VS stappen niet
op zonder Europa
C
'Polisario bestaat niet voor ons'
Belgische regering niet gevoelig voor staking
Franse regering paait ondernemers
Pools bewind wil over
vakbond discussiëren
Marokko weigert gesprek:
Reagan wil
hervatting
produktie
chemisch
wapentuig
Verdeeldheid over tactiek 9Madrid9
Verzetsleider Iran
bij aanslag gedood
Moebarak sprak ook
in Bonn over
Palestijnse kwestie
Weekblad
sjoemelde
met
Reagan
DINSDAG 9 FEBRUARI 1982
WARSCHAU (Reuter) - De Poolse
autoriteiten hebben gisteren op
geroepen tot een openbare dis
cussie over een mogelijke her
vatting van de vakbondsactivi
teit. Bij de afkondiging van de
noodtoestand, acht weken gele
den, schortte het militaire be
wind van generaal Jaruzelski alle
activiteit op van het vrije vakver
bond Solidariteit en andere vak
bonden.
Het ligt in de bedoeling van de
Poolse autoriteiten dat de dis
cussie zal worden gevoerd op ba
sis van een rapport dat in op
dracht van de regering wordt op
gesteld door een commissie on
der leiding van vice-premier
Mieczuslaw Rakowski. De publi-
katie van het rapport wordt later
deze maand verwacht. De op
roep tot de openbare discussie
was vervat in een regerings
verklaring, die gisteren in de
Poolse dagbladen verscheen.
Het rapport van de commissie Ra
kowski zal handelen over de
"voorwaarden tot de wederge
boorte van de vakbeweging in
Polen". De opschorting van alle
vakbondsactiviteit die 13 decem
ber bij de militaire machtsover
name werd afgekondigd, trof alle
Buitenland
officiële vakbonden (of wat daar
nog van over was) en Solidariteit.
Sindsdien is door leidende par
tijfunctionarissen openlijk gedis
cussieerd over de toekomst van
de vakbonden, en met name van
Solidariteit. Dit werd door de au
toriteiten fel aangevallen wegens
zijn vermeende samenwerking
met krachten die zich de omver
werping van het communisti
sche bewind in Rolen ten doel
zouden hebben gesteld. Gene
raal Jaruzelski heeft er inmid
dels op gezinspeeld dat Solidari
teit kan terugkeren, maar met
beperkte bevoegdheden. Het
vakverbond zou zich niet meer
bezig mogen houden met politie
ke kwesties. Het zou zich dienen
Na een onderbreking van meer dan
twee maanden zijn gisteren ten
slotte ook de belangrijkste uni
versiteiten in Polen weer begon
nen. By de afkondiging van de
staat van beleg werden alle insti
tuten voor hoger onderwijs ge
sloten en vervolgend een voor
een heropend.
De 12.000 studenten aan de univer
siteit van Warschau begonnen
gisteren met speciale colleges,
waarin ze op de hoogte werden
gebracht van de beperkingen die
krachtens de noodtoestand voor
de universiteiten gelden. De lei
ding van de universiteiten berust
nu alleen bij de rector. De senaat
heeft onder de huidige omstan
digheden slechts een adviseren
de functie. De rectoren van de
meeste hogescholen zijn niet ver
vangen.
De Poolse studenten stonden als
radicaal bekend. Daarom heeft
het waarschijnlijk zo lang ge
duurd voor de grootste universi
teiten heropend werden.
De Poolse autoriteiten overwegen
het buitenland te laten investe
ren in zijn industrie, zo heeft ra-
dio-Warschau laten weten. Vol
gens de Poolse minister van bui
tenlandse handel, Tadeusz Nes-
torotwitz, bereidt de regering
een decreet voor om buitenlands
kapitaal te laten deelnemen in
Poolse bedrijven. Het parlement
zou er zich zo snel mogelijk over
moeten uitspreken. Volgens ra-
dio-Warschau heeft een hoge ver
tegenwoordiger van de Westduit-
se Krupp Stahl een bezoek ge
bracht aan de Poolse hoofdstad
om er te praten over samenwer
king. De uitnodiging zou zijn ge
daan door de Poolse kamer van
Koophandel. De besprekingen
gingen over de technische en fi
nanciële kant van een eventuele
samenwerking.
NAIROBI (AFP/UPI) - Op de bijeenkomst van de Or
ganisatie van Afrikaanse Staten (OAE) heeft Marok
ko gisteren verklaard, niet met de guerrillastrijders
van het Polisario-front te willen onderhandelen. De
OAE had besprekingen voorgesteld tussen Rabat en
de beweging, die zich ten doel stelt de westelijke
Sahara tot een onafhankelijke republiek te maken
"Voor mijn regering bestaat Polisario helemaal niet",
aldus de Marokkaanse minister van buitenlandse
zaken, Mohamed Boucetta. Daartegenover verklaar
de Mohamed Abdul Aziz, de president van de zoge
heten Democratische Republiek van de Arabische
Sahara (SADR), de politieke vleugel van het Polisa-
rio-front: "Polisario wil morgen gaan onderhande
len".
De OAE-commissie voor de westelijke Sahara, waar
van zeven staten lid zijn, probeert de impasse alsnog
te doorbreken. In deze commissie zitten Kenia, Tan
zania, Nigeria, Guinee, Mali, Sierra Leone en Soe
dan.
In augustus 1981 kwam de OAE met voorstellen om
een eind te maken aan de al zes jaar durende oorlog
om de westelijke Sahara, welk gebied tot enkele ja
ren geleden een Spaanse kolonie was.
Marokko wil het Polisario-front niet erkennen en
heeft aangekondigd een "gecontroleerd" referen
dum te willen houden onder de inwoners van het
gebied. Die kunnen dan duidelyk maken of ze onaf
hankelijk willen zijn van Rabat of niet
Afrikaanse leiders bespreken deze week in Nairobi
ook de financiële problemen van de ïnter-Afnkaan-
se vredesmacht in Tsjaad. Voor de besprekingen
hierover zijn 18 landen uitgenodigd.
Afgelopen weekeindehebben de ministers van buiten
landse zaken van de Afnkaanse landen die zitting
hebben in het OAE-comité voor de westelijke Saha
ra. voorstellen geformuleerd voor de beëindiging
van het conflict in de westelijke Sahara, waar het
Polisariofront al jaren een onafhankelijkheidsstrijd
voert. Een woordvoerder van de ministers van bui
tenlandse zaken verklaarde dat de voorstellen die
aan de staatshoofden worden voorgelegd aanbeve
lingen behelsen voor een staakt-het-vuren, een refe
rendum over onafhankelijkheid en het samenstellen
van een vredesmacht die toezicht moet houden op
het referendum.
WASHINGTON (ANP) - Presi
dent Reagan heeft het Congres er
gisteren van op de hoogte ge
steld dat hij de hervatting wil
van de dertien jaar geleden stop
gezette produktie van chemische
wapens.
Reagan baseert zijn voorstel op het
feit dat er geen verifieerbaar in
ternationale verdrag tegen de
produktie en het opslaan van
chemische wapens is en de Ver
enigde Staten al het mogelijke
moeten doen om andere landen
van het gebruik van chemische
wapens af te houden door op het
terrein zelf een voorsprong te
hebben.
De hervatting van de chemische-
wapenproduktie in de Verenigde
Staten geeft dit land volgens
Reagan verder een krachtiger
uitgangspositie bij onderhande
lingen over de totstandkoming
van een verdrag.
In de ontwerp-begroting voor de
defensie voor het fiscale jaar
1983, dat op 1 oktober aanstaan
de begint, is voorzien in de her
vatting van de produktie van
chemische wapens. De post is
vergroot van 532 miljoen tot 705
miljoen dollar.
De Amerikaanse minister van de
fensie, Weinberger, heeft in zijn
jaarverslag van het Pentagon
meegedeeld dat het plan bestaat
voor de produktie van twee nieu
we soorten, .dubbelsporige' che
mische wapens. Dat wapen be
staat uit twee elementen die af
zonderlijk zijn geassembleerd in
een granaat. De elementen ver
mengen zich niet en worden pas
na de lancering actief. Op deze
manier zou er minder gevaar zijn
dan wanneer het produkt onmid
dellijk werkt.
MADRID (ANP) - De Verenigde Staten zullen wegens de situatie in Polen niet zonder de
Europese landen de conferentie over veiligheid en samenwerking in Europa verlaten.
Dat is de indruk die delegatieleden hebben overgehouden aan besprekingen die giste
ren in Madrid werden gevoerd tussen de VS en West-Duitsland.
De VS willen de conferentie) die
vandaag in Madrid werd heivat,
na de eerste vier dagen verdagen.
West-Duitsland is hiertegen ge
kant. Nederland en de andere le
den van de Europese Gemeen
schap hebben zich achter het
Westduitse standpunt gesteld. Er
is dus wel degelijk sprake, zo
meent men in Madrid, van een
meningsverschil tussen Europa
en de VS over de tactiek die op
de conferentie moet worden ge
volgd naar aanleiding van de
kwestie-Polen.
Gevaar
Het Amerikaanse standpunt dat
het wegens%de gebeurtenissen in
Polen geen zin heeft in Madrid
verder te praten met het Oost
blok wordt door West-Duitsland
en de andere EG-landen niet ge
deeld, omdat ze bang zijn dat het
hele CVSE-proces dan in gevaar
komt. De EG-landen willen kost
wat kost vermijden dat de bij
eenkomst in Madrid wordt afge
broken zonder dat met de Sow-
jet-Unie een afspraak is gemaakt
voor een nieuwe biieenkomst, of
TEHERAN (Reuter) - Iraanse vei
ligheidstroepen hebben gisteren
de linkse verzetsbeweging
Moedjaheddien-e-Chalq een ge
voelige slag toegebracht. Meer
dan tien leden van het centraal
comité van deze ondergrondse
verzetsbeweging kwamen om bij
een aanval van de veiligheids
troepen op een huis in het noor
den van Teheran, zo heeft radio-
Teheran gemeld.
Een van de doden was de tweede
man van de Moedjaheddien,
Moussa Cheyyabani. Ook de
vrouw van de leider van de ver
zetsbeweging, mevrouw Radjavi,
was onder de slachtoffers. Radja-
(Van onze correspondent
Hans Amesz)
BONN - De Bondsrepubliek Duits
land zal Egypte binnen het raam
van haar mogelijkheden zoveel
mogelijk economische en politie
ke hulp geven. Dat heeft bonds
kanselier Helmut Schmidt de
Egyptische staatspresident Moe
barak gisteren in Bonn toege
zegd. Na een tweedaags bezoek
aan West-Duitsland is Moebarak
gisteren verder gevlogen naar
Wenen, waar hij de zieke Oosten
rijkse kanselier Kreisky zal be
zoeken.
Het gesprek tussen Schmidt en
Moebarak werd door beide
staatslieden als „vriendschappe
lijk en vol vertrouwen" omschre
ven. Moebarak bevestigde nog
eens dat hij de vredespolitiek
van zijn vermoorde voorganger
Sadat in de geest van Camp Da
vid en de Israëlisch-EgypUsche
vredesakkoorden wil voortzet
ten.
Egypte heeft daarbij als eerste stap
een eigen regering van de Pale-
stijnen in de Gaza-strook en op
de westelijke Jordaanoever op
het oog, overeenkomstig hun
recht op zelfbeschikking. Ook
bondskanselier Schmidt onder
streepte dat er in het Midden-
Oosten geen verstandig alterna
tief bestaat voor een vredespoli
tiek die uiteindelijk tot „volledi
ge aanwending van het recht op
zelfbeschikking" van de Palestij-
nen leidt. Zonder de annexatie
van de Golan-hoogten te noe
men, voegde Schmidt daaraan
toe dat het onderhandelingspro
ces niet door eenzijdige stappen
bemoeilijkt mag worden.
In Bonn wordt het bezoek van
Moebarak als belangrijk voor de
ontwikkeling van de Duits-
Egyptische betrekkingen be
schouwd. Samen met Saoedi-
Arabië speelt Egypte volgens de
Bondsrepubliek een belangrijke
rol bij de stabilisering in het Mid
den-Oosten. Dat is een van de re
denen waarom de Bondsrepu
bliek relatief veel ontwikkelings
hulp aan Ep^pte geeft: 300 mil
joen mark in 1981. Want vooral
vanwege de afhankelijkheid van
olie heeft Bonn veel belang bij
een zo rustig mogelijke toestand
rondom de Perzische Golf.
vi zelf leeft in ballingschap in
Frankrijk.
Naar radio-Teheran meldde, is er
ook een aantal arrestaties ver
richt.
Een inwoner van de wijk waarin
het huis lag, vertelde dat de aan
val van de veiligheidstroepen om
06.00 uur 's morgens (plaatselijke
tijd) was begonnen.
Moussa Cheyyabani fungeerde als
de commandant van de Moedja
heddien. Volgens de autoriteiten
in Téheran voerden guerrilla
strijders onder zijn bevel verle
den jaar de bomaanslagen uit,
waarbij president Radjai, diens
opvolger Bahonar en ayatollah
Behesti, de leider van de rege
rende islamitische partij, werden
gedood.
Volgens radio-Teheran heeft bij de
aanval van gisteren één lid van
de revolutionaire garde het leven
verloren.
Het hoofdkwartier van de Moedja
heddien in Parijs heeft nog geen
commentaar geleverd op de be
richten uit Teheran.
Onbekenden hebben gisteren een
aanslag gepleegd op de West
duitse ambassadeur in Iran, Jens
Petersen. Naar het ministerie
van buitenlandse zaken in Bonn
meedeelde, liep de ambassadeur
slechts lichte verwondingen op.
Een woordvoerder op het ministe
rie in Bonn verklaarde dat de ge
pantserde auto van de ambassa
deur tot stoppen gedwongen
werd. Daarna werd een reeks
schoten afgevuurd.
Naast de ambassadeur zaten ook
zijn chauffeur en een medewer
ker van de ambassade in de auto.
Ook zij liepen lichte verwonin
gen op door rondvliegende glas
scherven. De daders zijn'op de
vlucht geslagen.
dat nu in Madrid is of ergens an
ders.
Komt deze afspraak er niet dan is
in de ogen van de EG de kans
groot dat het hele CVSE-proces
tot stilstand komt. Binnen de
NAVO zijn nog geen vaste af
spraken gemaakt over de te vol
gen tactiek deze week. Men wil
afwachten hoe de conferentie
zich ontwikkelt. Bij de EG leeft
de gedachte de conferentie voort
te laten duren om Polen uitge
breid ter sprake te brengen en na
verloop van tijd uitstel voor te
stellen wegens te verwachten
problemen over het slotdocu-
Polen
De landen van de NAVO spraken
eind december af de militaire
machtsovername in Polen uit
voerig aan de orde te stellen in
Madrid. Dit viel in slechte aarde
bij de Sowjet-Unie en Polen zelf,
die vonden dat de NAVO de slo
takte van Helsinki schendt door
zich met „binnenlandse aangele
genheden" van een land te be
moeien. Over wat het Oostblok
zal doen als verschillende wes
terse ministers het over Polen
zullen hebben heerst in het wes
terse kamp vooralsnog onzeker
heid.
De Poolse voorzitter van de confe
rentie heeft de Sowjet-Unie vóór
de Verenigde Staten op de lijst
gezet, en dat is voor het eerst op
een „toetsende" CVSE-bijeen-
komst. In het Westerse kamp
vermoedt men dat voor deze af
wijkende volgorde een reden is,
omdat de Sowjet-Unie altijd lie
ver nè de Verenigde Staten
spreekt.
WASHINGTON/HAMBURG
(DPA) - Een in het Westduit
se weekblad "Welt am Sonn-
tag" verschenen interview
met president Ronald Rea
gan van de Verenigde Staten
is niet exclusief aan dit blad
gegeven, maar het heeft de
rechten verworven op een in
terview dat Reagan gaf aan
een Amerikaanse radio-om
roep en dat was uitgebreid
met uitlatingen van de presi
dent voor en na zijn verkie
zing.
Dit heeft de tot de Axel-Sprin-
ger-groep behorende Welt am
Sonntag gisteren meege
deeld, nadat de plaatsvervan
gende woordvoerder van het
Witte Huis, Larry Speakes,
had meegedeeld dat Reagan
en zijn stafchef Michael Dea-
ver zich geen interview met
het Westduitse weekblad
konden herinneren en daann
ook dingen stonden die 'niet
echt' klonken.
Dat was het geval, volgens
Speakes, met de aan Reagan
toegeschreven opmerking,
dat Israël Amerika's "enige
bondgenoot" in het Midden
Oosten was en 'muur tegen
het Sowjetrussische ge
wroet'.
"De
de president toege
schreven citaten zyn niet re
presentatief voor zijn opvat
tingen en zy geven evenmin
het standpunt van de Ameri
kaanse regering weer", aldus
Speakes, die hieraan toe
voegde dat de Verenigde Sta
ten veel vrienden in het Mid
den-Oosten hebben, die ook
tegen Sowjetrussische in
menging in hun deel van de
wereld zijn.
Welt
Sonntag deelde daar
op mee dat de niet tot het ei
genlijk interview behorende
passages gescheiden van de
tekst ervan - maar wel op de
zelfde pagina - onder een fo
to van de president waren ge
plaatst. Het blad "betreurt
het, als dit niet uit de publi-
katie zelf duidelijk is gewor
den".
PARIJS - De Franse regering van
socialisten en communisten doet
twee dagen lang zijn best buiten
landse 'captains of industry' uit
te leggen dat ze niet bang hoeven
te zijn voor 'rood'. Op initiatief
van het in Parijs uitgegeven, En
gelstalige dagblad 'Herald Tribu
ne' zijn zo'n dertig topdirecteu-
ren in het Parijse hotel Intercon
tinental bijeen om te luisteren
naar acht - niet-communistische
- ministers uit het kabinet van
premier Mauroy, die zelf een uur
nam voor de openingsspeech.
Deze opzienbarende stunt is het
werk van super-organisator Ber
nard le Orelle. een Franse Vla
ming, die zijn moedertaal even
vlot spreekt als het Frans. Tegen
betaling van 6000 Franse frank
(een kleine 3000 gulden) kunnen
de Amerikanen, Japanners, Brit
ten en anderen, behalve naar de
ministers, ook nog luisteren naar
een hele reeks lager geplaatste
regeringsgoden en naar een
handvol Franse directeuren van
grote genationaliseerde bedrij-
Premier Mauroy, die eerst schoor
voetend vijf minuten wilde op
treden maar tenslotte het belang
van de zaak inzag, vertelde de
buitenlandefs dat zijn regering
niet 'kleumerig' zou doen op het
terrein van de internationale eco
nomische concurrentie. „De
nieuwe Franse economische po
litiek is open en pragmatisch",
aldus de eerste-minister, die ver
volgens uitvoerig inging op de
noodzaak van arbeidstijdverkor
ting - op het ogenblik in Frank
rijk een van de belangrijkste the
ma's - als middel tot werkloos
heidsbestrijding.
„De normale jaarlijkse groei is
daartoe niet meer voldoende", al
dus Mauroy, en hij ging voort:
„Deze verdeling van werk zal
niet te zeer dienen te drukken op
de kosten van de ondememin
gen, als de produktie toeneemt'
Van de werknemers vroeg de mi
nister, te begrijpen dat verdeling
van het werk ook verdeling van
het inkomen betekent. Hij deed
daarbij gewoontegetrouw een
beroep op de 'nationale solidari
teit'. De buitenlandse gasten
werden niet door de premier in
gelicht over het feit dat de werk
tijdverdeling juist moeilijkheden
ondervindt omdat de werkne
mers van deze 'solidariteit' in het
geheel niet gediend zijn.
De buitenlandse industriëlen met
Franse belangen bleken bijzon
der nieuwsgierig naar de nieuwe
belastingen die op stapel staan
Minister Fabius beloofde dat de
aangekondigde belastinghervor
ming eind dit jaar zijn beslag zou
krijgen en ,,dat er daarna tot aan
het eind van de zevenjarige pre
sidentsperiode geen essentiële
veranderingen meer zouden wor
den aangebracht"
r W. f
4. «V
Stakers demonstreerden gisteren ter ondersteuning van hun actie m
Brussel. Het grootste succes had de staking echter in het Franstalige Wal
lonië.
(Van onze correspondent Ferry Mingelen)
BRUSSEL - De Belgische regering is niet van
plan zich iets aan te trekken van de gisteren
op initiatief van de socialistische vakbond
ABW gehouden nationale staking tegen
zijn financieel-economische beleid De sta-
kingsoproep werd in Wallonië door de socia
listische en christelijke vakbondsleden vrij
wel algemeen opgevolgd; in Vlaanderen was
het beeld veel gemengder. Vakbondsleider
Debunne noemde gisteravond de staking
echter een succes. „De arbeiders staan ach
ter ons, ik hoop dat dat een zekere indruk zal
maken", zei hij.
Premier Martens bleek daar echter weinig toe
bereid. „Deze staking laat geen politieke
conclusies toe. We weten dat ons beleid op
bepaalde punten niet populair zal zijn. We
begrijpen dat er protest wordt aangetekend
De regering is er echter meer dan ooit van
overtuigd dat het herstelbeleid moet worden
doorgezet. We zullen dat beleid doorzetten
met alle democratische middelen", aldus
Martens.
Verwijten als zou zijn nieuwe regering een be
leid willen voeren zoals bijvoorbeeld de
Amerikaanse president Reagan, wees Mar
tens van de hand. Hij benadrukte dat er ook
in buurlanden zoals West-Duitsland en Ne
derland, waar socialisten in de regering zit
ten, gematigd moet worden Hij wees er ook
op dat België vergeleken bij Nederland min
der zal matigen, omdat in Belgie de mini
muminkomens onaangetast blijven terwijl
de Nederlandse minima één procent koop
kracht moeten inleveren.
De regering-Mariens heeft sinds vorige week
speciale bevoegdheden om ingrijpende
maatregelen voor het herstel van de Belgi
sche economie snel door te voeren. Een eer
ste serie maatregelen om de economie wat te
stimuleren, met name door verlichting van
de belastingdruk, is al genomen en verdere,
dieper insnijdende beslissingen worden bin
nenkort verwacht. Volgens premier Martens
behoren de vakbonden niet tegen deze spe
ciale volmachten van de regering te staken,
omdat alleen het parlement de bevoegdheid
heeft hierover te beslissen. Vakbondsleider
Debunne bestreed dat echter. „Als regering
en parlement alleen kunnen beslissen over
het inleveren van koopkracht, dan is het ge
daan met de syndicale vryheden", zei De
bunnc
De nationale staking leverde gisteren een nog
al wisselend beeld op. In Wallonië lagen gro
te en kleine bedrijven volledig plat, alsmede
overheidsdiensten als het openbaar vervoer
Christelijke vakbondsleden volgden daar de
stakingsoprocp van de socialisten ondanks
het feit dat de nationale christelijke vakbond
ACV niet meedeed. Het ACV wil met acties
eerst wachten totdat de maatregelen van het
kabinet voor de matiging van de inkomens
bekend zijn.
In Vlaanderen werd gisteren voornamelijk
door socialistische vakbondsleden gestaakt
in een aantal bedrijven, maar vele anderen
en met name ook chnstelyke vakbondsle
den werkten gewoon door De opkomst in
de Limburgse mijnen was overigens rond
vijftig procent. Treinen in Vlaanderen reden
wel, maar met vertragingen. Het openbaar
vervoer in Brussel en meer nog m Antwer
pen ondervond grote problemen.
