Poolse junta wil
Walesa vervangen
Eis Israël afgewezen
Dreigende Britse
mijnstaking is
politieke actie
Deense regering: 'banenplan'
Schmidt praat met Mitterrand over Polen
Brits dagblad:
Door Europese leden Sinaï-macht
Reagan wil in rede
uiteenzetting van
buitenlands beleid
WOENSDAG 13 JANUARI 1982
Buitenland
PAGINA 9
(Van onze correspondent Rudolph Bakker)
PARIJS - De Duitse bondskanselier Hel
mut Schmidt zal vandaag op zijn initiatief
in Parijs van gedachten wisselen met de
Franse president Francois Mitterrand,
voornamelijk met het oog op de uiteenlo
pende standpunten van beide landen in
zake de ontwikkelingen in Polen.
Schmidt en Mitterrand hadden elkaar
niet gesproken sinds de staatsgreep van
de Poolse generaal Jaruzelski. En het was
kanselier Schmidt - naar zijn woordvoer
der meldde, met name uit de Franse pers
- duidelijk geworden dat het Westduitse
standpunt door de Fransen met grote
achterdocht wordt bekeken.
De ongebreidelde opwinding die onder
Franse partijleiders, intellectuelen en
kunstenaars was ontstaan na de macht
sovername door de Poolse militairen, was
in de buurlanden met enige verbazing ga
degeslagen. Vooral in de Bondsrepubliek
deinsde men er niet voor terug dit verbale
vuurwerk voor 'schijnheiligheid' te ver
slijten. Dit niet alleen vanwege het feit
dat Duitsers de Franse geest nooit zullen
begrijpen, maar ook omdat Duitsers als
deel van een gespleten natie, en buurland
van communistisch Europa, de ontwik
keling in Polen al eerder met wijsgerig
cynisme hadden opgenomen.
Bondskanselier Schmidt is na zijn recente
bezoek aan de Amerikaanse president
Reagan op het idee gekomen het eens uit
te praten met zijn socialisische kameraad
Mitterrand. Hij was - volgens zijn woord
voerder - erg geschrokken van de felheid
waarmee de Franse commentatoren op
het Westduitse standpunt hadden afgege
ven en de bondsregering zelfs van slaafs
heid jegens de Sowjet-Unie hadden be
schuldigd.
De aan een kakafonie grenzende woorden
strijd in Frankrijk had in bepaalde krin
gen zeker wel iets van schijnheiligheid.
De Fransen hebben vorige zomer een
nieuwe president gekozen en daarmee
een nieuw bewind gekregen. President
Mitterrand heeft vier top-communisten
in zijn regering opgenomen, en het kon
niet uitblijven dat meteen na het bekend
worden van generaal Jaruzelski's initia
tief deze communisten - en hun partij -
midden in het spervuur kwamen te lig
gen. Te meer daar - anders dan de vier
ministers - noch de partijleiding noch de
communistische vakbond CGT bereid
waren de ontwikkelingen in Polen met
zoveel woorden te veroordelen. Het
kwam niet verder dan een schoorvoetend
betuigen van spijt.
In de Bondsrepubliek - en niet alleen daar -
kan men de gedachte niet helemaal on
derdrukken dat president Mitterrand de
anti-Jaruzelski-stemming probeert uit te
buiten ten bate van een veel grotere en
zuiver binnenlandse strategie: de com
munisten zo voortdurend in een geïso
leerde positie gevangen te houden, dat
hun aanhang nog verder zal afnemen.
West-Duitslands eigen positie brengt de
grotere behoefte aan ontspanning met
het Oostblok met zich mee. De vorige
president Giscard d'Estaing - met wie
bondskanselier Schmidt aanzienlijk be
ter op kon schieten dan met Mitterrand,
al was het alleen maar omdat ze direct
met elkaar Engels konden spreken in
plaats via een tolk - had daar meer begrip
voor dan de huidige machthebbers.
President Mitterrand is een ongebreideld
voorstander van het behoud van het
machtsevenwicht in Europa. Met erger
nis heeft hij gezien hoe zich - te beginnen
in West-Duitsland - 'vredesbewegingen'
ontwikkelden, die bovendien nog de
sympathie hadden van oud-kanselier Wil
ly Brandt, voorzitter van de Westduitse
socialistische partij en van de Socialisti
sche Internationale. Deze vredesbewe
gingen koesteren tevens de kiemcellen
van een zeker nationalisme in zich, en dat
is wat men vanuit Frankrijk het meest in
de Duitsers vreest. In de door Konrad
Adenauer en generaal De Gaulle gesme
de broederschap zijn dan ook wel enige
splijtzwammen gegroeid, waarbij achter
docht bij de Fransen voor een Westduitse
'alleengang' de voornaamste is.
Parijs heeft binnen het kader van zijn eigen
Polen-politiek maar moeilijk kunnen
slikken dat de Westduitse minister van
buitenlandse zaken Genscher zo vriende
lijk was zijn Poolse ambtgenoot voor lan
gere tijd bij zich in Bonn te ontvangen, al
weigerde Genscher dan voor de tv-came-
ra's het lachje over te nemen dat de Pool
krampachtig op zijn gelaat verspreidde.
Daarna was er onenigheid geweest tij
dens de bijeenkomst van de tien EG-mi-
nisters, toen de Fransen zich verzetten te
gen Genschers voorstel een 'Europese af
gezant' naar Moskou en Warschau te zen
den om er de houding van de EG-landen
uiteen te zetten.
Wellicht is men in Bonn nog te veel gewend
aan de houding van de vorige president
Giscard, die op het hoogtepunt van de
Sowjet-inval in Afghanistan een onver
wachte ontmoeting met Sowjet-leider
Brezjnjev had. alles ten bate van de 'ont
spanning'. De Westduitsers zullen eraan
moeten wennen dat de nieuwe president
Mitterrand een veel grotere communis
tenvreter is dan zijn voorganger, al heeft
hij er dan ook vier van in zijn kabinet.
LONDEN/ROME/BONN (DPA/AFP/UPI) Het militaire bewind in Polen overweegt
Lech Walesa als leider van de nu verboden vakbond Solidariteit af te zetten en te
vervangen wegens zijn consequente weigering tot samenwerking met generaal Jaru
zelski c.s. Dit heeft het Britse conservatieve blad "Daily Telegraph" gisteren gemeld.
geen verbetering komt in de si
tuatie in Polen.
Japan heeft nog geen plannen om
sancties jegens de Sowjet-Unie
te nemen vanwege de staat van
beleg in Polen. Dit heeft de Ja
panse minister van buitenlandse
zaken, Yoshio Sakurauchi, giste
ren meegedeeld. Japan bestu
deert de huidige ontwikkeling en
zal met zijn bondgenoten overleg
plegen alvorens actie te onderne-
Het blad beriep zich op "goedinge-
lichte bronnen in Warschau".
Walesa wees keer op keer verzoe
ken van de militaire leiding van
de hand om de Polen voor de te
levisie tot kalmte te manen. Hij
wilde alleen met de Junta praten
als hij eerst met zijn medebe
stuursleden en zijn adviseurs
mocht overleggen, aldus het
blad.
Er wordt nu gezocht naar een ver
vanger die de leiding moet gaan
opnemen van een vakorganisatie
die ook onder de naam Solidari-
Weinberger
laat Israël
links liggen
teit vakbondsactiviteit zal mo
gen ontplooien. Door Walesa gei-
soleerd te houden, hoopt men
dat hij bij het Poolse volk in de
vergetelheid zal raken, aldus de
krant.
Van spoedige opheffing van de
staat van beleg, vrijlating van ge
vangenen of de ook door het
Westen geèiste openingen van
het bewind in Polen naar kerk en
Solidariteit bleek gisteren niets.
Wat de kerk betreft zei de katho
lieke vice-premier, Jerzy Oz-
dowski, gisteren op een perscon
ferentie, dat de samenwerking
daarvan met de staat uitstekend
was en het gesprek van premier
Jaruzelski en de Poolse primaat,
Glemp, zaterdag in een goede
sfeer verliep, maar dit werd te
gengesproken door een kerkelij
ke functionaris tegenover een
Brits persbureau. Deze zei ook,
dat er geen enkele direct vooruit
zicht bestaat op hervatting van
onderhandelingen tussen kerk
en staat.
De minister zei na kabinetsberaad
tegen journalisten dat de specia
le bijeenkomst van de NAVO-mi-
nisters van buitenlandse zaken
in Brussel maandag bijdroeg tot
versterking van de eenheid on
der de leden van het bondge
nootschap over de kwestie-Po
len. De NAVO nam geen concre
te stappen maar erkende wel dat
economische maatregelen van
belang kunnen zijn.
MOSKOU - De Poolse minister van buitenlandse zaken Szyrek midden
legde gisteren in Moskou een krans bij het mausoleum van Lenin.
WASHINGTON (UPI) - De Ame
rikaanse minister van defensie
Caspar Weinberger, die zeer veel De onderhandelingen zijn ook af
gebroken, waar het de mogelijke
kritiek heeft op de annexatie
Golan door Israël, onderneemt in
februari een reis naar het Mid
den-Oosten, waarop hij echter Is
raël links zal laten liggen, zo ver
klaarden regeringsfunctionaris
sen in Washington.
Weinberger is van plan drie of vier
dagen te toeven in Saoedi-Ara-
bië, waar hij is uitgenodigd.
De minister is niet van plan in te
gaan op de uitnodiging die hij in
november kreeg van zijn Israëli
sche collega Ariel Sjaron, die in
de Amerikaanse hoofdstad het
akkoord over strategische sa
menwerking tussen Israël en de
Verenigde Staten had onderte
kend.
VEROORDELING - Een Journa
list van het Engelse blad "Sun
day Mirror", de 32-jarige Greg
Misskiw, is door een rechtbank
in Warschau veroordeeld tot
een voorwaardelijke gevange
nisstraf van twee jaar en een
boete van 1.000 pond (4.700 gul
den) wegens "onregelmatighe
den betreffende zijn visum". Dit
heeft het Engelse dagblad "Dai
ly Mirror" gisteren bekendge
maakt.
De journalist werd 18 december,
bij zijn aankomst in Polen, aan
gehouden.
ADVERTENTIE
internering van Lech Walesa
eèn afgelegen klooster betreft.
Dit meldde het doorgaans zeer
goed ingelichte Britse Keston
College, een universiteit die is
gespecialiseerd in Oosteuropese
kerkelijke aangelegenheden. De
ze melding versterkte de berich
ten, dat het Warschause bewind
deze voornaamste exponent van
de verboden vrije vakbond Soli
dariteit definitief buiten spel zou
willen zetten en vervangen door
hem te isoleren.
Bondskanselier Helmut Schmidt
heeft gisteren het Oostelijk blok
gewaarschuwd, dat het voortdu
ren van de onderdrukking in Po
len de samenwerking met het
Westen in gevaar brengt. Hij
deed dit een dag nadat de NAVO
in Brussel had besloten, dat
sancties tegen Polen en de Sow
jet-Unie nodig zullen zijn, als er
DEN HAAG (GPD) - De vier Eu
ropese landen die troepen heb
ben toegezegd voor de vredes
macht in de Sinai, zullen dit be
sluit vandaag of uiterlijk morgen
in een brief aan het Israëlische
ministerie van buitenlandse za
ken bevestigen. Hoewel Neder
land, Frankrijk, Engeland en Ita
lië ieder afzonderlijk een brief
zullen overhandigen is de tekst
gelijkluidend. De vier landen
hebben hierover uiteindelijk
BETAAL NIET
KLAKKELOOS
TE VEEL
VRAAG DAAROM
ONZE VLIEG GIDS
LANGEGRACHT 3
(Digros koopcentrum)
TEL.: 071 21.69.33
(Onze adviseuse bezocht vrijwel
elk reisdoel en weet er dus véél
van. En u vraagt maar gerust!).
(Van c
correspondent Henk Kolb)
WASHINGTON - President Reagan overweegt komende maand een rede
af te steken over 'de toestand in de wereld', als een soort aanvulling van
de traditionele toespraak over de 'State of the Union' voor het Congres,
die zich vooral op Amerikaanse binnenlandse zaken toespitst. Op aan
dringen van zijn minister van buitenlandse zaken, Alexander Haig,
heeft Reagan ermee ingstemd dat zijn staf teksten voorbereidt, om -
aldus de Washington Post - „eens te zien hoe een volledige opsomming
van zijn buitenlands beleid eruit ziet".
Reagan heeft zich tot nu toe steeds verzet tegen het onthullen van de
doelstellingen die hij ten aanzien van het buitenland koestert, omdat
hij er geen heil in zag buitenstaanders precies te laten weten waarnaar
de VS streven. In december verklaarde hij in een interview, wel een
samenhangend beleid te hebben op globale schaal.
Politieke waarnemers in Washington en met name een reeks bondgeno
ten hebben dit sterk in twijfel getrokken. „Het enige verschil is", zei
Reagan, „dat ik het niet tot de laatste letter heb aangekondigd en op de
voorpagina's van de kranten gezet. Om te beginnen, denk ik dat het
dwaas is zoiets te doen, omdat veel buitenlands beleid te maken heeft
met tamelijk gevoelige onderhandelingen, stille diplomatie, dingen
voor elkaar krijgen, niet door iemand uit te dagen, zodat hij in het
andere land een hoge rug op moet zetten omdat hij politiek een zwak
keling schijnt als hij het met je eens is".
Haig had al eerder een brede uiteenzetting van het totale beleid gewild,
bij gelegenheid van de speech waarin Reagan aankondigde de zgn.
nul-optie als uitgangspunt voor de vermindering van Europese kern
wapens te willen. Reagan was daarop tegen, uit vrees voor een vergro
ting van meningsverschillen binnen zijn regering over de inhoud van
zo'n boodschap en omdat het de aandacht zou afleiden van zyn hoofd
punt: het terugbrengen van het aantal wapens in Europa in Europa.
overeenstemming bereikt, zon
der verder tegemoet te komen
aan de eisen van Israël. De
woordvoerder van het ministerie
van buitenlandse zaken in Den
Haag zei dinsdag dat de tekst van
de nieuwe verklaring niet of nau
welijks afwijkt van de gezamen
lijke en afzonderlijke verklarin
gen van de vier in november.
Lange tijd heeft Israël overwogen
de Europese deelname aan de Si-
nai-vredesmacht af te wijzen. Je
ruzalem was geirriteerd over het
niet volledig onderschrijven
door de Europeanen van de
Camp David-akkoorden tussen
de Verenigde Staten, Egypte en
Israël. Door tussenkomst van de
Amerikaanse regering, die zich
distancieerde van de Europese
stellingname en Camp David als
het enige onderhandelingspro
ces bestempelde, maar ook door
de Europese uitspraak dat aan
deelname in de Sinai-vredes-
macht geen voorwaarden ver
bonden zullen worden, lijkt Is
raël nu bereid de Europeanen in
de Sinai te aanvaarden.
Israël en Egypte volgens de
Camp David-akkoorden, gesteld
dat een volledige oplossing voor
het Midden Oosten-vraag stuk
niet zonder deelname van de Pa
lestij nen kan worden gevonden.
Ook de Palestijnse Bevrijdings
organisatie PLO zou hierin een
rol moeten gaan spelen. De para
grafen over Palestijnse autono
mie in de door Israel bezette ge
bieden in de Camp David-ak
koorden zijn hiervoor niet vol
doende, aldus de Europese ver
klaringen.
In de „herbevestiging" van de vier
deelnemende Europese landen
zal onverkort worden vastgehou
den aan deze politieke opstelling
van de EG-landen, zoals die in de
zomer van 1980 in de zogenaam
de „Venetie-verklaring" al werd
geformuleerd. Volgens diploma
tieke bronnen in Den Haag is het
daarom niet toevallig dat bij de
presentatie van de nieuwe Euro
pese teksten de Amerikaanse mi
nister van buitenlandse zaken,
Alexander Haig, in Israel is „om
de eerste.klappen op te vangen".
In het begin van 1974 kwam de
Conservatieve regering-
Heath tamelijk roemloos aan
zijn eind De Conservatieven
verloren de vervroegd uitge
schreven verkiezingen en
moesten plaats maken voor
een Labour-regering. Dat had
Heath te danken aan de mijn
werkers. Die waren eind '73
met acties begonnen voor
een salarisverhoging die de
door de regering afgekondig
de loonmaatregel verre te bo
ven ging. Geen overwerk, en
niet meer werken in het
weekeinde; zo begon dat.
De gevolgen waren al direct
desastreus. De oliecrisis
woedde in volle hevigheid en
de door de bond van de mijn
werkers, de NUM, uitge
schreven acties waren de
spreekwoordelijke druppel
die de emmer deed overlo
pen.
Heath nam krasse maatregelen
Er werd nog maar drie dagen
per week gewerkt, automobi
listen kregen een maximum
snelheid van 70 km per uur
opgelegd, en de TV moest 's
avonds om half elf al stop
pen.
Toen Heath begin februari
compromisvoorstellen van
de Engelse tegenhanger van
de FNV, de TUC, naast zich
neerlegde, was de boot aan.
De mijnwerkers begonnen
direct met de totale staking.
Voor Heath was er nog maar
één weg open: verkiezingen
uitschrijven om zich zo van
de steun van het volk voor
zijn loonmaatregel te verze
keren.
Dat liep dus anders af dan hij
wel had gehoopt. Het einde
van de regering-Heath. En
Callaghan, die hem in maart
1974 opvolgde, haastte zich
de mijnwerkers in zo onge
veer alles hun zin te geven.
Het zou tot 1979 duren voor er
weer een Conservatief in het
pand Downingstreet 10 trok.
Mevrouw Thatcher, minister
van onderwijs tijdens de pe-
riode-Heath, heeft het thans
ook met de mijnwerkers aan
de stok.
Morgen en vrijdag worden de
230.000 mijnwerkers in het
land geraadpleegd. Zij zullen
zich dan moeten uitspreken
over de door de NUM nood
zakelijk geachte staking. Be
stuursleden van die bond
spraken zich enkele weken
geleden al in overweldigende
meerderheid uit ten gunste
van een staking.
Als vrijdag blijkt dat 55 procent
van de mijnwerkers zich ach
ter de bond opstelt, is de sta
king een feit. Na het gebrui
kelijke ritueel van opnieuw
onderhandelen en arbitrage,
zou een mijnstaking nog mid
den februari van start kun
nen gaan.
Men kan zich afvragen waarom
de NUM het nu noodzakelijk
vindt het stakingswapen te
hanteren. Kijken wij naar de
cijfers. De National Coal
Board (NCB), zeg maar de di
rectie van de genationaliseer
de kolenindustrie, heeft een
aanbod gedaan van gemid
deld 9,5 procent salaris erbij.
Dat is aanzienlijk meer dan
het percentage dat de werk
nemers er in andere indus
trieën hebben bijgekregen
Daar is het tot dusver gemid
deld om 6 a 7 procent gegaan
Bij een andere genationali
seerde industrie, de autofa-
briek British Leyland, gingen
de werknemers na enig ge
mor 'onlangs akkoord met
nog geen vier procent. Vier
procent is ook het getal dat
de regering in gedachten
heeft voor de ambtenaren.
Daar komt bij dat de mijnwer
kers nu al ruim betaald wor
den, vergeleken met anderen
die lichamelijke arbeid ver
richten. Een beetje mijnwer
ker komt met de gebruikelij
ke toeslagen al gauw aan een
weekloon van 750 gulden, en
dat is naar Britse begrippen
(het leven is hier wat duurder
dan in Nederland, dat wel)
een riant bedrag.
Waarom dan is 9,5 procent voor
de NUM niet voldoende, en
heeft de bond daar de absurd
ogende eis van 24 procent sa-
lansverhoging tegenover ge
steld? De bond heeft daar
voor een aantal argumenten.
Er wordt in de eerste plaats
op gewezen dat de produkti-
viteit van de mijnen de afge
lopen jaren sterk vooruit is
gegaan. Men wijst bovendien
op het salaris van de mijn
werkers in West-Duitsland,
dat dank zij regeringssubsi
dies hoger Ligt. Men noemt
het enkele weken geleden af
gekondigde mini-budget van
minister van financiën Howe,
dat voor iedereen iets inleve
ren betekende
Het zijn allemaal argumenten
die weinig indruk maken.
Bovendien, wat hebben de
mijnwerkers niet te verlie
zen? Er zijn de afgelopen ja
ren al heel wat verliesgeven
de mijnen gesloten, en het
productieverlies dat van een
langdurige staking het ge
volg is, zal ongetwijfeld tot
nieuwe sluitingen leiden.
Bovendien zullen stakingen ge
volgen hebben voor de toe
vloed van potentiële klanten
van de kolenindustrie. Be
drijven zullen voor hun ener
gievoorziening sneller om
zien naar olie en gas dat, hoe
wel duurder, in elk geval
door de vondsten in de
Noordzee en de arbeidsrust
in die sector, steeds leverbaar
Dit alles realiseren de mijnwer
kers zich terdege, en het is
zeer de vraag of de NUM aan
de statutair benodigde 55
procent van de stemmen in
de mijnen komt. Als dat per
centage wordt gehaald, is dat
eerder te danken aan solidari
teit met de bond, dan aan
werkelijke overtuiging.
Niet ten onrechte zijn veel
mijnwerkers bang dat ze
door de NUM, en met name
de nieuwe leider daarvan, de
radicaal-linkse Arthur Scar-
gill, worden gebruikt ter wil
le van een politiek doel
NUM-bestuurslid David Hop
per zei bijvoorbeeld onlangs:
„Met de slechte economie is
de wil tot staking niet zo
groot, dat is waar. Maar er is
erg veel haat tegen de rege
ring. Iedereen weet wie het in
de kolenindustrie voor het
zeggen heeft. We moeten nu
als bond opstaan om banen
en salarissen te bescher-
Of, nog uitgesprokener, in de
woorden van Scargill, zoals
hij werd geciteerd in het
linkse weekblad New Socie
ty: „De mijnwerkers hebben
in het verleden gedemon
streerd dat onderhandelen
niet alleen over salaris gaat.
De belangrijkste vraag is, hoe
je de controle op een kapita
listische samenleving moet
vergroten, en tegelijkertijd
hoe je de voorwaarden
schept om een socialistische
maatschappij te vestigen''
Daar gaat een eventuele mijn
werkersstaking dan ook om:
om een herhaling van de ge
beurtenissen in 1974. Me
vrouw Thatcher, die zich tot
dusver wijselijk verre van het
arbeidsconflict in de mijnen
heeft gehouden, zal de stem
mingen morgen en vrijdag
dan ook met evenveel inte
resse als bezorgdheid volgen.
HENK DAM
KOPENHAGEN (Reuter) - Pre
mier Anker Joergensen van De
nemarken heeft maatregelen
aangekondigd ter bestrijding
van de werkloosheid. Hij beloof
de dat elke jonge Deen tegen het
einde van 1983 werk zou hebben
of in opleiding zou zijn voor een
vak.
In het 'Folkketing' (parlement) zei
Joergensen dat de doelen van
zijn sociaal-democratische min
derheidskabinet, dat in decem
ber aan het bewind kwam,
bevordering van de investering,
de produktie en de werkgelegen
heid zijn.
In Denemarken zijn op het ogen
blik 300.000 werklozen, hetgeen
een kleine 10 procent van het ar
beidspotentieel is. Ongeveer
100.000 werklozen zijn nog geen
25 jaar. De premier noemde de
werkloosheid, vooral onder de
jongeren, een van 's lands grote
problemen.
Door het verlengen van de studie
tijd en het ontwerpen van ar
beidsplaatsen scheppende pro
gramma's, zal de overheid elke
Deen onder de 25 tegen het einde
van volgend jaar een baan heb
ben verschaft of een opleiding
voor een of ander vak. Om dat
doel te bereiken zal de regering
voorstellen dat werkloosheids
uitkeringen gedaan worden via
de privésector voor het M (pp< n
van arbeidsplaatsen.
Zij zal verder wetsvoorstellen in
dienen voor bestrijding van de
woningnood en de perikelen in
de landbouw Ter verbetering
van de concurrentiepositie van
Denemarken op de internationa
le markt en ter bevordering van
de werkgelegenheid, zal de rege
ring streven naar een vrijwillige
investeringsregeling met pen
sioen- en verzekeringsfondsen,
aldus Joergensen.
Dit programma, krachtens hetwelk
pensioen- en verzekeringsfond-
sen grote delen van hun tegoe
den zouden omzetten in obliga
ties met lage rente, zou noodza
kelijke investeringsinkomsten
leiden naar de huisvesting, de fa
bncage en de landbouw, voegde
hij eraan toe.
