Huren nieuwbouw
zijn toch te hoog
Busbaan aanzienlijk duurder
Kritiek Tesselaar van hand gewezen
Weer bezoekersrecord
museum van Oudheden
Plan voor traject Leiden-Leiderdorp rond
WOENSDAG 27 JANUARI 1982
Leiden
LEIDEN
Buitenzorg
eeuw de houten schaats gaan
verdringen. Rond de eeuw
wisseling kwamen er specia
le gastrijders uit Noorwegen
over om het op hun schoen-
schaatsen op te nemen tegen
de beste Friese rijders op hun
houten schaatsen. Hoewel de
Noren onze landgenoten nu
niet direct van het ys schaat
sten, beseften de Friezen
toch dat ook zy op de schoen-
schaatsen beter uit de voeten
zouden kunnen. Van den Ou-
weelen: "Onze nationale
cracks zoals Jaap van Eeden
en C.C.J. de Koning, die twee
keer de Elfstedentocht heeft
gewonnen, stapten als een
van de eersten over op de
schoenschaatsen".
Echt verdwenen zijn de houten
schaatsen echter nooit Ook
nu nog worden er volop door
lopers gemaakt. "En dat is
maar goed ook", vindt Van
den Ouweelen, "want je kun
het schaatsen nog altijd het
best op die houten dingen le
ren. Als ik tegenwoordig die
kinderen op echte hockey- en
kunstschaatsen zie ploeteren
dan erger ik me dood. Zo le
ren ze nooit goed schaatsen
en ondertussen verpesten ze
hun enkels".
Van de Ouweelen is niet alleen
een fanatiek verzamelaar van
houten schaatsen, maar zelf
kan hij op z'n peperdure Vi
kingen ook een aardige slag
maken. Het ryden van lange
toertochten noemt hy "het
mooiste wat er is". "Elke keer
weer geniet ik van de hele
sfeer die er rond die tochten
hangt Uniek".
Nu hy zich op kunstys moet be
helpen met het draaien van
trainingsrondjes, houdt Aad
van den Ouweelen tyd over
voor z'n verzamelwoede. Wie
z'n ouwe doorlopers kwyt
wil, mag hem gerust bellen
(149428). Het maakt niet uit of
de ijzers keurig in h. t vet ot
volledig onder de roest zitten.
LEIDEN - Het gaat goed met het
museum voor Oudheden. Het
museum boekte na het succes
volle jaar 1979, toen ruim 109.000
mensen door het museum een
weg zochten, weer een nieuw re
cord: ruim 116.000 mensen
maakten vorig jaar de gang naar
het Rapenburg en vergaapten
voor de vaak eeuwenoude kunst
schatten.
Brommer botst
LEIDEN - Met een gebroken on
derbeen, gebroken sleutelbeen
en wat schaafwonden moest een
17-jarige bromfietser uit Leiden
gisteravond worden overge
bracht naar het AZL. De jongen
was met zijn brommer tegen een
personenauto opgebotst die op
de Lage Rijndijk uit een parkeer
vak draaide. De bestuurder van
de auto, een 65-jarige Leidenaar,
had de bromfietser niet zien na
deren.
Mishandeling
LEIDEN - Twee mannen uit Kou
dekerk a/d Rijn zijn gisteravond
aangehouden vanwege mishan
deling van een Leidenaar in zijn
woning aan de Bazelstraat. De
24-jarige Leidenaar had een
schuld van duizend gulden aan
een van mannen, een 40-jarige
rijschoolhouder. Deze laatste
was met een 25-jarige vriend
langsgekomen om de schuld te
vereffenen. Hierbij vielen enige
rake klappen zodat de Leidenaar
verwondingen aan zijn gezicht
opliep.
Publiekstrekker nummer een vo
rig jaar was de tentoonstelling
„Vondsten uit Verleden Land".
Die tentoonstelling werd gehou
den naar aanleiding van het ver
schijnen van het boek van de
maand in september, „Verleden
Land".
Vorig jaar trok verder de tentoon
stelling „Zicht op Schrift" veel
bezoek, terwijl met name het te
levisie-programma „De Rode
Ballon", voor veel publiciteit
zorgde. Daarin kwam behalve
het museum als geheel ook de
tentoonstelling over het werk
van de schilderes Gerti Bieren
broodspot aan de orde.
Uit het grote aantal scholieren uit
het hele land (43.000) aan het mu
seum valt volgens CRM een
groeiende belangstelling van de
kant van het onderwijs voor mu
sea en tentoonstellingen te con
stateren.
Het museum heeft bij het publice
ren van de bezoekersaantallen
teven de plannen voor dit jaar
bekend gemaakt. Er zal onder
andere worden begonnen met de
bouw van een dienstpand, waar
door in het hoofdgebouw ruimte
zal vrijkomen voor de permanen
te expositie van nu nog opgebor
gen delen van de verzameling en
voor de presentatie van het Ko
ninklijke Munt en Penningkabi
net.
Het Munt en Penningkabinet is nu
nog in Den Haag. De bedoeling is
dat het als zelfstandig museum
naast Oudheden zal worden ge
vestigd. Dit jaar staan er twee ex
posities op het programma. Eén
over Romeins-Egyptische kunst
en één over Egyptische geïllu
streerde handschriften.
"Geen verslaving maar wel een
gewoonte", zo noemt ver
pleegkundige Aad van den
Ouweelen uit de Lorentzkade
zijn overdreven belangstel
ling voor houten schaatsen.
Inmiddels heeft deze Leide
naar zo'n honderd paar antie
ke Friese doorlopers, 'krul
lers' en Hollandse baan-
schaatsen op de kop weten te
tikken.
Een deel van die verzameling is
op dit moment te bezichtigen
in de tentoonstellingsruimte
van de openbare bibliotheek
in de Nieuwstraat. Voor de
schaatsliefhebbers is het be
slist de moeite waard om de
even kleine als aardige ten
toonstelling te bezoeken. De
schaatsgekken hebben nu
toch niets beters te doen dan
thuis de derde vorstperiode
af te wachten. Half februari,
wanneer de moderne noren
volgens Pelleboer weer uit
het vet kunnen, gaan de hou
ten noren de bieb weer uit.
Afgelopen zomer stapte Aad
van den Ouweelen met een
stel zojuist op de kop getikte
houten schaatsen onder de
arm de bibliotheek binnen
om een paar boeken te ruilen.
"De juffrouw achter de balie
keek raar op en vroeg of het
soms opeens zulk slecht weer
was geworden. Ik dus uitleg
gen dat ik die dingen verza
melde en zo raakten we aan
de praat. Uiteindelijk werd ik
gevraagd om deze winter een
tentoonstelling te verzorgen.
Hoewel ik niet met m'n ver
zameling te koop loop, heb ik
toch geen "nee" gezegd".
Doorloper (2)
Aad van den Ouweelen is met
het verzamelen van houten
schaatsen begonnen toen hij
zijn eigen doorlopers inruilde
voor echte schoenschaatsen.
"Ik had er al snel een stelletje
Huize Buitenzorg aan de Hoge Rijndijk, dat nu nog een kindertehuis is.
LEIDEN - De kritiek op de hoogte
van de huren bij nieuwbouw in
Leiden blijft overeind staan. Het
Landelijk Ombudsteam Stads
vernieuwing (LOS) handhaaft de
kritiek die werd verwoord in de
brochure "Niet te betalen!". De
brochure werd samengesteld
door een aantal buurtcomités in
de Leidse binnenstad. De kritiek
die wethouder Tesselaar van
volkshuisvesting op zijn beurt
uitte op dit werkstuk is volgens
het LOS niet het resultaat ge
weest van zorgvuldige studie en
een verstandelijke benadering.
"sociowoning"
LEIDEN/DEN HAAG - Huize
Buitenzorg, Hoge Rijndijk 316,
blijft een functie houden voor de
gehandicaptenzorg. Het is de be
doeling er een zogenaamde so-
ciowoning van te maken. Dat is
een woonvorm voor geestelijk
gehandicapten die in redelijke
mate op zichzelf kunnen leven
en werken, maar nog niet zonder
begeleiding van een inrichting
kunnen. De sociowoning is be
stemd voor mensen die binnen
afzienbare tijd geschikt zijn om
opgenomen te worden in een ge
zinsvervangend tehuis.
In Buitenzorg kunnen op deze wij
ze achttien mensen wonen. Het
vijftien jaar oude kindertehuis
wordt zelf verplaatst naar Lei
derdorp. De Provinciale Raad
voor de Volksgezondheid, een
adviesorgaan, praat vrijdag over
de mogelijkheid om van Buiten
zorg een sociowoning te maken.
Volgens ambtenaren van de raad
is het huis aan de Hoge Rijndijk
ideaal voor bewoning door groe
pen.
In een antwoord op de kritiek van
de wethouder schrijft het Om
budsteam: "Er is geprobeerd de
discussie over het beleid met be
trekking tot de nieuwbouwhu-
ren met veel politiek geweld,
scheldpartijen en tirades te voor
komen". Tesselaar weigerde
over de brochure te praten. De
discussie moet alsnog worden
gevoerd, vindt het LOS. (Een
eerste mogelijkheid hiertoe biedt
de komende vergadering van de
raadscommissie voor volkshuis
vesting. Op de agenda staat ook
"Niet te betalen!").
Eind vorig jaar - vlak voor de be
grotingsbehandeling in de ge
meenteraad verscheen "Niet te
betalen!". De buurtcomités kre
gen daarbij medewerking van
het LOS en de stichting Welzijn.
De conclusies logen er niet om.
De huren van nieuwbouwwonin
gen in Leidse stadsvernieu
wingsgebieden zijn te hoog. Ten
opzichte van vergelijkbare wij
ken in andere steden blijken ze
gemiddeld twintig procent hoger
uit te vallen. Als er beter op de
kosten zou worden gelet - zo
gingen de schrijvers van de bro
chure verder - zouden de huren
ook in Leiden lager kunnen zijn.
Flut
Wethouder Tesselaar reageerde fu
rieus, noemde het werkstuk flut,
absoluut onjuist, tendentieus en
voelde zich 'besodemieterd'. De
ze uitlatingen vragen om ant
woord, vindt het LOS, dat het cij-
ferwerk heeft geleverd voor
"Niet te betalen!".
In een antwoord op de "Flut"-kri-
tiek gaat het ombudsteam onder
meer op de volgende aantijgin
gen van Tesselaar in: - het cijfer-
werk over de vergelijking van de
nieuwbouwprojecten klopt niet,
- de gegevens over de totale
woonlasten zijn onjuist.
De makers van "Niet te betalen!"
hadden nooit projecten met
garantiehuur (vooraf vastgestel
de huur) mogen vergelijken met
projecten met huren, die op de
normale wijze zijn vastgesteld,
vond Tesselaar. Onzin, zegt het
LOS. "Huurgarantie leidt niet
per definitie tot een lagere huur.
Daarom is het ook geen pro
bleem om projecten met huur
garantie in de vergelijking te be
trekken".
Het argument van wethouder Tes
selaar om Groningse projecten
buiten beschouwing te laten -
bouwen in het noorden des lands
is goedkoper deugt ook niet
volgens het LOS. "De tegenwer
ping dat bouwen in Leiden veel
duurder is dan in de stad Gronin
gen is ons inziens niet staande te
houden, als we ons baseren op
onderzoek van het ministerie
van Volkshuisvesting en Ruim
telijke Ordening".
De kritiek van Tesselaar dat de
huur in Leiden per kamer, een
zogenaamde ver blij fseenheid
(VE), goedkoper is dan elders in
de Randstad, doet volgens het
Ombudsteam niet ter zake.
Architecten
De aanneemsommen, die in "Niet
te betalen!" staan, waren volgens
de wethouder fout. Wijzigingen
moeten er inderdaad worden
aangebracht, meldt het LOS,
maar: "Het betreft zeer kleine
wijzigingen. Onze conclusies
worden er niet door aangetast"
"Ook de architectenhonoraria zou
den door ons foutief vermeld
zijn. De gemeente presenteert
zelfs een nieuw rijtje. Dat rijtje
klopt echter op meerdere punten
niet. In het rijtje van de gemeen
te worden de volgende fouten ge
maakt: bedragen worden niet
aangepast, waar dat bij ons wel
gebeurt, bedragen worden ver
wisseld, er worden schrijffouten
gemaakt, architectenhonorarium
en constructeurskosten zijn niet
bij elkaar genomen, de gemeente
laat kosten van anders adviseurs
ineens buiten beschouwing".
Het LOS handhaaft de conlusie
die ook al eerder werd getrok
ken: het architectenhonorarium
in Leiden is zeer hoog, namelijk
2001,77 (per woning) hoger dan
algemeen.
In een begeleidend schrijven, her
haalt S. Fleischeuer, één van de
makers van "Niet te betalen!",
nog eens wat er zyns inziens
moet worden veranderd om de
huren in Leiden te drukken. Hij
somt onder meer op: toekomsti
ge bewoners moeten vanaf het
begin bij de planontwikkeling
betrokken worden. Bij de keuze
van een architect moet veel ster
ker dan tot nu toe gekeken wor
den naar de ervaring in sociale
woningbouw en de bereidheid
om kosten zwaarder te laten we
gen dan architectonische
verfraaiing. De kostenbewaking
zou altijd door een onafhankelijk
bureau gedaan moeten worden.
Fleischeuer eindigt met: "We den
ken dat een heldere discussie
over deze punten kan leiden tot
beslissingen van de gemeente
raad, die de weg naar goedkoper
bouwen en dus wonen voor de
Leidse woningzoekenden aange
ven. We hopen dan ook nog
maals, dat de discussie zich in
deze richting zal verplaatsen".
Doorloper (1)
liggen en begon er steeds
maar aardigheid in te krij
gen".
Snel uitverzameld zal hij niet
zijn want het aantal verschil
lende soorten houten schaat
sen is bijna ontelbaar. En dat
terwijl de Nederlandse hou
ten schaats eigenlijk maar
drie verschillende basismo
dellen kent: de Friese doorlo
per, de Hollandse schaats en
de Hollandse baanschaats.
Maar omdat vroeger zo'n
beetje elk dorp en elke stad
z'n eigen schaatsenmakers
kende, heeft bijna elke plaats
dus ook z'n eigen schaatsen
gekend.
Van den Ouweelen: "Op de
Haarlemmerstraat hebben
ook nog enkele smederijtjes
gezeten waar ze schenkels
maakten. Het hout kwam, ge
loof ik van een timmer be
drijfje uit Hoogmade".
Op die Leidse schaatsen moe
ten de beroemde gebroeders
Fleur nog hebben rondgere
den. De overlevering wil dat
deze kunstrijders in'éen sier
lijke slag de hele breedte van
het Galgewater namen. Daar
waren ze beroemd om. En
daar moet ook de in kunstrij
derskringen bekende term
'fleuren' vandaan zijn geko-
Uit oude geschriften heeft Aad
van den Ouweelen opge
maakt dat de eerste houten
schaatsen zeker uit het begin
van de vijftiende eeuw date
ren. Daarvoor toerde men op
geslepen botten en benen
over het ijs. "Na 1700 kreeg je
pas het verschil in modellen
De Friese schaats zonder krul
waarbij de schenkel met hout
en al aan het eind een beetje
omhoog loopt en de Holland
se schaats waarbij het gesme
de ijzer met een krul uit het
hout komt zetten".
De sierlijke krullen op de Hol
landse glijders hebben vol
gens Van den Ouweelen heel
wat mensenlevens gekost.
"In de tijd dat er nog geen an-
ti-biotica bestond leidde een
bot of beenbreuk vaak tot de
dood. En er hebben wat
schaatsers bot of beenbreu
ken opgelopen door die le
vensgevaarlijke krullen. Om
de haverklap zaten ze met de
krullen in elkaar en maakten
ze een doodsmak op het ijs".
Doorloper (3)
De uit Noorwegen afkomstige
schoenschaats is pas deze
LEIDEN/DEN HAAG - De kosten voor de aanleg van de
busbaan tussen Leiden er Leiderdorp gaan ver boven de
geraamde begroting uit waarop de rijksbijdrage is geba
seerd. De oorzaak daarvan moet nog worden opgehel
derd. De provincie Zuid-Holland wil daarom voorlopig
nog geen toestemming verlenen voor de aanleg van de
busbaan. Vrijdag zal de vaste commissie verkeer van de
provincie zich over het Experimenteerproject „Leidse
Baan" buigen.
Maar op de centen na is alles ge
reed voor de aanleg van de vrije
busbaan tussen Leiden en Lei
derdorp. De veranderingen, die
naar aanleiding van inspraakpro
cedures moesten worden door
gevoerd, zijn op detailpunten na
aangepast en ais er alsnog zeven
ton op tafel komt, kan worden
begonnen met de aanleg van het
eerste gedeelte van de busbaan.
Dit staat in een notitie van de Pro
vinciale Waterstaat van Zuid-
Holland aan de vaste commissie
verkeer van de provincie. De ver
wachting is dat in mei kan wor
den begonnen met de aanpas
sing van de Leiderdorpse brug
en met de werkzaamheden op de
Hoge Rijndijk.
In Leiderdorp zal intussen worden
begonnen met de aanpassing van
de Persant Snoepweg. Eind dit
jaar zullen dan de eerste werk
zaamheden zijn afgerond. In de
nota over de werkzaamheden
met betrekking tot het experi
menteerproject „Leidse Baan",
staat onder andere dat er ambte
lijk overeenstemming is over de
problemen voor de baan Leiden-
V oorschoten-Wassenaar-Den
Haag.
De plannen voor het verbeteren
van de situatie voor van de bus
sen op dit traject zijn onlangs ge
reed gekomen. Over het gedeelte
in Leiden zal binnenkort het
overleg tussen de provinciale
waterstaat en de gemeente wor
den voortgezet. Een rol speelt
daarbij dat de recontructie van
het Lammenschansplein en de
plaatsing van verkeerslichten op
de hoek Voorschoterweg-Roose-
veltstraat in het investerings
schéma secundaire wegen 1982
tot en met 1986 zijn opgenomen.
Over het gedeelte in Voorschoten
verwacht rijkswaterstaat dat de
plannen in februari kunnen wor
den afgerond. Daarna kan met de
inspraakprocedure worden be
gonnen. Tussen provinciale wa
terstaat en de gemeente Voor
schoten is afgesproken dat Voor
schoten bij de subsidieaanvraag
tevens die voor de provinciale
werken zal verzorgen. Deze zijn:
aanleg busbaan op de Voorscho-
terweg tot aan de Leidseweg en
de aanleg van een busbaan langs
de Papelaan.
In Wassenaar is de baan inmiddels
op ambtelijk niveau voorbereid
en is er overeenstemming over
de benodigde aanpassing van de
verkeerslichten. Als de gemeen
teraad daarmee akkoord gaat,
kan ook de busbaan worden aan
gelegd. In Den Haag heeft men
de ambtelijke voorbereidingen
min of meer afgerond.
Over het traject Stationsweg-Lelie
straat in Leiden wordt over de
aanpak van dit project overleg
gevoerd met de betrokkenen.
Een van de knelpunten is het
Stationsplein. De gemeente Lei
den heeft hier een verbeterings
plan voor opgesteld. De subsidie
is inmiddels binnen en binnen
kort zullen op het Stationsplein
busbanen en dergelijke worden
aangelegd. Deze zullen volgens
waterstaat passen in de plannen
van het experimenteerproject.
Breestraat
De Breestraat vormt eveneens een
onderdeel van deze baan. De ge
in mei kan worden begonnen met de aanpassing van de Leiderdorpse brug.
meente heeft deze straat openge
steld voor verkeer uit twee rich
tingen, terwijl het verkeer eerst
maar één kant op reed. „Dat is
nadelig voor het wegverkeer",
zegt waterstaat. De ontwikkelin
gen worden door deze instantie
dan ook „kritisch gevolgd".
Zodra de onderzoeksresultaten
klaar zijn, kan volgens water
staat het overleg over de bus
baan Voorschoten-Leidschen-
dam-Voorburg-Den Haag wor
den begonnen. Het gedeelte van
de baan binnen Voorschoten
wordt al meegenomen in de eer
der genoemde baan tussen Lei
den en Den Haag, via Wassenaar
Doorloper Aad van den Ouweelen vertelt vol geestdrift over z'n oude doorlopers waarvan hij er nu zo'n
tweehonderd in huis heeft. "Het zijn nog altijd de beste schaatsen om het op te leren" <fou> holvast»
