heeft. Het voedseltekort in Polen is nog onveranderd groot.
Hongerstaking
STRAATSBURG (ANP) - Voor de OTTAWA (UPI/DPA) - Minstens
tweede maal in korte tijd vindt
een hongerstaking plaats in het
Europees Parlement. Hield eind
vorig jaar de Italiaanse radicaal
Marco Panella een hongersta
king uit protest tegen de honger
in de wereld, gisteren kondigde
in Straatsburg de Britse socialist
Richard Balfe aan dat hij deze
week geen voedsel tot zich zal
nemen uit protest tegen het be
leid van ajatollah Chomeini in
Iran.
De Brit riep andere parlementa
riërs op zijn voorbeeld te volgen.
De leden zouden zo kunnen pro
testeren tegen de onmacht van
Europa iets te doen aan het regi
me in Iran ondanks diverse op
roepen daartoe door Europarle
mentariërs.
honderd mensen zijn in een tijds
bestek van 24 uur voor de kust
van Newfoundland om het leven
gekomen. Eerst verdween een
van 's werelds grootste boorei
landen in de golven en gisteren
verging in de nog steeds woeden
de zwate storm een Sowjetrus-
sisch vrachtschip.
Op vier na alle 37 opvarenden van
de vrachtvaarder gingen met
hun schip ten onder nadat zij
hulp van toegeschoten Canadese
redders hadden afgewezen om
dat zij liever op de komst van een
ander Russisch schip wilden
wachten. Een Deense vracht
vaarder kon slechts vier over
boord gesprongen Russen red
den.
Het Deense schip en het inmiddels
gearriveerde Russische schip
hebben de hele dag gezocht naar
verdere overlevenden van de
vrachtvaarder, die maandag al in
moeilijkheden was geraakt toen
hij water begon te maken. Zij
hebben tot dusver vijftien lijken
geborgen.
Nog geen 65 zeemijlen verderop
zetten andere schepen en vlieg
tuigen hun speurtocht voort naar
de bemanning van het Ameri
kaanse drijvende booreiland
Ocean Ranger, dat maandag in
huizenhoge golven kapseisde en
zonk. Men heeft echter alle hoop
opgegeven nog overlevenden
aan te treffen van de 84 mensen
die ten tijde van de ramp op het
boorplatform werkten.
ADVERTENTIE
Lelden, Breestraat 142-144, tel. 133511
(Van onze correspondent
Ferry Mingelen)
BRUSSEL - Minister De Koning
van landbouw heeft er geen gras
over laten groeien. Vanmiddag
nog heeft hij een gesprek met het
Landbouwschap over de omstre
den verhoging van de aardgas-
prijzen voor de Nederlandse
tuinders. De vraag is, hoe aan
trekkelijk minister De Koning
die vrijwillige verhoging van de
gasprijzen kan maken voor de
tuinders. Hij heeft in Brussel al
gesproken over mogelijke steun
aan de tuinders, maar het be-
langrjkste wisselgeld heeft hij
nog in zijn binnenzak gehouden.
Dat bestaat, naar wy uit goede
bron vernemen, uit een mogelijk
minder vergaande prijsverho
ging dan tot nu toe naar buiten
toe is gesuggereerd.
Afgelopen maandag zetten de an
dere Europese lidstaten Neder
land de duimschroeven aan. Het
is hen al jaren lang een doorn in
het oog dat de Nederlandse tuin
ders met het goedkope aardgas
dere Europese landen. Al die tijd
heeft Nederland de Europese
partners aan het lijntje weten te
houden, maar maandag vonden
de overige landbouwministers
dat het nu wel genoeg is geweest.
Nog deze maand wensen zij een
duidelijke Nederlandse stand
puntbepaling over een Deens
compromisvoorstel.
Het compromis houdt in, dat de ge
lijkschakeling van het tuinders-
gas aan het industrieniveau een
jaar eerder gerealiseeerd wordt
dan voorzien was.
Op het eerste gezicht zit er echter
weinig aantrekkelijks in deze
versnelde aanpassing voor de
tuinders. Het kost ze op jaarbasis
gemiddeld zo'n 60.000 gulden
meer aan gas en ze moeten nog
maar afwachten of dat via hogere
veilingprijzen voor hun produk-
ten weer wordt terugverdiend.
„Gokken met anderhalf keer je
jaarinkomen is geen gemakkelij
ke zaak", gaf ook minister De
Koning toe. De tuinders zouden
de verhoging kunnen weigeren
en dan maar hopen dat Neder
land de klacht die de Europese
Commissie vervolgens bij het
Europese Gerechtshof zal indie
nen, uiteindeijk wint Zo'n
klachtenprocedure loopt meestal
wel een jaartje aan en dat is dan
in elk geval gewonnen, zo kun
nen de tuinders redeneren.
Die gok heeft echter een groot risi
co. Verliest Nederland de zaak
voor het Hof, dan kan minister
De Koning zijn wisselgeld, en
dat bestaat uit een minder ver
gaande aanpassing van de gas-
prijs, ook niet meer uitspelen. De
Europese Commissie is er tot nu
toe steeds vanuit gegaan, dat het
Nederlandse tuindersgas moet
worden opgetrokken tot aan de
prys die de Nederlandse indus
trie moet betalen. Dat betekent
een verhoging van ongeveer 30
naar 42 cent per kubieke meter
gas. Volgens Nederland is het
hanteren van die industrie-gas-
prijs echter oiyuist In die prijs
zitten verschillende extra heffin
gen verwerkt, onder meer om het
industrieel gebruik van aardgas
af te remmen. Het zou onzin zijn
die heffingen ook aan de tuin
ders op te leggen. Reëler is het
daarom, volgens Den Haag, om
de gasprijs te koppelen aan het
prijspeil van olie. Die prys ligt
enkele centen onder de indus-
trie-gasprijs en dat kan de tuin
ders per jaar tienduizenden gul
dens schelen.
ADVERTENTIE
aanleg installaties
levering
bouwpakketten
levering en plaatsing
economisers
H.R. ketels
vloerverwarming
etc. etc.
NIEUWVEEN 01723-9541
Veelzeggend is de manier waar
op de twee grootste partijen
van Ierland hun kandidaat-
premiers aan de 2,2 miljoen
kiezers verkopen. De helft
van alle lantaarnpalen in Du
blin draagt pamfletten met
daarop de blozende kop van
de vorige maand ten val ge
komen premier. „Hij heeft
gelijk", staat er in schreeu
wende letters boven deze af
beelding van Garret FitzGe-
rald, de topman van de Fine
Gael.
De andere helft van de lan
taarnpalen is beplakt met
pamfletten van de oppositie
partij, de Fianna Fail. „Wij
doen het beter", zo wordt de
kiezers beloofd. Node mist
men echter een foto van
Charles Haughey, leider van
de partij.
Hier zit meer strategie achter
dan men zal vermoeden. Fitz-
Gerald is zeer gezien in Ier
land, en wordt algemeen ge
waardeerd als een betrouw
bare en doortastende leider.
Dat odium moet Haughey
missen: hij moet het, in ge
loofwaardigheid en populari
teit, verre afleggen bij zijn te
genhanger van Fine Gael.
Zo is een merkwaardige situa
tie ontstaan. Als de Ierse kie
zer morgen naar de stembus
gaat, staat hij voor de volgen
de keuze. Moet hij stemmen
op een populaire partij met
een impopulaire leider? Of
op een wat minder geliefde
partij maar met een zeer ge
ziene leider?
Weerzin
Hoe hij ook stemt, de modale
kiezer hier gaat met enige
weerzin naar de stembus. Het
is de tweede keer in ruim ze
ven maanden tyd, dat hij zyn
voorkeur voor de bemanning
van de 166 zetels van de Dail,
het Ierse parlement, bekend
moet maken.
De verkiezingen van vorig jaar
juli brachten FitzGerald aan
de macht, hoewel van het be
gin af aan op een wankele ba
sis. Zyn partij (65 zetels) ging
een coalitie aan met Labour
(15 zetels), en regeerde dank
zij de steun van enkele van de
acht onafhankelijke parle
mentsleden. De Fianna Fail
haalde bij deze verkiezingen
78 zetels.
Al spoedig ging het fout Op 27
januari viel het kabinet, om
dat de onafhankelijke parle
mentsleden geen steun wil
den geven aan FitzGeralds
bezuinigings- en belasting
plannen. Met één stem meer
derheid werden deze plannen
verworpen.
Prijsverhogingen van alcoholi
sche dranken, benzine, siga
retten, kleding, schoenen,
melk, boter en buitenlandse
vakanties vonden deze onaf-
hankelijken niet meer te ver
kopen. Het aardige is nu dat
zowel Fianna Fail als Fine
Gael met vrijwel dezelfde
plannen als waarover de re
gering viel, de verkiezingen
zyn ingegaan.
Draai
Voor de Fianna Fail van Haug
hey is dat een draai geweest
van jewelste. Vlak na de val
van FitzGerald zei Haughey
nog dat al die belastingverho
gingen niet nodig waren, dat
het allemaal wel terecht zou
komen met de Ierse econo
mie, en dat er best geld kon
worden geleend.
Twee dingen hebben Haughey
en zyn partij van inzicht doen
veranderen. In de eerste
plaats werd duidelijk, dat alle
Ieren er nu wel van overtuigd
zijn dat er iets drastisch moet
gebeuren om 's lands deplo
rabele economie te redden.
Met een inflatie van 23 procent
en een werkloosheid van 11
procent is geen andere con
clusie mogelijk. En zelfs de
slechtst geïnformeerde Ier
moet wel begrijpen dat het zo
niet langer kan.
Daar kwam nog iets by. De in
ternationale banken hebben
Ierland discreet laten weten
dat er een eind is aan het kre
diet dat dit land kan opne
men. De buitenlandse schuld
is bijna explosief gegroeid en
bedraagt thans 14 miljard
gulden.
Dat is al, per hoofd van de be
volking, een schuld die twee
keer zo groot is als die van
Polen. Bij ongewijzigd beleid
zal de Ierse schuld dit jaar
uitgroeien naar 20 miljard, en
het is geen wonder dat de
banken, voorzichtig gewor
den na het financiële debacle
in Polen, nu aan de rem heb
ben getrokken.
Marges
Om met Joop den Uyl te spre
ken: de marges zijn smal. ook
in Ierland. FitzGerald moest
wel de verkiezingen ingaan
met zijn bezuinigingsplan
nen. Tot zijn eer strekt dat hij
in die plannen slechts een
kleine wijziging heeft aange
bracht de btw van 18 procent
op schoenen en kleding geldt
niet voor kinderen onder de
tien jaar.
Haughey presenteerde vorige
week de alternatieve plannen
van zijn partij. Die lijken, zo
als gezegd, sprekend op die
van Fine Gael, maar zijn iets
minder drastisch. En dus: he
lemaal geen btw op schoenen
en kleding, behoud van sub
sidie op boter en melk, en
verhoging van de sociale uit
keringen.
Dit houdt in dat hij een half
miljard gulden elders moet
halen, en Haughey's voorstel
len worden door politieke
waarnemers hier typerend
geacht voor de man. Hij heeft
namelijk voorgesteld een
aantal belastingen vervroegd
te innen, en boekt daarmee
een winst die natuurlijk geen
winst is.
Hier benaderen we een van de
oorzaken van Haughey's ge
ringe geloofwaardigheid.
Toen hij zelf nog premier was
(in 1979 werd hy door de par
lementsleden van Fianna Fail
als opvolger gekozen van
Lynch), bracht hij al met dit
soort financiële trucs Ier
land s depressie alleen maar
dichterby.
Bovendien bleek hij niet in
staat een vuist te maken op
momenten dat dat echt nodig
was. Zo kwamen bijvoor
beeld de ambtenaren in 1980
aan een loonsverhoging van
maar liefst 34 procent. En dit
alles terwijl Haughey toch al
niet erg gezien was by de ge
wone Ier. Hij is te snel rijk ge
worden en heeft bovendien
een reputatie van blinde eer
zucht opgebouwd.
In een land waar men gewend
is de tijd voor alles te nemen
en waar bovenmatige inspan
ning niet als deugd wordt ge
zien, valt eerzucht slecht Er
zijn de afgelopen tijd dan ook
heel wat wrange grappen
over „Charley" Haughey ge
maakt.
Evenwicht
Hoe dat ook zij, het maakt de
keuze voor de Ierse kiezer er
niet gemakkelijker op, en de
opiniepeilingen geven daar
uitbundig getuigenis van. De
coalitie Fine Gael-Labour, en
Fianna Fail hpuden elkaar
keurig in evenwicht. En het
is zeer de vraag naar welke
kant de balans zal omslaan.
Er is de kiezers dan ook geen
echt politiek alternatief gebo
den. Niet alleen lyken de eco
nomische plannen van de
twee grootste partijen veel op
elkaar, ook in alle andere op
zichten zyn deze partyen ge
lijk van aard.
Links
En de linkse partijen hebben
het traditioneel nooit erg
goed gedaan in Ierland. La
bour dreigt weggevaagd te
worden, omdat FitzGerald in
de coalitie alle aandacht tot
zich trok. Bovendien lijdt de
party onder interne menings
verschillen. juist over de sa
menwerking met Fine Gael.
Andere linkse kandidaten zijn
splinters. Twee interessante
partijtjes zitten daar echter
bij. Daar is allereerst People's
Democracy, die Bemadette
McAliskey als kandidate naar
voren heeft geschoven.
Mevrouw McAlisccy kreeg eni
ge jaren geleden grote be
kendheid als Bemadette De
vlin, de gepassioneerde
strijdster voor de rechten van
de katholieke minderheid in
Ulster.
Zij kwam in die hoedanigheid
in het Britse parlement Als
ze met haar socialistische en
Antibntse programma mor
gen gekozen wordt, zou ze de
eerste zyn die in het Bntse én
in het Ierse parlement zitting
heeft gehad.
Dat is mogelijk, omdat de Ierse
grondwet Ulster als deel van
Ierland ziet Derhalve heb
ben ook inwoners van Noord-
Ierland het recht kandidaat
voor het parlement te staan,
een gegeven waarvan ook de
provisionele Sinn Fein profi
teert
Deze party, die wel de politieke
vleugel van de IRA wordt ge
noemd, doet met vyftien kan
didaten mee. Voornaamste
programmapunt, met verba
zingwekkend. terugtrekking
van alle Bntse troepen uit
Noord-Ier land.
HENK DAM
