Guyana-tragedie op TROS-tv
r/ili\Rfögmmma\
Onder mijne voeten: imponerend ballet
:<fy)m>dÊgg^
toegelicht
Winkelcentrum
Wïnkelhof
handje...
Documentair drama roept vragen op
Karei v.d. Graaf redt tv-spel
Kweenie heeft
kans op succes
Heddy Lester
veelzijdige
theatervrouw
>81 VRIJDAG 11 DECEMBER 1981
RADIO - TV KUNST
HILVERSUM (GPD) - De
massale zelfmoord in
Guyana van volgelingen
van sekteleider Jim Jo
nes schokte op 16 novem
ber 1978 de wereld. Meer
dan 900 mensen, onder
wie vele kinderen, dron
ken vrijwillig, en in an
dere gevallen daartoe ge
dwongen, een beker gif
leeg, zochten een plekje
in het gras en wachtten
op de dood.
Nog maar nauwelijks waren
hun lichamen begraven of
de Amerikaanse omroep
CBS besloot van deze
schokkende gebeurtenis
een gedramatiseerde do
cumentaire te maken, die
vorig jaar in de VS werd
uitgezonden. De TROS
zendt deze drie uur duren
de produktie uit in twee
delen: het eerste vrijdag
en het tweede zondag.
De documentaire begint met een
terugblik tot 1941 in het plaatsje
Lynn (Indiana) waar Jimmy Jo
nes opgroeide, een opmerkelijk
stichtelijk baasje. Het contrast
met de beelden aan het slot van
de film is afschuwelijk. Dominee
Jim Jones neemt het in zijn eer
ste parochie op voor de armen en
de zwarten, maar dat wordt hem
niet in dank afgenomen door het
kerkbestuur, dat hem de laan uit
stuurt. Hij herstelt zich snel van
deze klap en sticht dan zijn eigen
kerk, de People's Temple, die
openstaat voor iedereen. Jones
ontdekt welke macht hij over de
mensen heeft en gebruikt die
macht aanvankelijk nog positief,
al bedriegt hij zijn volgelingen
met schijn-genezingen. Een
wraakactie op zijn kerk op de Ku
Klux Klan en een ontmoeting
met Father Divine, die meent dat
hij over goddelijke krachten be
schikt, hebben enorme invloed
op hem.
Jones beschikt over zo'n onvoor
stelbare energie en uitstraling,
dat zijn volgelingen hem aanbid
den. De kerk breidt door toena
me van het aantal giften steeds
meer uit en verhuist naar Califor-
niè, waar Jones als lid van de
commissie huisvesting zelfs be
langrijke politieke invloed krijgt.
Steeds meer eist hij van zijn vol
gelingen, die zich met lichaam en
geest voor zijn utopia moeten in
zetten. Intussen houdt hij zich
zelf met drugs en peppillen op de
been.
Eén van zijn volgelingen, die niet
meer tegen de ijzeren geweldda
dige discipline van de sekte op
kan, stapt naar het Californische
congreslid Ryan, waarna de FBI
een onderzoek begint. Jones
voelt zich verraden. Het is ook in
die tijd dat hij visioenen krijgt
over een volgens hem „onvermij
delijke nucleaire explosie, die er
ger is dan de zondvloed".
Hij wijkt met zijn hele secte uit
naar Guyana. Het wordt Jones
town, een werkkamp compleet
De acteur Powers Boothe als Jim Jones
met wachttorens, bewaakt door
para-militairen met machinege
weren. Volgens Jones wil de CIA
een aanslag op hem plegen. Zijn
achtervolgingswaanzin bereikt
het hoogtepunt als congreslid
Ryan, opgeschrikt door geruch
ten verspreid door voormalige
sectenleden die menen dat men
sen tegen hun wil worden vast
gehouden, een bezoek brengt
aan Jonestown.
Vragen
Het nadeel van dit documentair
drama is dat het meer vragen op
roept dan het beantwoordt. On
duidelijk blijft welke invloeden
uiteindelijk van doorslaggeven
de betekenis zijn geweest voor
de paranoide geest van Jones.
Misschien kan prof. Brouwer,
hoogleraar in de massa-psycho-
logie aan de gemeentelijke uni
versiteit in Amsterdam, daar een
antwoord op geven. Hij gaat in
de tv-show die aan de Guyana-
tragedie vooraf gaat, in op de ver
schijnselen die in de dramati
sche documentaire aan de opper
vlakte komen.' (Nederland 2,
21.35 uur).
De maandelijkse muziekspecial van de TROS staat vanavond in het
teken van de Dolly Dots. Het programma werd opgenomen tijdens de
tournee van de meidengroep door Japan. De Dolly Dots zijn overigens niet
allen in hun eigen special te zien. Samen met hun moeders zijn ze later op
de avond te gast in de tv-show van Ivo Niehe.
HILVERSUM (ANP) Karei van de Graaf zal als opvolger van Jos Brink
het televisie-spelprogramma "Holland-Belgiè" gaan presenteren. De
AVRO heeft, nadat Jos Brink te kennen gaf uit artistieke overwegingen
te willen stoppen met de presentatie, zo snel naar een opvolger gezocht
omdat voor de opnamen op 5 januari van de volgende aflevering al het
Congresgebouw in Den Haag was gehuurd. De uitzending is op 8 janua-
Karel van de Graaf heeft tot nog toe vooral bekendheid verworven als
presentator van radioprogramma's, voor de AVRO onder meer "Een
middagje AVRO", "Op een klein stationnetje" en "Service station" en
voor de NOS "Met het oog op morgen". Voor die radiopresentatie kreeg
hij vorige maand van de radio- en televisiecritici de Zilveren Reiss-
microfoon.
Karei v.d. Graaf
AMSTERDAM - De feest-,
maand van het Nationale Bal
let had niet beter kunnen
worden geopend dan met
"Onder mijne voeten", een
indrukwekkende choreogra
fie van Rudi van Dantzig op
muziek van Peter Schat,
waarvan gisteravond in de
Amsterdamse Stadsschouw
burg de eerste voorstelling
werd gegeven. Het Nationale
Ballet bestaat deze maand
twintig jaar. De bloei van het
gezelschap wordt onder
streept door de vier premiè
res in een tijdsbestek van nog
geen drie weken. Het nieuwe
ballet van Rudi van Dantzig
is de eerste van die vier, later
in december volgen nog cho
reografieën van George Ba-
lanchine, Hans van Manen en
Toer van Schayk. Iedereen
herinnert zich uit zijn kinder
jaren nog wel het liedje
"Groen is 't gras, groen is 't
gras, onder mijne voeten. Ik
heb verloren m'n beste
vriend, ik zal hem zoeken
moeten". De melodie van dat
liedje is door Peter Schat in
de muziek verwerkt, de tekst
ervan is voor Van Dantzig
een uitgangspunt geworden
voor het ballet. Het thema is
zo oud als de wereld. Sinds
Adam en Eva in de appel be
ten, zijn mensen op zoek ge
gaan naar het verloren gega-
ne paradijs, dat eeuwig onbe
reikbaar blijft. De verloren
onschuld, de hang naar het
goede en de lokroep t
kwade zijn door alle
heen een voortdurende bron
van inspiratie geweest. Van
Dantzig heeft dat thema in
een waar dansspektakel
vormgegeven. In een drei
gend decor van metalen sta
ketsels met de lichten van
een grote stad als achter
grond vinden de confronta
ties tussen engelen en men
sen plaats. De engelen zijn
sierlijke, solidaire individuen
en vertegenwoordigen voor
de mensen de verloren idea
len. De mensen vormen een
onsamenhangende, wild gol
vende massa. De meer dan
dertig dansers, die de massa
vormen, balanceren steeds
op het randje van chaos,
maar vormen tezamen tel
kens een prachtig uitgebalan
ceerd toneelbeeld. Geleide
lijk worden dan de omtrek
ken van het verhaal scherper.
Een jongen onderscheidt
zich van de massa en wordt
door een engel in bescher
ming genomen. Zijn droom
wordt werkelijkheid, maar
beiden worden door de mas
sa overspoeld. De bescher
mengel gaat ten onder, de
jongen krabbelt op. Een tijd
lang weten de engelen elkaar
uit de handen van de massa
te houden, maar uiteindelijk
vallen allen ten prooi aan de
onstuimigheid van de men-
Fragment uit Rudi van Dantzigs nieuwste ballet 'Onder mijne
voeten'.
sen. Op het moment dat de
jongen valt, breken de men
sen door een muur.
De zwaar symbolische lading
van de choreografie vindt
zijn weerklank in de disso
nanten en schitterende uitha
len in de muziek en het uit
zichtloze spoorwegemplace
ment, dat het decor vormt.
De wijze waarop deze compo
nenten op elkaar aansluiten
maken van "Onder mijne
voeten" een onwrikbare
voorstelling. Het ballet is de
ze maand nog acht maal in
Amsterdam te zien.
ARIEJAN KORTEWEG
LEIDEN - In een volledig be
zet LAK-theater bracht thea
tergroep "Kweenie" gister
avond de eerste voorstelling
van haar produktie "Over-
tijd". speciaal voor 13- tot 16-
jarigen. Daarin gaat het om
de angsten van Els, een jong
meisje, voor een eventuele
zwangerschap. Het bleek een
geslaagde produktie te zijn,
waarin vlot en tekstvast door
alle spelers gespeeld werd.
Een kleine dissonant vormde
slechts het grote aantal de
corwisselingen. Hoewel ze
goed ingestudeerd waren,
blijft toch de vraag, of ze wel
zo nodig waren. De verschil
lende spelsituaties hoeven
toch niet zo overduidelijk uit
gebeeld te worden? Na een
feestje op de soos wordt Els
(Carla van Kasteel in een pri
ma hoofdrol) door Rob (Ro
bert Bloemhoff, die vaak op
droog-komieke wijze fraai te
genspel biedt) naar huis ge
bracht. Onderweg verande
ren de plannen en uiteinde
lijk blijft Els bij Rob over-
nachten. Hieraan gaan bij
wijze van voorgeschiedenis
een aantal scènes vooraf. Aan
bod komen de sexuele voor
lichting op school, thuis en
bij een voorlichtingsbureau,
de vertrouwelijke gesprek
ken van Els met haar vrien
din Saskia (Greet Hooymans)
en het feestje op de soos met
"live-muziek" met Robert
Bloemhoff (slagwerk), Dou-
we Atsma (bas), Wouter Bur
ger (gitaar), Koen Jutte (pia
no) en Oscar van den Wijn
gaard (orgel). Wanneer een
maal duidelijk is. dat Els mo
gelijk zwanger is, lijkt ze aan
vankelijk helemaal alleen te
staan. Vooral de benauwende
droomscène moet die indruk
versterken. Uiteindelijk blij
ven Saskia, Rob en de soos-
vrienden (met Hein Wieringa
als de goedmoedige Tjerk en
Marcel Bogers als de flinke
Bink en Maarten Mous als de
redelijke Herman) toch wel
bereid om Els - eventueel ook
financieel - te helpen. Daar
mee is het stuk uit en kan de
discussie beginnen, waartoe
men volgens het programma-
commentaar aanleiding wil
geven. "Overtijd" is dus als
een soort vormingstheater
bedoeld. Deze vorm van thea
ter wil vaak vooral een infor
matieve waarde hebben.
Daartegen valt weinig in te
brengen. En toch verwacht je
eigenlijk meer bij theater, of
algemener bij literatuur. De
Duitse schrijver Nicolas
Born heeft dat eens zeer tref
fend geformuleerd: "het is
natuurlijk niet beneden de
waardigheid van literatuur
om te informeren, maar het
blijft beneden haar mogelijk
heden".
WIJNAND ZEILSTRA.
LEIDEN - Een feit is, dat de
meeste mensen Heddy Les
ter alleen maar kennen van
haar "Mallemolen". De naam
van Frank Affolter, die Hed
dy gisteravond in een mager
bezette Leidse Schouwburg
begeleidde aan de piano, zegt
hen al helemaal niets. En
toch is deze begaafde broer
van Heddy zeer muzikaal. Hij
schreef de muziek van de
meeste liedjes, die Heddy
zong. Het werd een uitermate
dynamische avond en het
weinig talrijke publiek viel
van de ene verbazing in de
andere. Heddy toonde vele
kanten van haar talent. Uit
bundig m 'Theater" en haast
beschudigend in "Als nie
mand 't doet" Ronduit ba
naal in "Lullig" en zeer ex
trovert in "Amsterdam". Tus
sen de weinige toeschouwers
gezeten geloof je je ogen niet,
wanneer je Heddy zo veelzij
dig bezig ziet. Was haar stem
nog niet zo lang geleden een
gemakkelijke prooi voor ea-
baratière Nelleke Burg, die
een voor Heddy pijnlijke per
siflage ten beste gaf. gister
avond werd duidelijk, dat
Heddy Lester is uitgegroeid
tot rasartieste met talloze mo
gelijkheden. Ook haar ver
blindende teksten zijn uiter
mate alert en scherpzinnig en
bovendien niet van humor
gespeend. De carnavalsparo
die was eigenlijk de enige
wanklank in het programma.
"Clowns" en "Me Muero"
zijn prachtige liedjes, die
Heddy met veel gevoel
brengt. Ze werd terecht na
langdurig applaus tot een
toegift bewogen. Een boeien
de theateravond.
BERT KOEKEBAKKER
NEDERLAND I
18.20 Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
18 28 - Follow me 1 herh. en voorlichtingsprogramma (O.S.-
TELEAC)
18.58 Journaal (NOS)
19.00 De Willem Ruis Lotto Show (VARA)
20.35 Haagse Bluf (VARA)
21.37 - Journaal (NOS)
21.55 - Wie niet bang is, is blind, documentaire (IKON)
22.25 - Husbands, speelfilm (VARA)
00.35 Journaal (NOS)
00.40 Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
NEDERLAND 2
18.25 - Paspoort voor Spanjaarden (NOS)
18.35 - Sesamstraat (NOS)
18.50 Jeugdjournaal (NOS)
18.59 - De Dolly Dots in Japan (TROS)
19.20 Wordt u al geholpen? (TROS)
20.00 Journaal (NOS)
20.27 - De TV-show (TROS)
21.35 Tragedie in Guyana, speelfilm (deel 1) (TROS)
23.05 - Aktua TV (TROS)
23.50 Weekend weersverwachting (TROS)
23.55 Journaal (NOS)
24.00 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
DUITSE TV
DUITSLAND I
(Region, progr. NDR: 18.00 Fay, tv-
serie. 18.30 Actual. 18 45 Kleuterse
rie. 18.55 Kumo Henriette, tvdserie.
19.25 Region, magazine 19.59 Pro
gr -overz. WDR: 18 00 Amus.progr
18.30 Chicken sieht alles, tv-sene.
18.40 Amus.progr 19.15 Actual
20.00 Journ. 20.15 Denn waren wir
sechs (And baby makes six), Ame-
rik. speelfilm 21.50 Inform, progr.
22.30 Actual. 23.00 Sport
DUITSLAND II
18.20 Slapstickserie 18.57 Progr.-
overz. 19.00 Journ. 19.30 Reportages.
20.15 Inform, progr. 21.15 Natuur-
filmsene. 22.00 Actual. 22.20 Cult
magazine. 23.05 Inform, progr. 23.15
Mit dem Tod im Bunde (A covenant
with death), Amenk. speelfilm 00.45
Journ.
DUITSLAND III
18.00 Hallo Spencer, tv-sene. 18 30
Cursus geschiedenis. 19 00 Inform,
progr 19 45 Journal EM 20 00 Joum.
20 15 Film portret 21 00 Reportages.
21.30 Relig. progr. 22.00 Anna, tv-
sene. 22.45 Inform, serie. 23.20 Jour-
BELGISCHE TV
NET I
18.00 Kleuterpro gr. 18.15 Kleuter-
progr. 18.30 Inform, progr 19.00 Ver-
keerstips. 19.07 Inform progr. 19.37
Meded. en Morgen 1945 Joum.
20 10 Weerbericht. 20 15 Anderson-
gang (The Anderson Tapes), speel
film. 21.45 Televisieportret 22.40
NET II
Een atoomoorlog valt met een van een waarmerk voorziene, rij
kelijk uitgeruste schuilkelder op een geheim plekje niet buiten de
deur te sluiten. Volgens de plannen van het ministerie van binnen
landse zaken telt ons land over een paar jaar een stuk of honderd
noodbestuursposten. Onder het gebouw waarin de ministeries van
justitie en binnenlandse zaken zetelen, gaat een schuilkelder ver
borgen voor een complete regering met ondersteuning van om
streeks 200 ambtenaren. Blijft de vraag, wat er met de gewone
i zal gebeuren, als het ooit zover komt.
Voor de IKON maakte Philip Engelen, de televisiedocumentaire
"Wie niet bang is, is blind". Een programma van een half uur over
de mogelijkheden en onmogelijkheden van de civiele verdediging
tegen een eventuele atoomaanval op Nederland (Ned. 1,21.55 uur).
Omdat premier Van Agt ziek is zal vice-premier Den Uyl van
avond in het VARA-televsieprogramma 'Haagse Bluf na de kabi
netsvergadering verschijnen voor het wekelijks praatje met de mi-
nister-president. Voorts wordt met minister Terlouw van economi
sche zaken gesproken over de aardgaspolitiek en met staatssecre
taris Dales van Sociale Zaken over de voorgenomen bezuinigingen
op sociale uitkeringen.
Tenslotte staan er twee discussies op het programma: tussen de
defensiespecialisten Ploeg (VVD) en De Vries (PvdA) over het slot-
niqué van de NAVO-bijeenkomst en tussen mevrouw Brou-
(CPN) en Roethof (PvdA) over de voorgenomen liberalisatie
i de pomografiewetgeving (Nederland 1, 20.35 uur).
VRIJDAG 11 DECEMBER
HILVERSUM I
ÏCRO 18 06 Echo 18 20 (S) Punt uit.
19.55 Overweging 2.03 (S) Country
Time 21 02 (S) Nine O'Clock Jazz
22 02(S)Goal. NOS 23 02(S)Methet
oog op morgen. EO 0.02 (S) EO
country-uur 1 02 (S) Stuff tot naden
ken 2 02 (S) Voor wie niet slapen
kan 3 02 (S) La luz Verdadera 4 02
(S) Zingen in de nacht. 5.02 (S) Sna-
HILVERSUM II
18.00 Nieuws P P 18 20 Uitz van
de PPR OVERH VOORL 18 30 De
Nederl Antillen VOO: 18 40 INFO
magazine 20 00 Mono. NOS 21 00
Suara Maluku O S 21 40 Sexuele
revolutie7 21.56 Ik heb u l»ef myn
Nederlands. RVU-NOS 22 10
Volksunivers. vandaag (6) NOS
22.30 Nieuws. 22.40 NOS-Kultuur
HILVERSUM III
NOS 18 04 De Avondspits 19 02 De
rock it roll methode VPRO 20 03
Ook zo. 20 30 Radio nome 22 02 De
Radiola Improvisatie 23 02 Mia's
andere wereM
HILVERSUM IV
NOS 20 00 (S) Europees concertpo
dium
ZATERDAG 12 DECEMBER
HILVERSUM I
Ieder heel uur nieuws. VARA 7 03
(S) Hallo hier Hilversum! (8 06 Din
gen van de dag 10 30 Z I 12 03 (S)
Tussen start en finish 13 06 (S) In de
Rooie Haan. 15.02 (S) Muziek uit stu
HILVERSUM II
Nieuws. 7.36 Aktua 8 00 Nieuws.
8.11 Sport na sport 8 30 Nieuws 8 33
Toeraktua NOS 9 05Gymn. voorde
vrouw 9 15 Voor blinden en slecht
zienden. 9 25 Waterstanden 9 30
Nieuws TROS 9.32 Bosboom it Be-
kooy (10 30 Nieuws 11 30 Nieuws.
11.32 Dokumentaire O S 11 56 Se
xuele revolutie7 12 12 Ik heb u hef
mun Nederlands NOS 12.26 Me
ded voor land- en tuinbouw 12 30
Nieuws 12.36 Aktua 13 00 Nieuws
13.11 Aktua Extra (13 30 Nieuws
14 00 Coulissen (14 30 Nieuws)
15 00 Han en alleman 15 30 en 16 30
Nieuws)) 17 00 Aktua Extra-
Kamerbreed. 17.30 Nieuws. 17.36
Aktua.
HILVERSUM III
Ieder heel uur nieuws. NCRV 7 02
Popfnsser 9 03 Gospel-Rock 11 03
Pop non stop 12.03 Los vast 14 03
Op stap 15.03 Disco-express. 16 03
NCRV Zaterdag Spprt.
HILVERSUM IV
AVRO 7 00 Nieuws 7 02 (S) Piano-
an 8 05 (S) Op een klein stationnetje
9 00 (S) Passé partout 10 00 (S) Con
certo Mattinale 11 45 (S) Liever de
lucht in 13 00 Nieuws 13 05 (S) Uit
slag AVRO's Platen Publieks Pnjs
Klassiek 1981 15 00 (S) Volksmu
ziek 15 15 (S) Opera met 'n re-
kwistiet (1). 16 00 (S) Klass met Ca-
ADVERTENTIE
met altijd
goed winkelweer
bijvoorbeeld.
