Boekhouder Frisol laat
spoor van raadsels na
Lezers schrijven
Smaakvolle
keukens naar keuze
Het plaatsen van brieven van lezers betekent niet dat de
redactie de daarin weergegeven mening onderschrijft.
Brieven kunnen van redactiewege worden ingekort.
WOENSDAG 10 FEBRUARI 1982
Verbazingwekkend
De miljoen boeken die Toon Her
mans, begin maart binnen drie
en een halfjaar verkocht zal heb
ben, is een waanzinnige uitzon
dering, laten we het daar snel
over eens zijn. De vraag of er bij
hem sprake is van gedichtjes of
versjes, rijmpjes of cabaretlied
jes, poëzie of rijmelarij zal ik nog
proberen te beantwoorden. Maar
eerst wil ik, nu we het toch over
oplagecijfers hebben, wijzen op
een artikel dat afgelopen zondag
in The Sunday Times stond over
de „Heavyweight champions":
de verbazingwekkende, onver
wachte verkoopcijfers van vier
moeilijke, literaire boeken in En
geland., te weten „Rites of Passa
ge" van William Golding,
„Earthly Powers" van Anthony
Burgess, Midnight's Children"
van Salman Rushdie, en „The
White Hotel" van D. M. Thomas.
De Sunday Times geeft de verkoop
cijfers in Engeland en Amerika,
en onderscheidt daarbij de hard
back en de paperback-edities,
dus het gebonden boek en het poc
ketboek, zal ik maar zeggen. Van
JRites of Passage" werden 60.000
gebonden boeken in Engeland,
100.000 paperback in Engeland,
en 16.000 gebonden in Amerika
verkocht of besteld. Van „Earthly
Powers" 40.000 gebonden in En
geland, 120.000 paperback in En
geland, 60.000 gebonden in Ame
rika plus 75.000 gebonden voor
de Book of the Month Club), en
250.000 paperback in Amerika
verkocht of gedrukt.
Van Midnight's Children" 32.000
gebonden in Engeland, 45.000
paperback in Engeland, 7000 ge
bonden in Amerika en een nog
onbekend aantal in paperback.
Van „The White Hotel" tenslotte
werden er 20.000 gebonden in En
geland, 100.000 paperback in En
geland, 100.000 gebonden in
Amerika en 1 miljoen paperback
(le druk) in Amerika verkocht
c.q. gedrukt. Bovendien werden
de rechten van deze Engelse au
teurs naar respectievelijk 11,7,9
en 14 landen verkocht.
„De meeste uitgevers beschouwen
een verkoop van 5000 exempla
ren van een literaire roman van
dit soort als zeer respectabel, bij
10.000 worden de champagnefles
sen ontkurkt", schrijft de Sunday
Times. Vooral de verkoopcijfers
van Booker Prize-winnaar Rush
die wekken verbazing: 32.000 ge
bonden, voor een voorheen onbe
kende schrijver van wiens eerste
boek niet meer dan 1000 exem
plaren werden verkocht!
Zijn uitgever, Jonathan Cape,
maakte een voorzichtige eerste
druk van niet meer dan 2500 ex
emplaren (terwijl uitgeverij
Meulenhoff voor de eerstkomende
boeken van Frans Kellendonk en
Jan Siebelink toch aan eerste
drukken van 6000 tot 10.000 ex
emplaren denkt, afhankelijk van
de bestelling die van de boekhan
dels komen).
Alle vier deze boeken gooiden hoge
ogen voor de belangrijkste lite
raire prijs, de Booker Prize, in
Engeland: „Rites of Passage"
won hem in 1980, Midnight's
Children" in 1981. De verkoop
van het laatste boek begon inder
daad pas na het winnen van die
prijs „aan te trekken", maar zo
goed als je kunt zeggen dat deze
vier auteurs veel aan de Booker
Prize te danken hebben, zo kun je
ook zeggen dat de Booker Prize
veel van zijn huidige prestige
juist aan deze vier auteurs te
danken heeft, want de winnaar
van 1979 („Offshore" van Penelo
pe Fitzgerald) verkocht niet meer
dan 7000 exemplaren.
De Nederlandse oplagecijfers zijn
trouwens toch indrukwekkender
(van „Opwaaiende zomerjur
ken" van Oek de Jong werden
tussen de 100.000 en 110.000 ver
kocht, vergelijk dat eens met de
160.000 in Engeland van Booker
Prize-winnaar „Rites of Passa
ge" in 1980, en vergeet daarbij
niet de vier maal grotere bevol
king in Engeland!), ook als we
die miljoen van Toon Hermans
even buiten beschouwing laten.
Ik heb drie literaire uitgeverijen
gebeld, De Bezige Bij, de Arbei
derspers en Meulenhoff, en ze ge
vraagd of er ook in Nederland
iets te bespeuren viel van die
plotselinge Engelse hang naar
„echte literatuur".
Bij de Bezige Bij werden Wolkers,
Willem Frederik Hermans en
Kees van Kooten als vanouds erg
goed verkocht, enkele boeken van
Vestdijk blijven normaal doorlo
pen, evenals Reve's „De Avond
en", maar van een plotselinge
toename was geen sprake. Bij
Meulenhoff mag de eerstvolgende
Maarten Biesheuvel op een eerste
druk van 10.000 exemplaren re
kenen. Ethel Portnoy verkoopt
ook verrassend goed, maar om
nu te zeggen: een hausse, nee!
De Arbeiderspers zag de laatste
maanden een duidelijke trend in
de richting van een betere ver
koop van het Nederlandse literai
re boek, ten koste echter van de
vertalingen uit het buitenland.
Heel opmerkelijk zijn de hoge
verkoopcijfers van Cees Noote-
boom en Jeroen Brouwers.
Het lijkt, zei Martin Ros, alsof de
Nederlandse boeken geen alter
natieven zijn, terwijl zij zich
voor de buitenlandse boeken tot
de originele pocketedities kun
nen wenden en dqn maar op de
koop toenemen dat zij, als straf
voor deze goedkopere aanschaf,
hun hersenen wat meer moeten
pijnigen dan bij een duurdere
vertaling!
El Salvador (2)
Na lezing van uw commentaar on
der het kopje "Belangen" in het
Leidsch/Alphens Dagblad van 2
februari j.l. stel ik er prijs op en
kele kanttekeningen te maken.
U stelt voorop dat er geen excuus
is voor de gruwelijkheden waar
voor de junta in El Salvador ver
antwoordelijk is. Dan komt de
zin: "Met simpel vast te stellen
dat de gruwelijkheden in El Sal-
ADVERTENTIE
BETAAL NIET
KLAKKELOOS
TE VEEL
VRAAG DAAROM
ONZE BUSGIDS!
rDTDUBSn
Ons dichtstbijzijnde eigen
boekingskantoor
IN LEIDEN
LANGEGRACHT 3
(Digros koopcentrum)
TEL.: 071 21.69.33
(Onze adviseuse bezocht vrijwel
elk reisdoel en weet er dus véél
^varvEnuvraag^naa^
vador ontoelaatbaar zijn komt
men er helaas niet". Met de
nuancerende opmerking dat de
zaak in internationaal opzicht
complexer ligt en met verwijzing
naar de tegenstrijdigheid van de
Amerikaanse en Russische be
langen worden argumenten aan
gevoerd die de ernst van de fei
ten en de schuld van de Ameri
kanen afzwakken.
Wat ontoelaatbaar is, is ontoelaat
baar. Waar geen excuus voor is
kan ook geen berip voor worden
opgebracht. Een analyse van de
Vietnam-oorlog leert dat het aan
wenden van supergeweld en het
op grote schaal gebruiken van
chemische strijdmiddelen, waar
van gemakkelijk vast te stellen
was dat het de gehele bevolking
zou treffen, geen oplossing was
voor de aantasting van de Ameri
kaanse belangen.
Tijdens het bewind van John F.
Kennedy heeft de Sowjet-Unie
raketten geplaatst op Cuba.
Chroetsjov ging door de knieën
voor een ultimatum van Kenne
dy. Dit werkte beter dan het
steunen van een pro-Amerikaan
se junta of bijvoorbeeld het ver
woesten van Cuba. Het is boven
dien eerlijker en consequenter.
Met de tegenstrijdigheid van de be
langen valt het nogal mee, vind
ik. De leveranties van landbouw
werktuigen en graan door Ame
rika aan Rusland en de levering
van aardgas aan Europa door
Rusland, en verder de internatio
nale wapenhandel, bestendigen
in niet geringe mate de bestaan
de verhoudingen, die zonder
meer zorgelijk genoemd kunnen
worden.
W. v.d. Hoven
Withenluststraat 35
Zwammerdam
Intolerantie
Wat de heer "S" in het commentaar
onder de kop "Tegenactie" in uw
blad van 5 februari j.l. schrijft, is
toch wel een onwaarschijnlijk
slap stukje defensief geklets.
Er wordt geschreven over de veelal
linkse actiegroepen en in het bij
zonder over de ruimte die deze
actiegroepen van het gezag krij
gen. En dan wordt u ineens bang.
Waarvoor bang? Dat ook deze
Groninger werkgroep "Gezag en
vrijheid" recht heeft op toleran
tie?
Toen er destijds bekend werd ge
maakt dat actiegroepen in het ge
weer zouden komen tegen de
munitietransporten, geloof ik
niet dat u zich zo ongerust heeft
gemaakt. Toen Hitler in opkomst
was zag zijn S.A. al het belang in
van het veroveren van de macht
op straat. Dat moet worden voor
komen.
U zou het betreuren als de Gronin
ger werkgroep intolerantie zou
beantwoorden met intolerantie,
maar het oude gezegde zal u wel
bekend zijn, datje, wanneer je je
als een lam gedraagt, door de
wolven wordt opgevreten.
C. A. van Sprang
Narcissenlaan 17
Sassenheim
Aardgasnet
Wat was ik blij dat er in uw krant
een reportage stond over het gro
te probleem van het niet aange
sloten zijn op het aardgasnet en
je arm betalen aan olie en gas
flestank prijzen.
Ook in Bodegraven kennen we dat
probleem. Wij wonen ook in een
zogenaamd onrendabel gebied.
Even buiten de bebouwde kom
hebben wij onze rijwielzaak en
ons woonhuis. Wij hebben uitge
rekend hoeveel we dit jaar onge
veer kwijt zijn aan huisbrandolie
(voor verwarming) en gasflessen
(voor koken en douchen) en we
komen op 5000 gulden per jaar,
misschien nog wel meer. En dan
stoken we nog beperkt en dou
chen beperkt.
Dat is toch te gek, als er honderd
meter van ons huis wel aardgas
is. En zo kan ik u nog meer voor
beelden geven van hoe sommige
mensen voor dit probleem staan.
Hier is ook een handtekeningenac
tie gehouden en er is gepraat in
Den Haag, maar het helpt alle
maal niets. Het komt hierop
neer: wij moeten alle bezwaren
van hun kant begrijpen, maar er
is geen enkel begrip voor ons
probleem. Het enige wat er nog
gedaan kan worden is het zoveel
mogelijk in de publiciteit te
brengen, zodat ze er in Den Haag
toch iets aan gaan doen. Maar
dan wel iets waar wij wat aan
hebben.
Bedankt voor jullie reportage.
Mevr. J. van Vliet-v d. End
Zuidzijde 44
Bodegraven
ADVERTENTIE
De raadsels rond John Uylen, de voormalige hoofd
boekhouder van het internationale oliebedrijf
Frisol in Dordrecht, zijn voorlopig nog niet opge
lost. De van fraude verdachte Uylen (40 jaar), die
begin van dit jaar plotseling uit Nederland ver
dween, is de laatste weken zowel in Brazilié als in
Frankrijk gesignaleerd.
Inmiddels gaat het onderzoek door de Rijksaccoun
tantsdienst (RAD) in de boeken van Frisol onver
droten voort. De RAD probeert vast te stellen in
welke mate Uylen de staat via belastingfraude
heeft gedupeerd. Op dit moment wordt gesproken
over een bedrag van ongeveer 30 miljoen gulden.
Volgens woordvoerder J.F. Heijdemann van de recherche in Dor
drecht is duidelijk geworden dat Frisol te weinig omzetbelasting
heeft betaald terwijl er ook geknoeid is met de btw.
Heijdemann:"Hoe de zaken precies in elkaar steken is voor ons op
dit moment moeilijk na te gaan. Het is nu nog een zuiver belas
tingtechnische zaak. Het onderzoek van de Rijksaccountants
dienst is nog niet afgerond. Er bestaat nog geen volledig over
zicht".
Naar verwachting zal de RAD zeker nog enkele weken nodig heb
ben om alle gegevens op een rijtje te zetten. Het onderzoek
wordt bemoeilijkt door de ingewikkelde constructie van Frisol
die tientallen werkmaatschappijen omvat. Mr. A.C.M. Welschen,
officier van justitie in Dordrecht, deelde dezer dagen mee dat in
afwachting van de uitslag van het RAD-onderzoek er (nog) geen
vervolging zal worden ingesteld tegen Uylen of de Frisoldirec-
tie.
Uylen blijft voorlopig dus nog op vrije voeten maar of dat lang zal
duren is de vraag want ook de Franse recherche koestert ver
denkingen jegens de Nederlander. Hij zou betrokken zijn bij een
deviezensmokkel waarmee een bedrag van ongeveer 100 mil
joen gulden gemoeid is.
Het v
brief aan de Frisoldirectie
melding maakte van fraudu
leuze handelingen. Hij was
kennelijk bevreesd voor het
periodiek onderzoek dat de
RAD op 8 januari startte.
Enkele dagen voordat de RAD
met z'n activiteiten begon
meldde hij zich ziek en ver
dween.
Heijdemann van de Dordtse re
cherche daarover: "Uylen
was een slimme vogel. Hij is
er lange tijd in geslaagd uit
handen van controlerende
ambtenaren te blijven. Zoiets
lukt ook beter bij grotere
concerns als Frisol dan bij
kleinere bedrijven. Kleine
bedrijven zijn overzichtelij
ker, krijgen geregeld contro
le. Grotere concerns krijgen
ongeveer één keer in de drie
vier jaar controle door gespe-
cialeerde accountants van de
RAD die samen met de men
sen van het bedrijf alles
doornemen".
"Het onderzoek van de RAD
was gepland en aangekon
digd. Toen Uylen daar eind
december van hoorde voelde
hij waarschijnlijk dat de zaak
spaak zou gaan lopen. Ver
volgens heeft hij aan zijn
stutten getrokken".
Onduidelijk
De rol van de Frisoldirectie is
overigens ook niet duidelijk.
Het duurde ruim twee weken
i zijn Franse ex-vriendin Danielle Poveda op de tribune bij DS'79 in Dor-
(Foto Rlnl Boon)
voordat men met de eerder
vermelde brief van Uylen
naar de recherche stapte.
President-directeur Nico de
Vries, bekend als financieel
'weldoener' van de voetbal
vereniging DS'79 in Dor
drecht, deelde toen mee dat
een eerste intern onderzoek
had aangetoond dat Uylen
geen geld van Frisol had ont
vreemd en dat hij geen gel
den op eigen rekening of op
rekening van derden had la
ten overschrijven. Er zou wel
iets mis zijn met belastinggel
den.
Naar nu blijkt heeft Uylen met
de fraude gaten gedicht in de
boekhouding die waren ont
staan door speculaties die hij
op de geldmarkt verrichtte.
Het is nog onduidelijk in hoe
verre Uylen volmacht had
van Frisol om met geld van
de onderneming te specule-
Recherche-woordvoerder Heij
demann: "Er zijn voor ons op
dit moment geen aanwijzin
gen dat de Frisoltop wist van
de handelingen van Uylen, al
zijn bepaalde strafbare feiten
van die kant niet uitgesloten.
Maar op verzoek van de
Rijksaccountantsdienst zijn
wij momenteel terughou
dend. De RAD verricht een
onderzoek, Frisol-werkne-
mers verlenen daaraan hun
medewerking en het zou on
juist zijn daar tussendoor te
fietsen door ook allerlei men
sen van Frisol te horen. Wij
willen het onderzoek van het
RAD niet doorkruisen".
"Als de RAD belastingfraude
kan aantonen dan wordt de
FIOD, de Fiscale Inlichtin
gen en Opsporingsdienst in
geschakeld. Dat gaat buiten
ons om. Maar als Uylen ook
verduisteringen heeft ge
pleegd, dan wordt het een
zaak voor de recherche. Nog
maals, dat laatste is nog niet
aangetoond. De hele zaak zit
juridisch erg ingewikkeld in
elkaar. Met justitie is er gere
geld overleg hoe te handelen.
Wij wachten op dit moment
af, gaan wel na wat Uylen
buiten Frisol om heeft ge
daan. Maar verder doen we er
niet veel aan. Wij hebben ge
duld. Het is wel duidelijk dat
Uylen over veel geld beschikt
en waarschijnlijk nóg be
schikt. Maar misschien is dat
geld afkomstig van zijn voor
malige Franse vriendin".
Vriendin
Die ex-vriendin, Daniele Pove
da, met wie Uylen drie jaar
was verloofd en met wie hij
eind vorig jaar een afscheids-
reis maakte naar Brazilië, zal
zeker geen klacht indienen.
Ach, het is maar geld, liet de
Francaise vorige week weten.
Ze voegde er aan toe dat het
haar allemaal koud liet dat
Uylen mogelijk een gedeelte
van haar geld had verduis
terd.
Hoe de verhouding tussen Uy
len en Poveda momenteel
ook is, volgens de Franse re
cherche hebben ze vorige
Varia
maand nog geregeld in el-
kaars gezelschap vertoefd.
De Franse recherche is met
name geïnteresseerd op wel
ke wijze 'madame Poveda'
aan haar fortuin is gekomen.
Gouden sieraden en een uit
gebreide garderobe (dit alles
ter waarde van ruim een half
miljoen gulden) heeft zij naar
eigen zeggen ten geschenke
gekregen van Uylen.
Een woordvoerder van de
Franse recherche in Pau ver
telde onlangs aan journalis
ten dat men Uylen ervan ver
denkt connecties te onder
houden met de Franse onder
wereld. Er zou sprake zijn
van een omvangrijke devie
zensmokkel. De woordvoer
der: "Alles wijst op georgani
seerde misdaad".
Waar Uylen op het ogenblik
uithangt is niet bekend. Hij is
in de laatste week van januari
voor het laatst gesignaleerd
op Schiphol waar hij het
vliegtuig nam naar Rio de Ja
neiro m Brazilië. De Franse
recherche verwacht hem ove
rigens binnenkort wel weer
terug in Frankrijk (misschien
is hij er al) om zijn vermogen,
waar de onderwereld op
'jaagt', in veiligheid te bren
gen.
Zoals eerder vermeld stelt de
Nederlandse recherche zich
(nog) terughoudend op.
Woordvoerder Heijdeman-
n:"Er is geen verzoek om op
sporing en aanhouding op de
telex gezet. Daar is ook nog
geen reden voor. Wij hebben
nog geen strafbaar feit kun
nen aanwijzen en daarom is
er ook nog geen gerechtelijk
vooronderzoek begonnen".
Huiszoeking
Een huiszoeking bij Uylen
heeft kennelijk ook geen be
lastende feiten aan het licht
kunnen brengen. Heijde
mann wil overigens het ge
rucht bevestigen noch ont
kennen dat er aantekeningen
zouden zijn gevonden waarin
Uylen nauwkeurig beschrijft
hoe hij heeft gefraudeerd.
"Over wat er in zijn huis is ge
vonden kan ik mij niet uitla
ten. Ik bevestig in elk geval
niet dat er aantekeningen zijn
gevonden, maar het zou best
kunnen".
Uylen, die inmiddels door Fri
sol is ontslagen, heeft in een
eerdere baan eveneens frau
de gepleegd. Hij was toen als
boekhouder in dienst bij een
automobielbedrijf. Het ging
destijds om een fraudebe
drag van 50.000 gulden. In
zijn woning werden toen pa
pieren gevonden waarop hij
nauwgezet had genoteerd
hoe hij verdwenen gelden
van autoverkopen verant
woordde.
Heijdemann: "Daar heeft hij
natuurlijk wel van geleerd.
Zo slim is-ie wel. Als hij straf
bare handelingen heeft ge
pleegd zal het met meevallen
om dat te bewijzen. Hij wordt
door velen beschouwd als
een financieel genie. Bij Fri
sol heeft hij haarfijn gebruik
gemaakt van de geboden mo
gelijkheden".
ICOATHMBU
Hoge Rijndijk 25, 2313 KG Leiden
Tel. 071-141741
In de showrooms bij Ico/Athibu
de keuken van üw keuze.
Toegespitst op uw wensen
presenteren wij hier vele klasse-keukens
die even funktioneel als smaakvol zijn
ingericht. Kompleet met inbouw-
en tegels voor
Ook voor uw specifieke wensen
staan wij klaar om in ons verkoop
centrum uw keuken-op-maat te
ontwerpen die ook qua pnjs voldoet
uw budget
Showrooms geopend:
dinsdag t/m vnjdag 9 5 uur,
donderdagavond 7 - 9 uur,
sitardaq A30* 30trar oina
afspraak ook 's avonds.
