Reagan roept Amerikanen terug
Spanje welkom bij NAVO
Bressen in NAVO-
bolwerk door
kernwapenprotest
Papandreou: relatie Athene-
Ankara niet verslechterd
Walesa: „Staking
ons enige wapen"
Steun Europa voor sancties tegen Libië
Akkoord vijftien lidstaten:
Vertrek schoondochter
Sacharov nu officieel
VRIJDAG U DECEMBER 1981
BUITENLAND
PAGINA 9
ATHENE - Dc Griekse premier en
minister van defensie Andreas
Papandreou gelooft niet dat er
gevreesd hoeft te worden voor
een verslechtering in de betrek
kingen tussen Athene en Ankara
na de conferentie van NAVO-mi-
nisters van defensie in Brussel.
„Daar heb ik vergeefs gepro
beerd van het bondgenootschap
een garantie te krijgen voor Grie-
kenlands oostgrens". Dit zei Pa
pandreou tijdens een door de te
levisie uitgezonden en enigszins
geënsceneerde persconferentie
die hij gisteravond gaf na zijn
triomfanteljke terugkeer in de
Griekse hoofdstad
Tijdens de NAVO-conferentic is,
ook door andere delegaties, se
rieus getracht in algemene ter
men vast te leggen dat de lidsta
ten door hun medeleden be
schermd zullen worden tegen be
dreiging „uit welke richting dan
ook". De Turkse minister van de
fensie Bayulken bleef zich ook
tegen zulke algmene formules
verzetten, omdat het initiatief
van Griekse zijde kwam en bij
aanneming toch dc indruk zou
worden gewekt dat Turkije Grie
kenland bedreigde. Hij heeft zich
zoveel moeite moeten geven het
tegendeel te bewijzen, aldus Pa
pandreou, dat de perspectieven
op een conflict nu inderdaad ver
minderd lijken te zijn.
Papandreou weigerde ook in Athe
ne in details te treden over de
aangekondigde „gedeeltelijke
opschorting" door Griekenland
van zijn NAVO-lidmaatschap.
Hij zei met nadruk dat zelfs het
geprojecteerde NAVO-hoofd-
kwartier in Larissa voor zijn re
gering onaanvaardbaar was om
dat het Griekenlands eigen con
trole over het luchtruim boven
de Egeische Zee in twijfel stelde.
Zon hoofdkwartier als tegen
wicht tegen het Turkse hoofd
kwartier in Izmir was een onder
deel van het plan-Rogers dat on
der Griekenlands vorige rege
ring voorzag in de terugkeer in
het militaire NAVO-verband.
Papandreou sprak er zijn voldoe
ning over uit dat er dankzij het
optreden van de Griekse delega
tie voor het eerst totale aandacht
van de NAVO was gewekt voor
het probleem van de veiligheid
van Griekenlands oostgrens. Dit
had ertoe geleid dat er geen slot
communiqué kon worden opge
steld. De beide andere communi-
qué's, dat van de Eurogroep van
de NAVO en dat van de minis
ters van buitenlandse zaken die
gisteren en vandaag bijeen zijn,
kregen wel Griekenlands hand
tekening, aldus Papandreou.
Ook al was hij niet tevreden met
het klimaat dat er uit sprak, maar
„het zou alleen al uit tactische
overwegingen niet gewenst zijn
geweest drie veto's uit te spre
ken".
Papandreou herhaalde speciaal
zijn voorbehoud tegen de toela
ting van Spanje (zijn regering
staat vooral in dit opzicht aan
kritiek van de communistische
partij bloot) en zei dat hij zich het
recht voorbehield het moment te
kiezen waarop deze ter goedkeu
ring aan het Griekse parlement
zou worden voorgelegd.
De premier begon zijn verklaring
met de woorden „Vanavond voel
ik mij bewogen en trots dat ik
Griek ben" en eindigde met een
verwijzing naar zijn oude verkie
zingsleus: Griekenland behoort
weer aan de Grieken". Een soort
post-electorale sfeer was er ook
bij zijn aankomst op het vlieg
veld van Athene, waar hij werd
begroet door duizenden die plak
katen met zijn beeldtenis om
hoog hielden en nepen „Grie
kenland voor altijd uit de NA
VO". Ook de hele regering was
ter verwelkoming aanwezig, de
parlementsvoorzitter, de leger
leiding en de burgemeester van
Athene die volgend jaar herko
zen hoopt te worden.
Griekse folklore
Dit is ovengens een curieuze
Griekse folklore die zich van
ouds ook bij het uitgeleide van
elke premier voor doet: tiental
len hoge ambtsbekleders wor
den daarbij voor uren uit hun
werk gehaald. Men had verwacht
dat het met deze ministers, die
overigens zo ongedwongen op
treden. anders zou gaan worden,
maar Papandreou's reizen naar
Londen (de EG-vergadering) en
vooral Brussel worden voorge
steld als grote nationale gebeur
tenissen. Inderdaad heerst alom.
ook in rechtse gelederen, voldoe
ning en zelfs verrukking dat
Griekenlands stem eindelijk
eens goed is gehoord. Morgen
moet de premier het volk op
nieuw toespreken, ditmaal over
de economische situatie en voor
uitzichten. Daarbij zullen allicht
minder plezierige dingen moeten
worden gezegd.
WASHINGTON-BRUSSEL -
Libië werken, opgeroepen
veiligheid in gevaar acht.
Hij heeft bovendien Amerikanen
het reizen naar Libië verboden.
Onderminister van buitenlandse
zaken William P. Clark heeft de
ze maatregel bekend gemaakt.
Hij voegde eraan toe dat de presi
dent de terugkeer kan afdwin
gen, als de evacuatie van VS-bur-
gers uit Libië niet langs vrijwilli
ge weg tot stand komt.
Deze maatregel is mogelijk de eer
ste van een reeks stappen die
Reagan tegen Libië overweegt
op grond van de overtuiging dat
de Libische leider Gaddafi een
groep terroristen heeft uitge
stuurd om Reagan en andere be
langrijke Amerikanen te ver
moorden. Naar in de Amerikaan
se hoofdstad verluidt, zou het
Witte Huis morgen het resultaat
willen bekend maken van lang
durig overleg omtrent andere
sancties. Amerikanen mogen al
niet reizen naar Noord-Korea,
Vietnam en Iran.
De Libische terroristen (14 in to
taal, naar het heet) zouden zich
volgens Amerikaanse bronnen
via Canada naar de VS willen be
geven. Maar de Canadezen heb
ben laten weten dat zij geen re
den hebben om aanite nemer, dat
de moordcommando's zich bin
nen hun landsgrenzen bevinden.
Canada gaat niettemin enkele re
cent gearriveerde Libiërs nog
eens na. Ook Mexico zegt geen
aanwijzingen te hebben over Li
bische infiltratie.
Reagan wil Amerikaanse onderda
nen uit Libië weg hebben voor
dat hij zijn verdere plannen uit
voert. Hij heeft de Senaat na
drukkelijk gevraagd niet bij mo
tie om een olie-boycot te vragen,
zodat hij de handen vrij heeft.
De Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken. Alexander
HAIG. HEEFT IN Brussel tot nu
toe geen steun gekregen van de
Europese bondgenoten voor ge-
(Van onze correspondenten)
President Reagan heeft de 1500 Amerikanen die nog in
onmiddellijk naar de VS terug te keren, omdat hij hun
zamenlijke krachtige maatrege
len tegen Libië. De Amerikaanse
regering is de afgelopen twee we
ken druk bezig geweest de Euro
pese partners te bewerken, maar
landen als Italië, Frankrijk,
Duitsland en Engeland, die af
zonderlijk door Haig benaderd
zijn, voelen er niet veel voor om
de relaties met Libië af te breken
en een handelsboycot tegen het
land in te stellen.
De Europese landen, waarvoor Li
bië een olieleverancier is, vinden
dat een handelsboycot een wel
erg vergaand middel is om hun
afkeur van het internationale be
leid van de Libische heerser ko
lonel Gaddafi tot uiting te bren
gen. De Europese bondgenoten
zijn, zo werd gisteren in de wan
delgangen van het NAVO-hoofd-
kwartier opgemerkt, nog niet zo
onder de indruk van de Ameri
kaanse beschuldigingen dat een
speciaal moordcommando van
Gadaffi in de Verenigde Staten
rondgaat. Er is, zo werd opge
merkt, in Washington een ware
psychose ten aanzien van Libië
ontstaan.
Haig heeft tegenover de belang
rijkste NAVO-partners een uit
eenzetting gegeven over de inter
nationale terroristische activitei
ten die door Libië gesteund wor
den en over het moordsquadron.
De Verenigde Staten voeren het
overleg met Europa over de boy
cot, omdat zij niet het risico wil
len lopen, zoals gebeurde inder
tijd bij de boycot van Iran, dat
meningsverschillen tussen Ame
rika en Europa over de gezamen
lijke maatregelen openlijk naar
buiten zouden blijken.
De Nederlandse minister van bui
tenlandse zaken, mr. Van der
Stoel, die eerder deze week een
gesprek onder vierogen met
Haig heeft gehad, ontkende gis
teren desgevraagd dat deze ook
Nederland om concrete steun
voor een boycot tegen Libië zou
hebben verzocht.
De NAVO-ministers van buiten
landse zaken gaven gisteren een
speciale verklaring uit, waarin
zij, zonder overigens Libië te
noemen, het terrorisme krachtig
veroordeelden en de noodzaak
onderschreven om meer samen
te werken in het optreden tegen
deze daden van geweld.
Britse schepen
voor Chili
LONDEN (DPA) - De Chileense re
gering wil een reeks oorlogssche
pen van Engeland kopen. Naar
gisteren in Engelse regerings
kringen bekend werd, heeft Lon
den al ingestemd met de verkoop
van de geleidewapen-jager "Nor
folk" en de tanker "Tidepool".
Maar de regering in Chili wenst
ook "minstens twee oorlogssche
pen, die de Engelse marine niet
meer kan gebruiken".
STOCKHOLM (AP/UPI) - De Zweedse koningin Silvia werkt haar ma-
ke-up bij aan het banket dat gisteren werd aangeboden aan de Nobel
prijswinnaars. Gisteren werden de Nobelprijzen uitgereikt. De VN-orga-
nisatie voor vluchtelingenhulp kreeg de Nobelprijs voor de vrede. De hoge
commissaris voor d vluchtelingen, Poul Hartling nam de prijs in ont
vangst.
Na kritiek uit Moskou
(Van c
speciale verslaggever Anton Koene)
WARSCHAU - Het hoofdbestuur vqn Solidariteit is gisteren in
Gdansk bijeen gekomen om een strategie uit te stippelen tegen
het dreigend verbod op stakingen en de felle aanvallen in de
media op de onafhankelijke vakcentrale. Daarnaast werkt het
elf leden tellende presidium aan het opstellen van een agenda
voor e vandaag beginnende bijeenkomst van vakbondsleiders
op de scheepswerf in Gdansk waar Solidariteit in augustus 1980
werd opgericht. Tot de verwachte ontmoeting tussen Walesa, de
Poolse primaat Jozef Glemp en partijleider Jaruzelski is het gis
teren niet gekomen.
Voor de vergadering van het hoofdbestuur zei Walesa buiten de
poorten van de werf dat Solidariteit niet uit is op een confronta
tie met de regering. Daarbij waarschuwde hij dat de vakcentrale
„niet nog meer stappen achteruit kan doen". Walesa bestreed
beschuldigingen van het Russische persbureau Tass dat Solida
riteit zich aan het bewapenen zou zijn. „Stakingen zijn ons enige
wapen", aldus Walesa.
Over het Poolse 'Watergate'-schandaal - het afluisteren door de
autoriteiten van een vergadering van het vakbondsbestuur in
Radom - zei een geirriteerde Walesa: „Als de mensen eens zou
den kunnen luisteren naar banden met gesprekken tussen rege
ringsfunctionarissen over Solidariteit, dan krijgen ze ter plekke
grijs haar".
Het nog niet tot stand gekomen gesprek tussen de 'Grote Drie' zou
voor alle betrokkenen de eerst komende weken heel wat gemak
kelijker hebben gemaakt. Door een dergelijk gesprek op hoog
niveau zou Lech Walesa tijdens de vergaderingen op de Lenin-
werf in Gdansk vrijuit kunnen praten, zonder net als vorige
week in Radom te worden afgeluisterd. Voor de nog niet geheel
ervaren nieuwe aartsbisschop Glemp zou een onmoeting met
generaal Jaruzelski een bevestiging hebben betekend van zijn
autoriteit. De afgelopen week heeft de nog jonge primaat vrij for
zijn stem laten horen en waarschuwingen gericht aan regering
en communistische partij. Het is voor hem zeker niet gemakke
lijk als opvolger van de legendarische kardinaal Stefan Wys-
zynski zijn autoriteit en kerkelijke waardigheid te bevestigen.
Een dergelijke ontmoeting zou ook voor generaal Jaruzelski een
steun in de rug zijn geweest. Sinds het afluisterincident in Ra
dom krijgt ook hij de wind van voren, eel van wat er op die
inmiddels beruchte vergadering in Radom is gezegd en alleen
voor vakbondsoren bestemd was. ziet er naar buiten uit als taal
van revolutionairen. Alle drie hebben de hoofdrolspekers in het
Poolse drama het moeilijk met het doorzetten van hun plannen
om een Raad van Nationale Eenheid te vormen. Zowel binnen
de communistische partij als Solidariteit is het verzet tegen een
dergelijke raad niet gering en zijn er een aantal verwoede tegen
standers.
BRUSSEL - De ministers van bui
tenlandse zaken van de vijftien
NAVO-lidstaten hebben gisteren
op het NAVO-hoofdkwartier in
Brussel het protocol onderte
kend voor de toetreding van
Spanje tot het Atlantisch bond
genootschap. In de 15 NAVO-
landen kunnen nu de procedures
voor parlementaire goedkeuring
van het Spaanse lidmaatschap
op gang komen, zodat deze zaak
in de loop van 1982 rond kan zijn,
als er tenminste tussentijds geen
militaire coup in Madrid plaats
vindt. In dat geval zullen de par
lementaire procedures aanzien
lijke problemen ondervinden, zo
werd ook in het debat over het
Spaanse lidmaatschap in de
Tweede Kamer al duidelijk.
De Spaanse minister van buiten
landse zaken, Perez Llorca,
noemde de ondertekening van
het protocol gisteren een „histo
rische gebeurtenis". Hij bena
drukte de Spaanse toewijding
aan de „democratische princi
pes, het respect voor de mensen
rechten, gerechtigheid en sociale
vooruitgang". Dc toetreding is
fel aangevochten door de Spaan
se socialistische oppositie, die
een negatief effect vreest op de
toch al zo moeilijke Oost-West
relaties. Ook socialisten in onder
andere Nederland en Grieken
land stonden zeer kritisch tegen
over deze uitbreiding van de NA
VO, maar zij hebben de toetre-
dingsprocedurc niet geblok
keerd.
Voor het overige viel gisteren op
het NAVO-hoofdkwartier weinig
goeds te melden over de zuid-
flank van de NAVO. De „ernstige
politieke moeilijkheden daar",
zoals minister Van der Stoel het
noemde, tussen Griekenland en
Turkije zijn ook gisteren niet op
gelost. De toestand is zo onzeker,
dat minister Van der Stoel zelfs
niet uitsloot dat na de ministers
van defensie ook de ministers
van buitenlandse zaken er niet in
zullen slagen een gezamenlijk
communiqué uit te brengen van
daag aan het slot van hun twee
daagse beraad in Brussel. Grie
kenland eist namelijk NAVO-
garanties tegen eventuele Turkse
agressie, maar daar verzetten de
andere NAVO-landen. Turkije
voorop, zich tegen.
Van der Stoel benadrukte, overi
gens zonder partij te kiezen, dat
het voor d Grieken om een reëel
politiek probleem gaat. „De
angst voor de Turken leeft sterk
bij het Griekse volk", zei hij.
Van der Stoel heeft in de NAVO-
raad wel de Nederlandse be
zorgdheid over de situatie van de
mensenrechten in Turkije naar
voren gebracht. Maar dat heeft
niet geleid tot reacties, aldus de
bewindsman, die zei de indruk te
hebben dat de Turkse regering
begin volgend jaar een datum
voor parlementaire verkiezingen
bekend zal maken. Woensdag
had Van der Stoel al een onder
houd onder vier ogen met zijn
Turkse collega Turkmen.
Als de Turken „op redelijk korte
termijn" verkiezingen zouden or
ganiseren dan betekent dat een
„stap vooruit", aldus Van der
Stoel. Hij gaf geen precieze om
schrijving van wat hij verstaat
onder „redelijk kort", maar zei
wel dat de periode waarin de
grondwet wordt voltooid korter
zou moeten zijn dan de twee jaar
sprake is.
Gevraagd naar de tegenstelling
tussen zijn kritiek'op het bewind
in Turkije en de (voortgaande)
militaire hulp aan dat land (de le
vering van verouderde Starfigh-
ters), verklaarde de minister dat
het hier slechts gaat om het uit
voeren van twee jaar geleden
aangegane verplichtingen. „Er is
geen sprake van nieuwe contrac
ten". zo zei Van der Stoel, „en ik
zou dat nu ook niet doen". Zijn
collega van defensie Van Mierlo
noemde het geven van militaire
hulp aan een land als Turkije eer
der „veiligheidsoppertunisme"
In de besloten zitting va de Raad
heeft de Amerikaanse onderhan
delaar Paul Nitze de NAVO-mi
nisters gisteren een uiteenzetting
gegeven over de start van de
Amerikaans-Russische bespre
kingen over beperking van de in
Europa te stationeren kernwa
pens besprekingen over de be
perking van de Europese kern
wapens. Nitze zou daar hebben
meegedeeld dat de Russen zich
aan de onderhandelingstafel niet
soepeler opstellen dan zij naar
buiten toe hebben gedaan. Des
ondanks bestond de indruk bij
de NAVO-ministers dat de start
van de onderhandelingen posi
tief is geweest.
MOSKOU (AFP/UPI) - Liza Aleksejewa. de schoondochter van de Rus
sische nobelprijswn
stemming gekregen
mag zij, zodra zij wil,
leeft.
Liza kreeg op het bureau
Andrei Sacharov. heeft vandaag officieel toe-
naar de Verenigde Staten te vertrekken Ook
ar Gorki gaan waar Sacharov in ballingschap
r emigratie in Moskou te horen dat zij maan
dag haar uitreisvisum kan ophalen Zij vertrok vanmiddag naar Gorki
om Sacharov, die drie dagen geleden zijn hongerstaking beëindigde,
een bezoek te brengen Volgens haar vertelden de autoriteiten dat zijn
gezondheidstoestand voldoende is verbeterd om bezoek te ntvangen
Sacharov en zijn vrouw, Yelena Bonner, gingen op 22 november m hon
gerstaking uit protest tegen de weigering van de autoriteiten om Liza
een uitreisvisum te geven. Zij wil naar haar man in de Verenigde Sta
ten, met wie zij "met dc handschoen" is getrouwd.
Alhoewel het NAVO-hoofd
kwartier aan de rand van
Brussel zelden of nooit de
monstranten ontvangt, be
gint de publieke weerstand
tegen het defensiebeleid toch
duidelijke bressen te slaan in
het Atlantische bolwerk. De
honderdduizenden demon
stranten tegen de nucleaire
wapenrace zijn niet onopge
merkt gebleven. Binnen de
NAVO is men duidelijk be
zorgd over de kloof tussen
wat het Atlantische bondge
nootschap nodig acht en wat
de publieke opinie daarvan
vindt. De vraag in Brussel de
zer dagen is daarom hoe win
nen we onze achterban weer
terug?
Een complicatie is dat de NA
VO met nogal verschillende
achterbannen rekening moet
houden Om te beginnen is
daar de Westeuropese publie
ke opinie die voor een toon
aangevend deel kritisch tot
zeer afwijzend tegenover de
NAVO staat. Een heel ander
beeld vertoont de Ameri
kaanse publieke mening, die
weinig snapt van al die Euro
pese kritiek, daar ondank
baarheid in ziet en de neiging
voelt Europa maar aan zich
zelf over te laten.
De problemen met de publieke
opinie stonden de afgelopen
week fors op de agenda van
zowel de ministers van defen
sie als van buitenlandse za
ken op hun achtereenvolgen
de vergadering in het NAVO-
hoofdkwartier Het meest op
vallend was het initiatief van
de Europese ministers van
defensie, die uitgezonderd
Frankrijk samen de zoge
naamde Eurogroep vormen,
om dit wat bloedeloze NA-
VO-orgaan nieuw leven in te
blazen. De Eurogroep zou in
de toekomst het forum moe
ten worden voor de Europese
defensieministers om de ty
pische Europese veiligheids
problematiek te bespreken,
de band met de publieke opi
nie te herstellen en de Amen-
kanen uit te leggen waarom
zaken die goed zijn voor Was
hington, niet altijd goed zijn
voor Bonn of Den Haag.
Vertrouwen
„We moeten het vertrouwen te
rugbrengen en we moeten de
VS beter informeren over ty
pisch Europese gevoelighe
den, zoals het feit dat wij di
rect aan de kant van het even
tuele slagveld zitten", zei de
Nederlandse minister van de
fensie mr. Hans van Mierlo
deze week in Brussel. Wat de
defensieministers met name
steekt is dat zij alle publieke
weerstand tegen het kernwa-
penbeleid op hun dak krygen
terwijl ze formeel zich slechts
met de technische defensiea
ken, „de bouten en de moe
ren" mogen bezighouden
Met hun initiatief betreden de
defensieministers een terrein
dat zowel naar hun collega's
van buitenlandse zaken (die
hun terrotonum aangetast
zien) als naar de VS toe zeer
gevoelig ligt De „frontvor
ming" van de Europese de
fensieministers tegenover
hun Amerikaanse collega
kan, hoe informeel en be
scheiden nog, het begin zijn
van een nieuwe NAVO-struc-
tuur waarin West-Europa een
zelfstandige poot naast en
soms tegenover de VS gaat
vormen Het is bekend dat
Van Mierlo daar veel in ziet
als middel om verdere uithol
ling van het bondgenoot
schap te voorkomen, terwyl
anderen zoals minister Van
der Stoel van buitenlandse
zaken, daarjuist grotere ver
deeldheid in het bondgenoot
schap van verwachten
Eigen gezicht
De gedachte om Europa op vei
ligheidsgebied meer een ei
gen gezict te geven leeft ove-
riges ook binnen de Europe
se gemeenschap. De politie
ke samenwerking tussen de
tien EG-lidstaten ontwikkelt
zich in een richting waarbu
veiligheidsvraagstukken niet
langer buiten beschouwing
kunnen blijven. Europa kan
niet één worden zolang het
veiligheidsbeleid daar buiten
blijft, zo is de gedachte
Hoe moeilijk een gezamenlyk
Westeuropees veiligheidsbe
leid tot stand te brengen is.
hoe onaantrekkelijk dat „Eu
ropese gezicht" er soms uit
kan zien, bleek overigens de
ze week in Brussel toen de
Grieken de NAVO-machine
blokkeerden met hun frustra
ties over mogelijke Turkse
agressie. De publieke opinie
in de andere Westeuropese
landen zal door dit gerommel
op het NAVO-hoofdkwartier
weinig aangenaam getroffen
zijn om over de Amerikaanse
maar niet te spreken
Als het gaat om het terugwin
nen van de achterban, ver
wacht men in NAVO-knng
veel van een nieuw NAVO-
document dat nu eens pre
cies de krachtverhoudingen
tussen Oost en West zal weer
geven De VS zelf hebben
daarover recent het boek
werkje: „Dc militaire kracht
van dc Sowjct-Unie" doen
verschijnen, de Russen zyn
gevolgd met „De bedreiging
van Europa", maar m Euro
pese NAVO-kring betwyfelt
men kennelijk of deze publi-
katil die genuanceerde
feitelyke aanpak hebben die
de Westeuropese burger zal
aanspreken
Krachtsverhoudingen
„De vredesbeweging heeft be
hoefte aan goede informatie
over de krachtsverhoudin
gen. Het gaat niet aan om de
Rus als een reus af te schilde
ren en de verdediging van de
NAVO minder voor te stellen
dan hij is", zegt Van Mierlo.
Hij betwijfelt overigens of cij
fers alleen de burger kunnen
overtuigen van de ook in zijn
ogen zorgwekkende groei
van de Sowjet-stnjdkrach-
ten. „Steeds meer cijfers kun
nen op die burger een tegen
gesteld effect hebben, zo van
„er is toch niets meer tegen te
doen", volgens Van Mierlo.
Hoe die burgers weer op ge
hoorafstand te brengen met
het NAVO-belcid weet Van
Mierlo ook niet precies, maar
in de NAVO-communiqué's
die doorgaans na afloop van
de NAVO-ministersvcrgade-
ringen worden uitgegeven
ziet hij een mogelijk middel.
Deze communiques bevatten
momenteel moeilijk te door
gronden, op een goudschaal
tje afgewogen teksten die de
onderlinge meningsverschil
len tussen de bondgenoten
toedekken en hun afspraken
naar buiten brengen voor zo
ver de ministers dat nuttig
achten Vast onderdeel van
de verklaring is een in ferme
taal gestelde gemeenschap
pelijke opstelling van dc
bondgenoten tegenover het
Warschaupact als signaal
naar Moskou.
„De NAVO-leeuw laat er zijn
tanden in zien", zegt Van
Mierlo. Hij meent dat de com-
muniqué's van hun wat ge
zwollen propagandataal ont
daan moeten worden en als
een besluitenlijst in simpele
bewoordingen de burger
moeten meedelen welke be-
slisingen de NAVO-ministers
hebben genomen Zijn plei
dooi om de communiqué's
van hun politieke en propa-
gandalading te ontdoen
kreeg deze week extra na
druk toen de Grieken de slot
verklaring van het ministers-
beraad als het ware gijzelden
om er hun problemen met
Turku- en dl Grit k e bevol
king mee op te lossen.
Stukje papier
Vraag blijft of de communi
ques en mogelijke andere
NAVO-voorlichtings c.q.
propaganda-activitc-iten nu
werkelijk zoveel invloed zul
len hebben op de publieke
opinie, gesteld al dat de bur
ger voortaan de moeite zou
nemen om de communiqués
te lezen De feitelijke situatie,
daar gaat het om. De angst
voor kernwapens voor oorlog
met Rusland de vrees dat
West-Europa fyngemalen zou
worden tussen de twee groot
machten, die verdwijnt met
zomaar met een stukje pa
pier.
FERRY MINGELEN
