Polen toch onderwerp gesprek
DKMSGAAT
VASTBERADEN DOOR!
DOK IN 1S02.
Turkije wordt niet uit
Raad van Europa gezet
Sowjet-Unie verliest machtig leider
Spanje wil Siberisch gas
41
Moebarak:
vrede met
Israël
gaat voor
Overleg Haig-Gromiko:
Zorgen in EG om
Franse actie voor
eigen produkten
Koivisto
president
Finland
Spaanse krijgsraad mild
WOENSDAG 27 JANUARI 1982
Buitenland
Partij-ideoloog Soeslov overleden
MOSKOU (GPD) - De waakhond
van het marxisme-leninisme. de
stalinistische Robespièrre van de
ideologie, de grootste partijtheo
reticus van de Sowjet-Unie, de
grijze eminentie van de Sowjet-
politiek. De westerse pers heeft
Soeslov in de loop der jaren di
verse positieve en negatieve eti
ketten opgeplakt. Maar het bleef
al die tijd moeilijk om de precie
ze invloed en betekenis van deze
gisteren overleden Russische
partijleider aan te geven.
Michail Andrejevitsj Soeslov is op
21 november 1902 als boeren
zoon in het oosten van Europees
Rusland geboren. Hij behoorde
bij de groep jongeren (zoals
Chroetjsjov, Brezjnjev en Malen-
kov), die zich na de Oktoberre
volutie van 1917 bij de commu
nistische partij aansloten. De op
vallende kenmerken van Soeslov
waren een grote intelligentie en
een ongekende eerzucht en ar
beidskracht. Zijn studie aan de
Moskouse Arbeidersfaculteit
(een soort middelbaar onderwijs)
voltooit hij in 1924. Aansluitend
studeert hij vier jaar op het Ple-
chanov-Instituut v
en op het beroemde Instituut
voor Rode Professoren. Op dat
moment moet hij al de aandacht
van de Centrale-Partijleiding op
zich gevestigd hebben.
Zijn eerste belangrijke politieke
functie krijgt Soeslov in 1931, als
hij inspecteur bij het Centrale
Controle Comité wordt, zoiets als
politieman in de partij. In de ko
mende „hete" jaren '30 zou Soes
lov zijn ideologische betrouw
baarheid volkomen bewijzen. Hij
leidt dan intensieve partijzuive
ringen in de Oeral en in Tsjerni-
gov. De beloning volgt in 1941
met zijn verkiezing in het Centra
le Comité, het machtige partij-
parlement. In de jaren 1944-1946
toont Soeslov weer zijn leninisti
sche hardheid als hij de Sowjeti-
sering van Litauen doorvoert.
Dat gebeurt met massale execu
ties en deportaties en met andere
dwangmaatregelen tegen dit
kleine Baltische volk, dat in de
periode tussen de wereldoorlo
gen een eigen staat bezat.
Als leidend partij-ideoloog had
Soeslov veel contacten met de
andere communistische partijen
en behoorde de ontwikkelingen
in Oost-Europa ook tot zijn werk
terrein. We weten hoe hij Boeda
pest in 1956 twee keer bezocht
heeft, in juni om, tevergeefs, te
proberen partijleider Rakosi's
wankelende positie te verstevi
gen en eind oktober, samen met
Mikojan, om Kadar in het zadel
te helpen. De tweede keer was
heel Hongarije in opstand tegen
het communisme en vonden de
onderhandelingen tenslotte
plaats in de zwaar bewaakte kel
ders van het partijhoofdkwartier.
Soeslov moet toen tot de conclu
sie gekomen zijn dat deze op
stand het catastrofale gevolg was
van de ideologische dooi in de ja
ren na Stalins dood en dat hard
ingrijpen noodzakelijk was.
Vooral zijn betrokkenheid bij de
onderdrukking van de Hongaar
se opstand heeft Soeslov de
naam van een ideologische fa
naat gegeven, star en tot geen
compromissen bereid. Toch is
dat niet helemaal waar. Veel
minder bekend is bijvoorbeeld
dat Soeslov tijdens de Tsjecho-
slowaakse crisis van 1968 tot de
groep Sowjet-leiders behoorde
die tot het laatst toe geprobeerd
heeft een voorlopige schikking
met Dubcek te vinden.
Veel echte vrienden scheen Soes
lov in de partij niet te bezitten en
er bestond ook geen echte Soes-
lov-fractie in de partij. Daarom
was hij ook minder gevaarlijk als
politieke tegenstander. Soeslov
maakte met zijn lange, licht ge
bogen figuur, zijn regenjas, aca
demische bril en deukhoed, trou
wens toch altijd meer de indruk
van een verstrooide professor
dan van een van de machtigste
leiders van een wereldmogend-
heid. Misschien was zijn voor
naamste politieke eigenschap
wel zijn vermogen om te overle
ven. Hij maakte Lenin nog mee,
en zag Stalin en Chroetjsjov ko-
Partij-ideoloog Soeslov.
men en gaan. Ambities om zelf
de eerste viool te spelen schijnt
hij echter nooit te hebben ge
koesterd.
CAIRO - De Egyptische presi
dent Hosni Moebarak.
CAIRO (UPI/DPA) - Egypte hecht
het allergrootste belang aan vre
de met Israël en zal er zich krach
tig voor inzetten dat die uitgroeit
tot een allesomvattende vre
desregeling voor het Midden
Oosten waarin ook plaats is voor
Palestijns zelfbestuur. Dit heeft
de Egyptische president, Hosni
Moebarak, gisteren verklaard.
Moebarak stelde verder met na
druk dat hij het principe van
niet-gebondenheid als hoeksteen
van de Egyptische politiek be
schouwt en dat de strategische
belangen van zijn land in hoofd
zaak verbonden zijn met die van
de Arabische, islamitische en
Afrikaanse landen.
Vrede is onze allereerste plicht, on
ze weg naar welvaart en stabili
teit en een vrije keuze van ons
volk, aldus Moebarak. Hij sprak
tijdens een bijzondere bijeen
komst van de regerende nationa
le democratische partij (NDP)
die hem vrijwel eenstemmig, bij
handopsteken, koos als opvolger
van wijlen president Sadat.
Met een verwijzing naar de akkoor
den van Camp David van 1978 en
het vredesverdrag met Israël van
1978, zei hij "met alle inzet" te
willen bouwen aan een regeling
waarvan alle volkeren in de regio
profijt kunnen hebben, "in het
bijzonder onze Palestijnse broe
ders". Wij steunen hun recht op
zelfbestuur en zelfbeschikking,
zo zei hij.
(Van onze correspondent Willem Offenberg)
GENEVE - De kwestie Polen heeft als een lange donkere schaduw" het topoverleg
bepaald tussen de beide supermachten Amerika en de Sowjet-Unie. Pas als de om
standigheden dit toelaten, en niet eerder, zal Washington het zogenaamde START-
overleg over strategische wapens op gang brengen.
Met deze twee punten vatte de
Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken Alexander Haig
de zeven en een half uur durende
besprekingen met zijn Russische
ambtgenoot Gromiko samen,
zonder daarbij in detail te treden
over eventuele voorwaarden die
aan Moskou zijn gesteld. Zowel
tijdens de ochtend- als de mid
dagzitting kwam Polen ter spra
ke, aldus Haig. Dit ondanks Gro-
miko's aanvankelijke Weigering
de kwestie bij de onderhandelin
gen te betrekken.
Het als sober, vér reikend en diep
gaand gekenschetste overleg
omvatte alle gebieden die wes
terse regeringen zorgen baren:
behalve wapenbeheersing en Po
len is ook gesproken over Cen-
traal-Amerika en de Russische
wapenleveranties aan Cuba in
het bijzonder, over Afghanistan
en zuidelijk-Afrika. Bovendien is
de kwestie van de mensenrech
ten in de Sowjet-Unie aan de or
de gekomen. Maar bovenal bleef
Polen het gesprek beheersen, on
geacht welk onderwerp werd
aangesneden, aldus Haig.
Haig benadrukte nog eens het be
lang van de in Genè^e voort
gaande ontwapeningsgesprek
ken over Europese middellange-
afstandsraketten (INF). Hij had
zijn ambtgenoot tot in detail uit
gelegd waarom president Rea
gan door middel van de zgn. nul
optie wil komen tot oplossing
van deze „voornaamste oorzaak
van spanningen in Europa".
Geen datum
Ook is Washington actief betrok
ken, aldus de Amerikaanse mi
nister, bij voorbereidingen voor
overleg over strategische wapens
(START). Niettemin zijn Gromi
ko en Haig er niet in geslagd een
datum vast te stellen voor deze
gesprekken. De Sowjet-bemoeie-
nis met Polen heeft dit verhin
derd. Maar Washington, aldus
nog steeds Haig, is erop gebrand
om het START-overleg aan te
vangen.
Haig onderstreepte hoe noodzake
lijk communicatie is tussen de
grootmachten. „De noodzaak
hiertoe vermindert met in tijden
van spanning". Op de vraag of
Amerika en de Sowjet-Unie nau
wer tot elkaar zijn gekomen, ant
woordde Haig, dat dit niet de be
doeling was van het gesprek.
„De opzet was niet een verbete
ring van Oost-West-betrekkin-
gen. Integendeel", zei de minis
ter, „het overleg was erop gericht
de Amerikanen de gelegenheid
te bieden om in alle duidelijk
heid de bezorgdheid over te
brengen over de Poolse kwes
tie". Een datum voor een vol
gend gesprek is evenmin vastge
steld.
ADVERTENTIE
Er staan uitbreidingen voor de deur.
Daarom wil DIGROS nu reeds contact met jonge
mensen voor de volgende functie's:
TOEK.RAYONUIDER
DIGROS DROGIST lmM
Iemand tot ca. 35 jaar, die kan meewerken aan de
verdere groei van de drogisterij-keten van DIG ROS.
Voorbeelden van deze drogisterijen zijn te zien in
Katwijk, Noordwijk en Leiden.
Iemand met pioniersgeest, die wil beginnen in
een bestaande óf nieuw te openen drogisterij en
via deze eerste stap carrière wil maken in deze
groei-branche.
TOEK. INKOPER (m/v)
Tot ca. 28 jaar. Door uitbreiding van filialen en
taken-splitsing onstaat een vacature op deze zo
belangrijke afdeling op het DIGROS-hoofd-
kantoor. Alleen iemand met commercieel gevoel
èn administratieve kennis, is in staat in het inkoop
team goed te functioneren.
TDEK. DEDBIJESIEIDER (m/v)
Zowel voor de nog te openen grote Multimarkten
als de wat kleinere DIGROS-Supers, zullen de
komende jaren veel leidinggevende functionarissen
nodig zijn. Een langdurige inwerkperiode, aange
vuld met theoretische scholing, is nodig om
bedrijfsleider te worden bij DIGROS.
Bevordering van-binnen-uit is gebruikelijk.
Daarom vraagt DIGROS toekomstig bedrijfsleiders
(onze bedrijfsleiders van de toekomst).
Indien u belangstelling heeft voor èèn van
bovengenoemde functies, kunt u schrijven (met
pasfoto) aan:
Directie DIGROS B.V.,
t.a.v. de heer J. van den Broek, Postbus 187,
2160 AD Lisse. U krijgt dan zeer snel bericht.
(Van onze correspondent
Ferry Mingelen)
BRUSSEL - De lidstaten van de
Europese Gemeenschap maken
zich grote zorgen over een actie
van de Franse regering om in ei
gen land meer Franse produkten
aan de man te brengen. De Euro
pese partners van Frankrijk vre
zen dat dit alleen maar kan door
de invoer uit andere landen te
beperken. De vraag daarbij is of
de afspraken over een vrije inter
ne Europese markt al of niet wor
den geschonden. De Europese
ministers van buitenlandse za
ken, uitgezonderd Frankrijk ui
teraard. hebben de Europese
Commissie (het 'dagelijks be
stuur' van de EG) gisteren ver
zocht de ontwikkelingen in
Frankrijk nauwlettend in het oog
te houden.
De Nederlandse staatssecretaris
van buitenlandse zaken, mr. H.
van den Broek, zei: „Het is nog te
vroeg om al te denken over een
klacht bij het Europese Hof te
gen Frankrijk. De Franse rege
ring ontkent dat haar beleid strij
dig is met de Europese afspra
ken. We moeten haar het voor
deel van de twijfel gunnen".
Ondertussen echter zullen de an
dere Europese landen erop toe
zien dat hun exporten naar
Frankrijk niet ineens worden be
moeilijkt. „We zijn zeer waak
zaam en proberen alvast mate
riaal te verzamelen", aldus Van
den Broek. Hij benadrukte de
'koop Frans actie' niet alleen uit
de pers te hebben vernomen:
„We hebben zelf overeenkom
sten onder ogen gehad van Fran
se producenten en distributeurs
van goederen waarin een hoog
aandeel voor Franse produkten
werd afgesproken in ruil voor
HELSINKI (UPI) De premier
van Finland, Mauno Koivisto, is
gisteren met 167 tegen 134 geko
zen tot president van het land.
Hij is de eerste socialist die deze
functie gaat bekleden. Tegen
stemmers in de kiescommissie
waren hoofdzakelijk de rivalen
van de rechtervleugel.
De Finse communisten hadden
eerder de verkiezing van Koivis
to gegarandeerd door hun belof
te de stemmen te leveren die hij
voor een meerderheid nodig had.
stabiele prijzen. Het is juridisch
heel moeilijk aan te tonen dat dit
een illegale importbeperking zal
gaan inhouden. We kunnen ech
ter beter nu al aan de bel trekken
dan achteraf', aldus staatssecre
taris Van den Broek in Brussel.
- ROME - Een carabiniere van de nationale politie bij een tafel met
wapens die de politie aantrof in een schuilplaats van terroristen, tij
dens de arrestatie zondag van Gulia Borelli, Pietro Mutti en Luca Fras-
sinetti. De drie zijn lid van de organisatie "Front Lijn".
STRAATSBURG (ANP) - Turkije
zal niet in navolging van Grie
kenland indertijd worden verwij
derd uit de Raad van Europa, een
samenwerkingsverband van 21
democratische Westeuropese
landen. Dit is deze week duide
lijk geworden tijdens de plenaire
vergadering van de assemblee
van de Raad van Europa. Van
daag en morgen debatteert de
parlementaire vergadering over
Turkije.
Het resultaat van een reis van een
delegatie van leden van de as
semblee is dat men tot de conclu
sie is gekomen dat Turkije - het
land is al verwijderd uit de as
semblee niet uit de gemeen
schap van landen moet worden
gestoten.
Individuele leden van de delegatie
vinden dat bijvoorbeeld NAVO-
belangen belangrijker zijn dan
een eventuele schending van de
mensenrechten. Zelfs pogingen
van de Nederlandse christen-de
mocraat Joep Mommersteeg
werden gistermiddag in het poli
tiek comité van de assemblee af
gewezen. Mommersteeg wilde
drie onafhankelijke deskundi
gen laten oordelen over het de
mocratische karakter van de
Turkse ontwerp-grondwet waar
van de Turkse leider generaal
Evren heeft aangekondigd dat
deze nog dit jaar aan een referen
dum wordt onderworpen.
Binnen de Raad van Europa is men
bang dat Turkije de eer aan zich
zal houden en zelf uit de Raad
van Europa zal stappen als men
ARRESTATIES - In Santiago
zijn 30 mensen aangehouden,
toen zij na de rouwplechtigheld
voor de Chileense oud-presi
dent Eduardo Frei probeerden
te demonstreren. Volgens be
richten in de bladen van giste
ren werden de betogers, hoofd
zakelijk jongeren, opgepakt we
gens verzet tegen het gezag.
al te alkeurend oordeelt over het
militaire bewind. Scandinavi
sche landen zullen als individue
le lid-staat de klacht van Turken
ondersteunen dat in dat land
mensenrechten worden ge
schonden. Turkije erkent als par
tij in de Europese conventie voor
de rechten van de mens niet het
individuele klachtrecht. Slechts
als één van de partijen bij de con
ventie de klacht mee indient kan
het Europese Hof voor de rech
ten van de mens die in behande
ling nemen.
Dit betekent dat Turkije minimaal
twee jaar de tijd krijgt - de tijd
die het hof nodig heeft om de
klacht te onderzoeken - om te
rug te keren tot de democratie.
Gelet op aankondigingen die
naangaande van Evren, begin dit
jaar, zal dit Turkije voldoende
ademruimte bieden om verwij
dering uit de Raad van Europa te
voorkomen.
Frankrijk
blokkeert
sancties
BRUSSEL - De Europese Ge
meenschap toont zich deze
week niet van haar daad
krachtigste kant als het om
Polen en de Sowjet-Unie
gaat. Door onverwachte
Franse reserves konden de
Europese ministers van bui
tenlandse zaken het gisteren
in Brussel niet eens worden
over sancties tegen de Sow
jet-Unie. De Fransen hadden
bezwaren tegen het voorstel
de Sowjet-Unie meer rente te
laten betalen voor geldlenin
gen in het Westen.
Het voorstel hield in dat de Eu
ropese Gemeenschap de Or
ganisatie voor Economische
Samenwerking en Ontwikke
ling (OESO) zou verzoeken
de Sowjet-Unie voortaan als
een rijk land te beschouwen,
waardoor ze niet meer van de
soepeler leningsvoorwaarden
voor armere landen kan pro
fiteren. Deze „opwaardering"
van de Sowjet-Unie tot rijk
land was bedoeld als duidelij
ke Europese stap tegen de
Russische betrokkenheid by
de militaire machtswisseling
in Polen.
De Franse minister van buiten
landse zaken Cheysson, die
maandag als eerste met dit
idee naar buiten kwam, kon
gisteren echter geen groen
licht geven. De reden is nog
onduidelijk. Volgens sommi
ge bronnen ligt er slechts een
technisch competentiever-
schil in Parijs aan ten grond
slag, waardoor de zaak later
deze week alsnog kan wor
den opgelost. Parijs zou dan
later deze week een definitief
ja of nee op het EG-voorstel
laten horen.
Volgens andere bronnen echter
heeft Parijs politieke inhou
delijke bezwaren tegen de
sancties. Parijs zou er weinig
voor voelen Moskou tegen de
haren in te stryken, net nu er
zo'n belangrijk gascontract
met de Russen is afgesloten.
Als dit zo is, dan kan de geza-
melijke Europese actie tegen
de Sowjet-Unie alsnog stran
den. De lidstaten van de Eu
ropese Gemeenschap kun
nen weliswaar in meerder
heid besluiten de sanctie
toch door te zetten, ondanks
eventuele Franse bezwaren,
maar dat is weinig aanlokke
lijk, omdat Frankryk in dat
geval wellicht extra Russi
sche orders in de wacht zou
kunnen slepen. En dat voor
deel gunt men elkaar in het
internationale economische
verkeer niet graag. Dat Grie
kenland niet aan de sancties
meedoet is van minder be
lang, omdat dit land econo
misch veel minder zwaar
weegt.
Na Frankrijk en Bondsrepubliek
(Van onze correspondent
Gerrit Jan Hoek)
MADRID Na Frankryk en de
Bondsrepubliek toont ook Span
je grote belangstelling voor de le
vering van Siberisch aardgas.
Volgens de Madrileense krant El
Pais zou de Spaanse ambassa
deur in Moskou. Santiago Pen-
nats, opdracht gekregen hebben
van de Spaanse regering om
voorbereidingen te treffen voor
de Spaans-Russische onderhan
delingen over de leverantie van
Siberisch aardgas.
Eind december keurde de Spaanse
ministerraad al een besluit goed
voor gesprekken tussen de
Spaanse gasmaatschappij Ena
gas en de Franse gasmaatschap
pij Gaz de France over het leggen
van een verbinding tussen de
Franse en Spaanse gaspyplynen
De maximale gascapaciteit van
Spaiye is met één a dne miljoen
kubieke meter per jaar aanzien
lijk lager dan die van Frankryk,
dat afgelopen zaterdag een con
tract met de Sowjet-Unie teken
de voor de levering van acht mil-
Overweging van Spanje is niet al
leen diversificatie van de gasle-
veranties. Momenteel betrekt
Spanje hoofdzakelijk vloeibaar
aardgas van Algerije en Libiè.
Ook het prysniveau speelt echter
een rol. Algerye en Libië willen
op grond van een OPEC-besluit
de prijzen van aardgas tot het ni
veau optrekken van de olieprijs.
Het Siberische aardgas zal. on
danks de bydrage die betaald
moet worden aan West-Duits-
land en Frankryk voor het trans
port over het territoir van deze
landen, naar alle waarschynlyk-
heid onder de Libische en Alge-
rynse pry zen blijven. Met een
eventuele afname van Russisch
aardgas komt de aanleg van een
pypleiding tussen Algerye en
Sparye - het peperdure en tech
nisch moeilyk uit te voeren Se-
gamo-project - nog verder op los
se schroeven te staan.
(Van onze correspondent
Gerrit-Jan Hoek)
MADRID - Ook in tweede instantie
heeft een krygsraad in Madrid
zich uiterst mild getoond tegen
de Spaanse legerkapitein Juan
Milans del Bosch jr die gisteren
terecht stond omdat hy vorig
jaar koning Juan Carlos in het
openbaar uitgemaakt had voor
„varken en nietsnut"
Een eerste vonnis op 28 oktober te
gen de zoon van luitenant-gene
raal Jaime Milans del Bosch (een
van de hoofdverdachten in het
komende proces rond de misluk
te staatsgreep van 23 febnian vo
rig Jaar), aan maand arrest, werd
nietig verklaard wegens een
vormfout Dit keer legde de
krygsraad een straf op van twee
maanden en één dag Het debet
werd in het vonnis omschreven
als een „bchte fout"
