'Er is een voorsprong op
de achterstand genomen'
Ener giekomitee Rij nland
zoekt steun voor acties
Boek geeft beeld van ontwikkeling Leiden-Noord
Cyclus van zes voorlichtingsavonden
PAGINA 4
Leiden
DINSDAG 16 FEBRUARI 1982
LEIDEN - Opeens was
het er. Het verval. De
vette welvaartsjaren
waren voorbij. De
werkloosheid steeg. De
mensen in Noord kre
gen tijd om zich heen te
kijken en toen zagen ze
de schimmels onder
het aanrecht, de ratten
onder het bed en de
doorgezakte vloeren in
de woonkamer.
Er werd gerenoveerd. Ge
bouwd. Herbouwd. Miljoe
nen werden in het oplappen
van de beschadigde aanblik
van Leiden Noord geïnves
teerd. Betere huizen moesten
er komen, betere voorzienin
gen, een hoger opleidingsni
veau. Kortom: vooruitgang.
De betiteling 'achterstands-
buurt' sleet langzaam van
Leiden Noord af. Een bewo
ner zegt nu: 'Ik ben hier ge
boren en getogen, ik heb de
wijk geleidelijk zien verande
ren. Iemand die jaren is weg-
- geweest en hier nu terug
komt zal het niet herken-
Citaten uit het boekje 'Leiden
Noord, beeld van een wijk'
van Rudie Kagie. Het boekje
verhaalt over de ontwikke
ling van een wijk die uit de
puinhopen werd getrokken.
Hoe de bewoners zich daar
voor inzetten in een wijkcol-
lectief, welke offers ze ervoor
moesten brengen, en hoe de
buurt ten slotte is opgeknapt.
Een stukje geschiedschrij
ving ook én een waarschu
wing voor de toekomst: "Als
men denkt dat men op zijn
lauweren kan rusten zit men
fout. De vernieuwing van de
wijk hebben we gehad, maar
het wijkcollectief opdoeken,
dat nooit. We gaan de zaak
kritisch bezien", zegt de
voorzitter van het wijkcollec
tief. Hij vindt dat Leiden
Noord nog lang niet klaar is.
'Leiden Noord, beeld van een
wijk' werd gisteravond door
het wijkcollectief overhan
digd aan de bewoners. Rudie
Kagie schreef het boekje in
opdracht van het ministerie
van CRM dat ook het geld
heeft gegeven om het wijk
collectief in de loop der jaren
draaiende te houden. Er wer
den gesprekken gevoerd met
bewoners en oud—bewoners
die van hun ervaringen in
Leiden Noord vertelden. Ou
de en nieuwe foto's laten zien
hoe een verpauperde wijk be
tere tijden tegemoet ging.
Begin jaren zeventig waren de
jeugd slechte schoolervarin
gen op. Veel van hen waren
vroeger de leerlingen die de
plantjes mochten water ge
ven en het bord schoonma
ken". Het aantal cursussen in
het buurtcentrum - renova
tiecursus, notuleren, verga
deren, spreekvaardigheid
groeide naarmate de in
spraak van bewoners op de
plannen met de wijk groter
werd.
Zo ging het met Leiden Noord
de goede kant op. Grote sti
mulans was ook de band die
de bewoners van oudsher al
met elkaar hadden, anders
dan in andere Leidse wijken.
"Veertig jaar geleden was dit
een echte arbeiderswijk, en al
staat de buurt er nu mooier
bij, het karakter is hetzelfde
gebleven. Dit is een hechte
buurt. Je vindt hier nog bu
renhulp, de mensen zullen
mekaar hier nooit laten zit
ten". Toch is er wel Iets ver
anderd, er kwamen de laatste
jaren veei buitenlanders in
Leiden Noord wonen en niet
iedereen is daar blij mee.
"Niet dat ik iets tegen buiten
landers heb", zegt een buurt
bewoonster. "Maar deze wijk
heeft problemen genoeg van
z'n eigen". Maar er is ook toe
nadering: "Ze hebben me het
huis laten zien. Het is mijn
smaak niet, die inrichting.
Maar de mensen vielen mee.
Ze hebben natuurlijk niet die
Nederlandse mentaliteit, ze
zijn anders dan wij en eten
liever een bordje rijst dan
aardappelen met groente.
Daarom hoef je die mensen
nog niet te veroordelen. Het
zijn mensen zoals wij".
Groenoord
Leiden Noord is er nog niet.
Met name in Groenoord
staan nog veel slechte huizen
maar daarvan zijn de mees
ten in particulier bezit. Opko
pen van die woningen, daar
mee zouden kapitalen zijn ge
moeid en zoveel geld heeft de
gemeente niet. "Een ambte
naar vermoedt dat
Groenoord het nog lang
moeilijk zal blijven houden.
De huizen zijn daar zo slecht,
daar is geen renoveren aan.
Plat gooien die boel, opspui
ten de grond en er dan piek
fijne nieuwe huizen op zet
ten, dat zou volgens hem de
oplossing zijn". Daarom zegt
'Leiden Noord, beeld van een
wijk' ook tot slot: "Leiden
Noord blijft op weg. Stapje
voor stapje vooruit. Er is al
een voorsprong op de achter
stand genomen".
CONNY SMITS
ventilatiekier van twee centi
meter. Woning verder voor
zien van een speciale lucht:
strontgeur en rioolstank",
memoreert een bewoner iro
nisch.
Toch ook lovende woorden
voor de inspraak die de be
woners op de plannen had
den. "We wilden vanaf het
begin de wijk betrekken bij
elk besluit dat genomen
werd. We hebben ontzettend
veel huisbezoeken afgelegd
en enquêtes gehouden. Voor
elk besluit dat genomen werd
gingen we de hele wijk door.
Nou ja, goed, eerst wordt er
wat gesociologiseerd en geïn
ventariseerd, al dat soort ge
donder, hè. En dan op een
goed ogenblik, dan is er iets.
Een conceptbestemmings
plan". Vooral via de strijd om
betaalbare huren voor de
nieuwe woningen werden de
bewoners er met hun hoofd
bij gehouden. "Huuracties
vind ik persoonlijk altijd wel
aardig. Het duurt niet zo ein
deloos en als er succes wordt
geboekt, dan wordt daarmee
het moreel in de wijk ver
sterkt. We hebben daar kras
se staaltjes van meege
maakt".
Stempel
Het ging in Noord echter niet
alleen om verbetering van de
woningen. Het stempel 'ach-
terstandsbuurt' moest eraf en
dat vergt ook meer voorzie
ningen, een beter opleidings
niveau van de bevolking. Ter
wijl bij wijze van spreken de
mannen in het wijkcomité za
ten, gingen de vrouwen naar
Ouders Op Herhaling, een
'school voor volwassenen'.
Leiden Noord is nu eenmaal
niet de wijk waar hoogge
schoolde mensen wonen.
"De meeste volwassenen die
hier komen deden in hun
bewoners van Leiden Noord
het definitief zat. Gepraat
was er genoeg, er moest nu
wat gedaan worden. Betere
huizen moesten er komen en
de Bond van Huurders en
Woningzoekenden en het
buurtcomité wreven de ge
meente dat in niet mis te ver
stane bewoordingen onder
de neus. "Wij wensen niet be
lazerd of aan het lijntje ge
houden te worden. En we ac
cepteren geen huurverho
ging wanneer er eindelijk on
derhoud wordt gepleegd. Dat
had al jaren eerder moeten
gebeuren". Het wijkcomité
kwam met miljoenen verslin
dende plannen, renovatie,
nieuwbouw, verbetering van
de omgeving, riolering en
verlichting. Bewoners zou
den inspraak moeten krijgen
bij die vernieuwingen en
daartoe werd in 1976 de
Stichting Wijkcollectief op
gericht, een collectief waarin
de bewoners tot op de dag
van vandaag hebben gestre
den voor verbetering van de
woonwijk.
De renovatie heeft de laatste ja
ren inderdaad plaats gehad in
Leiden Noord. Maar de
woonomstandigheden gin
gen er daarmee niet op voor
uit: "Aan de huizen werd nu
helemaal niets meer gedaan,
want ze werden over een tijd
je toch gerenoveerd. Er liep
een oude getrouwe van de
woningbouwvereniging re
paraties op te nemen. Die gaf
hij door wanneer de ont
vangst naar zijn zin was ge
weest: koffie, sigaar, enz". En
begon de renovatie van je
huis, driewerf hoera: "Je
wordt neergezet in vochtige,
koude hokken en helemaal
afgezonderd. Het is ver
schrikkelijk. Als het regent is
het hier een grote modder
poel. Deur aan de straatkant
voorzien van een speciale
Hel gedeelte van Leiden Noord Sophiastraatdat de Platte Daken werd genoemd. "Het slag mensen dat daar tuoont, moet je
liggen", aldus één der bewoners. De Platte Daken zijn inmiddels gesloopt. (uit Telden Noord, een beeld van een wijk')
LEIDEN - Met zes avonden in het
Leids Vrijetijdscentrum wil het
"Energiekomitee Rijnland" plei
ten voor een gedemocratiseerde,
veilige en schone energievoorzie
ning. Het Energiekomitee ge
bruikt de cyclus niet alleen "om
mensen te ruggesteunen in het
zoeken naar alternatieve energie
bronnen". Het wil na de cyclus
de praktische samenwerking
met de vakbonden en andere
progressieve bewegingen aanha
len om in de Leidse regio tot
energiebesparend werk te ko-
Aanzetten in de Nijmeegse regio
cn in Brabant stimuleren het
energiecomité om ook tot milieu
vriendelijke, energiebesparende
en zinvolle arbeid te komen via
actieplannen voor de werkgele
genheid. Wat in Nijmegen met
vallen en opstaan gebeurt, zou
ook in de Leidse regio moeten
kunnen. "Maar je kunt nog zulke
mooie plannen bedenken voor
energiebesparing in de industrie,
toch hangt het vooral van de
werknemers en de vakbonden af
of er ook werkelijk iets van die
plannen terecht komt" zegt Gert-
Jan van Pelt van het Energieko
mitee.
"Het energiebeleid is tot nu toe
vooral jeen zaak van de grote be
drijven. Aan hun behoefte aan
goedkope energie wordt zoveel
mogelijk voldaan. De kerncen
trale in Borssele is bijvoorbeeld
gebouwd voor de energievoor
ziening - van de aluminiumfa-
briek Péchiney. Zo'n Pechiney
betaalt d^n drie tot vier cent per
kilowatt-uur. En wat betaalt de
kleinverbruiker? Een kwartje".
Gert-Jan van Pelt en Thomas van
Duin vertellen over de provincia
le elektricitëitsbedrijven die hun
monopoliepositie misbruiken,
over Shell en Esso met hun mil
jarden gaswinst waarop geen
controle is, over de bouw van
grote kolencentrales, het te
grootschalige stadsverwar
mingsproject in Leiden en over
de plannen voor grootschalige
windenergieprojecten. "Alle
maal ontwikkelingen die volop
doorgaan terwijl de brede maat
schappelijke discussie over het
energiebeleid nog maar net in
gang is gezet".
"Dit heeft niets met democratie te
maken. De energievoorziening
wordt te grootschalig en te inge
wikkeld gemaakt. Het overzicht
is zoek, behalve voor aan aantal
technici. De machtsstructuren in
de energievoorziening willen we
afbreken. Dat is vaak een lande
lijke en internationale zaak, maar
je kunt je ook plaatselijk oriënte
ren". In samenwerking met be-
drijfsledengroepen op de bedrij
ven en met vakbondsbestuur
ders.
Vakbonden
Het energiecomité beseft evenwel
dat vakbonden met dubbele tong
'moeten' spreken over energie
voorziening. De vakbondsafde
ling Zeeland van de ABVA is bij
voorbeeld tégen sluiting van de
kerncentrale in Borssele omdat
zo'n sluiting op korte termijn de
werkgelegenheid aantast. Maar
andere bonden zoals de indus
triebond FNV pleiten weer wel
voor sluiting van deze kerncen
trale. Door toedoen van de indus
triebonden is de werkgelegen
heid in de grote ketelbouw be
houden maar dit staat weer
haaks op het alternatieve klein
schalige energiebeleid dat het
energiecomité voorstaat.
Als het comité sterker (in leden
aantal) uit de energiecyclus komt
en de banden met de vakbonden
nauwer zijn, dan ligt het voor de
hand in eerste instantie het Ener
giebedrijf Rijnland aan te pak
ken. Ook de gemeente Leiden
zou een aktiever beleid kunnen
voeren gericht op energiebespa
ring, op z'n minst al door ener
giebesparende eisen te stellen
aan nieuwbouw van eigen ge
bouwen. Of in de vuilverbran
ding. Welke eisen er uit de bus
komen, weet het energiekomitee
nog niet. "Dat komt pas na de
energiecyclus".
Ook een bedrijf in Hazerswoude
dat onderdelen voor de snelle
kweekreactor in Kalkar levert
komt voor regionale actie in aan
merking. Of Heineken in Zoeter-
woude. "Heineken heeft voor de
bereiding van bier warmte no
dig. Heineken heeft zelf plannen
om een warmtekrachtcentrale te
plaatsen. Werknemers en vak
bonden zouden aan zo'n energie
voorziening eisen kunnen stel
len" zegt Van Pelt Maar zoals
gezegd zover is het nog niet.
"Misschien krijg je daar niet eens
een poot aan de grond".
Opsplitsing
De energiecyclus moet het energie-
comité nieuwe leden opleveren.
Het comité is nog slechts een
klein clubje met een kerngroep
van vijf mensen, met een dertig
tal 'sluimerende' leden. Vier jaar
geleden begon het comité met
het organiseren van busreizen
naar de demonstratie tegen de
UCN in Almelo. De anti-kerne-
negiebeweging groeide en groei
de maar ruim een jaar geleden
werd het comité uitgedund door
een opsplitsing. Onenigheid over
de manier van actievoeren in Do-
dewaard (terreinbezetting of
niet?) leidde ertoe dat mensen
Gert-Jan van Pelt van het Energiekomitee: "Energiebeleid tot nu toe vooral een zaak van de grote bedrijven".
van het comité in zogenaamde
basisgroepen stroomden. Later
mislukte een "giroblauwactie"
van het energiecomité door ge
brek aan mensen en dus een ge
brek aan opvang van klanten van
het Energiebedrijf die aan de ac
tie mee wilden doen. De actie
was bedoeld als protest tegen de
atoomstroom die ongevraagd de
huiskamers binnenstroomt. In
middels werken het Energieko
mitee en de Leidse basisgroepen
tegen kernenergie weer zoetje
saan samen in de gezamenlijke
strijd tegen kernenergie en ande
re grootschalige energievoorzie
ningen.
Programma
Het programma van de energiecy
clus (zes dinsdagavonden in het
Leids Vrijetijdscentrum aan de
Breestraat 66; aanvang 20.00 uur)
luidt als volgt:
Vanavond: inleiding in de energie-
problematiek door Gert-Jan van
Pelt;
2 maart: Nico Bosman van het
energiecomité over kernenergie,
met videobeelden en diaserie;
16 maart: Jan van Arkel van de Ak-
tie Strohalm over "energie en de
mocratie", en de film "10.000 me
gawatt";
30 maart: Centrum voor Energie
besparing over alternatieve ener
giebronnen;
13 april: Energiekomitee, Vereni
ging Milieudefensie en basis
groepen over aktiestrategieen in
de anti-kernenergiebeweging.
Film: "Dodewaard gaat dicht";
27 april: Forumdiscussie over het
Nederlands energiebeleid.
GLTwee speelt een toneelstuk
over kernenergie.
Oogziekte
De afdeling oogheelkunde van
het academisch ziekenhuis geeft
vanavond voorlichting over
glaucoom, een oogaandoening
uiaarby de oog druk binnen het
oog te hoog is. Op den duur
treedt daardoor beschadiging
op van de oogzenuw. Ongeveer
twee procent van alle Nederlan
ders heeft glaucoom, een ziekte
die op zichzelf geen klachten
geeft, maar zich na verloop van
tijd uit in een toenemende uit
val van het gezichtsveld. Tijdi
ge herkenning is daarom be
langrijk. Aan de hand van
dia's, film, discussie en vragen
vertelt de afdeling oogheelkun
de er vanavond meer over in de
wachtruimte van de polikliniek
(gebouw 15a) op het terrein van
het AZL.
Kinderfilms
Bij K&O worden morgenmid
dag tekenfilms en een komische
jeugdfilm vertoond. Eerst vul
len een aantal striphelden het
doek tn de Kapelzaal, daarna
wordt de film 'De Jamfabn-
kanten" uit de serie de "Chxffy
Kids" vertoond. Aanvang half
drie.
Vrouwencabaret
De vrouwencabaretgroep Mie-
ne Mut uit Deventer treedt don
derdagavond op in het Leidse
Volkshuis met het programma
"Dromen en bedrog". Tevens is
er deze avond een informatie
markt over de vrouwengroepen
in het Volkshuis, Vos, thema-
groep, klussenclub, open school,
alfabetisering, vido, Femke en
thema-ochtenden. Aanvang
acht uur in het Volkshuis aan
de Apothekersdijk.
Kinderprogramma
In het museum voor volkenkun
de aan de Steenstraat zijn de
twee komende woensdagmid
dagen weer speciale program
ma's vcoor kinderen. Morgen
worden er Mexicaanse boom
bastschilderingen (amates) ge
maakt. Volgende week woens
dag wordt aandacht besteed
aan de Japanse kunst van het
papiervouwen (origami). De
midagrogramma's beginnen
om twee uur en duren tot onge
veer vier uur, half vijf. Ze zijn
bestemd voor kinderen tussen
acht en twaalf jaar.
Hengelsport (1)
Het hengelseizoen 1981/1982
geeft bij VOP '74 de volgende
eindstand te zien. 1 F. Reijken
17380 gram- 116 stuks, 2 G.J.
Kokkedee 15240-117,3 J. Kokke-
dee 12820-101, 4 R. v.d. Zeeuw
12265-98, 5 P Aben 11135-77, 6
A. v.d. Meij 12795-92, 7 S. Kok
kedee 9540-85, 8 M. Kerkvliet
12795-94, 9 H. van Tongeren
8595-49,10 D van Rossen 10535-
65. M. Kerkvliet ving de groot
ste voorn (575 gram) en de
grootste blei (1225 gram).
Hengelsport (2)
In de derde wedstrijd van de
wintercompetitie vingen 23 vis
sers van Zuid-West in totaal
99.15 meter aan vis. Uitslag: 1
H. Moenen 836 cm-40 stuks, 2 W.
van Berkel 737-40, 3 K. Janssen
683-32, 4 W Moenen 665-34, 5 H.
v.d. Laan 637-30, 6 A. Mooyman
600-32, 7 C. Cornet 496-22, 8 P.
Alblas 492-22, 9J.de Os sr. 461-
23, 10 J. Boef 441-22.
Hengelsport (3)
De Ruisvoorn had een redelijke
vangst in de Ringvaart bij Lis-
se. Uitslag: 1 J. Nieuwenburg
3200 gram-34 stuks, 2 W. Wee-
nink 2425-25, 3 Th. Voskuil
2560-23, 4 A. Smteur 1775-25, 5
Th. van Daalen 1450-19, 6 J de
Hoed 1750-15, 7 J. Nieuwenburg
(sr.) 1525-17, 8 L. van Deveneter
1875-13, 9. W. van Weizen 1575-
16, 10 M Sinteur 1625-12.
Hengelsport 4)
De V.G.D.V. viste in de Nieuwe
Rijn. Uitslag: 1 W. Kluivers 651
centimeter-40 stuks, 2 W. Blom
276-15,3 H. Kluivers 233-12. 4 J.
Lustoord.
"Uw tuin uw lustoord" is de ti
tel van een lezing die E. Cornet
morgenavond houdt. Hij doet
dat om acht uur in het Rijksher
barium aan de Schelpenkade
op uitnodiging van de Konink
lijke Maatschappij Tuinbouw
en Plantkunde, afdeling Leiden
en Omstreken.
Pop
In sociëteit The Jam aan de 2e
Binnenvestgracht presenteert
de Leidse Vereniging van Pop
muzikanten morgenavond de
groep Short Circuit.
Staalwijk
De sociëteit Project Staalwijk,
bestemd voor jongeren van ze
ventien jaar en ouder, heeft de
komende weken het volgende op
het programma staan: van
avond klaverjassen24 februa
ri en 3 maart cursus "Staphor
ster stipwerk" (de Staphorster
volksschilderkunst), 27 februari
volksdansen voor beginners, 3
maart gezamenlijke maaltijd,
10 en 24 maart klaverjassen, 28
maart een foto-fietstocht. De so
ciëteit is gevestigd in gebouw
De Linde, Herenstraat 45.
Folk
In de serie folkconcerten in het
Waaggebouw is donderdag
avond de beurt aan de Hon
gaarse groep Makam-es-Kolin-
da. De groep brengt een combi
natie van traditionele muziek
vormen uit Hongarije, Roeme
nië, Bulgarije en Joegoslavië en
eigentijdse arrangementen en
teksten. De groep is voortgeko
men uit Kolinda en wordt ge
leid door Peter Dabasi. Het con
cert begint om half negen.
