actief in I
vrije tijd
Zorgvuldige keuze van proefdieren gewenst
ét
"Liever niet
directrice,
dat klinkt
zo streng"
aiMijö
Proefschrift Jos van den Broek over verschillen mens en dier
LEZERS SCHRIJVEN
Wegwijs
in Leiden
PAGINA 4
WOENSDAG 9 DECEMBER 1981
LEIDEN - Dierproeven zijn niet'
altijd representatief voor de si
tuatie bij mensen. Zo treden er
bij proeven met het geneesmid
del rifampicine grote verschillen
op tussen diverse diersoorten en
mensen. Logischerwijs volgt
hieruit dat het zoeken naar een
geschikt proefdier met grote om
zichtigheid dient te geschieden.
Jos van den Broek komt tot deze
conclusie in zijn proefschrift
over de effecten van rifampicine,
een antibioticum, op de lever van
diverse diersoorten en de mens.
Vanmiddag is Van den Broek op
dit onderzoek tot doctor in de
wiskunde en natuurwetenschap
pen gepromoveerd. (Voor alle
duidelijkheid, een antibioticum
is een middel tegen een infectie
ziekte).
Het antibioticum rifampicine
wordt gebruikt bij de behande
ling van tuberculose. Uit het on
derzoek bleek dat er een wissel
werking bestaat tussen rifampi
cine en de werking van andere,
tegelijkertijd toegediende ge
neesmiddelen.
Zo bleek bijvoorbeeld dat rifampi
cine de afbraaksnelheid van de
pil bevorderde, met als gevolg:
ongewenste zwangerschappen.
antwoording, "of doen in c!k ge
val alsof. Maar hoe reageren bui
tenwacht, verwanten, vrienden,
echtgenoot of echtgenote? Be
grijpen zij het allemaal zo goed?
Het grappige is dat het "boekje"
vaak juist aan deze mensen
wordt opgedragen: "Aan mijn
ouders, voor X".
En even verderop in zijn voor
woord stelt hij: "Voor diegenen
die juist zeer persoonlijk geïnte
resseerd waren en die op de ach
tergrond hebben meegeleefd heb
ik deze "vertaling" van het eigen
lijke proefschrift gemaakt. Juist
deze mensen hebben er recht op
te weten wat zich in de afgelopen
vier jaar op wetenschappelijk ge
bied rondom mijn persoon in dat
laboratorium aan de Wassenaar-
seweg in Leiden heeft afge
speeld".
Zonder arrogant te willen zijn
denkt Van den Broek toch dat
zijn idee (het samenstellen van
een brochure) navolging ver
dient, want naar eigen zeggen
zijn de reacties die hij tot nu toe
heeft ontvangen in het algemeen
enthousiast.
Ook verdween een atkickmiddel
tegen heroïne versneld uit het li
chaam.
Vervolgens bestudeerde Van den
Broek de reacties bij dieren. Hij
constateerde dat er tussen diver
se diersoorten en de mens grote
verschillen optraden. Bij de rat,
het meest gebruikte proefdier in
het geneesmiddelen-onderzoek,
was er geen sprake van versnel
de afbraak van stoffen in de le
ver. terwijl dat bij het varken net
als bij de mens wel het geval was.
Op de vraag wat nu precies het be
lang is van zijn onderzoek, ant
woordt Van den Broek: "Als we
beter begrijpen op welke manier
en met welke snelheid genees
middelen en andere stoffen weer
uit het lichaam worden verwij
derd, dan komen we er ook beter
achter hoe je geneesmiddelen
moet doseren. Maar laat ik voor
zichtig zijn, want voorlopig is dat
laatste nog wel toekomstmu
ziek".
Na enig nadenken voegt hij hier
even later aan toe: "Ik heb overi
gens met dit onderzoek de zaken
ook willen relativeren. Er zijn
mensen die denken dat we al
veel weten over de afbraak van
geneesmiddelen, terwijl dat niet
het geval is".
Het mag duidelijk zijn, de materie
is complex en een bescheiden
opstelling is dan ook gewenst,
stelt Van den Broek. Hij eindigt
niets voor niets met: "Wellicht is
men over een aantal jaren dit
proefschrift vergeten, maar on
derdelen van de nu verkregen
kennis zijn dan hopelijk wel op
genomen in de kringloop van het
wetenschappelijk denkproces"
(Gelet op de tijdelijkheid van de
wetenschappelijke waarde van
de meeste proefschriften ver
dient het volgens Van den Broek
overigens aanbeveling deze op
kringlooppapier te drukken. Hij
wijdde hieraan zelfs één van zijn
stellingen).
Voetstuk
Van den Broek heeft overigens ook
een gepopulariseerde versie van
zijn in het Engels geschreven
proefschrift gemaakt. Hij had
daar zo z'n redenen voor. Rede
nen die in wezen allemaal zijn te
herleiden tot één zin: weten
schappelijk onderzoek staat ten
onrechte op een voetstuk.
'Wetenschapsmensen snappen el
kaar altijd", schrijft hij ter ver
Jos van den Broek: "Wetenschapsmensen snappen elkaar altijd. Of doen alsof'.
(foto Jan Holvast)
Anneke Walter, een
vrouw als schooUeidster
LEIDEN - Bij de kwalificatie directrice moet ze onmiddel
lijk denken aan een dikke strenge juffrouw met een grij
ze knot. Een nog levendige herinnering uit haar kinderja
ren. Kleuterleidster Anneke Walter is daarom niet zo ge
lukkig met die benaming. Ze noemt zichzelf liever
schooUeidster. "Klinkt niet zo streng".
kleuterleidster worden
Onlangs is zij door het ministerie
van Onderwijs en Wetenschap
pen benoemd tot hoofd van de
experimentele openbare basis
school (samenvoeging van de
Jan Ligthartschool en kleuter
school De Zandtaart) aan de
Damlaan. De school telt drie
kleuterklassen en zes lagere
schoolklassen en heeft 260 leer
lingen.
Op het ogenblik staan van de drie
honderd experimentele basis
scholen in Nederland er drie on
der leiding van en vrouwelijk
hoofd. Kleuterjuffrouw Walter
(35) hoopt dat in de toekomst, als
de basisschool in 1984 een feit
wordt, er meer vrouwelijke
hoofden zullen volgen.
Gezeten tussen twee collega's van
de lagere school kan mevrouw
Walter rustig stellen dat de perio
de voordat de benoeming offi
cieel bekend werd bij haar heel
soepel is verlopen. "Nimmer ben
ik tegengewerkt. De contacten
met het schoolteam van de lage
re school zijn bij ons altijd al uit
stekend geweest. Wij hebben een
gemeenschappelijke ruimte
waar we koffie drinken, dus we
zien elkaar ook regelmatig. Maar
uit ervaring weet ik. dat veel van
mijn collega's moeten knokken
om in aanmerking te komen voor
het leiderschap. De kwaliteiten
niet al te hoog aangeslagen".
"En wij zijn altijd in de minder
heid, vergeleken bij het team van
de lagere school. De meesten
gaan er daarom ook vanuit dat
het huidige hoofd van de lagere
school waarmee de kleuter
school fuseert, automatisch
hoofd wordt van de basisschool.
Hij, in bijna alle gevallen is het
een man, heeft toch de meeste er
varing wordt er dan gezegd".
Driemanschap
Anneke Walter kan zich met deze
uitspraak moeilijk verenigen.
Maar ook de man in het gezel
schap, Hans Neuteboom gaat
hier fel tegenin. "Anneke heeft in
de loop van de jaren laten zien
dat ze in staat is een school te
runnen. Ze speelde ook goed in
op de activiteiten van de lagere
school en ze is heel enthousiast,
soms te.... zou ik haast zeggen".
Om niet alles op haar schouders te
recht te laten komen heeft het
team gekozen voor een drieman
schap. "Zo kunnen we allemaal
onze eigen klas behouden". Hans
Neuteboom en Neeltje Koele-
wijn hebben de bovenbouw (klas
4,5 en 6) en middenbouw (klas
1,2 en 3) onder hun hoede, terwijl
Anneke de scepter zwaait over
de onderbouw (kleuterklassen)
en de eindverantwoordelijkheid
Vredesonderwijs
Het artikel "Hoe gekleurd mag het
vredesonderwijs zijn?" door
Miep Hoenson van afgelopen za
terdag, 5 december, in deze
krant, roept bij mij toch wel en
kele vragen op. Zoals "Hoe ge
kleurd mag journalistiek zijn?"
Geschreven wordt "vredesonder
wijs momenteel een heet hangij
zer binnen de middelbare scho
len en daarbuiten...", "Elke zich
zelf respecterende scholenge
meenschap...". en "Een rond
gang langs de scholen in de Lcid-
se regio...".
Wat wordt er nu bedoeld? De mid
delbare scholen zoali» onder an
dere de MEAO.-, M.T.O.-,
M.H.N.O.-scholen, scholenge
meenschappen zoals er in Lei
den alleen al acht zijn (zie tele
foonboek). of gaat het om "de"
(alle) "scholen in de Leidse re
gio?" In het artikel worden één
R.K.- en drie Protestants-
Christelijke scholengemeen
schappen aangehaald. Zijn deze
representatief, of misschien de
stem van de zwijgende meerder
heid? Hoe objektief moet een ar
tikel in de krant zijn?
In het artikel wordt "de gewraakte
verklaring van de A.B.O.P."
"kort en goed" samengevat en
vervolgens de mening van vier
confessionele scholengemeen
schappen gegeven. Misschien
was het met wat achtergrond in
formatie letterlijk citeren van
A.B.O.P.-verklaring mogelijk ge
weest? Voor de hand liggend
lijkt het mij, dat uit een algeme
ne bond een wat ander geluid
komt dan uit vier confessionele
scholen, of "de scholen in de re
gio Leiden" zoals Miep Hoenson
dat kennelijk noemt. Hoe ge
kleurd mag een artikel in de kran
zijn?
De stellingnamc van de A.B.O.P.
doet de wenkbrauwen van de ou
ders tot dusver alleen maar fron
sen. Terecht blijft het bij deze
voorzichtige uitspraak als Miep
Hoenson slechts één telefoontje
van een verontruste ouder op
een school met misschien meer
dan zeshonderd leerlingen, weet
te noemen.
Hans Neuteboom: "We kiezen de weg
draagt. Walter: "Ik was nooit
hoofd geworden als de sfeer op
school niet goed was en de ande
ren niet achter mij stonden. Ik
heb ook onmiddellijk gezegd
toen ik door de wethouder van
onderwijs, Van Dam werd ge
vraagd: het is toch niet alleen
omdat ik vrouw ben?" Maar met
de hand op het hart werd ver
klaard dat het echt ging om haar
kwaliteiten.
Er zullen nu niet direct allerlei ver
anderingen worden doorgevoerd
op de Jan Ligthart en de Zand
taart. "We kiezen de weg van de
geleidelijkheid", zegt het kers
verse hoofd. "In augustus heb
ben we met z'n allen een werk
plan opgesteld. En vanaf die tijd
werken we informeel al met het
driemanschap. Tot ieders tevre
denheid kunen we wel zeggen".
"Natuurlijk gaat er het een en an
der veranderen in het onder
wijs", verklaren ze gedrieën. "De
overgang kleuterschool-lagere
school zal niet meer zo duidelijk
aanwezig zijn".
Wisselwerking
Dat betekent toch niet dat de jong
ste leerlingen al met reken- en
taalwerk worden geconfron
teerd? "Integendeel, wij denken
dat de verworvenheden van het
kleuteronderwijs verder doorge
voerd zullen gaan worden. Socia
le vaardigheden en intellectuele
Voorts betwijfel ik sterk of scholen
in de regio Leiden het er zo over
eens zijn, dat vredesonderwijs op
de een of andere manier "gedic
teerd" moet worden. Vrede moet
gestalte krijgen in de
van "samen leven". Beter
lijkt mij wat in het artikel de heer
Vos zegt "de leerlingen moeten
zelf tot een oordeel komen" en
dat bereik je niet met een "dic
taat"!
Vredesonderwijs is te belangrijk
om - elkaar verdachtmakend -
over te diskussiëren. Daarom
verdient het verre de voorkeur
om samen ervaringen uit te wis
selen en de goede inbreng van
anderen over te nemen, zodat
niet op alle scholen dezelfde fou
ten gemaakt worden, dezelfde
frustraties opgedaan worden.
Misschien dat Miep Hoenson in
een volgend artikel wat meer op
de aanpak van en ervaring met
vredesonderwijs op de verschil
lende scholen kan ingaan, zodat
leerkrachten, ouders en leerlin
gen gestimuleerd worden er zelf
actief mee bezig te zijn. Mocht er
door A.B.O.P.-leden uit de afde-
prestaties moeten in het leerpro
gramma naast elkaar staan. Er
komt meer lijn in het onderwijs.
Vroeger was men koning in ei
gen klas, nu gebeurt er meer in
overleg".
Op deze manier maak je meer ge
bruik van eikaars talenten en
kwaliteiten, meent Anneke Wal
ter. "Iemand die goed in zingen,
handenarbeid of sport is kan die
speciale uren een aantal klassen
onder zijn of haar hoede nemen.
Zo vang je elkaar op en maak je
ook kennis met de andere leer
lingen". Anneke Walter beseft
heel goed dat je het hoofdschap
niet alleen aankunt en dat het
ook niet betekent: je eigen plan
nen doordrukken. "Je moet hulp
hebben van je teamgenoten en
ouders. Ouders hebben het recht
om te weten wat er op school ge
beurt. School en thuis moeten
meer bij elkaar aansluiten. Je
moet ook openstaan voor hun
ideeën".
Binnen niet al te lange tijd zullen
de oudercommissies van beide
scholen worden samengevoegd.
Er zijn geen bezwaren gerezen
tegen het nieuwe hoofd van de
school. En de directie onderwijs
van de gemeente doet er van al
les aan om de basisschool met
raad en daad bij te staan. Anneke
Walter vindt dat dat, ondanks het
feit dat veel wensen (zoals een
aula en een sluisje van de lagere
ling Leiden weer een thema
avond over vredesopvoeding en
-onderwijs georganiseerd wor
den, dan ben ik er van overtuigd,
dat, net zoals op 14 september j.l.
alle onderwijsgevenden
(A.B.O.P.-lid of niet) welkom wa
ren, dan ook Miep Hoenson wel
kom zal zijn.
Jos Goossens,
lid van de A.B.O.P.
Hooglandsekerkgracht 10,
Leiden.
Met "middelbare scholen" wor
den in het verhaal bedoeld de
scholen voor algemeen voortge
zet onderwijs (mavo, havo,
atheneum) waar een flink deel
van de leerplichtigen hun oplei
ding geniet. Natuurlijk is zo'n
rondgang steekproefsgewijs ge
daan. Het zou ook ondoenlijk
zijn om tientallen woordvoer
ders aan het woord te laten. Dat
maakt er een verhaal niet lees
baarder op. Om die reden ook is
slechts een beperkt aantal ou
ders opgevoerd. Dat wil niet
zeggen dat er niet méér zijn be
naderd.
de geleidelijkheid", (foto Jan
school naar de kleuterschool)
niet worden gehonoreerd, wel
eens mag worden gezegd.
Op de vraag of een vrouw nog iets
speciaals kan betekenen voor
een basisschool komt ze na enig
nadenken met een antwoord.
"Gezelligheid. Ik denk altijd: in
huis is het gezellig, waarom hier
dan niet?"
SASKIA STOELINGA
Vrouwen om bijstand
Comitee Vrouwen in de Bijstand,
Informatie, advies en contactgroep
voor vrouwen met bijstandsuit
kering. Geopend op dinsdagmor
gen van 10-12, Sophiastraat 36,
tel. 214256, 214162, 213182,
140227.
Telefonische
hulpdienst
Gehoor per telefoon. Wie in nood
verkeert of eenzaam is kan altijd per
telefoon (uit)praten of informatie
krijgen. Dag en nacht, vertrouwe
lijk. Telefoon 071-125202. Kinder- en
jongerentelefoon: op woensdag- en
zaterdagmiddag van 14.00-18.00 uur,
071-125202.
Burgerraadslieden
Koornbrugsteeg 2, tel. 143171 (kan
tooruren). Spreekuren ma. di en wo
11.00-12.00, do 18.30-20.00 uur.
Dierenbescherming
Secretariaat: 071-149398. Eerste
hulp 071-125141 Zwerf- en pleeg-
dieren (buitendienst): 071-212026.
Dierenhulpdienst
Dierenhulp- en ambulancedienst
Leiden e.o tel. 071-125141. Gratis
hulpverlening aan gewond geraakte
of anderszins in nood verkerende
dieren in de gemeenten Leiden, Lei
derdorp, Oegstgeest, Warmond en
Zoeterwoude.
Gezinsverzorging
Stichting Gezinsverzorging Leiden,
Rembrandtstraat 17-21. Aanvragen
voor hulp aan langdurig zieken, be
jaarden en gezinsverzorging. Tele
foon 149441 (maandag t/m vrijdag 9-
10 en 13-14 uur.
Reclassering
Algemene Reclasseringsvereniging,
Rijnsburgerweg 167, tel. 071-171424.
Bereikbaar op werkdagen van 9-17
uur voor hulp en informatie aan
meerderjarigen (vanaf achttien jaar)
Crisis
Bram Peper, hoogleraar in Rot
terdam en vice-voorzitter van
de PvdA houdt vanavond een
inleiding rond het thema "De
crisis in de verzorgingsstaat"
in het kader van de politieke
cursus die de PvdA-Leiden
dit najaar verzorgt. De lezing
begint om acht uur en wordt
gehouden in 't Parlement aan
de Nieuwe Rijn.
Hengelsport (1)
Visvereniging Hengelsport
hield een wedstrijd in het wa
ter van de Apothekersdijk en
het Rapenburg. Uitslag: 1 A.
Levahrt 3320 gram-47 stuks, 2
W. den Edel 3200-39. 3 Ph.
Verstraten sr. 2770-43. 4 E.
van Houten 2750-42, 5 F. van
Eijgen 2390-23, 6 R. van Eg-
mond 1800-25, 7 Ph. Verstra
ten jr. 1700-33, 8 L. Jansen
1280-17, 9 P. Verhoef 1170-14,
10 D. Brugman 1040-18.
Hengelsport (2)
DVS-Leiden viste een kerstwed
strijd.
De uitslag: 1. J. de Os jr. 17
stuks-3550 gram; 2. C. Hop
penbrouwer 25-3320; 3. C.
Sinteur 23-3020; 4. J. de Os 19-
2560; 6. W. van Loon 24-1725;
7. F. Zandbergen 12-1475; 8.
P Teske 13-1100; 9. J. Helver-
stein 11-915; 10. H. van Loon
7-800.
Schoolconcert
Het schoolorkest van de open
bare lagere school De Duk
dalf verzorgt vrijdagavond
een concert voor ouders en be
langstellenden. De leden van
het orkest (zes tot twaalf jaar
oud) zijn een half jaar gele
den begonnen met de eerste
oefeningen onder leiding van
de muziekleerkrachl. Het con
cert begint om half acht in het
schoolgebouw aan het Regen
boogpad.
Weemoedt
De Vlaardingse schrijver/dich
ter Levi Weemoedt is donder
dagavond te gast in het Leids
literair café Agora. Vanaf
kwart over acht zal hij zijn
"droefgeestige visie op de toe
stand in de wereld" geven,
melden de organisatoren. Het
café is gevestigd in het Micro-
theater, Oude Vest 33e.
Karei en Elegast
Voor ouders en andere belang
stellenden voeren 180
brugklasleerlingen van De
Vlietschans (Apollolaan 262)
vrijdagmiddag de midde
leeuwse ridderroman Karei
en de Elegast op. Volgens het
persbericht wordt het "een
stuk totaaltheater", waarin
allerlei onderdelen als kos
tuum, dans en zang een ge
heel vormen.
die in conflict zijn of dreigen te ko
men met politie en/of justitie.
Rechtswinkel
Juridisch Adviesbureau, Noordein
de 2a, tel. 071-130775. Openingstij
den: afdeling wonen en werken ma
en do 18.30-18.45 uur. woe 10.15-
10.30 uur; afdeling belastingen ma
1000-12.30 uur. di en woe 18.30-
20.30 uur. Klachtenbureau di en do
18.30-20.30 uur.
Bureau
Rechtshulp
Bureau voor Rechtshulp, Heren
gracht 50, tel. 071-123942. Spreeku
ren ma en di 10-12.30 uur, woe 13.30-
16 uur, do 18.30-20.30 uur.
Raad van Arbeid
Raad van Arbeid. Hoge Rijndijk
306. Leiden, tel. 071-899375. Voor al-
gemenekinderbijslagwet. aow,
aww, afkoop rentekaarten en vov.
Kantoor geopend maandag tot en
met vrijdag 9-12 uur en 14-16 uur.
Telefonische informatie kinderbij
slag: 8-12 uur.
Wao/wsw
Hulp- en adviesbureau wao/wsw.
Gratis hulp voor mensen die ar
beidsongeschikt zijn en al dan niet
een uitkering hebben en voor dege
nen die via de wsw te werk zijn ge
steld. Elke donderdagavond spreek
uur in 't Spoortje, Bernhardkade 40
van 19.00-20.30 uur, tel. 142505, post
bus 3221 2301 DE Leiden.
Onderwijswinkel
Ivoiden-Noord, Sophiastraat 36, tel.
071-126325, geopend maandag t/m
vrijdag van 12-17.30 uur.
Dienstencentrum
Hooglandsekerkgracht 32, tel. 071-
140483. Algemene informatie dag. 9-
