Haig met niets uit Israël
Kreisky haalt uit naar kerk in Polen
Geen politieke verschuiving Spaanse legertop
Kamercommissie gerust
na bezoek aan Unifil
Van der Stoel
"lastig" bij
landbouwberaad
D-
Nieuwe leden conservatieve democraten
Autonomiegesprekken mislukt
Doden bij treinongeluk Parijs
Oostenrijkse christen-democraten woedend op bondskanselier
ZATERDAG 16 JANUARI 1982
Buitenland
MADRID - Het belangrijkste kenmerk van
de nieuwe Spaanse generale staf, gisteren
in haar totaliteit vervangen op initiatief
van de regering-Calvo Sotelo, is de poli
tieke continuiteit. Tot voorzitter van het
hoogste militaire orgaan (de Jqjem) is be
noemd luitenant-generaal Lacalle Le-
loup, tot duver kapitein-generaal van het
militaire district Valladolid.
Lacalle Leloup staat aangeschreven als een
conservatief militair met enkele liberale
trekjes. De andere drie nieuwe compo
nenten van de generale staf, luitenant-ge
neraal Ascanio y Togores, generaal Gar
cia Conde en vice-admiraal Suances de
Hidalgo, zijn de logische opvolgers van
de ontslagen leden van de generale staf.
Alle drie vervulden tot nu toe de functie
van adjudant van hun voorgangers in de
generale staf.
Ook qua politieke oriëntatie is er geen spra
ke van een politieke aardverschuiving.
De nieuwe leden van de generale staf val
len allen te kwalificeren als conservatieve
democraten, maar bereid om het huidige
systeem en de grondwet te accepteren.
De belangrijkste reden van de totale ver
vanging van de generale staf is verjon
ging en het garanderen van een zekere
continuiteit, met name met het oog op de
onderhandelingen met de NAVO en het
komende proces tegen de verdachten van
de mislukte staatsgreep van 23 februari
vorig jaar.
De belangrijkste verschuiving valt wellicht
buiten de generale staf te constateren. De
ontstane vacature van opperbevelhebber
van het militaire district Valladolid door
de promotie van luitenant-generaal La
calle Leloupe is vervuld met de benoe
ming van generaal Saenz de Santamaria.
Deze was tot dusverre chef-inspecteur
van de nationale politie en staat aange
schreven als een van de meest betrouw
bare democratische militairen. In de pe
riode dat Saenz de Santamaria de leiding
had over dit lichaam, slaagde hii erin het
imago van de politie van het voormalige
onderdrukkingsapparaat van Franco om
te buigen in dat van een dienstverlenende
instantie.
Aan de benoeming van een liberaal als
Saenz de Santamaria zal zeker niet
vreemd zijn dat juist het district Vallado
lid (samen met Valencia) bekend staat als
een verzamelplaats van extreem rechtse
militairen. Recentelijk kwam de acade
mie van de cavalerie in Vallodoiid in het
nieuws omdat de politie de telefoonlijnen
had afgetapt wegens de verdenking dat in
de academie staatsgreep-voorbereidende
activiteiten werden ontplooid.
(Van onze correspondent
Jaap van Wesel)
JERUZALEM - De Amerikaanse minister van buitenland
se zaken, Haig, is met lege handen naar Washington te
ruggekeerd. Hij heeft noch in Cairo, noch in Jeruzalem
concessies los kunnen krijgen op het gebied van de Pale
stijnse autonomie. Haig komt echter voor het eind van de
maand terug naar Cairo en Jeruzalem, omdat hij volgens
eigen zeggen vooruitgang bij de autonomie-onderhande-
lingen een „zeer urgent belang" vindt.
Daarna zal Haig de balans opma
ken en besluiten hoe het verder
moet. Mogelijk zullen de Egypti
sche en Israëlische onderhande
lingsdelegatie worden uitgeno
digd naar Washington, mogelijk
zullen er dan Amerikaanse for
mules op tafel komen. Bij zijn
huidige reis heeft Haig volgens
eigen zeggen zich tot „fact-fin-
ding" (feiten zoeken) beperkt.
Het doet wat vreemd aan dat er
na 2,5 jaar vrij doelloos onder
handelen nog een fact-finding-
missie nodig was.
Wat voor feiten moeten er nog ge
vonden worden die na tweeë
neenhalf jaar nog niet bekend
zijn, vroegen wij Haig op de pers
conferentie. En Haig moest la
chend toegeven: weinig, al is het
in de diplomatie altijd nuttig...
enz. Het bezoek van Haig was het
eerste teken van werkelijke be
langstelling van de Reagan-rege-
ring voor de erfenis van Camp
David, die Carter heeft nagela
ten. En de indruk bestaat heel
sterk dat het niet in de eerste
plaats om de autonomie zelf gaat,
als om het oude beginsel: zolang
er gepraat wordt, wordt er niet
geschoten.
Finnen morgen
naar stembus
HELSINKI (DPA) - De Finnen
gaan morgen naar de stembus
voor het aanwijzen van 301 kies
mannen, die op 26 januari de
nieuwe president zullen kiezen.
Volgens de laatste opiniepeilin
gen zal ongeveer 45 procent van
de stemmen uitgebracht worden
op de kiesmannen voor de so
ciaal-democraten, en de demo
cratische unie van het Finse
volk, waarin communisten en
links-socialisten samenwerken.
De "burgerlijke partijen" zoudc-n
op 55 procent van de stemmen
kunnen rekenen. Overigens zijn
de kiesmannen niet aan een
mandaat gebonden.
De kandidaat van de sociaal-demo
craten voor het presidentschap is
de populaire Mauno Koivisto,
die sinds de ziekte van Kekko
nen het presidentschap in het af
gelopen half jaar al heeft waarge
nomen. Een deel van de commu
nisten geeft echter weer de voor
keur aan de kandidaat van de
centrumpartij, Ahti Kaïjalainen.
De Amerikanen zijn als de dood
voor nieuwe „grillen" van pre
mier Begin, zoals een inval in Li
banon die de terugtrekking uit
de Sinai in april in gevaar zou
kunnen brengen. Zo weet het
blad Newsweek te melden, dat
minister van defensie Sharon in
zake Libanon een blanco vol
macht heeft gevraagd aan zijn re
gering, en niet heeft gekregen.
Volgens andere berichten heeft
de Amerikaanse ambassadeur in
Tel Aviv, Lewis, aan zijn rege
ring een scenario gegeven van
tien mogelijke verrassingen van
Begin.
Behalve die van Libanon staat op
dat lijstje als mogelijkheid een
aanval op de kernreactoren van
Pakistan en Libië. Al die berich
ten worden ontkend, maar het te
kent de sfeer. Daarom is ieder
een op dit moment lief tegen Is
raël en Begin. Haig prijst de be
trekkingen tussen Israël en Ame
rika. Moebarak onthoudt zich
van scherpe kritiek en er wordt
vriendelijk doch vruchteloos
doorgepraat op het hoogste ni-
EPINAY-SUR-SEINE - Na het treinongeluk gisteren bij Parijs halen brandweermannen één
offers uit de trein.
EPINAY-SUR-SEINE (AP) -
Bij een botsing tussen twee fo
rensentreinen en een vrachtwa
gen in Epinay-Sur-Seine een
voorstad van Parijs, zijn gisteren
drie mensen gedood en 33 an-
dern verwond. Dit is door de po
litie bekendgemaakt.
Functionarissen zeiden dat van zes
gewonden de situatie ernstig
De vrachtwagen slipte op het weg
dek terwijl hij een spoorweg
overgang overstak. De wagen
werd van de ene kant getroffen
door een zeven wagons omvat
tende forensentrein en even later
van de andere zijde door een
tweede trein. Veel gewonden
raakten beklemd tussen de
wrakstukken van beide treinstel
len.
Het ongeluk deed zich voor tijdens
het spitsuur op een zeer druk be
reden traject. Het reddingswerk
nam vele uren in beslag.
BRUSSEL - Ondanks twee da
gen intensief vergaderen was
het gisteravond in Brussel
nog steeds zeer onzeker of de
ministers van buitenlandse
zaken van de Europese Ge
meenschap erin zouden sla
gen de oplossing van de grote
Europese financiële en land
bouwproblemen werkelijk
een stapje naderbij te bren
gen.
De ministers van buitenlandse
zaken van West-Duitsland,
Groot-Brittannië en Frank
rijk deden in de loop van de
langdurige zittingen herhaal
delijk een dringend beroep
op hun collega's om wat meer
inschikkelijkheid te tonen.
Het niet oplossen van de pro
blemen waarmee de Ge
meenschap nu al zo lang
kampt, zou volgens hen, ze
ker in deze internationaal on
zekere tijd. een heel slechte
indruk voor de EG maken.
Lastig
Deze oproepen waren met na
me ook tot Nederland ge
richt. Minister Van der Stoel
werd gisteren van Duitse zij
de tot „de lastigste gespreks
partner'' gestempeld. Van
der Stoel zelf wees erop dat
Nederland best wil meewer
ken aan een oplossing van de
problemen, maar niet via een
„eenzijdig Nederlands offer
feest".
In de discussie staan twee za
ken centraal. Een door ieder
een als gewenst erkende ver
mindering van de Britse bij
drage aan de Europese begro
ting, en een terugschroeving
van de landbouwuitgaven,
vooral in de zuivelsector. Vol
gens de oorspronkelijke
voorstellen van de Europese
Commissie (het dagelijks be
stuur de Europese Gemeen
schap) zou Nederland op bei
de punten fiks moeten inle-
Ten aanzien van de Britse bij
drage zijn alle landen het er
over eens dat deze omlaag
moet. De vraag is alleen wie
dat nou precies moet com
penseren. Nederland wenste
niet te aanvaarden dat de ar
mere EG-landen, maar ook
het njke West-Duitsland
daarbij ontzien zouden wor
den, omdat West-Duitsland al
zoveel zou betalen. Deze re
geling zou erop neerkomen
dat de financiële last vooral
op de landen van de Benelux
en Frankrijk zou drukken.
Portemonnee
Met de huidige financieel-eco-
nomische problemen voelt
de regering in Den Haag er
weinig voor om nog eens de
portemonnee open te trek
ken. zeker ook omdat ondui
delijk bleef hoe lang de Brit
ten van deze compensatie ge
bruik zouden mogen maken
en hoeveel die jaarlijks zou
bedragen
Ten aanzien van de landbou
wuitgaven zat Nederland
aanvankelijk ook in de ver
keerde hoek Volgens de oor
spronkelijke voorstellen zou
den de landbouwuitgaven
met name gekort moeten
worden door heffingen op te
veel geproduceerde melk.
Die heffingen zouden dan
vooral betaald moeten wor
den door de grote melkpro
ducenten, waarvan er in Ne
derland veel meer zijn dan in
andere landen De kleine
melkproducenten in bijvoor
beeld Italië en Frankrijk zou
den daarbij voor een groot
deel ontzien worden en dat
wenste Nederland niet te
aanvaarden.
Na vele compromis-pogingen
over en weer trok de Com
missie de voorstellen op dit
punt in, waardoor nu de be
staande 2,5 procent medeve-
rantwoordelijkheidsheffing
voor de te grote melkproduk-
tie voor alle boeren, grote en
kleine, gehandhaafd blijft.
Voor Nederland is dat aan
trekkelijk. maar andere lan
den gingen daar weer niet
mee akkoord. De discussie
hierover was zeer moeizaam.
Een Britse woordvoerder zei:
„De ministers gaan centime
ters vooruit, maar er zijn nog
steeds meters af te leggen
FERRY MINGELEN
JERUZALEM - De vaste Tweede-
Kamercommissie voor defensie
is na gesprekken in Israël, vol
gend op een bezoek aan het Ne
derlandse Unifil-bataljon, niet
van mening dat er een direct oor
logsgevaar is in Zuid-Libanon.
Tijdens het bezoek aan Unifil
was de indruk ontstaan dat na de
annexatie van de Golan-hoog-
vlakte door Israël de politieke
spanning in het gebied gestegen
is. Alle partijen zijn het er echter
over eens dat het bestand dat
sinds 24 juli van het vorig jaar
van kracht is, op enkele inciden
ten na, redelijk wordt nageleefd.
De voorzitter van de kamercom
missie, Harry van den Bergh
(PvdA), zei na een gesprek met
de Israëlische minister van de
fensie Sharon: „Minister Sharon
heeft ons nadrukkelijk verze
kerd dat Israël het bestand zal
naleven zolang Syrië en de PLO
dat ook doen. Tegelijk heeft hij
ook duidelijk gemaakt dat Israël
niet bereid is tot een langdurige
uitputtingsoorlog".
Van den Bergh en zijn WD-colle-
ga Blaauw zijn ook twee en een
half jaar geleden in Libanon en
Israël geweest. Toen was in Is
raël de houding ten opzichte van
Unifil veel negatiever. Van den
Bergh: „Sharon heeft zich lo
vend uitgelaten over het Neder
landse bataljon, dat hij een van
de beste en meest actieve batal
jons noemde".
Naar aanleiding van klachten uit
het Nederlandse bataljon dat er
af en toe vanuit de enclave van
Haddad op het Nederlandse ba
taljon wordt geschoten, soms
ook door Israëli's, zei Van den
Berg dat Sharon had verzekerd
dat dit soort beschietingen niet
meer voor zullen komen. „Hij
heeft daartoe persoonlijk in
structies gegeven. In tegenstel
ling tot majoor Haddad, ontken
de Sharon niet dat er Israëlische
militairen in de enclave zijn, en
dat er Israëlische posten zijn.
Volgens Sharon is er geen artille
rie van Israël in het gebied. Maai
hij heeft gezegd dat Israël in ge
val van oorlog daar wel artillerie-
posten zal innemen. Wij hebben
overigens in de enclave een Is
raëlisch vuurgeleidingscentrum
waargenomen".
De comissie was duidelijk onder
de indruk van de open manier
waarop Sharon de situatie heeft
beschreven. Ook zijn betoog
over het Israëlische nederzettin-
genbeleid maakte indruk op de
kamerleden, al waren zij het er
niet mee eens.
WASHINGTON - Op een platform aan een hijskraan zoeken politie
mensen en brandweerlieden naar slachtoffers van de vliegramp van
Belgische
boycot
Nederlandse
schepen
BRUSSEL (ANP) - De vakbon
den van de Gentse havenarbei
ders hebben donderdagavond
besloten Nederlandse schepen,
die in de aven van Gent gelost
moeten worden, te boycotten als
Rijksaterstaat blijft weigeren de
zogenaamde autoschepen in Ter-
neuzen door te laten Begin de
cember vong jaar vernielde een
Japans autoschip ëën van de
bruggen over de zeesluis van
Terneuzen. Sinds dat ongeluk
neemt Rijkswaterstaat nog wei
nig risico's en is de doorvaart
strikt gelimiteerd. Deze week
kwamen vyf schepen aan in Ter-
neuzen slechts ëën werd toege
laten. De vakbonden wijzen erop
dat deze maatregel van de Neder
landse overheid de werkgelegen
heid in Gent in gevaar brengt,
omdat de uitgeweken schepen in
Antwerpen hun vracht moesten
lossen. Een vertegenwoordiger
van de vakbonden zei: "Als ko
mende maandag autoschepen
opnieuw worden geweigerd, la
ten we de Nederlandse schepen
rustig in Gent liggen zonder een
hand naar uit te steken".
WENEN/DEN HAAG (GPD/AFP/
UPI/Reuter) - De Oostenrijkse
bondskanselier Bruno Kreisky
heeft zich de woede op de hals
gehaald van de Oostenrijkse
christen-democratische opposi
tie en van de rooms-katholieke
kerk. Dit naar aanleiding van zijn
kritiek op de rol die de RK-kerk
in Polen heeft gespeeld. Kreisky
heeft de kerk in Polen ervan be
schuldigd dat zij de arbeiders
verkeerd heeft geadviseerd en
hun niet volledig te hulp is geko
men nu zij in moeilijkheden ver
keren.
De kerk was een belangrijke more
le steun, aldus de bondskanse
lier, maar zij was niet voorbe
stemd een socialistische bewe
ging te leiden. Kreisky verwijt de
Poolse katholieke kerk van
machtsmisbruik over het volk,
omdat het afkomstig is van het
platteland en generaties lang een
sterk godsdienstige achtergrond
heeft.
De 70-jarige Kreisky ging na deze
beschuldiging verder door de rol
die de kerk nu in het Polen
speelt te vergelijken met die van
wat hij noemde de fascistisch
geestelijke beweging in het Oos
tenrijk van het midden der derti
ger jaren.
Kreisky maakte zijn opmerkingen
voor het eerst op een bijeen
komst van een vereniging van
socialistische gepensioneerden.
Hij herhaalde een en ander later
nog eens krachtig op een verga
dering van Oostenrijkse socialis
tische partijbestuurders.
Woede
De reactie van de christen-demo
cratische oppositie hierop was
die van woede en onbegnp. Men
vindt de kritiek van de bonds
kanselier een ongelooflijke poli
tieke blunder, die bovendien op
een uiterst ongelukkig moment
valt.
De Oostenrijkse katholieke pri
maat kardinaal Franz Konig, die
op het ogenblik niet in Oosten
rijk verblijft, heeft laten weten
dat hij persoonlijk diep getroffen
is door de uitspraken van de
bondskanselier. Een woordvoer
der van de katholieke kerk in
Oostenrijk verklaarde, dat of
schoon de kritiek op de kerk en
haar houding in de dertiger jaren
mogelijk gerechtvaardigd is, er
geen vergelijking mogelijk is
met de rol die zij in het huidige
Polen speelt, waar de kerk zich
volledig heeft vereenzelvigd met
de belangen van de arbeiders.
Verzacht
De militaire leiders in Polen heb
ben gisteren enkele maatregelen
verzacht. Zo wordt de bewaking
van buitenlandse ambassades in
Warschau verzacht en mogen de
schouwburgen hun deuren weer
openen. Rechtbanken in het hele
land gaan door met het veroorde
len van leiders van Solidariteit,
van kopstukken uit de penode-
Gierek, en van gewone burgers
die zich niet aan het uitgaansver
bod houden. Tussen 23 en 05 uur
mogen de Polen zich in beginsel
niet buitenshuis begeven.
Het Poolse parlement komt op 25
januari voor het eerst tyijeen
sinds de nationale militaire raad
op 13 december het bewind over
nam van de burgers. Radio-War-
schau heeft dit bekendgemaakt.
De leden van de SEJM zullen
een toespraak aanhoren van ge
neraal Jaruzelski, die naast par
tijleider premier was en aan het
hoofd staat van de uit 20 militai
ren bestaande raad voor natio
naal herstel. Verder zal het parle
ment zich buigen over een wets
voorstel om de maatregelen die
gelden krachtens de noodtoe
stand, onderdeel te maken van
de normale wetgeving. Daarna
kan - zo menen waarnemers uit
Warschau - de noodtoestand for
meel worden opgeheven. De dan
intredende toestand kan echter
jaren duren
Het Sowjct-persbureau Tass meld
de gisteren, dat op 19 januari in
Moskou een bijeenkomst wordt
gehouden van het uitvoerend co-
mitë van de raad voor wederzijd
se economische bijstand (Come
con) waarin de Oosteuropese lan
den en enkele andere communis
tische landen samenwerken
Men houdt er rekening mee, dat
de Comecon dan besluit tot extra
steun aan de Poolse economie,
die er uiterst slecht voorstaat
Dat er steunmaatregelen worden
genomen is allerminst zeker Zo
nam de Comecon op zijn laatste
vergadering - in juli 1981 in So
fia - geen enkele concrete maat
regel ten gunste van Polen.
Bom in joods
restaurant:
13 gewonden
BERLIJN (AP) - Twaalf vol
wassenen en een kind zijn
gisteren gewond geraakt bij
een explosie in de omgeving
van een joods eethuis in de
Westberlijnsc wijk Wilmers-
dorf. aldus de politie. Enkele
slachtoffers zouden er ernstig
aan toe zijn.
Een woordvoerder van de poli
tie zei dat nog niet is vastge
steld hoe de ontploffing is
ontstaan. De gewonden zijn
voor behandeling naar zie
kenhuizen overgebracht
De explosie deed zich voor aan
de vooravond van de 40ste
verjaardag van de Wannsee-
conferentie in 1942, tijdens
welke de nationaal socialisti
sche machthebbers in Duits
land besloten tot de Endlö
sung de vernietiging van
het joodse volk.
