Leger breekt stakingen
België moet acht
miljard bezuinigen
Annexatie zet
wereld voor
voldongen feit
Winst Mintoff op Malta
Bezoek Arafat
in mist gehuld
Verdeeldheid in
Moskou-delegatie
Poolse verbindingen met westen verbroken
YS zetten
voedselhulp
Polen stil
Martens wil snel volmachten
9?
DINSDAG 15 DECEMBER 1981
(Van onze correspondent
Hein ten Kortenaar)
LA VALLETTA - Dom Mintoff
heeft voor de derde keer de ver
kiezingen op Malta gewonnen.
Na de eerste berichten gisteren
raakten alle straten van de
hoofdstad La Valletta verstopt
met toeterende auto's en jui
chende menigten. Het ziet ernaar
uit, dat Mintoff zijn kleine meer
derheid van vijf jaar geleden (3
zetels) nog wat heeft vergroot.
Het zal nog wel even duren voor
de definitieve uitslagen zijn vast
gesteld: het kiessysteem is van
een Britse ingewikkeldheid eh
klachten over vermeende frau
des bij de telling behoren tot de
gebruikelijke naweeën van ie
dere verkiezing.
In het twee-partijensysteem van
Malta moest Mintoffs Labour-
partij het opnemen tegen de con
servatieven van de Nationalisti
sche Partij van Eddie Fenech-
Adami, die Mintoff beschuldigt
van dictatoriale neigingen en on
democratisch gedrag.
Mintoff kon van zijn kant wijzen
op een sociale wetgeving zoals er
in de hele Maltese geschiedenis
geen te vinden is, op een nooit
eerder vertoonde bloei in het toe
ristenverkeer en op internationa
le erkenning, die onder andere
tot uiting komt in het neutrali
teitsverdrag met Italië (septem
ber 1980), Chinese hulp bij de
bouw van gigantische droogdok
ken en een bunkerverdrag met
de Sowjet-Unie, waarbij Malta
zijn opslagfaciliteiten voor
stookolie ter beschikking stelde
vah de Russische koopvaardij
vloot (maar volgens Fenech-Ada-
mi in werkelijkheid voor de een
heden van de Russische marine,
die zich in de Middellandse Zee
ophouden).
Aan Mintoffs vriendschap met de
Libische leider kolonel Gadaffi
kwam vorig jaar een einde, toen
Libische kanonneerboten een
olieplatform beschoten, dat voor
rekening van Malta proefborin
gen verrichtte in internatonale
wateren. Het werd oppositielei
der Fenech-Adami dan ook zeer
kwalijk genomen, dat hij in het
begin van dit jaar een beleefd
heidsbezoek aan Libië bracht.
Sindsdien werd er gesuggereerd,
dat de ruime geldmiddelen die
hij voor de verkiezingscampagne
gebruikte (onder meer voor een
televisiezender op het Italiaanse
eiland Sicilië) van GadafTi af
komstig waren. Maar vermoede
lijk heeft de buitenlandse poli
tiek bij de verkiezingen van afge
lopen zaterdag een kleinere rol
gespeeld dan de binnenlandse
welvaart die het eiland (overi
gens grotendeels bij de gratie
van de buitenlandse belangstel
ling) op het ogenblik geniet
WARSCHAU (GPD/Reuter) - Het Poolse leger heeft gister
avond een einde gemaakt aan een staking die uit protest
tegen het afkondigen van de noodtoestand en de arresta
tie van vakbondsleiders was uitgeroepen in een staalfa
briek in het Zuidpoolse Katowice.
Twaalf stakers zouden zijn gearres
teerd. De militaire raad onder lei
ding van generaal Jaruzelski, die
de macht zondag heeft overgeno
men, heeft om bedrijfsbezettin
gen te voorkomen, een groot aan
tal belangrijke fabrieken onder
militair bestuur geplaatst. In de
Poolse hoofdstad Warschau is
gisteren in zeker vier grote be
drijven gestaakt.
De Poolse autoriteiten hebben gis
teravond meegedeeld dat de toe
stand in het land in het algemeen
rustig is maar dat er "beroepso
proerkraaiers" zijn, die verwar
ring stichten.
In zijn laatste reportage alvorens te
worden afgesneden, deelde de
correspondent van het Britse
persbureau Reuter in Warschau
aan Londen mee dat Solidariteit
- dat werkt ondanks de afgekon
digde noodtoestand - een lijst
had gepubliceerd met de namen
van door een staking getroffen
mijnen en fabrieken.
Solidariteit deelde ook mee dat sol
daten een aantal fabrieken had
den omsingeld en klaar leken te
staan om in de uren van het
nachtelijke uitgaansverbod sta
kers uit de fabrieken te verwijde
ren.
De communicatie tussen het kan
toor van Reuter in Warschau en
het hoofdkwartier in Londen
werd gisteravond verbroken, zo
als al eerder met de andere grote
persbureaus in het Westen was
gebeurd.
Radio Warschau, in Londen beluis
terd door de BBC, maakte be
kend dat Polen in het algemeen
kalm was en dat de meeste men
sen punctueel op hun werk wa
ren verschenen.
Maar de radio deelde ook mee dat
in verschillende fabrieken, waar
onder een paar in Warschau,
groepen beroepsoproerkraaiers,
"zich ervan bewust dat hun ei
genbelang in gevaar was". Ver
warring stichtten en terugkeer
tot normaal leven moeilijker
maakten en opriepen tot verzet
tegen de noodtoestandswet.
Radio Warschau zei dat in de mees
te mijnen, staalfabrieken en
voedselindustrie gewerkt werd
en het openbaar vervoer in ge
meenten en land, zo goed moge
lijk werkte'.
Solidariteit had gisteravond ver
klaard dat in Silezië mijnwerkers
hadden geweigerd de mijnen te
verlaten en dat in minstens ze
ven delen van het land stakingen
gaande waren.
Een bestuurder van Solidariteit zei
voorts dat een Ta am- com m an d o
WASHINGTON (GPD) - De Ameri
kaanse regering heeft de voed-
selzendingen naar Polen stilge
legd. De VS willen de situatie in
het land opnieuw beoordelen, nu
de militairen de macht hebben
overgenomen. Particuliere voed-
selzendingen mogen nog wel
doorgaan. Dit heeft de Republi
keinse senator Charles H. Percy,
voorzitter van de belangrijke
commissie voor internationale
betrekkingen, gisteren meege
deeld, nadat hij door de CIA en
het ministerie van buitenlandse
zaken op de hoogte was gebracht
van de laatste gegevens.
Hij benadrukte dat de Amerikaan
se maatregel werd genomen om
de indruk te vermijden dat de VS
een de actie van de Poolse rege
ring aanvaardt. Hij waarschuwde
dat de maatregelen van de Pool
se militaire machthebbers de tra
ditioneel goede verstandhouding
tussen het Poolse leger en het
Poolse volk kunnen schaden.
was ingesteld om het werk van
de vakcentrale te leiden na de
aanhouding van enkele leiders in
het weekeinde.
Het commando had zijn zetel, zei
hij, op de Lenin-scheepswerf in
Gdansk, waar de enige vrije vak-*
centrale van Oos-Europa in au
gustus van het vorig jaar was op
gericht.
Het leger, geleid door premier ge
neraal Wojciech Jaruzelski, ver
klaarde dat het de macht had
overgenomen om een burgeroor
log te voorkomen.
Doodstraf
Krachtens de noodtoestandsbepa
lingen kunnen mensen worden
vastgehouden zolang de
noodtoestand van kracht is.
Werknemers riskeren voorgelei
ding aan krijgsraden als zij sta
ken of weigeren bevelen op te
volgen en het publiek is gewaar
schuwd dat het gevangenisstraf
of zelfs de doodstraf kan krijgen
wanneer het niet met de nood
wetten meewerkt.
Het reizen is beperkt, vakbondsac
tiviteit opgeschort, openbare bij
eenkomsten zijn verboden en de
pers is beperkt tot een handvol
kranten die het officiële stand
punt weergeven.
De Poolse televisie zei dat de ernst
van het ogenblik eiste, dat men
zich geheel hield aan de voor
schriften van de noodtoestand.
Zij waarschuwde dat wie dit niet
deed zeer ernstige gevolgen on
der het oog moest zien. "De over
heid kan niet goedertieren zijn",
aldus het bericht
Volgens radio-Warschau had een
groot deel van het Poolse volk
'alle begrip voor beperking van
de burgerlijke vrijheid krachtens
de noodtoestand'.
Machtsgreep
ADVERTENTIE
Godet Cognac
Superieure
Fine Champagne
huis Godet. Met een eigen karakter.
Evenwichtig, warm en geurig.
Kenners weten 't te onderscheiden.
DELEAVE
linen en gedistilleerd
Volgens de communistische auto
riteiten van Polen had Solidari
teit haar eigen beloften geschon
den door aan politiek te gaan
doen en te streven naar omver
werping van 's lands politieke
stelsel.
De Poolse televisie, die berichtte
dat troepen werden gebruikt om
te voorkomen dat gestaakt zou
worden in een reusachtige staal
fabriek in Katowice, zei dat de
noodtoestand in Polen noodza
kelijk was omdat het nalaten van
maatregelen vóór Kerstmis ge
leid zou hebben tot een greep
naar de macht van Solidariteit.
Radio-Warschau, beluisterd in Pa
rijs, heeft bericht dat de Poolse
politie bij haar inval van zondag
in het kantoor in Warschau van
Solidariteit "instructies" heeft
gevonden voor een burgeroor
log.
De instructies omvatten volgens
het radiobericht in het geval van
bezetting van fabrieken, "het op
werpen van barricaden, het ma
ken van grote vuren, het opbre
ken van straatplaveisel, het las
tigvallen van patrouilles van po
litie en leger en het proberen te
verjagen van personeel in strate
gische installaties en burelen".
Walesa
Volgens de BBC in Londen be
vindt de leider van Solidariteit,
Lech Walesa, zich in een gasten
verblijf van de Poolse overheid
sinds het overleg dat hij met het
militair gezag na de afkondiging
van de noodtoestand heeft ge
voerd, vruchteloos was verlopen.
Walesa zou in een kort telefoonge
sprek met het Westen hebben ge
zegd dat hij correct werd behan
deld, dat de toestand ernstig was
maar niet geheel hopeloos, dat
hij niet over alle informatie kon
beschikken en dat hij hoopte dat
zijn kameraden standvastig zou
den blijven. Het belangrijkste
was nu, volgens het telefoonge
sprek, dat de gearresteerde Soli-
dariteitsbestuurders werden vrij
gelaten.
Poolse troepen marcheren door de straten van Warschau. Het beeld werd uitgezonden via de Poolse televisie.
BRUSSEL (ANP) - De Bel
gische formateur Martens,
die erin is geslaagd een re
gering samen te stellen
(een combinatie van chris
ten-democraten en libera
len) wil nog voor het einde
van het jaar volmachten
vragen aan het parlement.
Volgens Martens, die zijn beleids
lijn gisteren in Brussel
bekendmaakte, is
noodzakelijk dat het aangekon
digde overleg met de sociale
partners over de voorgenomen
maatregelen voor 15 januari van
het komend jaar moet plaatsvin
den.
Het prioriteitenprogramma waar
over de onderhandelaars nu een
akkoord hebben bereikt houdt
geen volledige regeringsverkla
ring in. De definitieve regerings
verklaring zal pas door de nieu
we ministerraad worden opge
steld als de vier partijen (van
Vlaamse en Waalse kant) het
Bonn sceptisch over afbouw SS 20
(Van onze correspondent Hans
Amesz)
BONN - In gesprekken met de
Westduitse minister van defen
sie, Hans Apel, en de leider van
de oppositiepartij CDU
se staatssecretaris voor Atlanti
sche zaken, Von Stade en met de
defensiespecialist en matigende
kracht binnen de sociaal-demo
cratische regeringspartij SPD,
Herbert Wehner.
Bondsrepubliek, Helmut Kohl, Ook op andere terreinen bewaarde
hebben zeven Nederlandse par
lementariërs gisteren geleerd dat
de visie van de hoofdredacteur
van de Russische partijkrant
Prawda, in Bonn niet als reëel
wordt beschouwd.
Afgelopen donderdag had de com
missie voor buitenlandse zaken
van de Tweede Kamer van de
hoofdredacteur, tevens lid van
het Centraal Comité van de Rus
sische communistische partij, W.
G. Afanasjev, begrepen dat Mos
kou bereid zou zijn een groot
deel van de nieuwe Russische
SS-20-raketten te ontmantelen,
indien de NAVO zou terugko
men op haar besluit de nieuwe
NAVO-raketten voor middellan
ge afstand te gaan plaatsen. In la
tere gesprekken met minister
van buitenlandse zaken Gromy-
ko, werd deze positieve ontwik
keling al enigszins gerelativeerd
door de Nederlandse commissie.
De Nederlandse Kamerleden,
waaronder de fractieleider van
de drie regeringspartijen, Lub
bers (CDA), Meyer (PvdA) en
Brinkhorst (D'66), wilden giste
ren niet uitvoering ingaan op
hun eerste bevindingen in de
Westduitse hoofdstad. Vandaag
en morgen volgen nog gesprek
ken met onder meer de Westduit-
de parlementaire delegatie
opmerkelijk stilzwijgen. Daar
naast zijn een aantal uitlatingen
van de delegatieleider, Jan Nico
Scholten (CDA), een aantal ande
re parlementariërs in het ver
keerde keelgat geschoten, waar
door weinig commentaar werd
gegeven op de besprekingen van
gisteren. Relus ter Beek (PvdA)
toonde zich verbolgen over de
uitlatingen van Scholten over de
oproep van Kohl om de „twee
van Breda", („deze menselijke
wrakken", aldus Scholten) vrij te
laten.
licht op groen hebben gezet voor
het vormen van dit kabinet. Mar
tens zei dat hij morgen de lijst
met namen van de nieuwe minis-
terploeg zal prijsgeven.
Martens wil bijzondere volmach
ten van het parlement - zeker
voor een periode van een jaar
om het economisch programma
te verwezenlijken. "Het tekort op
de begroting mag volgend jaar
de tweehonderd miljard frank
(twaalf miljard gulden) zeker niet
overschrijden", zei Mariens. "Er
zal door de Belgen zo'n 130 mil
jard frank (7,8 miljard gulden)
moeten worden bezuinigd. Daar
bij moet de index (een systeem
waarmee de lonen automatisch
aan de inflatie zijn gekoppeld)
worden aangepast", aldus de for
mateur.
Met een ingrijpend structuurpro
gramma zullen de grote econo
mische sectoren van het land (zo
als de staalindustrie, de textiel,
de automobielindustrie en de
luchtvaart) georganiseerd wor
den. Daarbij moeten de financie
ringsprogramma's onder toe
zicht van de overheid staan.
Ook zou het regeringsprogramma
voorzien in het einde van de mo
nopoliepositie van tv en radio
ten gunste van een concurrentie-
systeem. "De bepaling van het
vervangen van het feitelijke mo
nopolie van de radio en tv door
een stelsel van mededinging
heeft slechts betrekking op de
verdeling van de golflengte door
de regering", verklaarde Mar
tens. "Verder gaat de bevoegd
heid van de regering niet".
De formateur wenste nog eens te
benadrukken dat het de bedoe
ling is dat loontrekkenden en
zelfstandigen evenveel gaan inle
veren. "De opbrengst van deze
matiging zal direct naar de nood
lijdende bedrijven gaan. Het ligt
niet in de bedoeling een speciaal
fonds te stichten", zo zei de for
mateur.
ADVERTENTIE
Deze 10 mm dunne en 10 cm korte HR 5277 (bruto adviesprijs f 65. n iJechii e
van die bi|zondcre Philips klokken/wekkers D mv deze bon leert u ze allemaal kennen
Naam Adres
Postk ode/plaats
Opsturen naar Philips Nederland B V Afd Klokken, VB I
Terwijl de wereld met span
ning de ogen op Polen ge
richt houdt, heeft de Israëli
sche regering van de gelegen
heid gebruik gemaakt om de
rijdens de Zesdaagse Oorlog
in 1967 op Syrië veroverde
Golan-hoogte formeel te an
nexeren. Precies een jaar ge
leden weigerde premier Be
gin een dergelijk wetsont
werp in te dienen, met het ar
gument dat de tijd daar niet
rijp voor was. Gisteren was
dat kennelijk wel het geval,
sterker nog, het was de laat
ste kans voor Israël om de
wereld voor een voldongen
feit te plaatsen zonder cata
strofale repercussies te hoe-
De ervaring leert, dat een mo
gendheid als Amerika zich
niet tegelijk met twee crises
tegelijk kan bezighouden.
Daarom ging premier Begin
gistermorgen uit het zieken
huis, waar hij verpleegd werd
vanwege een gebroken dij
been, naar huis. Daar riep hij
het kabinet bijeen om zijn be
sluit te bekrachtigen. Beslo
ten werd, tegen elk parle
mentair gebruik in, de wet
door het parlement, de Knes
set, te jagen in drie lezingen
op één dag. een proces dat ge
woonlijk weken, of zelfs
maanden in beslag neemt.
Zo werd Begin naar de Knesset
gebracht en diende hoogst
persoonlijk het wetsontwerp
in, gezeten in een rolstoel. Ar
gument voor de timing „Pre
sident Assad heeft verklaard
dat Syrië Israël in geen hon
derd jaar zal erkennen, zelfs
als de Palestijnen dat zouden
doen".
Ook Egypte is voor een voldon
gen feit gesteld, en dat is wel
licht de belangrijkste over
weging geweest om de Golan
te annexeren voordat in april
1982 de Sinai geheel ont
ruimd wordt. Tot die tijd is
niet aan te nemen dat Egypte
drastische maatregelen zal
nemen tegen Israël die de te
rugtrekking uit de Sinai m
gevaar zullen brengen. Waar
schijnlijk heeft ook het plan
van president Moebarak om
weer aansluiting te zoeken
bij de Arabische wereld na
april '82, een rol gespeeld bij
Begins besluit, in het zieken
huis genomen na rijp beraad.
Er is Begin alles aan gelegen
om Mubarak in diskrediet té
brengen bij de Arabische we
reld, en daarmee de terug
keer van Egypte in het Arabi
sche kamp te bemoeilijken.
Verder dan een scherpe verbale
reactie zullen en kunnen de
Egyptenaren niet gaan. Het
zelfde geldt - zo is Begins be
rekening - voor Amerika. Al
les moet gedaan worden om
het Midden-Oosten tot april
rustig te houden, teneinde de
terugtrekking uit de Sinai
niet in gevaar te brengen.
Behalve tegen Amerika en
Egypte is de timing ook ge
richt tegen Syrië en Saoedi-
Arabiè. Israëlische functiona
rissen verbinden de annexa
tie van de Golan aan de mis
lukking van de Habib-missie.
De Amerikaanse bemidde
laar Habib is de vorige week
met lege handen uit het Mid
den-Oosten teruggekeerd,
nadat hij tevergeefs gepro
beerd had een opening te vin
den voor de al bijna weer ver
geten Libanese raketten-cri
sis, die een half jaar geleden
bijna tot oorlog tussen Israël
en Syrië leidde. Nu Israël mi
litair niet kon optreden tegen
Synë, heeft het politieke
strafmaatregelen genomen.
De annexatie van de Golan
geeft ook Saoedi-Arabiè een
prachtig alibi om het plan-
Fahd, dat op de topconferen
tie in Fez schipbreuk leed. te
rug te nemen. Ook dat is pre
cies wat Begin wil. aangezien
hij in dat plan de eliminering
van Israël op termijn ziet
JAAP VAN WESEL
PHILIPS
Postbus 90050. 5600 PB EINDHOVEN
ATHENE (AP) - Jasser Arafat, de
leider van de Palestijnse bevrij
dingsorganisatie PLO, is giste
ren in Griekenland aangekomen
voor een officieel bezoek van
drie dagen. Het bezoek ging ge
paard met een dikke mist van ge
heimhouding.
Journalisten die voor de aankomst
van de PLO-leider aanwezig wa
ren op de internationale luchtha
ven van Athene werden teleurge
steld en hun wachten was tever
geefs omdat Arafat kennelijk
naar een militair vliegveld was
gevlogen. Een woordvoerster
van het ministerie van voorlich
ting verklaarde dat Arafat inder
daad was aangekomen en zich op
het ministerie van buitenlandse
zaken bevond. Zij gaf geen ver
dere bijzonderheden.
Het bezoek van de Palestijnse lei
der is omgeven met uiterst zware
veiligheidsmaatregelen. Volgens
politiekringen zouden verschil
lende "preventieve" arrestaties
zun verricht Naar hun schatting
zijn in en rond Athene 3 000 ex
tra politie-agenten op de been.
Een week nadat Papandreou in
functie was verstuurde hy de uit
nodiging aan Arafat Daann ver
wees de Griekse premier naar de
permanente steun die de Grieks-
Cyprioten van de PLO hebben
gekregen
