Video
naar
tweede
jeugd
Ontwikkelingen niet
meer bij te houden
Met de auto en de vakantie nog
als enige concurrenten, staat
video op het punt definitief de
markt te veroveren. Na een eerste
decennium van aarzelend
pionieren lijkt de samenleving er
voorgoed mee opgescheept.
Videoclubs en videotheken rijzen
de pan uit, menige winkel is
ermee beveiligd, een béétje
popgroep biedt de
platenmaatschappij naast een
demo meteen maar een
video-opname aan, de trainer
'filmt' de sportman teneinde zijn
bewegingen te analyseren en ook
menige rijschoolhouder trakteert
zijn cursisten tegenwoordig al op
videobeelden.
Dit jaar al wordt in Nederland
een verdubbeling van het aantal
in 1981 verkochte videorecorders
(100.000) verwacht, maar de grote
explosie zal zich over enkele jaren
aandienen als een zeer
geavanceerd apparaat zijn
intrede zal doen: de micro
videocamera/recorder met daarin
een standaardcassette die bijna
net zo klein zal zijn als de huidige
geluidscassette. Dit lichtgewicht
apparaat kan niet alleen op elke
gewenste plek beelden opnemen,
maar ze met behulp van een
tv-monitor ook afspelen zodat de
bestaande videocassetterecorder
in wezen overbodig wordt.
In Japanse en Europese
laboratoria wordt nog druk
gedokterd aan dit nieuwe
video-systeem, maar het
prototype is er al. En dat werpt
weer een duistere schaduw over
recente ontwikkelingen op dit
gebied, waarvan de
verwachtingen tot voor kort nog
zo hoog waren gespannen. Zo is
bijvoorbeeld het belang van de
beeldplaat - nu alleen nog maar
in het testgebied Amerika
operationeel - reeds bij voorbaat
sterk gereduceerd, al was het
maar omdat deze het
vermogen mist om er opnamen
mee te maken. Sony trok zich van
dit project onlangs terug, omdat
men meent dat dit product de
verdere doorbraak van video in
de weg zal staan.
Beschikt op dit moment nog maar
5 procent van de Nederlandse
gezinnen (250.000 in getal) over
video-apparatuur, volgens een
prognose van Philips zal in 1985
niet minder dan 25 procent ermee
gezegend zijn. En dat terwijl de
ontwikkelingen op dit gebied niet
zijn bij te houden. Tegen de tijd
dat de mini-cassette de markt zal
hebben veroverd, dient zich
alweer de bandloze recorder met
'memory-chip' aan. Of een
videocamera ter grootte van een
fototoestel, waarin alle
elektronische circuits zijn
samengebracht in een paar chips.
Een tipje van de sluier.
De ver gevorderde onderhandelingen tussen
Philips en een viertal Japanse elektronica-gi-
ganten om in de nabije toekomst te komen tot
één kleine en handzame videocassette, hebben
alles te maken met de stellige verwachting dat
video over enkele jaren definitief de wereld
markt zal hebben veroverd. Na tien jaar pionie
ren is de consument 'om' en rijp voor de grote
explosie die het stadium van de tekentafel al
ruimschoots is gepasseerd.
Die explosie zal de huidige syste-
menstrijd (VHS, Betamax, V-
2000) vermoedelijk met één klap
beslechten en het bestaande vi
deo-assortiment binnen niet al te
lange tijd doen vérouderen tot
het niveau van een distributiera
dio. Rond 1985 zal een slechts en
kele kilogrammen wegende vi
deocamera met ingebouwde mi
ni-recorder worden gelanceerd,
die naast geavanceerde camera
eigenschappen dus ook kan op
nemen en afspelen. Voor wie niet
maalt om een ietwat gereduceer
de beeldkwaliteit ten opzichte
van de huidige video-systèmen,
maakt dit nieuwe apparaat de lij
vige hedendaagse videocassette
recorder in feite overbodig en
worden de gebruiksmogelijkhe
den ervan sterk verruimd.
Hoewel Philips deze doorbraak in
de westerse media enigszins
heeft geclaimd, is het toch als al
tijd weer de Japanse industrie
die het initiatief ertoe heeft geno
men. Op instigatie van de Japan
se regering zijn de grote elektro-
nica-fabrikanten rond de bitter
tafel tot de conclusie gekomen
dat een voortgaande onderlinge
concurrentie op den duur scha
delijk zou zijn voor de Japanse
economie, die nu al aanhikt te
gen een zekere verzadiging van
de audio-markt en dus dringend
verlegen zit om productie-uit
breiding.
deocamera ter grootte van een
fototoestel. Weliswaar nog met
stilstaande beelden, maar de
overgang naar bewegende beel
den is slechts een kwestie van
enkele jaren. Sony is bezig een
zelfde apparaat te ontwikkelen,
maar dan ook nog met de eigen
schappen van een gewoon fo
totoestel. Waarmee andermaal
een nieuwe fase in het videoge-
beuren wordt ingeluid: de fase
waarin tapes zullen worden ver
vangen door micro-chips. Japan
se priegelaars hebben de eerste
videocamera/recorder met een
'memory-chip' in concept al ge
reed, maar hij zal pas geïntrodu
ceerd worden tegen de tijd dat
massale productie ervan moge
lijk is, hetgeen rond 1990 te ver
wachten is.
Welk systeem?
Voorzorg
standaardcassette is
dus het bindende element waar
omheen ieder zijn eigen appara
tuur zal gaan ontwerpen en waar
mee mogelijke toekomstige con
currentie van Philips binnen
proporties zal worden gehouden.
En Japan zou Japan niet zijn als
met dit nieuwe project de be
staande video-apparatuur in één
klap rijp zou zijn voor de
schroothoop. Men mikt er op dat
beide systemen voorlopig naast
elkaar te gebruiken zullen zijn.
Uit voorzorg is al een adapter
ontworpen, die het mogelijk
maakt de toekomstige mini-stan
daardcassette in de huidige grote
laadsleuf af te spelen. Een even
simpele als geniale oplossing om
twee producten in elkaar te laten
overgaan en intussen de markt
wakker te houden.
Toch maar wachten met de aan
schaf van een video? Tamelijk
zinloos, want in een iets later sta
dium zo rond 1987) liggen er al
weer baanbrekende nieuwe ont
wikkelingen voor de deur. Zo
heeft Sharp niet minder dan 28
patenten aangevraagd op een vi
Even terug naar het beeld van van
daag, dat wordt gekenmerkt
door een harde concurrentieslag
met (nog) als inzet de vraag welk
cassette-systeem de meeste aan
hangers naar zich toe trekt. In
die strijd is de omzet een alle
soverheersende factor. En op dat
punt hebben de Japanners de
Europese industrie (de Ameri
kaanse heeft al lang afgehaakt)
duidelijk laten weten dat zij voor
de toekomst het heft in handen
heeft. Zo maakte Matsushita -
het moederbedrijf van Technics,
Panasonic en National, die alle
het VHS-systeem hanteren -
eind december bekend een abso
luut record te hebben gevestigd
met de produktie van 5 miljoen
videorecorders, die voor dit jaar
over de gehele wereld zijn afge
zet Daarmee Sony (Betamax-
systeem) het nakijken gevend,
want dit bedrijf had eerder al
meegedeeld er 3 miljoen te heb
ben geproduceerd.
In Nederland kennen we ook nog
het in 1980 door Philips geïntro
duceerde V-2000 systeem, een
tweezijdige dus omkeerbare cas
sette met een extreem lange
speelduur van maximaal twee
maal 4 uur. Ondanks de lage ge
bruikskosten (ongeveer tien gul
den per speeluur) beslaat dit
nieuwe systeem nog maar een
gering marktaandeel: naar schat
ting 15 procent tegen ruim 50
procent VHS en 30 procent Bea-
tamax In Europa ais geheel lig
gen de marktcijfers voor het
VHS-systeem overigens nog
gunstiger (60 tot 70 procent) en
dat zal wel zo blijven, nu de eer
ste audiocassettes zich alweer
hebben aangediend waarin een
VHS-videoband kan worden ge
bruikt.
Het Amerikaanse
Technicolor
Video
presenteerde
vorig jaar al een
draagbare
recorder met
videocassette
grootte
geluidsbandje.
De recorder (bij
Funai in Japan
gemaakt) weegt
maar 3200 gram.
Even was dit een
unicum, maar
nog geen week
later lanceerde
Grundig een nog
kleinere recorder
van 2300 gram.
Over enkele jaren
komen de
Japanners met
een camera
nog geen 2
kilogram op de
markt, waarin
ook de recorder
een plaats heeft
gekregen.
systeem de grootste westerse veel lonender zal zijn dan het c
Links de
toekomstige
videocamera van
Sharp ter grootte
fototoestel. Jaar
van lancering:
1990. Rechts het
prototype van het
Micro Video
System, dat op
den duur alle
bestaande
apparatuur zal
vervangen.
bracht. Deze bombastische VCR-
1500 heeft nooit de furore ge
maakt die men ervan verwacht
te. Veel kinderziekten en dure
banden - die nooit standaard
werden - leidden ertoe dat ge
noemd apparaat thans nog maar
1 a 2 procent van het vaderlandse
video-bestand uitmaakt en als
zodanig is uitgerangeerd.
Vandaar dat Philips zich met het
oog op de toekomstige ontwik
kelingen voor een nieuw debêcle
tracht in te dekken. En die toe
komst heet Micro Video System
een soort elektronische Super-8
camera met ingebouwde mini-
recorder waarin een videocasset
te wordt geplaatst die slechts een
fractie groter is dan de bestaande
geluidscassette. Met zijn belang
rijkste Japanse rivalen - Sony,
JVC, Hitachi en het eerder ge
noemde Matsushita, waarmee
ook Akai banden onderhoudt
is onlangs in principe overeen
stemming bereikt omtrent de
standaardisering van deze cas
sette.
Klap
In een zoveelste poging een Euro- producenten aan zijn zijde (o.a. dankbare pionierswerk aan het
pees antwoord te vinden op de Grundig, B O en het Britse begin van de jaren zeventig, toen
Japanse video-invasie, kreeg Pye), maar nu al ziet het er naar Philips als eerste een videocas-
Philips met zijn nieuwe V-2000 uit dat al die arbeid nauwelijks setterecorder op de markt
Als ook over een aantal 'onderge
schikte punten' - zoals een
woordvoerder van Philips het
uitdrukt een akkoord is be
reikt kan het contract worden ge
tekend en is de weg vrij voor
massale productie van dit nieu
we videosysteem, dat het be
staande snel zal doen verouderen
en zeer waarschijnlijk ook de
smalfilmindustrie een gevoelige
klap zal uitdelen. Want los nog
van het feit dat deze nieuwe mi
cro videocamera/recorder de be
staande video-apparatuur in we
zen overbodig maakt, neemt hij
in één klap een groot aantal be
zwaren weg die tot nu toe aan de
videocamera kleefden.
De draagbare videoset van 1982
biedt reeds een groot aantal
voordelen ten opzichte van de
filmcamera, maar is nog niet in
staat die van de markt te verdrin
gen. De aanschaf is nog altijd
duur (zo'n 6.000 gulden) en het
monteren van video-tapes vraagt
om extreem dure apparatuur, die
voor de gewone consument niet
te betalen is. Zelf video-opna
men maken is nog niet mogelijk
zonder een aparte draagbare
recorder om de schouder en dat
maakt het geheel tamelijk kwets
baar en zwaar (doorgaans 7 8
kilo). Bovendien zijn kleurweer-
gave en beeldkwaliteit van smal
film duidelijk beter. Maar daar
staat tegenover dat de videoca
mera handiger in het gebruik is;
de gebruiker kan zijn opname
onmiddellijk beoordelen, des
noods uitwissen en hoeft niet te
wachten op ontwikkelen; het ge
luid is beter en altijd synchroon;
en bovendien bedragen de opna
mekosten na aanschaf van de ap
paratuur slechts een tiende van
die van smalfilm.
Maar zoals gezegd, de resterende
bezwaren tegen videocamera's
zullen over enkele jaren vrijwel
tot nul zijn gereduceerd. Het pro
totype van het Micro Video Sys
tem, zoals Matsushita dat vorig
jaar met grote trots presenteerde,
weegt slechts 1,9 kilogram en zal
naar schatting zo'n 2000 gulden
gaan kosten. De benodigde stan
daard-cassette heeft een speel
duur van 2 uur en zal in de prijs
klasse van 15 20 gulden komen
te liggen. Voeg daarbij ook nog
de afspeelmogelijkheden van
zo'n Micro Video System en het
zal duidelijk zijn wie op den duur
de slag om de hobby-filmery
gaat winnen. Voor smalfilmers is
er één troost: oude films kunnen
altijd weer worden 'overgeschre
ven' op videocassettes.
Huisbioscoop
Dat 'overschrijven' is nu al een ac
tieve bezigheid van allerhande
videoclubs, die in de kortst mo
gelijke tijd een nieuwe aanvul
lende markt voor video-fanaten
hebben gecreëerd, namelijk die
van de 'huisbioscoop'. Namen
als Video Rent, Video Universal,
City Video. Euro Video Club en
Video Media staan voor bedrij
ven die in den lande een indruk
wekkend netwerk van dealers
hebben opgebouwd, waar de
geïnteresseerde in overvloed
speelfilms op videocassetteban
den kan huren of kopen
De meest gedurfde aanpak is wel
die van Video Select, een project
van de VNU (o.a. uitgever van
Panorama, Nieuwe Revu en tal
van andere bladen) die bezig is
dit nieuwe goudmijntje met ka
merbrede advertentiecampagnes
aan de man te brengen. Na het
invullen van een onschuldig ant-
woordkaartje om wat meer infor
matie bleek ik al meteen lid te
zijn geworden van deze nieuwe
videoclub, die niet alleen beken
de speelfilms tc huur of te koop
aanbiedt, maar die daarnaast
voor haar leden ook een uitge
breid dienstenpakket ter be
schikking stelt (van een video-re-
portagedienst tot een eigen vi
deoblad).
Videotheken
En daarmee is de koek nog lang
met op, want naast al deze video
clubs met hun honderden ver
kooppunten (tot in Albert Heijn-
filialen toe) kent ons land ook
nog enkele honderden videothe
ken, doorgaans wat schimmige
zaadjes die lang niet altyd op de
plank hebben staan wat de ge
stencilde catalogus allemaal aan
prijst. Bovendien is de kwaliteit
van het gebodene vaak abomina
bel, omdat de desbetreffende
cassette door voortdurend ille
gaal kopiëren niet zelden negen
'generaties' van de moederband
verwijderd is. Op die manier valt
er van Pikant gevrxj in de alpen
wei nog maar weinig waar te ne
men, al is de prijs er doorgaans
ook naar (zo'n 25 gulden per drie
films gedurende 3 dagen). Maar
wat koop je er voor als je naar
een Japanse film zit te kijken, die
in het Duits is nagesynchroni
seerd en voorzien is van franse
ondertitels, zoals een kennis on
langs droogjes opmerkte.
In tegenstelling tot de legale cas
settes van de eerder genoemde
clubs, waarvoor rechten zijn be
taald, is het materiaal in ondoor
zichtige videotheekjes door
gaans onrechtmatig gekopieerd.
Veel moederbanden worden
daartoe uit de Verenigde Staten
gesmokkeld, maar het is ook
geen uitzondering als een nieu
we speelfilm tijdens het trans
port van het ene naar het andere
bioscooptheater even een nacht
je wordt 'geleend', waarna het
veelvuldig doorkopiéren weer
een dikke duit oplevert.
Is dit alles nu een bedreiging voor
de bioscopen? Voordat het grote
aantal 'inbraken' op kabelnetten
door de rechter een halt werd
toegeroepen, meende de Neder
landse Bioscoopbond van wel.
Maar nu veel kabels 'op slot' zijn,
gaat men de slag tegen de video
industrie weer vol vertrouwen
tegemoet. Men klampt zich daar
bij vast aan de overweging dat
het avondje uit niet te vervangen
is en dat de bioscopen tenslotte
ook de komst van de televisie
hebben overleefd.
Markt
Wat niet wegneemt dat het bio
scoopbezoek de laatste jaren
drastisch is teruggelopen. Niet
bevestigde cijfers over 1981 spre
ken over een terugloop van 1,2
miljoen bezoekers ten opzichte
van het jaar daarvóór, wat voor
deze branche zou neerkomen op
een inkomsten verhes van pak
weg 10 miljoen gulden Nu
steeds meer filmmaatschappijen
ertoe overgaan hun rechten te
verkopen aan videoproduktie
maatschappijen, is de kans niet
gering dat de 'huisbioscoop' ook
in Nederland steeds meer de
ftinctie van het bioscooptheater
gaat overnemen. Onlangs nog
kocht de Warner Communica
tions Company voor een bedrag
van 120 miljoen de filmrechten
van United Artists en biedt diens
uitgebreide pakket nu in een
groot aantal landen (ook in Ne
derland) onder de naam Warner
Home Video te huur aan. Op wat
kleinere schaal deed filmprodu
cent Rob Houwer hetzelfde.
Rechten van films als Soldaat
van Oranje, Wat zien ik"* en
Keetje Tippel deed hy van de
hand aan de 150 dealers tellende
Euro Video Club in Nijkerk,
waarin Elsevier-NDU nog niet zo
lang geleden een kwart aandeel
wist te verwerven.
Allemaal tekenen die er op wijzen
dat er op het gebied van video
een florerende markt bezig is te
ontstaan. En met de satellieten
voor de deur zou de Nederlander
in de nabije toekomst wel eens-
inlarltyk kun» n aan lijken op
de Amerikaan, die gemiddeld ze
seneenhalf uur per dag naar de
buis kijkt
