c
gevaar
Banen haven in
Een laatste kans
voor de economie
Landbouwschap op de bres
voor prijs ''tuindersgas''
Beurs Amsterdam
kort zakelijk
marktberichten
Energiekosten moordend voor industrie
Wellicht gedwongen ontslagen in Rotterdam
Harde acties
Top-ambtenaar:
Beursoverzkht
DONDERDAG 7 JANUARI 1982
Tijdschriften
De totale oplage van de Nederland
se tijdschriften is gemiddeld in
de periode 1 oktober 1980 tot en
met 30 september 1981 maar zeer
weinig afgeweken van die in de
vergelijkbare periode 1979-80.
De gemiddelde oplage was
14.925.000 tegen 14.920.000 een
jaar eerder, zo blijkt uit cijfers
van de Nederlandse Organisatie
van Tijdschrift-Uitgevers (NO-
TU). De gemiddelde verspreide
oplage van de bij de NOTU aan
gesloten omroepprogrammabla
den steeg met 2,3 pet. naar
3.989.000 en die van de opinie
weekbladen met 1,7 liet. naar
530.000.
De gemiddelde verspreide oplage
van de publiekstijdschriften
daalde echter met 0,9 pet. naar
10.406.000. Van de in totaal 52 pu
bliekstijdschriften zagen maar
liefst 38 titels de oplage achter
uitgaan. Van de zeven opinie
weekbladen behaalden vier titels
een stijging van de oplage en bij
de negen omroepbladen zes ti
tels.
Bouwvakkers
De opleiding tot bouwvakker is in
1981 op een ramp uitgelopen.
Bijna zevenhonderd jongeren
die in 1980 aan de opleiding be
gonnen, zijn in de loop van vorig
jaar ontslagen bij gebrek aan vol
doende werk. Van de schoolver
laters die in augustus de oplei
ding verlieten hebben eveneens
zevenhonderd jongens nog geen
werk gevonden. Dit schrijft ing.
C. Slingerland, voorzitter van de
stichting vakopleiding bouwbe
drijf in Den Haag, in zijn nieuw
jaarsboodschap in het maanblad
„Peil" van deze stichting, dat gis
teren is verschenen.
Stabiel
De Rai verwacht dat de verkopen
van nieuwe auto's dit jaar op het
zelfde niveau zullen uitkomen
als in 1981: geen verdere terug
loop, maar ook geen stijging. In
1981 werden 390.000 nieuwe per
sonenauto's verkocht. „We zijn
bang dat het in 1982 niet anders
wordt", aldus woordvoerder E.
Glasius van de Rai-Vereniging in
Amsterdam.
De autoverkopen liepen in de afge
lopen j^ren terug van 585.000 in
1978,569.000 in 1979 en 450.000 in
1980 tot 390.000 vorig jaar. Een
verdere daling is mogelijk wan
neer de autobrandstofprijzen
weer zouden gaan stijgen en de
rente op het huidige hoge niveau
blijft. Gaan brandstofprijzen en
rente omlaag, dan is er volgens
Glasius „enige kans dat het ver
trouwen van de consument
wordt hersteld, maar dan toch
zeker niet voor de tweede helft
van dit jaar".
Woedend
De bestuurders Henk van Rees en
Frans Westenbrink van de indus
triebond FNV zijn woedend op
Daf Trucks in Eindhoven en Vol
vo Car BV in Helmond, omdat
beide bedrijven niet van plan
zijn vrijdag deel te nemen aan
het gesprek op het ministerie
van sociale zaken en werkgele
genheid. Volgens Westenbrink
was Volvo aanvankelijk wel van
plan te gaan maar is daarop terug
gekomen onder druk van Daf
Trucks en de werkgeversorgani
saties.
Wereldbank
De ontwikkelingslanden zullen
meer rente moeten gaan betalen
over leningen die ze bij de We
reldbank opnemen. De 21 gou
verneurs van de bank, die de 140
aangesloten landen vertegen
woordigen, hebben hiertoe dins
dag besloten op advies van de
president van de Wereldbank,
A.W. Clausen.
KATWIJK AAN DEN RIJN - Groente
veiling, Boerekool per kg 80-1,48, Was-
peen AI per kist 15-17,30, All 11-14, BI
15-17,10, Cl 6,30-9,60, CII 3,10-7,80,
Breekpeen BI 2,90, Cl 6,20-6,50, Prei A
per kg 2,62, Prei B per kg 1,61, Uien per
kg 30-49, peterselie (krul) 35-37, Selde
rij (BD) 46.
Economie
ZWOLLE (GPD) - Hoge lonen zijn niet meer
het grootste probleem van de Nederlandse
industrie, maar de hoge energiekosten. De
gemiddelde grootverbruiker is in Duitsland
16 procent voordeliger uit, in Frankrijk 28
procent en in Zweden maar liefst de helft.
De Overijsselse elektriciteitsmaatschappij
IJssel Central (IJC) wil het daarom voorlo
pig kalm aan doen met tariefsverhogingen,
hoewel zij het afgelopen jaar een verlies
heeft geleden van circa 7 miljoen gulden en
dit jaar een nadelig saldo verwacht van 3 12
miljoen.
Dank zij een beter gebruik van brandstoffen
kan IJC het zich veroorloven de kleinver
bruiker dit jaar nauwelijks meer te laten be
talen en de grootverbruiker zelfs iets min
der, namelijk 0,3 procent. Volgend jaar wil
de IJC de stroomprijs verhogen met rond 4
procent voor de kleinverbruiker en 2 pro
cent voor de grootverbruiker, deelde dir. ir.
J. Wijmans woensdag mee.
De belangrijkste oorzaak van de enorme
stroomprijsverschillen in Europa zit in de
samenstelling van de „brandstofmix" die de
centrales gebruiken. In Nederland is men
overwegend aangewezen op de dure brand-
stoffen olie en gas. In Zweden is het binnen
kort zover dat de helft van de stroomvoorzie
ning op waterkracht berust, de ander helft
op kernenergie. Frankrijk stookt veel kolen,
heeft nu al 25 procent kernenergie (men wil
binnen tien jaar naar 50 pet) en ook enige
waterkracht. Duitsland stookt ook veel ko
len en bruinkool en heeft verder 15 pet kern
energie.
Door een efficiënter brandstofverbruik tracht
de IJC de stroomprijs in de hand te houden.
Op het ogenblik wordt de laatste hand ge
legd aan een nieuwe produktie-eenheid, de
HC-60, die binnenkort zal gaan proefdraaien.
Deze eenheid is een ingenieuze combinatie
van een gasturbine en een stoomturbine met
een vermogen van 329 megawatt. Met een
voor Nederland unieke technologie is een
rendementsverbetering bereikt van meer
dan 10 procent. De brandstofbesparing staat
gelijk aan de warmtebehoefte van een stad
van 45.000 inwoners. De nieuwe eenheid
kost 350 miljoen gulden.
De IJC heeft voor het eerst in haar historie
minder stroom verkocht dan het voorgaande
jaar. In 1980 was er nog een stijging van 0,9
procent, vorig jaar daalde het verbruik met
0,3 pet. Volgens de directie zijn er twee oor
zaken: de mentaliteit om energie te besparen
is nu vrij algemeen, en de teruggang in de
bedrijvigheid, in het bijzonder in de Twent
se textielindustrie. Het grootverbruik in het
concessiegebied van de IJC nam met 2 3
pet af. Bij het kleinverbruik nam het aantal
aangesloten huishoudens met 4 pet toe, ter
wijl het stroomverbruik per saansluiting
met 4 pet daalde.
Minister Terlouw van economische zaken
heeft gisteren een dringend beroep op de
elektriciteitsmaatschappijen tot een verla
ging van de elektriciteitsprijzen voor de gro
te industriële verbruikers te komen. Die zien
hun concurrentiepositie door het groeiend
prijsverschil met het buitenland achteruit
gaan. Dit tekent Terlouw aan bij het elektri
citeitsplan 1986/1987 van de samenwerkende
elektriciteitsplan 1986/1987 van de samen
werkende elektriciteitsproduktiebedrijven,
dat hij overigens goedkeurt.
ROTTERDAM (ANP) -
Volgens de voorzitter van
de Scheepvaart Vereni
ging Zuid in Rotterdam
(werkgevers haven) zullen
gedwongen ontslagen in
de slecht draaiende stuk-
goedsector van de Rotter
damse haven wellicht niet
te vermijden zijn.
Weliswaar hebben de vijf grote ha
venconcerns met de werkne
mersorganisaties de afspraak ge
maakt dat er vóór 1 april geen
ontslagen zullen vallen, maar of
er daarna te ontkomen valt aan
dergelijke maatregelen is vol
gens SVZ-voorzitter P. Meyer
Swantee de vraag. Hij zei dit gis
teravond in zijn nieuwjaarsrede
in Rotterdam.
Momenteel beraden de vijf grote
havenconcerns zich met de SVZ
en de werknemersorganisaties
over de situatie in de Rotterdam
se stukgoedsector. Dat overleg
kwam op gang nadat enkele
maanden geleden bij enkele
stukgoedbedrijven grote ar
beidsonrust dreigde uit te bre
ken. Er is toen afgesproken dat
tijdens dit overleg gepn gedwon
gen ontslagen zouden vallen.
Meyer Swantee zei gisteren te ho
pen op constructieve gesprek
ken tussen werkgevers en werk
nemers over de werkgelegen-
heidsproblematiek in de haven.
Dan alleen kan er volgens hem
sprake zijn van oplossingen die
het minst hard aankomen. De
SVZ-voorzitter zei echter ook dat
het uitstellen van noodzakelijke
beslissingen de financiële draag
kracht van de havenbedrijven en
daarmee hun investeringsmoge
lijkheden en investeringsbereid
heid ondermijnt. Uitholling van
de eigen vermogenspositie be
lemmert het ondernemen van
nieuwe activiteiten, aldus de
SVZ-voorzitter in zijn jaarrede.
Meyer Swantee zei verder dat de
havenconcerns in Rotterdam el
kaar niet naar het leven moeten
staan, maar samen met de over
heid en de werknemersorganisa
ties op constructieve wijze naar
oplossingen moeten zoeken. Van
de rijksoverheid vroeg de SVZ-
voorzitter steun om de positie
van Rotterdam als grootste ha
ven van de wereld te handhaven.
Dat is volgens hem een nationaal
belang, omdat de haven anders
dan het aardgas een blijvende
steunpilaar voor de Nederlandse
economie kan zijn. Het is vol
gens Meyer Swantee dringend
noodzakelijk dat Rotterdam haar
concurrentiepositie herstelt en
daarvoor is die overheidssteun
noodzakelijk.
Tot nu toe kwam de automobilist op het terrein van de luchthaven Schiphol geen verkeerslichten tegen Daarin
wordt op zeer korte termijn verandering gebracht. De aanwezigheid van knipperlichten heeft niet kunnen
verhinderen, dat in de afgelopen drie jaar 94 aanrijdingen met materiële schade plaats hadden op het kruis
punt Stationsweg/Aankomstpassage-Noord. In totaal liepen tien personen hierbij letsel op. De verkeerslichten
die nu zijn geplaatst moeten dit voorkomen.
DEN HAAG (ANP) - Het land
bouwschap onderzoekt op het
ogenblik de mogelijkheid om bij
het Europese hof van justitie in
Luxemburg in beroep te gaan te
gen de beschikking van de Euro
pese Commissie van vlak voor
kerstmis over het „tuindersgas".
De voorzitter van het landbouw
schap, ir. D. Luteijn, zei dit giste
ren in zijn nieuwjaarstoespraak
in Den Haag.
De beschikking van de commissie
bepaalt onder meer dat Neder
landse tuinders uiterlijk op 1 ok
tober van dit jaar dezelfde prijs
moeten betalen voor aardgas als
de industrie. Op het ogenblik be
talen voor verreweg de meeste
tuinders aanzienlijk minder voor
aardgas dan industriële bedrij
ven.
Volgens een woordvoerder voert
het landbouwschap besprekin-
UTRECHT (ANP) - De FNV zal
bij de komende cao-onderhande
lingen "alles op alles zetten" om
te voorkomen dat de bestaande
ziektewetregelingen worden
aangetast. Als de plannen van
minister Den Uyl om de ziekte
wetuitkeringen te verlagen het
halen stapt de FNV niet alleen
naar de rechter. Ook sluit de
grootste vakcentrale harde acties
niet uit als straks bij het cao-
overleg blijkt dat de werkgevers
zich achter de kabinetsmaatrege
len verschuilen.
"Allerlei acties zijn mogelijk, sta
kingen incluis, aldus een FNV-
woordvoerder.
tegen de beschikking van de
commissie. Minister De Koning
van landbouw heeft van de com
missie tot 15 januari de tijd ge
kregen om het standpunt van de
Nederlandse regering ten aan
zien van de beschikking te ge
ven. De prijs dié tuinders betalen
voor aardgas is overeen geko
men in een contract tussen het
landbouwschap en de leveran
cier, de Gasunie.
Formeel kan de centrale overheid
de gasprijs niet verhogen. De be
windsman heeft in het recente
verleden in Brussel hierop gewe
zen. Overigens heeft de Europe
se Commissie in een eerder sta
dium ook al gedreigd met juridi
sche actie bij het hof in Luxem
burg. Die dreiging hangt nog
steeds in de lucht. Uitvoering er
van is afhankelijk van het ant
woord van de Nederlandse rege
ring.
Het beleid om onze economie
te herstellen moet steviger
worden aangepakt. Er kan
niet worden afgezien van de
voorgenomen matiging in de
gemeenschapsuitgaven
(overheid en sociale zeker
heid), omdat de betalingsba
lans verbetert. De ombuigin
gen mogen ook niet minder
zijn. Gezien de voortdurende
onzekerheden is grote voort
varendheid geboden omdat
uitstel later tot rampzalige
gevolgen kan leiden. In deze
jaren is sprake van „een laat
ste kans".
Aldus de conclusie, waartoe
prof dr. F.W.Rutten, secreta
ris-generaal van het ministe
rie van economische zaken,
komt in zijn traditionele
„nieuwjaarsboodschap", ver
pakt in een artikel in het
weekblad „Economisch-Sta-
tistische Berichten".
Rutten stelt dat de economi
sche malaise bijzonder hard
nekkig is. In 1981 was er - he
viger dan in de beide voor-,
gaande jaren - stagnatie en te
ruggang. Het werkelijk natio
naal inkomen was ongeveer
2,5 procent lager dan in 1978,
de bedrijfsinvesteringen wa
ren 15 procent minder en de
reëel beschikbare winsten la
gen ruim 20 procent onder
dat peil. Bovendien steeg de
werkloosheid explosief mede
door grote verliezen die veel
ondernemingen leden.
Toch waren er in de ontwikke
ling van 1981 ook zaken die
op termijn tot herstel kunnen
bijdragen. Zo was zeer be
langrijk dat de loonstijging
naar 4 tot 5 procent terugliep.
De stijging van de loonkos
ten per eenheid produkt
bleef 20 procent achter bij die
in concurrerende landen. Bij
de export wordt terreinwinst
geboekt. Omdat de invoer
scherp daalde en de uitvoer
iets steeg verbeterde het sal
do op de betalingsbalans met
ongeveer 10 miljard gulden.
Beetje herstel
Voor dit jaar wordt een groter
overschot op de zogenaamde
lopende rekening van de be
talingsbalans verwacht, om
dat de uitvoer verder stijgt en
er hogere prijzen voor het ex-
portgas worden gemaakt. Ge
volg: onze monetaire proble
men, vooral op rentegebied,
nemen aan scherpte af. Dat is
voor een herstel van de inves
teringen op langere termijn
een onmisbare voorwaarde.
Internationaal tekent zich wat
herstel af, dat in de tweede
helft van 1982 en vervolgens
in 1983 aan kracht zou kun
nen winnen. Maar de onze
kerheden blijven talrijk. Als
de voorspellingen uitkomen
kunnen de acute noden voor
ons land wat worden verlicht.
Maar voor de eerste helft van
dit jaar moet nog worden ge
rekend met hevige proble
men voor veel ondernemin
gen, meent Rutten.
Het in goede banen houden van
de economie en de werkgele
genheid is veel moeilijker ge
bleken, constateert Rutten,
dan men lange tijd na de
Tweede Wereldoorlog heeft
gedacht. Het stimuleren van
de bestedingen heeft jaren
lang goed gewerkt omdat de
economische omstandighe
den gunstig waren en het
overheidsbeleid daarmee
geen problemen had. Die
taak is nu geheel anders ge
worden: de overheid moet
waken voor haar eigen be
heer.
Evenwichtsherstel
nodig
Als het beleid niet aangepast
wordt groeien de overheids
uitgaven sneller dan het na
tionaal inkomen. Er moet
worden gekoerst naar herstel
van het evenwicht Volgens
Rutten is het nog steeds mo
gelijk, technisch-economisch
gezien, door matiging van ge
meenschapsuitgaven cn lo
nen en stimuleren van het be
drijfsleven te komen tot her
stel van winsten, investerin
gen en werkgelegenheid op
middellange termijn.
Van groot belang is echter of
dergelijke maatregelen maat
schappelijk worden aanvaard
omdat zij gevoelige verande
ringen brengen in gangbare
patronen. Een aanvaardbare
ontwikkeling van de nationa
le economieën in W-Europa
lijkt niet zonder meer ge
waarborgd. Mede dankzij de
inzet van de (pas afgetreden)
president van De Nederland-
sche Bank dr. J. Zijlstra) is
het internationaal vertrou
wen in ons financieel beheer
behouden.
Volgens Rutten is hiermee niet
zeker dat we met het sociaal-
economische beleid uit de ge
varenzone zijn. Dankzij inter
nationaal herstel kan de eco
nomie van Nederland over
een of twee jaar wat verbe
terd zijn. Daarmee is de ont
wikkeling nog niet ten goede
gekeerd Dat kan alleen ge
beuren als met kracht hoge
voorrang wordt gegeven aan
bevordering van rendabele
investeringen en winsther
stel.
Laatste kans
Mocht later in de jaren tachtig
de internationale conjunc
tuur weer inzinken, terwijl
onze exportgasopbrengsten
dalen, de groei der beroeps
bevolking aanhoudt en het
aandeel van gemeenschap
suitgaven en lonen in het na
tionaal inkomen niet is be
perkt, dan kan een economi
sche terugslag van rampzali
ge omvang optreden, aldus
Rutten. Daarom heeft Neder
land de eerstkomende jaren
„voorlopig de laatste kans
om zijn sociaal-economisch
lot voor een belangrijk stuk
in eigen hand te houden".
De topambtenaar begrijpt dat
er ontmoediging bestaat om
dat de matiging geen zichtba
re resultaten lijkt af te wer
pen. Het lijkt eerder of die
matiging averechts werkt. De
laatste jaren zijn er wel dege
lijk gunstige ontwikkelingen,
zoals de verbetering van de
loonkosten en van de export.
Men moet bedenken dat al
lerlei maatregelen hun tijd
nodig hebben voor uitwer
king op bijvoorbeeld de
werkgelegenheid.
Rutten betwijfelt trouwens of
er wel voldoende gematigd
is, gezien de verslechterde
omstandigheden sedert de
eerste oliecrisis Tekenend is
volgens hem dat bd de plan
ning van overheidsuitgaven
lange tijd is uitgegaan van
een groei in het nationaal in
komen van 3 tot 4 procent,
terwijl de gemiddelde inko
menstoeneming sedert 1973
in feite slechts ongeveer een
procent was.
Als internationaal de economie
„op een laag pitje" blijft zul
len de herstelplannen van het
kabinet zeker moeten wor
den versterkt.
KEES CORNELISSE
DONDERDAG 7 JANUARI 1982
ACTIEVE
AANDELEN
215,00 213,90
BINNENLANDSE
AANDELEN
151,00
75.00
2,25
108,70
220,00b
59,10
650,00
75,00
2,25
110,50
220,00b
200,00
61,20
650,00
32,50
39^00
74,50
73,60
163,50
165,00
12,50
34,50e
93.00
39,10
34,80
126,00 126,00
167.00 171,00
245,00 245.00
26.20 26.50
102,00b 102.00
18.70 18,70
5.50f 5,30
159,50 159,50
34.10 33.60
980.00b 980,00
193.00 193.50
3800.00a 3800,0
65,50
31.20
35,00
37,30
61,00
16,00
117,00
BELEGGINGS
INSTITUTEN
GOUD EN ZILVER
>nbrw 31430 - 32130
»nbcw 582 - 665
BUITENLANDS
GELD
1335.00 1330,00
AMSTERDAM (ANP) - Op de
Amsterdamse effectenbeurs
heeft Philips vandaag een vaste
stemming te zien gegeven. De
uitspraken van topman Dekker
lokten vraag naar de aandelen
uit. Volgens Dekker moet het
rendement in de komende jaren
omhoog en moet de winst in on
geveer twee jaar worden verdub
beld
De koers van de aandelen reageer
de op die uitlatingen met een
vooruitgang van 1,10 tot
21,40. De andere internationale
aandelen lagen licht verdeeld in
de markt. Unilever en Koninklij
ke Olie noteerden onveranderd
op respectievelijk 148,50 en
84,40 Hoogovens was nog
twintig cent in herstel op 15,70
en Akzo ging veertig cent naar
boven tot 23,20.
In de financiële sector gaf de NMB
opnieuw een zwakke stemming
te zien. De notering ging nog
1,30 omlaag tot 126,50 ABN
V. .1 ''i n gul I. II lager op I 280
KLM was fractioncel lager op
ƒ91 en Heineken bleef op 48.
Van de hypotheekbanken was de
WUH nog vyflig cent m herstel
op 69.50 en de KGH moest en
kele dubbeltjes achteruit tot
53,60.
