T ouwtrekken om
aardgaswinsten
Omstreden erfenis van
minister Van Aardenne
J-
LEZERS SCHRIJVEN
Het gemiddelde verkoopcijfer van
een goed geschreven, door de kri
tiek aangeprezen debuut van een
overigens nog onbekende Ameri
kaanse schrijver bedraagt vol
gens een artikel in Time van een
aantal jaren geleden ongeveer
3500.
In Nederland drukken de uitgeve
rijen van boeken van debuteren
de schrijvers voorzichtigheids
halve niet meer dan 2000 tot 3500
exemplaren, waarvan er in het
eerste jaar vaak niet meer dan
600 verkocht worden, het volgen
de jaar nog eens 400. en wat er
dan overblijft gaat naar De Sleg-
Ik geef het maar even globaal weer,
de ene schrijver verkoopt opeens
veel meer en heeft aan 25 druk
ken nauwelijks genoeg Op
waaiende zomerjurken' van Oek
de Jong is aan zijn 25e druk toe,
'In de bovenkooi' van J. M. A.
Biesheuvel aan zijn 14e druk!),
de andere mag blij zijn als er 500
exemplaren van zijn boek wor
den verkocht.
Maar nu Toon Hermans! Die had
natuurlijk al enige naambekend
heid voordat hij ging publiceren,
maar als auteur debuteerde hij
toch pas op 18 november 1978 met
'Liggen in 't gras'. Geen proza,
maar gedichtjes, versjes als u
wilt, rijmpjes voor mijn part, een
genre dat bij de kopers over het
algemeen minder hoge ogen gooit
dan proza.
Er zijn grote uitzonderingen Ber-
tus Aafjes in het verleden, Neeltje
Maria Min en Nel Benschop in
het heden), maar over het alge
meen kun je rustig stellen dat ge
dichtjes minder hard lopen dan
romans en novellen.
Behalve bij Toon. 'Liggen in 't gras'
haalde in recordtijd een oplage
van over de 300.000 exemplaren,
en van zijn laatste boek, 'Ik heb
het leven lief, zijn in drie maan
den tijd meer dan 200.000 exem
plaren de deur uitgegaan. Dat
zijn er 2222 per dag! Of eigenlijk
nog meer, want op zondag zijn de
boekwinkels dicht, dat scheelt
gauw 13 verkoopdagen, 200.000
gedeeld door 77 is 2597, dus zeg
maar dat er van 'Ik heb het leven
lief gedurende drie maanden ge
middeld 2600 exemplaren zijn
verkocht. PER DAG!
Menige romancier prijst zich ge
lukkig als hij überhaupt zoveel
exemplaren van zijn boek ver
koopt, in twee jaar, terwijl 2600
verkochte exemplaren voor een
dichtbundel een flink succes is.
Er zijn maar weinig dichters die
dat halen!
Nu is 'Ik heb het leven lief geen
bundel met versjes, maar een
mengvorm van stukjes proza, te
keningen en versjes die blijkbaar
goed aanslaat bij het publiek,
dat bezig is de clown Toon Her
mans in zijn voorstellingsvermo
gen te vervangen door de schrij
ver Toon Hermans. Want wat
verwacht zijn uitgever Elsevier
begin of half maart van dit jaar?
Dat dan het miljoenste exemplaar
van Tocms boeken zal worden
verkocht. Is dat een wereldre
cord? Nee, dat nu ook weer niet.
Laat ik als tegenvoorbeeld de
Franse dichter Jacques Prévert
nemen, wiens gedichten door
Yves Montand ('Les feuilles mor-
tes', 'Barbara') beroemd zijn ge
maakt als chansons. Van Pré-
verts dichtbundel 'Paroles' wa
ren vijf jaar geleden 1.382.800
verkocht, van 'Spectacle' 566.800
en van 'La Pluie et le beau temps'
499.500.
Dat is nog even andere koek (autre
gateau) zult u zeggen, maar u
moet daarbij wel bedenken dat
Frankrijk en Wallonië samen
ruim vier maal zoveel potentiële
lezers hebben, en dat het Franse
taalgebied, met Canada en Afri
ka en Zwitserland mee, toch mi
nimaal vijf keer zo groot is.
en we dat getal van de meest ver
kochte dichtbundel van Prévert.
1.382.800, door 5, dan blijft er
276.560 ouer, wat minder is dan
de 300.000 die er van 'Liggen in 't
gras' werden verkocht Boven
dien (en dat doet voor Prévert de
deur dicht) verscheen 'Paroles' al
in 1945, over die reuzenverkoop
is dus ruim 30 jaar gedaan, tegen
ruim drie jaar over de verkoop
van 'Liggen in 't gras'! Tien
maal korter!
We hebben dus wel degelijk met een
ongekend fenomeen te maken,
dat waarschijnlijk ook in het
buitenland zijn weerga nief kent.'
Ik hou me althans aanbevolen
voor vergelijkbare verkoopsuc
cessen van buitenlandse dichters
e.g. versjesmakers!
DIE miljoen exemplaren die half
maart verkocht zullen zijn van
respectievelijk 'Liggen in gras',
'Fluiten naar de overkant', 'Alles
is heimwee', 'Waar ben je', 'Clow
nerietjes' en 'Ik heb het leven lief,
betekenen dat er gedurende ruim
drie jaar iedere dag bijna 1000
exemplaren van de boeken van
Toon Herman verkocht zijn, te
beginnen bij 18 november 1978.
Rekent u maar even met me mee
Van 18 november 1978 tot zeg 18
maart 1982 is 1216 dagen Dat ge
deeld op 1.000.000 is 822 Maar 's
zondags zijn de boekwinkels ge
sloten, dat scheelt 173 verkoopda
gen, waardoor het gemiddelde op
977 per dag komt! Daar moet van
te leven zijn...
-L
Varia
DINSDAG 9 FEBRUARI 1982
Door
Ton van Brussel
Op het ministerie van
economische zaken
wordt op het ogen
blik de laatste hand
gelegd aan het zg.
"Shell/Esso-dossier".
Een pak met cijfers
i over de veelbespro
ken aardgaswinsten
van de twee olie
maatschappijen.
Shell en Esso nemen
samen deel in de Ne
derlandse Aardolie
Maatschappij (NAM),
die het exclusieve
recht bezit op de win
ning van aardgas in
Nederland. Veruit
het grootste deel van
de aardgasbaten
vloeit in de staats
kas, maar het restant
dat ter beschikking
komt van de maat
schappijen liegt er
niet om. Volgens een
prognose van Ter-
louws voorganger,
Van Aardenne gaat
het in de periode
1980-1984 om een to
tale winst van 7,7
miljard.
De winsten op het
aardgas zijn in be
langrijke mate af
hankelijk van de
olieprijs, waarmee
de prijs van aardgas
gelijke tred houdt.
Zo zijn in 1971 en
1974 tussen regering
en oliemaatschappij
en afspraken ge
maakt over het "afro
men" van extra gas-
winsten als gevolg
van gestegen oliepij-
zen.
In 1980 haalde minister
Van Aardenne van
economische zaken
zich de toorn van de
toenmalige oppositie
(PvdA, D'66 en klein
links) op de hals door
inmiddels veelbe
sproken "gentle
men's agreement"
werd tussen de be
trokkenen overeen
gekomen dat de olie
maatschappijen hun
winsten op het Ne
derlandse aardgas
ten gunste van Ne
derland zouden in
vesteren.
de toen opgetreden Inmiddels, anderhalf
extra winsten niet jaar later, is de twij-
langer weg te belas
ten, maar geheel ter
beschikking te laten
van Shell en Esso.
Aan de hand van een
fel over de bestedin
gen ten gunste van
Nederland wijdver
breid. In het parle
ment werd een motie
aangenomen van de
leden Wóltgens
(PvdA) en Engwirda
(D'66). waarin van
minister Terlouw
werd geëist dat hij
vóór 1 februari van
dit jaar opening van
zaken zou geven over
de effecten van de
overeenkomst met de
maatschappijen. Ter
louw kreeg dat werk
niet op tijd klaar.
Verwacht wordt dat
zijn dossier de Twee
de Kamer deze
maand zal bereiken.
Verrassend zal de
strekking van Ter-
louws papierwinkel
nauwelijks kunnen
zijn. In kringen van
de regeringspartijen
PvdA en D'66 is men
er zeker van dat de
afspraken van Van
Aardenne in de prak
tijk weinig hebben
opgeleverd. Dat bete
kent dat de strijd om
een hernieuwde afro
mingsoperatie bin
nenkort opnieuw zal
losbarsten.
De Groningse econoom
Hugo van der Laan
en de Leidse fiscaal-
jurist Willem Ver
meend hebben zich
los van elkaar ver
diept in de problema
tiek van de bestedin
gen van de aargas-
winsten. Bijgaand
hun bevindingen.
Willem Vermeendverwarring...
Hoe groot zijn de aardgas winsten van Esso en Shell
en welke rol spelen ze voor het niveau van de inves
teringen van de beide maatschappijen in Neder
land?
Daar komt de vraag op neer die de Groningse eco
noom drs. Hugo van der Laan zich stelde in zijn
onlangs afgeronde onderzoek "Aardgasbaten, ka
pitaalexport en industriële ontwikkeling".
Zijn bevindingen leveren een
belangwekkende bijdrage
aan de sinds jaar en dag le
vendige discussie over de
aardgasbaten van de twee
multinationals. Een discussie
die vorig jaar in verkiezings
tijd weer nieuwe impulsen
kreeg door de vele beloften,
die het gehoor tijdens spreek
beurten van progressieve ka
merleden kreeg voorgehou
den. Vertegenwoordigers van
de kleine linkse partijen en
de PvdA spraken destijds
met nauwelijks verholen ver
ontwaardiging van de "boter
zachte" afspraken, die de
oliemaatschappijen tot niets
verplichten en die door een
nieuwe regering op de hel
ling gezet moesten worden.
Bedoeld werd het "gentlemen's
agreement" dat minister Van
Aardenne van economische
zaken in 1980 met de olie
maatschappijen sloot. Uit
gangspunt van de afspraak
was dat de winsten ten gun
ste van de Nederlandse eco
nomie zouden worden aange
wend, door investeringen in
Nederland of door investerin
gen ten behoeve van de Ne
derlandse energievoorzie
ning.
Afroming
Van Aardenne berekende dat
het in de periode 1980-1984
zou gaan om een bedrag van
7,7 miljard per maatschappij
Van dat bedrag zou 2 miljard
het effect zijn van de geste
gen olieprijzen en, gezien het
verleden, in aanmerking ko
men voor "afroming" door de
staat. De minister zag daar
echter vanaf, omdat hij vrees
de dat het wegbelasten het
niveau van de investeringen
van Shell en Esso nadelig zou
bêinvloeden.
Shell en Esso kwamen daarop
met een lijst van investe
ringsprojecten. Shell somde
voor 7 miljard nieuwe plan
nen op en Esso kwam met
een bedrag van 6,9 miljard op
de proppen. In dat bedrag
van Esso was een kolenwin-
ningsproject in Columbia be
trokken (kosten 1,2 miljard).
Geen investering in Neder
land, maar wel één die zou
kunnen worden uitgelegd als
de door Van Aardenne be
doelde "investering ten be
hoeve van de Nederlandse
energievoorziening".
Shell en Esso, zo schrijft Van
der Laan, leken zich daarmee
redelijk aan hun afspraak te
houden. Immers de totale
winst bedroeg 15,4 miljard;
de directe investeringen be
liepen 12,7 miljard (na aftrek
van het Columbia-project).
Praktijk
Maar de praktijk leert volgens
Van der Laan anders.
Shell en Esso maken in Ne
derland niet alleen winst op
aardgas, maar ook op andere
projecten. Investeringskapi
taal komt daarom niet alleen
uit de aardgasopbrengst.
elk bedrijf financiert nieuwe
investeringen voor een deel
uit de jaarlijkse afschrijvin
gen op bestaande kapitaal
goederen (machines e.d.). Dat
geldt ook voor de oliemaat
schappijen.
de investeringen van de
maatschappijen komen in
aanmerking voor een basis-
premie in het kader van de
wet investeringsrekening
(wir), aangevuld met extra
subsidies in het kader van re
gionale- energie- en milieu
toeslagen.
Van der Laan gaat ervan uit dat
de afschrijving 10% van de
kosten van een investering
oplevert en dat via de wir-re-
geling nog eens 15 binnen
gehaald kan worden. Met an
dere woorden: is 7 miljard
aardgaswinst beschikbaar en
wordt dat bedrag volledig be
nut, dan kan in de praktijk
door wir-premies en afschrij
vingen een investering wor
den gerealiseerd van een
kwart meer (8,75 miljard).
Noodzakelijke
Met die gegevens in het achter
hoofd bekeek Van der Laan
het investeringsgedrag van
Shell en Esso en dat leverde
het volgende beeld op.
Geen van de projecten op de
lijst van de oliemaatschappij
en is in 1980 of 1981 van de
grond gekomen. Dat bete
kent dat de termijn van 1980-
1984, vervangen moet wor
den door de periode 1982-
1986.
Worden de investeringen uit
de periode 1976-1981 opge
teld bij de voornemens voor
de periode 1982-1986, dan is
met al die projecten niet
meer dan de helft gemoeid
van wat aan winst (uit aard
gas en andere projecten) be
schikbaar is.
schappijen rendabele en in
de meeste gevallen noodza
kelijke investeringen betref
fen, die ook zonder de gas-
winsten gedaan zouden zijn.
Gevolg is volgens hem een
grote vlucht van winst 3 4
miljard per jaar) naar het bui
tenland. En het is niet alleen
dat geld dat Nederland mist,
maar uiteraard ook de posi
tieve effecten die besteding
in Nederland voor de binnen
landse economie opleveren.
FNV
In de vrijdag verschenen "Vak
bondskrant", het huisorgaan
van de FNV komt de Leidse
fiscaal-jurist Willem Ver
meend tot min of meer de
zelfde conclusies. Vermeend
is adviseur van de PvdA en
werkt aan een promotie over
de effecten van de wet inves
teringsrekening. Hoewel ook
hij signaleert dat de oliemaat
schappijen hun winsten uit
Nederland exporteren, is hij
het niet in alle opzichten met
zijn collega-onderzoeker uit
Groningen eens.
"Van der Laan heeft voor een
deel met oude cijfers ge
werkt" aldus Vermeend tij
dens een gesprek op zijn kan
toor in het gebouw van de
Leidse Juridische Faculteit.
"In de miljoenennota 1982 is
al voorspeld dat de aardgas
baten dit jaar minder groot
zouden zijn. Die verminde
ring heeft Van der Laan niet
berekend. Bovendien heeft
hij in zijn theorie over finan
ciering van investeringen uit
de opbrengst van afschrijvin
gen te weinig rekening ge
houden met het simpele feit
dat een machine tien jaar ge
leden goedkoper was dan een
machine nu. Maar zijn con
clusies zijn in zijn algemeen
heid juist".
"Het verbaast mij ook helemaal
niet. Die aardgaswinsten zijn
ontzettend hoog en maat
schappijen als Shell investe
ren niet zo maar uit de losse
pols. Elke gulden die wordt
uitgegeven, daar is het rende
ment van berekend. Rende
ment is een absolute voor
waarde. En op een gegeven
moment zijn Shell en Esso
dan in Nederland uitgepraat.
Ze hebben prachtige dingen
gedaan in Moerdijk en Rijn
mond, maar dat is dan af en
dan gaan ze over de grens kij
ken. Wil je toch dat die winst
in Nederland wordt besteed
dan moetje wel afromen. Het
is ook voor Nederland niet
goed om miljard na miljard in
energie-industrie te pompen.
Dat is een veel te krappe ba
sis voor economisch herstel".
Vermeend kan met andere
woorden wel begrip op bren
gen voor de houding van de
maatschappijen. Veel moei
lijker heeft hij met de afspa-
ken van Van Aardenne. "Er is
geen sanctie gesteld, er is
geen rekening gehouden met
meer- of minderopbrengsten
en de afspraak loopt tot 1984.
Van Aardenne had beter kun
nen weten. De problemen
van vandaag waren te voor
zien en zijn ook door de op
positie voorzien".
Nationalisering
Net als Van der Laan wil Ver
meend terug naar het oude
principe van de afroming. In
de door Van der Laan gesug
gereerde nationalisering ziet
hij voor de praktijk niet veel:
"Principieel is er alles voor te
zeggen. In de meeste landen
is de energiewinning in han
den van de staat. Maar dan
zijn er toch altijd weer olie
maatschappijen bij betrok
ken, omdat de staat zelf de
kennis van zaken niet heeft.
Die oliemaatschappijen krij
gen dan een vergoeding voor
hun aandeel. Het uiteindelijk
financieel resultaat blijft het
zelfde, als je tenminste extra
winsten afroomt".
Tenslotte: het onderzoek van
Van der Laan leidt tot de con
clusie dat 1980 en 1981 voor
de besteding van de winsten
verloren jaren zijn geweest.
De voorbereidinè van een
wet kost ook weer tijd. De
overheid lijkt hoe dan ook
aan het kortste eind te trek
ken.
Vermeend is daar optimisti
scher over: "Dat hoeft niet.
De wet kan met terugwer
kende kracht worden inge
voerd. Dan blijft de schade
beperkt".
Het plaatsen van brieven van lezers betekent niet dat de
redactie de daarin weergegeven mening onderschrijft.
Brieven kunnén van redactiewege worden ingekort.
Kansarmen
Met stijgende vetbazing las ik zit
tend in de trein van Amsterdam
naar Breda een artikeltje dat een
reactie zou zijn op een interview
dat kort daarvoor in de kraht had
gestaan.
Maatschappelijk werk voor kan
sarmen en minder bedeelden. En
daarvoor was dan opgericht een
afdeling bij de G.S.D. die hulp
zou bieden aan die mensen die
bij een andere instelling voor
maatschappelijk werk niet meer
geholpen zouden kunnen wor
den.
Loffelijk initiatief
De heer Maat van de gemeenteraad
vraagt zich nu af of de afdeling
zich inderdaad wel richt op kan
sarmen. De heer Maat vraagt zich
af of therapie aan kansarmen wel
is besteed, of groepstherapie aan
kansarmen überhaupt ten goede
kan komen, of het geld daarmee
goed is besteed, en zelfs of deze
kansarmen wel willen en zullen
komen.
Hoe verzint mijnheer Maat het! Ik
veronderstel, dat lijkt mij ook
heel erg voor de hand liggen^dat
als zo n afdeling tot zo'n beslis
sing komt, zij méér dan één re
den zal hebben gehad om tot het
verlenen van hulp in deze vorm
en aan deze specifieke groep van
mensen, te komen. Uiteindelijk
is een directie van een Sociale
Dienst ook geen onmondig kind.
Ik denk dat ze heus wel weten wat
ze doen en uiteindelijk beogen
zij het welzijn van mensen die
zich vrijwillig tot hen wenden en
gebeurt alles in het kader van de
plannen die gemaakt waren, zo
blijkt uit het interview. Dus: het
geld wordt goed besteed.
Immers - gelijke kansen voor ie-
dereeen, is dét niet wat in het
vaandel van het PvdA-program-
ma staat? Kennelijk wordt de
heer Maat niet gehinderd door
een dosis gezond verstand.
Denkt hij dat mensen die in zijn
ogen kansarm zijn, géén gevoel
hebben, géén andere problemen
hebben dan alleen maar geldpro
blemen, géén behoefte hebben,
om als zjj in problemen zitten,
daar verandering in te brengen?
Denkt de heer Maat dat voelen al
léén is voorbestemd aan mensen
die zich sociaal en maatschappe
lijk - (leesgeld hebben) - een
plaats hebben verworven?
Denkt de heer Maat dat therapie er
alléén is voor een select groepje
intellectuelen? Rekent de heer
Maat zichzelf tot deze laatste ca
tegorie?
Nou, mijnheer Maat. dan zou ik
maar eens in therapie gaan, als
het even kan groepstherapie. U
zou nog héél veel kunnen leren.
U wordt een "kans" geboden!
Ik ben maatschappelijk werkster,
verbonden aan een L.O.M.-
School en aan een M.O.B., en ik
heb jarenlange ervaring. Mijn
heer Maat, neemt u van mij aan
dat therapie voor uw kansarmen
écht is besteed, ze hebben écht
gevoel en werken doorgaans har
der, gerichter én intensiever aan
hun problemen dan de "sociaal
betere milieus".
Mijn ervaring is ook dat voelen ei
gen is aan élle mensen, maar dat
sommigen, terwille van wat dan
ook (carrière bijvoorbeeld), het
voelen op een zijspoor hebben
gezet, soms zelfs op nul.
Betreurenswaardig, triest, maar
écht waar. Die mensen kennen
vaak alleen nog maar een botte
bijl en hanteren die dan voor an
dere mensen, zoals u mijnheer
Maat de bijl zet in de gevoelens
van mensen die iets willen doen
aan hun eigen situatie en waar
voor die groepstherapie bij de af
deling maatschappelijk werk
van de Gemeentelijke Sociale
dienst, is bedoeld.
Ik vind het prijzenswaardig dat die
beide heren van voornoemde
dienst daar tijd en energie in wil
len steken, en ik wens de heren
Buiks en Uitenhout veel succes.
En u mijnheer Maat, en met u
mevrouw Fallaux, wens ik toe.
dat u als nota bene PvdA-leden.
inzicht én begrip zult krygen en
het vermogen tot nadenken.
Ik zou bijna willen zeggen ik \yens
u bóvenal gevoel.
B. Feddema,
Juliana laan 11.
Breda
El Salvador
Ik vraag me werkelijk af ot de Ver
enigde Staten eerst El Salvador
tot een proefgebied voor de neu
tronenbom moeten maken, voor
dat er sprake zal zijn van een on
voorwaardelijke veroordeling in
het hoofdredactionele commen
taar van het Leidsch/Alphens
Dagblad.
Ondanks diverse kanttekeningen
wordt er m.i. in het commentaar
van 2 februari j.l. toch wel veel
begrip getoond voor de plannen
van de Amerikaanse regering om
nog eens 140 miljoen gulden mi
litaire hulp te verstrekken aan de
junta van El Salvador. En dat is
niet terecht.
De Verenigde Staten en de Salva-
doriaanse junta mogen van onze
kant geen 'begrip' meer onder
vinden. Een willekeurige slach
ting onder de burgerbevolking -
30.000 40.000 mensen vermoord
in de afgelopen 2 jaar, vaak na
martelingen - uitgevoerd door
het Salvadoriaanse leger met fi
nanciële, materiële en personele
steun van de Verenigde Staten
dient onvoorwaardelijk en
scherp veroordeeld te worden.
Uiteraard zijn de V.S. bezig hun
belangen in Midden-Amerika te
verdedigen: ten koste van de be
volking van die landen. Het is
onjuist dit te betrekken op de af
scheiding van de invloedssferen
tussen de V.S. en de Sowjet-
Unie. De pogingen om Nicara
guaanse, Cubaanse en Russische
wapenleveranties aan het Salva
doriaanse verzet te 'bewijzen'
zijn belachelijk geworden door
de al te opzichtige vervalsing van
de feiten door de Amerikaanse
regering.
Er is geen Oost-West confrontatie
in El Salvador. In El Salvador en
in Guatemala vecht de bevolking
tegen een al eeuwen durende on
derdrukking. De guerrilla-strijd
heeft de steun van zeer brede la
gen van de bevolking, en kan -
zoals in Nicaragua - ook alleen
slagen bij de gratie van die brede
steun.
Door een steeds agressievere eco
nomische en diplomatieke boy
cot van Nicaragua trachten de
V.S. dit land nu in het Russische
kamp te drijven, zoals dat 20 jaar
geleden met Cuba is gebeurd. En
opnieuw wordt hiermee de wens
van deze volkeren om een eigen,
onafhankelijke koers te varen ge
torpedeerd.
Begrip voor de Amerikaanse
"strijd tegen de uitbreiding van
de invloedssfeer van de Sowjet-
Unie" is dan ook volstrekt ten
onrechte en berust op een foutie
ve voorstelling van zaken.
C.T.M. Vertegaal
Rijnsburgerweg 18
Leiden
Polen
Met verontwaardiging heb ik ver
nomen dat er maar zo weinig be
langstelling was voor de Polen-
demonstratie van afgelopen za
terdag 30 januari. Waar was o.a.
het IKV en de rest van de vier
honderdduizend van enkele we
ken terug, die zo nodig moesten
demonstreren tegen de kernbe
wapening? Wat op zich zelf geen
slechte zaak was. Maar wel met
een anti-Amerikaans tintje niet
waar? Nu durfde men waar
schijnlijk niet omdat het een an
ti-Russisch tintje had.
Laten we toch verstandig zijn en
vaststellen dat men beter met het
Amerikaanse sop overgoten kan
worden dan met het Russische
bloed. Want dat de wijzen uit het
oosten komen, dat was maar één
keer en wel vlak na Christus ge
boorte, maar nu is het alleen
maar ellende wat daar vandaan
komt. Dus graag geen eenzijdige
demonstraties meer.
G. Knotter
Gerrit Doustraat 9
Leiden
