„Het
nieuws
vers van
de straat
in
de ether"
Gebied Den Haag-Leiden te groot voor regionale omroep?
„Leiden moet karretje
op het spoor zetten"
Initiatiefnemers Van der Plas en Fresen:
CD A-fractieleider Joop Walenkamp:
ZATERDAG 12 DECEMBER 1981
EXTRA
PAGINA 21
Terwijl de landelijke overheid
vertwijfeld achter de
media-multinationals aanholt die
met video, viewdata, teletekst,
pay-TV en satellietverbindingen de
ene na de andere vondst aan den
volcke presenteren, lijkt het alsof de
regionale omroep over het hoofd
wordt gezien. Viewdata en teletekst
vullen gaten in de informatiemarkt,
communicatie-satellieten vliegen af
en aan en zullen ertoe bijdragen dat
de consument voor zijn amusement
niet langer alleen afhankelijk is van
wat de omroepbazen in Hilversum
als zijn smaak veronderstellen.
Ook regionale en lokale omroep horen
thuis in die tendens in de richting
van 'Media op maat'. Hilversum
verschaft veel informatie die voor de
niet direct betrokkenen
oninteressant is. Uitzendingen van
regionale omroepen voorzien in een
grote behoefte, dat blijkt wel uit de
hoge luistercijfers en het grote aantal
reacties, dat de bestaande regionale
omroepen, zoals Radio STAD,
Omroep Brabant en de omroepen in
het zuiden en het noorden van ons
land scoren^
De noodzaak van kleinschalige omroep
wordt algemeen erkend. De
vakbonden en de NOS zijn al jaren
overtuigd van het belang ervan. Alle
grote politieke partijen hebben in de
afgelopen verkiezingstijd gepleit
voor de vestiging van een landelijk
netwerk van op kleine regio's
gerichte omroepen. De overheid weet
dat op regionaal niveau een groot gat
ligt in de informatie-voorziening.
Kort na de Tweede Wereldoorlog
werden in Limburg (ROZ) en in het
noorden en oosten van ons land
(RONO) regionale omroepen
opgericht. Daarna hebben we tot 1976
moeten wachten voordat het net van
kleinschalige omroepen met
STAD-Amsterdam en de SROB werd
uitgebreid. Technisch hoeft zo'n
uitbreiding geen problemen op te
leveren. Dat bewijzen de talloze
illegale radiozenders, die met
eenvoudige hulpmiddelen een groot
publiek w eten te bereiken.
In de medianota van 1975 wordt het
belang van de kleinschalige omroep
onderschreven. De uit 1979 daterende
nota "Regionale radio-omroep" van
de vorige minister van CRM, die een
uitwerking van de eerdere nota is, is
het laatste stukje beleid dat de
overheid op dit gebied heeft
afeescheirtpn
Ook in die laatst verschenen nota
wordt de regionale omroep een warm
hart toegedragen. Minister
Gardeniers spreekt echter over
slechts twaalf omroepen; één voor
elke provincie, alleen Zuid-Holland
met zijn grote aantal inwoners krijgt
er twee toebedeeld, één in Den Haag.
de ander in Rotterdam.
Het aantal regionale omroepen vormt
een belangrijk probleem. De
R.O.O.S., het overlegorgaan van de
regionale omroepen, stelt 23 zenders
voor. Dat lijkt al een reèeler aantal
dan dat van CRM. In dunbevolkte
provincies zoals Friesland.
Groningen, Drenthe en Zeeland,
waar de bevolking sociaal en
cultureel vrij homogeen is, kan een
regionale omroep een groot gebied
beslaan. Voor het verstedelijkte
westen werkt zo'n indeling per
provincie niet. De sociale, culturele e1
economische verschillen tussen de
verschillende regio's zijn daarvoor te
groot.
Terwijl het overheidsbeleid op zich
Iaat wachten zijn in veel regio's in
het land mensen alvast bezig met het
op poten zetten van regionale
omroepstichtingen.
Rotterdam Rijnmond heeft al een
zendmachtiging. Begin oktober werd
de oprichting bekendgemaakt van de
Stichting Regionale Omroep Groot
Den Haag. met als doel een regionale
omroep, die de steden Den Haag.
Delft. Zoetermeer. Leiden en het
tussenliggende gebied moet
bestrijken, van de grond te krijgen.
Of Leiden en de kust- en bollenstreek
tot het verzorgingsgebied willen
behoren van een regio met Den Haag
als centrum is nog een open vraag. De
oprichters van "Groot I>cn Haag"
menen dat de regio die zij op het oog
hebben wel degelijk een
samenhangend gebied is. De besturen
en inwoners van de tot de regio
behorende gemeenten hebben door
de versheid van de plannen nog geen
tijd gehad een beeld te vormen van
de regio-indeling.
Joop Walenkamp, fractieleider van het
CDA in de Leidse gemeenteraad heeft
naar aanleiding van de plannen van
"Groot Den Haag" een nota
geschreven, waarin hij betwijfelt of
een dergelijk grote regio nog wel
voldoende betrokkenheid van de
luisteraars garandeert. Hij pleit dan
ook voor de oprichting van een
Regionale Omroep Leiden.
'Regionale omroep leeft. Mensen willen horen over wat
een paar straten verder leeft. De helden en de schurken
wonen bij jou in de straat. Radio moet de hele dag 'op de
zeepkist' zijn. De overheid in Den Haag denkt er nog veel
te goedkoop over. Daar praat men nog over het witten
van lokale piraten. Men hangt daar nog sterk aan de lan
delijke omroepverenigingen die hun eigen hachje verde
digen en gaat niet uit van wat de mensen willen horen".
Door
Ariejan Korteweg
Door een stage bij radio STAD-Am
sterdam zijn John van der Plas
en Ron Fresen enthousiast gewor
den voor kleinschalig radio-ma-
ken. Wat in Amsterdam kan moet
in de Haagse regio ook mogelijk
zijn, dachten ze. Hun enthousias
me om regionale omroep te gaan
bedrijven sloot prachtig aan bij
de ideëen van de gewestraad, het
samenwerkingsverband van Den
Haag en randgemeenten. De sa
menwerkende gemeenten waren
het er al geruime tijd over eens
dat regionale omroep wenselijk
was, maar vonden dat het initia
tief ertoe door particulieren zou
moeten worden genomen, om de
onafhankelijkheid ten opzichte
van de overheid te garanderen.
Prijsvraag
Van der Plas en Fresen hadden in
middels medestanders gevonden
en gezamenlijk waren ze bereid
het voortouw te nemen. In juli
van dit jaar resulteerde dit in de
oprichting van de Stichting Re
gionale Omroep Groot Den
Haag. Die stichting heeft zich in
middels in Den Haag van een
brede steun weten te verzekeren.
Het comité van aanbeveling telt
vele plaatselijke prominenten,
politici en bestuurders.
De naam Regionale omroep
Groot Den Haag lijkt niet zo ge
lukkig gekozen voor een regiona
le omroep, die een gebied wil be
dienen waarin niet iedereen zich
direct met Den Haag verbonden
voelt. Waarom staat Den Haag
bij jullie centraal?
"Die naam is maar voorlopig. We
hebben een prijsvraag uitge
schreven voor een betere naam,
waarin het regionale aspect van
de omroep tot uiting moet ko
men. We zijn nu eenmaal vanuit
Den Haag begonnen, maar wil
len zo snel mogelijk een regio
naal gezicht krijgen. Dat is in fei
te ons eerste doel. Binnen nu en
een half jaar willen we onze
Stichtingsraad voor de hele regio
representatief hebben gemaakt.
Nu zitten daar alleen nog verte
genwoordigers van Haagse in
stellingen in. De opzet is dat zij
hun zuster instellingen in andere
plaatsen in de regio benaderen
om gezamenlijk tot een vertegen
woordiger te komen. Zo komt er
dus van alle CNV's en NVSH's
één iemand in de Stichtings
raad".
Contact
- Is het rëeel om voor steden als
Den Haag en Leiden, die weinig
onderling verband hebben, een
"De Leidse regio heeft een heel
eigen gezicht. We zijn hier
niet gericht op Den Haag of
Haarlem of wat dan ook.
Voor iedereen die zich in de
regio Leiden/kust- en bollen
streek thuisvoelt is dat een
vanzelfsprekende zaak. Ik
ben bang dat een omroep die
zo'n groot en verschillend ge
bied wil verzorgen als 'Groot
Den Haag', de mensen niet
zal aanspreken".
Joop Walenkamp, fractieleider
van het CDA in de Leidse ge
meenteraad. is de enige die
tot op heden heeft gerea
geerd op de plannen om een
regionale omroep voor de 're
gio groot Den Haag' te begin
nen De gemeentebesturen
aarzelen nog, willen eerst we
ten wat voor vlees ze in de
kuip hebben alvorens ze hun
medewerking te verlenen.
Walenkamp heeft zijn twij
fel over de plannen van
'Groot Den Haag'.
Zin
In een beleidsstuk naar aanlei
ding van de brief van regio
nale omroep Groot Den Haag
waarin om medewerking van
de gemeentes wordt ge
vraagd twijfelt hij aan de zin
van een dergelijke grootscha
lige regionale omroep. "Het
mag betwijfeld worden of
een dergelijk grote regio nog
wel voldoende betrokken
heid van de luisteraars garan
deert...Wie Leiden kent weet
dat de gerichtheid op Den
Haag en andere delen van het
door de SRO Groot Den Haag
geclaimde verzorgingsge
bied. zoals de bollenstreek,
minimaal is, terwijl de ge
richtheid op Leiden als cen
trum van -een weliswaar klei
nere- regio zeer sterk is ont
wikkeld", stelt hij in dat stuk.
Walenkamp heeft tijdens de be
grotingsbehandeling in de
Leidse gemeenteraad dan
ook voorgesteld om als ge
meente te bevorderen dat de
mogelijkheden om een om
roep voor de regio Leiden
worden onderzocht. Hoewel
dat voorstel de indruk wekt
van een verkapte poging om
onder de duiven van 'Groot
Den Haag' te schieten is daar
volgens Walenkamp geen
sprake van. "Ik ga ervan uit
dat beide instellingen elkaar
zouden kunnen aanvullen en
niet beconcurreren. Wat wij
als regio Leiden kunnen
doen. helpt ook 'Groot Den
Haag'. We kunnen hen de re
gionale representatie geven
die ze nodig hebben voor het
verkrijgen van een zend
machtiging. In de toekomst
kunnen we dan aan een eigen
zendmachtiging gaan
werken".
De CDA-fractieleider heeft de
indruk dat de grootschalig
heid van 'Groot Den Haag'
vooral wordt ingegeven door
exploitatieve motieven. Maar
zelf heeft hij ook nog niet hel
der voor ogen hoe een om
roep voor de regio Leiden
zou moeten worden bekos
tigd "Het beleid van CRM zit
in een stroomversnelling. We
moeten vooruitlopen op wat
er in de toekomst kan gebeu
ren. Op het ogenblik is zo'n
kleinschalige omroep mis
schien nog niet mogelijk,
maar daar kan echt nog wel
speling in komen. In het ge
bied wonen ruim 300.000
mensen Dat il evenveel als
in Zeeland, waar de minister
wel een aparte regionale om
roep heeft gepland".
Kosten
Walenkamp gaat ervan uit dat
zo'n omroep voor de Leidse
regio te financieren moet
zijn. Vooral in het veelvuldig
gebruik maken van vrijwilli
gers ziet hg wel wat "Er zijn
zoveel mensen in hun vnje
tijd als hobby met radio ma
ken bezig. Die kun je heel
goed bij een regionale om
roep betrekken en dat drukt
de personeelskosten enorm
Met de huidige stand van de
economie kom je vroeg of
laat toch voor het gegeven te
staan dat je vrgwilligers weer
meer kansen moet geven".
Ook tegenover de oprichting
van een plaatselijke STER
staat Walenkamp niet afwij
zend.
Hoewel Walenkamp zijn ideeen
in de Leidse raad heeft gelan
ceerd. moet de gemeente vol
gens h« m niet meer doen dan
"het karTctje op het spoor zet
ten". Dat betekent in dit ge
val alle daarvoor in aanmer
king komende instellingen in
de regio uitnodigen voor een
gesprek over de oprichting
van een Regionale Omroep
Leiden Hoe het zich dan ver
der ontwikkelt moet aan die
groep worden overgelaten.
"Als men bereid is het plan
op te pikken, wil ik m'n
schouders er wel onder zet
ten". besluit Walenkamp.
- De gemeenten in de omgeving
van Leiden zijn toch ongetwij
feld meer op Leiden dan op Den
Haag gericht. Zou het niet beter
zijn te streien naar de oprichting
van een aantal regionale om
roep je s met een veel kleiner ver
zorgingsgebied''
"We gaan ervan uit dat op beleids
niveau op het ogenblik wel een
basis te vinden is voor regionale
omroep en niet voor lokale om
roep. Het is geen kunst om uur
na uur muziekprogramma's uit
te zenden Maar als je werkelijk
goede informatie over de eigen
regio wil verschaffen is daar een
deskundige staf voor nodig Dat
zou voor een lokale omroep te
duur worden We kiezen voor
een redelgk professionele regio
nale omroep in plaats van een
aantal gebrekkige lokale zen
ders". Om diezelfde ndlO kie/en
we in eerste instantie voor radio
Het maken van kwalitiatief goo-
de regionale televisie zou teveel
geld gaan kosten".
In bad
- Maar hoe denken jullie mensen
in Leiden of Sassenhetm te kun
nen interesseren voor de plaatse
lijke aangelegenheden ran
Naaldwijk of Delft?
3 October
Wanneer kunnen u<e de eerste
uitzending tegemoet zien''
"We willen zo snel mogelijk begin
nen met lokale experimenten via
de kabel. Als er in een stad iets
gebeurt, neem bijvoorbeeld de 3
october-vienng in Leiden, kun
nen we voor een dag een radio re
portagewagen huren van de NOS
en dat over de kabel uitzenden
Er kan nog wel dne jaar over
heen gaan voor we kunnen be
ginnen met uitzendingen via een
eigen zendmast en vanuit een ei
gen studio De aanvraag voor een
zendmachtiging is net de deur
uit. Het beleid op het gebied van
regionale omroep bg CRM ligt
helemaal op de helling, dus de
toekenning daarvan kan nog wel
even op zich laten wachten Het
wordt hoog tijd dat daar wat aan
gebeurt Mensen hebben er recht
op te weten wat er met het geld
gebeurt, dat ze nu al via de om
roepbgdrage aan regionale om
roepen betalen"
'We willen stukjes lokale omroep
gaan maken binnen het grotere
geheel van een regionale stich
ting. Elk gebied binnen de regio
krijgt een eigen dagelgks blok,
dat aan de lokale belangstelling
tegemoet kan komen. Onze uit
zendingen worden in principe
via de ether en met via de kabel
verspreid, zodat je de program
ma's ook in de auto. de keuken of
in bad. waar meestal geen kabel
aansluitingen zitten, kunt ont
vangen. Via het kabelnet willen
we aanvullende lokale uitzendin
gen gaan verzorgen, die alleen te
ontvangen zgn m de desbetref
fende gemeente"
- Hoe komen de programma's er
uit te zien?
"Het succes van regionale omroep
staat of valt met hoe dicht het bij
de mensen staat. De program
ma's moeten 'op straat' worden
gemaakt. We nemen een voor
beeld aan de werkwijze bg om
roep Brabant en radio STAD Als
regionale zender kun je snel ope
reren. Vooral bg het doorgeven
van verkeersinformatie is dat
handig Verder komt er veel in
formatie over activiteiten in de
regio en willen we de ontwikke
lingen in de gemeenten kritisch
volgen De luisteraars moeten
net als bij radio STAD de kans
krggen steeds te reageren op wat
ze horen. Ook culturele minder
heden en educatieve program
ma's zullen een belangrijke
plaats innemen We gaan voorlo
pig uit van dne uur uitzendingen
per dag".
Op het
Leidse
Stadhuisplein
voelt
Ron Fresen
(met
microfoon)
CDA-fractie-
leider Joop
Walenkamp
aan de tand
over zijn
plannen
radio-omroep
in de
regio
Leiden.
Rechts John
van der
Plas.
gezamenlijke regionale omroep
te beginnen?
'Natuurlijk ligt het hier in het wes
ten anders dan in het gebied van
de RONO (de regionale omroep
voor het noorden en oosten van
ons land), waar de culturele ge
bondenheid groter is. Maar ook
in de Randstad is er op econo
misch en cultureel gebied sprake
van een echte regio. In het hele
gebied wonen veel forensen, is er
een groot woon- en werkverkeer
Mensen werken in Delft, gaan uit
in Leiden, doen boodschappen
in Den Haag en wonen in Zoeter
meer. Er is veel onderling con
tact. De problemen die in Delft,
Zoetermeer, Den Haag en Lei
den spelen, hangen nauw met el
kaar samen. Bovendien hebben
we elke gemeente, die wg tot ons
verzorgingsgebied rekenen, een
brief geschreven om te vragen of
ze met ons willen meedoen. Elke
gemeente kan zelf bepalen of ze
in de toekomst de regionale om
roep wil beluisteren"
