Benzine-
oorlog:
einde nog
lang niet
zicht
Reporta<3e
korting
Lezers schrijven
Angola
Ziekenliiiizen
DINSDAG 16 FEBRUARI 1982
Varia
PAGINA 13
Door
Jan Westerlaken
Bijna was mijn auto (een Peugeot)
wereldnieuws geweest, en had hij
de voorpagina's in de hele wereld
gehaald. Donderdagmiddag kort
na één uur reden mijn vrouw en
ik Brussel binnen. Op de hoek
van de Wetstraat en de Kunst
straat wilden we bovenlangs,
maar enkele auto's voor ons kon
den of wilden niet verder.
We zagen veel volk met rode op
standige vlaggen, en veel Belgi
sche rijkswachten, die er voor een
Nederlander nog vervaarlijker
uitzien dan onze ME. De auto
vóór ons beduidde dat hij achter
uit wilde, dus ik ging ook achter
uit (hebt u wel eens achteruit ge
reden in het buitenland?), met
het gelukkige gevolg dat mijn
voorganger en ik inplaats van
bovenlangs nu onderlangs onze
weg konden vervolgen.
Daar had ik, toen ik de volgende
dag de Belgische kranten op
sloeg, spijt van. Kort na één uur,
zo las ik in Le Soir, voerde de ca
valerie een charge uit. Dat zie je
ook op een der foto's: een achttal
politiemannen te paard, met de
wapenstok in de hand en de be
schermende plastic kap aan de
helm voor de ogen getrokken,
stormt de Kunststraat uit, achter
de weghollende betogers aan. In
volle galop, een Breitneriaans ta
fereeltje
„Maar een tussen de betogers verlo
ren rijdende wagen was voor
paard en ruiter een te onver
wacht en ongewoon obstakel",
meldt het onderschrift bij een an
dere foto in De Standaard.
Wat we op de foto's zien is het resul
taat van een tweede charge,
meldt Le Soir, het Franstalige
Brusselse avondblad. Tijdens al
die ongeregeldheden liet men het
verkeer druppelsgewijs doorstro
men, maar terwijl de demon
stranten de paarden makkelijk
wisten te ontwijken, kwamen de
paarden tegenover die ene auto
te staan.
Toen de gendarmes voor hun twee
de charge rechtsomkeert maak
ten, konden zij de auto (die, zo te
zien, bijtijds door de bestuurder
was verlaten na de eerste charge)
niet meer ontwijken. We zien één
paard nog half over de achterbak
springen, met opgetrokken ach
terbenen, maar een tweede
paard komt te dicht bij de hin
dernis uit (ik heb altijd goed zit
ten opletten bij Ritmeester Grup-
pelaar en Aad van Leeuwen),
doet nog wel een springpoging,
maar tilt met de voorbenen de
wagen aan de zijkant bij het ach-
terraampje lichtkens omhoog.
De gendarme zit dan nog, hoewel
uit zijn zadel opverend en de teu
gels met alleen zijn linkerhand
vasthoudend (in de rechterhand
heeft hij immers zijn wapenstok)
te paard, maar dat zal niet lang
meer duren, zoals volgende foto's
aantonen.
Het dier heeft dan zijn berijder af
geworpen, en die belandt met de
benen omhoog (men spreekt bij
gendarmes niet van poten maar
van benen, zoals u weet) op de
achterklep van de auto met het
nummerbord 59 B 62. Au!
Op de foto in De Standaard, waar
op je het paard nog vergeefs om
hoog ziet klimmen alvorens zijn
ruiter af te werpen, zie je in de
linkerbenedenhoek de rechter-
voorkant van een auto, die bij
tijds gestopt was voor de charge
rende rijkswachtrijterij. die van
rechtskomend zonder te toeteren
voorrang had opgeëist.
Ik hecht aan de gedachte, dat ik de
bestuurder van die auto had
kunnen zijn, sterker nog: met een
beetje meer geluk had ik met
mijn auto de oxer kunnen zijn
die De Standaard de volgende
dag inspireerde tot een vlam
mend artikel onder de kop „De
val van het paard".
Wat waren al die kranten boos op
de „metallo's" zoals de Waalse
staalarbeiders in de wandeling
heter})! De uitspraak van een „zo
genaamde Vlaamse progressieve
krant" dixit Het Volk) „dat er in
de geschiedenis van het konink
rijk al voor minder belangrijke
zaken ruitjes aan diggelen wer
den gegooid", werd een veel geci
teerde en veel gelaakte uit
spraak.
De socialistische beweging (schrijft
De Standaard) wil aantonen dat
er alleen met behulp van de &bn-
darmes kan worden geregeerd:
„De dag is niet veraf meer dat
men Martens in één adem met de
Latijnsamerikaanse dictators
zal vernoemen". En Het Volk
schrijft: „De toestand is echter te
ernstig om zulke kwistenbibels de
vrije hand te laten. In het Vlaam
se land is men nuchterder en hun
haring braadt er niet".
Als ik donderdagmiddag in Brus
sel inplaats van achter die auto
die achteruit wilde ervoor had
gestaan, had ik waarschijnlijk
met het aplomb van de ex-Am
sterdammer die wel voor heter
vuren heeft gestaan langzaam
doorgereden, en zou ik de rest
van mijn leven, all over the
world, de foto uit mijn portefeuil
le hebben kunnen halen en kun
nen zeggen: „LooJc, that's MY
car!".
Ik zou dan ook zeker het slachtoffer
zijn gaan opzoeken in de ver
pleeg zaal van de rijkswachtka
zerne te Etterbeek, want daar,
meldde Het Laatste Nieuws, wor
den de twee zwaargewonde
paarden verpleegd!
Er wordt weer gegoocheld met
de benzineprijs. Omdat de
grote olieconcerns (Esso is
er mee begonnen, de andere
volgden) iets van hun
marktaandeel zagen wegge-
snoept door de 'witte' pom
pen.
Het vreemde is echter, dat die
maatschappijen hun over
schotten via de vrije handel
van de hand doen. En wat
niemand voor mogelijk had
gehouden, blijkt ineens wél
te kunnen: de prijs van één
liter benzine kan best snel
ler dalen.
Hoe komt het, dat de benzine
maatschappijen zulke hoge
kortingen kunnen geven?
Wie moet er voor bloeden?
Het einde van de benzine-oor-
log is, volgens Esso, nog lang
niet in zicht. Vooral de klei
ne pomphouders, die zelf be
dienen én, niet te vergeten,
de 'witte' pompen, gaan een
moeilijke tijd tegemoet. Zal
uiteindelijk, als de 'oorlog'
is uitgewoed, de consument
tóch weer niet de dupe wor
den?
Esso en Shell zetten de zaken
nog eens op een rijtje. De
Consumentenbond, de Bo-
vag (Bond voor Autogara
ges) en de Nederlandse Orga
nisatie voor Olie- en Kolen
handel (vrije pompen) plaat
sen daar de nodige kantteke
ningen bij.
Als een olievlek breidt de benzine-oorlog zich uit. De
prijzenslag, die oorspronkelijk op de 'witte' pom
pen was gericht, heeft langzamerhand het karakter
gekregen van een strijd tussen de merken onder
ling.
In eerste instantie waren het slechts enkele punten
in Nederland war r strijd werd gevoeld. Esso bond
de kat de bel aan, kort erop volgden Shell en de
andere concerns. Shell maakte er eind vorige week
een landelijke zaak van door een korting van zes
cent per liter in te voeren.
"Die actie van Esso heeft ons
gehinderd", zegt woordvoer
der Verkuil van de Shell.
"®aarom moesten wij wel
wat terug doen. Al veel eer
der werden er complete 'oor
logen' in Apeldocrn, Eindho
ven en Enschedé gevoerd. In
het westen merkte je daar
niets van. De situatie was vre
selijk onduidelijk. Daarom
hebben we een landelijke
korting van zes cent toege
past."
Shell vernacht, dat de markt
door deze plotselinge stap
een rustiger beeld za. gaan
vertonen. De zes cent korting
mag zeker niet als een stunt
worden gezien, verzekert de
Shell-woordvoerder. "Wij
zullen die korting niet meer
terugschroeven", beweert
hy.
Esso kon voor zijn goede fat
soen niet achtorblijven. En
ook andere maatschappijen
ADVERTENTIE
schroefden de korting tot zes
cent per liter op. Ten koste
van wie?
Shells Verkuil: "De exploitant
van de benzinepomp en wij
delen <J ie extra lasten. De om
zet van die man zal stijgen,
dus zal hij vanzelf meer in
komsten hebben. Hoe de an
dere concerns dit regelen,
weet ik niet precies. Maar er
zijn cuidelijke verschillen".
Esso-woordvoerder Van Gel
der wil het achterste van zijn
tong niet laten zien. Over de
regeling die zijn maatschap
pij met de verkopers heeft
zegt hij: "Nee, wij doen het
niet half-om-half. Hoe dan
wel? Dat vertel ik liever niet.
Die zaak ligt nogal concur-
rentie-gevoelig. Eigenlijk kan
het niet wat wij doen. Het
móet. 't Is een wapen om ons
tegen het afbrokkelen van de
markt te beschenken."
Zowel Shell als Esso geeft toe,
dat deze acties het nodige
geld kosten. Maar geen van
tweeën durft getallen te noe
men. 'Handenvol', vertelt
men bij Shell. Cijfers heeft
men niet. De Shell-voord-
voerder: "J?, je geeft nu wél
geld weg, datje absoluut liet
1 unt missen. Eerlijk gezegd
vind ik die stap van Esso wat
ondoordacht. Overal, welke
industrieel je ook hoort,
klaagt men. Bij ons is het
heus niet zo'r. vetpot."
Van diverse kanten wordt be
weerd, dat de 'benzine-oor
log' over de rug van ce ex
ploitanten worden uitge
vochten. Daar willen de gi
ganten niet aan. Van Gelder
van Esso: "Wat de verkoper
aan marge inlevert, maakt hy
goed door meer liters te ver
kopen. Ondernemen is nu
eenmaal een risico en met
prijzen heb je een wapen in
de hand. Wij hebben, sinds
de acties zijn begonnen, meer
benzine verkocht. Alle dea
lers, niet één uitgesloten, zyn
enthousiast. De mensen
staan bij ons op de stoep om
te vragen of zij ook mogen
meedoen. Dat zegt toch vol
doende, hè?"
Beide benzineconcerns zyn het
erover eens: de 'oorlog' is
voorlopig niet voorbij. Shell
voorspelt, dat zij in de loop
van dit jaar voor gezien zal
worden gehouden. Esso daar
entegen, ontkent dit met gro
te stelligheid. Over het waar
om vertelt Van Gelder: "Wij
van Esso vinden, dat je door
vraag en aanbod de prijs
moet laten bepalen. Kies je
dus voor prijsconcurrentie,
dan doe je dat zolang je dat
beleid wenst te voeren. Met
dit systeem ben je niet aan
tijd gebonden."
Wel verwacht Van Gelder, dat
de balans op den duur wel
weer zal herstellen. Alleen,
het heeft tijd nodig. Hij zegt:
"Zolang er echter té veel ben
zine wordt geproduceerd,
houd je dit. Loopt het over
schot terug, dan is er minder
aanbod. Ook bij de 'witte'
pompen. Gevolg kan dan
zijn, dat de koper wat meer
moet gaan betalen."
Wat heeft de slag, die Esso in
gang heeft gezet, de maat
schappij tot nu toe opgele
verd
Van Gelder: "Er zijn belangrij
ke verkoopwinsten geboekt.
De éne pomp veertig, de an
der zelfs honderd procent
Daarom, denk ik, dat ons sys
teem een gunstige werking
heeft".
De Consumentenbond is ver
wonderd. Zeker over het feit,
dat rijkswaterstaat moet
meebeslissen over de prijs
die stations langs rijkswegen
mogen rekenen voor een liter
benzine. "Wg vinden dat een
heel rare situatie", reageert
Ago Salverda.
De Consumentenbond ver
denkt de benzinemaatschap-
pijcn ervan, dat zij hun pro-
dukt lange tijd boven de prys
hebben verkocht. "Nu ineens
zijn er concerns die de prijs
met een dubbeltje ineens ver
lagen. En dat is dan bedoeld
om de 'witte' pompen om
zeep te helpen. Nou
Vanzelfsprekend is men blij bij
de bond. dat de benzineprijs
daalt. Aan de andere kant
vindt zij het jammer dat er
een poging wordt gedaan om
die 'witte' pompen de nek om
te draaien. "Zij zijn natuur
lijk een prima concurrent.
Valt die weg, dan krijgen de
grote maatschappijen weer
de vrye hand en kunnen
doen wat ze willen."
De Bovag volgt de ontwikke
lingen met argusogen. Over
één ding is zij het eens: de
strijd gaat ten koste van de
pomphouders. "Korting",
zegt woordvoerder Staal,
"vind ik prima. Als de exploi
tant die maar met hoeft te be
talen. De dealers zullen stuk
voor stuk moeten inleveren.
Ik heb berekend, dat ze met
z'n allen (ruim duizend) dik
drie miljoen liter benzine
meer zullen moeten omzetten
om hetzelfde te verdienen als
vóór de prijzenslag. Kyk. en
dat is ongeveer de hele pro-
duktie van Mobil Oil over één
jaar. Zoveel meer verkopen,
lukt nooit. We njden minder,
we schakelen over op gas en
noem maar op."
De Bovag voorspelt dat er sta
tic ns zullen zijn die moeten
afhaken. Vooral daar waar
men de klant nog bedient.
Tenzy de maatschappijen de
hele korting vooi hun reke
ning nemen. Dat zit er voor
alsnog niet in.
Hoe komen de klappen aan op
de vrije markt? "Nog niet
dramatisch", vertelt Vin den
Boom van de Nederl/ndse
organisatie van Olie- en Ko
lenhandel (witte pompen).
"We zullen de concerns wel
moeten volgen, wellicht meer
service geven en de korting
aanpassen. Ik zie deze slag
met als een aanval op de 'wit
te' pompen, maar ook op el
kaar."
Wat hebben de 'witte' pompen
tot aan nu moeten inleveren?
Van den Boom: "Moeilijk te
zeggen. De meeste klanten
blyven wel bij ons kopen.
Myn eerste indruk is, dat het
allemaal best meevalt Onple
zierig blyft het natuurlyk
wel. Je moet proberen het
hoofd boven water te hou
den. Of we het kunnen bol
werken, de tijd zal het leren".
Ik moet even reageren op het inge
zonden stukje "NCO" van H. J
Peters en ik beperk met daarbij
tot het signaleren van de opge
voerde geschiedsvervalsing.
Blijkbaar graaft de WD even diep
er dan links geonenteerde groe
pen, schrijft de heer Peters.
Daarvan merk ik niets! De beste
ding van NCO-gelden maakt u
verdacht en tegen mensen die
geen werk hebben, zegt u uit de
hoogte "er moet maar eens ge
werkt worden".
De werkelijke oorzaken van de
moeilijkheden in Angola worden
verdoezeld. Laten we nuchter
blijven, roept u uit. Daarom laat
ik hier een stukje geschiedenis
volgen. Ik neem daarbij een vier
tal stellingen over van Henk de
Graaf, die vorig jaar een bezoek
bracht aan Angola in opdracht
van de Eduardo Mondlane Stich
ting. Deze Stichting geeft hulp
aan de voormalige Portugese ko
loniën en stuurt mensen naar de
ze landen.
1. Tot zes jaar geleden was Angola
een Portugese kolonie en het
Portugese kolonialisme was het
meest primitieve koloniale sys
teem dat er bestond. In de mees
te andere koloniën bezetten de
koloniale machthebbers de top
functies en een deel van de mid
denfuncties. Portugal liet Mie po
sities bezetten door Portugezen
(of bijna-blanke Kaapverdianen),
tot de portier, de typiste, de taxi
chauffeur, de ober, de automon
teur èn de kleine winkelier toe.
2. Door de grote belangen van het
Westen in Angola grepen de wes
terse landen al in een vroeg sta
dium in de bevrijdingsoorlog in
door naast de MPLA andere be
vrijdingsbewegingen op te rich
ten. De MPLA kwam daardoor
verzwakt uit de bevrijdingsstrijd
te voorschijn: een deel van Ango
la's kaders had zich bij andere
bewegingen aangesloten. Ver
deel en heers. De MPLA kreeg
opnieuw een zware slag te incas
seren toen in mei 1977 vanuit een
deel van de MPLA - de Nitisten
een poging tot een staatsgreep
werd gedaan
3. De dekolonisatie van Angola in
1975 ontaardde in een internatio
nale strijd om de macht. In deze
periode verlieten de Portugese
kolonialisten van de ene op de
andere dag massaal het land,
waarbij getracht werd het land
zoveel mogelyk leeg te slepen, en
goederen die niet meegenomen
konden worden, werden vernie
tigd; vrachtwagens en land
bouwmachines werden in zee ge
dumpt, vee werd doodgescho
ten, bedryven werden in brand
gestoken, machines onklaar ge
maakt- Angola bleef berooid en
zonder kaders achter.
4. Onmiddellijk nè de bcvryding
kreeg Angola te maken met een
nieuwe bevrijdingsoorlog, nu
van het Namibische volk. Zuid-
Afrika valt voortdurend Angola
binnen en steunt ondermijnend*
bewegingen, zoals UNITA Oo)
de Verenigde Staten weigerei
Angola te erkennen en moedigei
de onrust in Angola aan. Naa
schatting vyftig procent van d>
staatsuitgaven van Angola gaai
naar defensie Bovendien is hc
grootste deel van de kaders vai
het land by de verdediging ingc
schakeld
Gerben de Jon,
Piet Hcinlaan
Oegstgees
Steeds leest men de laatste weke
over ziekenhuizen in de dagbl;
den, dat deugt niet en dat is nu
goed.
Ik weet wel dat er met dat kind;
uit Zoctermeer een fatale fout
jUMlrt, mi BMT titelt 1S c
zeer te betreuren is. Maar ma;
gehakt wordt vallen spaander
Nu schreven ook twee studenti
in de Telegraaf of men klachU
heeft over ziekenhuizen. De;
klachten klachten kun je voo
I- iV' n aan hun en ze zoude
worden onderzocht. Ik wil daa
mee zeggen: is er dan helema
niets meer goed in het zieke
huis'» Nu afbreken is geen kun
Zelf ben ik van 25 december 19J
to 25 januari 1982 verpleegd g
weest in het Diaconcsscnhuis
Leiden Ik heb niet anders di
lof voor de doktoren, verpleger
personeel, laboranten, koks, t
werksters toe. Ik kan niet andc
zeggen dat het daar zeer bc
was.
Dus laat men niet altyd zo afw
zend oordelen
p Mm
Norrcmeerstraat i
2361 KR Warmoi
