Een handige 'truc
Gebrek aan
jodium door
ander eten
Laandag 7 december i98i
Twee
nieuwe
"Lekker-
boeken"
Wegspuiten
Huishoud-tips
marktberichten
Cultiveren
belangrijk
EO (2)
gr
Eïtr
IE
süL 1II
Beursoverzicht
In de reeks 'Lekker Boeken' van
Zomer en Keuning verschenen
kort geleden 'Vegetarische feest
maaltijden' en 'Het grote groen-
tenboek'. Het eerste boek geeft
een bijzonder menu voor iedere
week. Er zijn er 52 in totaal afge
drukt. U kunt er dus een jaar
mee vooruit. Daar worden overi
gens niet alleen de rauwkoste-
ters en vegetariërs mee bedoeld.
De schrijfster Kirsten Skaarup
hoopt dat het boek behalve als
hulp voor vegetariërs, ook ge
bruikt zal worden door niet-ve-
getariers, of eenvoudig als inspi
ratiebron voor gewoon koke-
In de recepten is de nadruk gelegd
op grondstoffen die overal te
koop zijn. Slechts een paar ingre
diënten moeten worden aange
schaft bij reformwinkels. Omdat
bij bijna alle warme maaltijden
brood kan worden geserveerd,
zijn achter in het boek recepten
afgedrukt voor wat gezonde en
J makkelijk te maken broodjes en
bolletjes.
Groentenboek
'Het grote groentenboek* is een
oorspronkelijk Nederlands
werk, niet zo verwonderlijk als
men bedenkt dat wij Nederlan
ders per jaar gemiddeld zestig ki
lo verse groenten eten. In zijn in
leiding schrijft Hans Belterman
dat groenten overigens nog niet
zo lang hun huidige belangrijke
plaats op het Nederlandse menu
innemen. Pas in de laatste hon
derd jaar heeft de tuinbouw in
ons land zich goed ontwikkeld
en werd Nederland tot
de belangrijkste tumbouwlan-
den van Europa.
De ruime keuze aan verse groenten
die ons geboden wordt is moge
lijk aanleiding geweest tot het sa
menstellen van dit groenten
boek. In het stijlvol geïllustreer
de boek geeft Belterman infor
matie over 71 bij ons voorkomen
de groenten en recepten voor 445
gevarieerde gerechten. Inspire
rend en waardevol voor zowel
huis- als beroepsgebruik. Prijs f
47,50. Vegetarische feestmaaltij
den kost f 19,50.
Reflecterend licht op de beeldbuis
is soms erg hinderlijk, vooral
wanneer men vrij dicht bij het
toestel zit. Er is nu een middeltje
om het oppervlak van het tv-
scherm te „ontspiegelen": Anti-
TV-Reflex, in een spuitbusje.
Het toestel moet, rond de beeld
buis, even afgeplakt worden;
veelal zal het ook nodig zijn om
het glas even goed schoon te ma
ken. Dan even spuiten en de hin
derlijke weerkaatsing van licht is
weg.
Leverancier is Multiservice Tra
ding, Amsterdam, telefoon 020-
791679 of 792861.
Houdt een handdoek in de winkel
eens tegen het licht. Als u er echt
doorheen kunt kijken, kunt u
hem beter terugleggen. De kwa
liteit is dan niet al te best. Dat
staat te lezen in het nieuwe boek
je "Huishoudttextiel" van het In
stituut voor Huishoudtechnisch
Advies.
Het boekje zit boordevol informa
tie over alles "wat de consument
in de linnenkast kan tegenko-
Strijkvnj, kreukherstellend en
zelfstrijkend wil niet zeggen dat
u niet meer hoeft te srijken. Het
strijken van artikelen met dit op
schrift gaat wel gemakkelijker.
Schip in fles
U kent ze wel, die liggende fles
sen met een miniatuur-
scheepje erin. Ze zijn bijna
even oud als de fles zelf, maar
iedere keer zie je weer een
verwonderd gezicht wanneer
iemands oog op zo'n kunst
werkje valt. En dat is niet zo
gek, want het is inderdaad
soms niet te geloven, dat een
zeilschip met hoge masten,
compleet met een zee met ho
ge golven en een (m sommige
gevallen zelfs brandende)
vuurtoren via de smalle hal
sopening in de fles (opge
bouwd is. Zelfs wanneer de
maker vertelt hoe dat in z'n
werk gaat, heb je het idee dat
hij de boel „flest" en dat de
fles toch is opengezaagd.
Toch is het tegendeel waar: de
fles wordt nergens
maakt en alles wordt c
De diverse onderdelen wor
den eerst buiten de fles stuk
voor stuk „gemodelleerd" en
afgewerkt, waarna het geheel
in elkaar wordt gezet. Uitste
kende of te hoge delen zyn
zodanig geconstrueerd, dat
ze naar beneden kunnen
klappen. Op die manier ko
men de lange en uit meerdere
delen opgebouwde masten
met zeil en al in de lengte
over het dek te liggen, zodat
het geheel door de flessehals
naar binnen geschoven kan
worden.
Om deze delen overeind te kun
nen zetten, worden er tevo
ren touwtjes aan vastgebon
den. De extra lange draden
zitten in volgorde vast aan
een stevig stuk papier (zie fo
to) en worden, nadat het
bootje in de golven (gemaakt
van plasticine of kunstklei) is
vastgedrukt, stuk voor stuk
van buiten de fles aangetrok-
ken.
daar zit hem nu net de „truc". Eigenlijk is het allemaal heel
simpel en redelijk makkelijk
na te volgen, hoewel er na
tuurlijk de nodige ervaring
voor nodig is. Dat geldt zeker
voor de zeer ingewikkelde
miniatuurtjes. Pas na veel ge
duldig „gepriegel" is het
zover, dat de boot de fles in
mag en de zeilen „bijgezet"
kunnen worden. Toch is het
een leuke hobby, niet alleen
voor jong, maar ook (en voor
al) voor de waf oudere „knut
selaars". Veel kosten hoeft u
er niet voor te maken; de
meeste gereedschapjes heeft
u vermoedelijk al in huis en
een aantal kunt u zelf maken.
Maar ook dat zijn de kosten
niet, want de spullen die we
daarvoor nodig hebben zijn
meestal afvalmaterialen (ka
potte fietsspaken e.d.).
Natuurlijk kunt u naast sche
pen en boten ook andere mi-
niatuurvoorstellingen in fles-,
sen bouwen. Let erop, dat de
uitgezochte fles wat stijl en
vorm betreft een beetje bij
het scheepje of andere voor
stelling past. Gebruik bij
voorkeur ongekleurd of zeer
lichtgrijs getint glas. dat re
gelmatig van dikte en zonder
beschadigingen is. Als u zich
wilt laten inspireren, bezoek
dan eens een of ander
scheepvaartmuseum (inlich
tingen o.a. bij de plaatselijke
vw); u zult er ongetwijfeld
wel een „geflest" schip tegen
komen.
Wanneer u meer wilt weten
over het zelf bouwen van
prtegelwerkje.
„flesseschepen" dan kunnen
we u het boekje „Scheepjes
in flessen" van harte aanbe
velen Er staat nauwkeung
en uitgebreid in beschreven
wat er allemaal voor nodig is,
hoe u te werk moet gaan en
welke zeilschepen ervoor in
aanmerking komen. Boven
dien staan er een tiental
maat- en werkschetsen in.
Het is uitgegeven door uitge-
verij De Boer Maritiem en
kost f 19,90. Verkrijgbaar by
de boekhandel.
Niet-behandelde katoen krimpt al
tijd. In de winkels wordt vaak ge-
dat krimp kan worden te-
egaan door voorzichtig was
sen. niet te veel wassen en was
sen bij lage temperatuur. Dit is
niet waar, zegt de vereniging.
Het krimpen gaat hoogstens
langzamer, maar de totale krimp
blijft gelijk.
Koop een linnen of halflinnen
droogdoek cn gebruik deze al
leen voor het glaswerk. U heeft
dan geen last van stofjes aan uw
glazen. Doe washandjes in de
winkel even om de hand. U weet
dan zeker dat ze passen
Black and Decker brengt een nieu
we elektrische schaafmachine
met een vermogen van 300 Watt,
met twee hardmetalen schaafbei
tels, voorzien van twee V-groeven
voor afschuinend schaaf werk en
een (onbelast) toerental van
19.000.
Wat zijn mogelijkheden betreft dus
een machine die voor de doe-het-
zelver geschikt is. Hij is daar
naast ook leuk van prijs: 169 gul
den is voor een dergelijk stuk ge
reedschap helemaal niet gek. De
machine is door zijn uitgekiende
vorm en lichte gewicht gemakke
lijk te hanteren, zelfs met één
Wanneer het aan de Gezondheids
raad ligt komt er weer jodium in
het gewone keukenzout. Er
wordt aan een wetswijziging ge
werkt om de toevoeging van jo
dium aan zout verplicht te stel
len. Door de veranderingen in
onze voedingsgewoonten krijgen
we namelijk te weinig jodium
naar binnen en dat leidt tot een
vergrote kans op de zogenaamde
krop (vergroting en verdikking
van de schildklier, ook wel stru
ma genoemd).
De Stichting Voorlichting Brood
in Den Haag maakt hier melding
van en grijpt daarbij de mogelijk
heid aan om erop te wijzen dat
het eten van brood op dit ogen
blik de enige manier zou zijn om
jodium. dat onontbeerlijk is voor
een goede stofwisseling in ons li
chaam te krijgen.
Drs. P. Morach van de Keurings
dienst van Waren in Leeuwarden
vindt de uitspraak van de stich
ting wel erg ver gaan. "Uit de li
teratuur is mij gebleken", aldus
Morach. "dat jodium vooral veel
voorkomt in vis. zoals kabeljauw
cn schelvis. Ik heb indertijd een
lijst gemaakt van voedingswaren
met een hoog jodiumgehalte.
Volgens mij krijg je er voldoende
van binnen wanneer je één keer
per week vis eet".
Geen paniek
De Keuringsdienst in Leeuwarden
is gespecialiseerd in sporenele
menten, waartoe jodium hoort
Morach wijst erop, dat het zelf
toevoegen van jodium aan voe
dingswaren gevaarlijk zou kun
nen zijn. De minimum- en maxi
mumgrenzen liggen dicht bij el
kaar. Je zou dus ook al gauw
meer binnen kunnen krijgen dan
goed voor je is, waarschuwt Mo
rach.
Dr ir. G. de Becker van het Voor
lichtingsbureau voor de Voeding
zegt dat brood de enige behoor
lijke jodium bron is. Dezelfde uit
spraak komt van het ministerie
van volksgezondheid. Bakkers
zijn wettelijk verplicht gejodeerd
zout te gebruiken. Omdat keu
kenzout niet gejodeerd is, bete
kent het dat de mensen die zelf
brood bakken dus ook de kans
lopen te weinig jodium binnen te
krijgen.
Geen reclame
De Keuringsdienst van Waren
heeft, voor zover het Morach be
kend is. nog geen onderzoek in
gesteld naar het eventuele jo
diumgehalte van zogenaamde
broodmix, dat men tegenwoor
dig in de winkel kan kopen. Ze
ker by sommige merken brood-
mix moet men zelf zout toevoe
gen. gelooft hy. Het betekent dus
dat dit gewoon keukenzout is
zonder jodium Het kanten
klaar brooddeeg is evenmin op
jodium onderzocht. Morach blijft
erbij dat er meer voedingsmidde
len zijn met jodium, vooral vis.
ken met het jodiumverhaai, zou
de Reclame Code Commissie on
middellijk kunnen ingrypen. Ge
zondheidsoverwegingen mogen
immers niet moer worden ge
bruikt in de reclame voor voe
dingsmiddelen. Nu de medede
ling als een gewoon persbericht
wordt gebracht, is er waarschyn-
lijk niets op tegen.
Overschakelen
By Akzo Zout in Hengelo zegt men
zeer snel te kunnen overschake
len van gewoon op gejodeerd
keukenzout, wanneer de over
heid dit wenst. Door het extra
werk zal het zout wel enkele cen
ten duurder worden, zegt D J
van Wier, de verkoopleider bin
nenland van Akzo Zout In 1928.
aldus Van Wier. werd het toevoe
gen van jodium aan gewoon keu
kenzout verplicht De ziekte
struma eeft men daardoor vry-
wel geheel onder de knie.
In 1972 schreef iemand een disser
tatie voor zyn doctoraal. Van
Wier kende de naam van de
schrijver niet uit zyn hoofd;
daarin werd vastgesteld dat er
voldoende jodium in de Neder
landse voeding voorkomt.
Daarop kwam het advies dat jo
dium uit het gewone zout moest
verdwynen en alleen nog aan
bakkerszout moest worden toe
gevoegd Niemand heeft kenne
lijk rekening gehouden met de
veranderde voedingsgewoonten
Vandaar dat men nu weer bezig
is de wet te wyzigen.
HARRV BOUTS
LEIDEN - Op de Leidse veemarkt wer
den vandaag in totaal 1516 dieren aange
voerd. Het betrof 1089 slachtrunderen
en 417 schapen/lammeren.
De prijsnoteringen: stieren le kw. ƒ8.65
tot ƒ9 10; 2e kw.: f7,95 tot f8,55; vaarzen
le kw.: 7.40 tot ƒ8,40; 2e kw.: ƒ6.60 tot
ƒ7.30; koeien le kw.: ƒ6,95 tot ƒ8,30; 2e
kw ƒ6.70 tot ƒ7.30: 3e kw.: ƒ6,30 tot
ƒ6.60; worstkoeien ƒ5,60 tot ƒ6,60; extra
kw. ƒ9,25 tot ƒ13.75. schapen: ƒ190 tot
ƒ260; lammeren ƒ190 tot 275.
Toelichting: redelijk (aanvoer), vlot
(handel) en iets hoger (prijzen). Scha
pen/lammeren: redelijk, rustig en iets
lager.
LEIDEN - Leidse groente- en fruitvei
ling. maandag. Aardappelen 22-25; an
dijvie 168-190; kroten 28-29; boerenkool
56-80; rode kool 25-27; groene kool 41-
42; witte kool 24-27; prei 105-109; stoofs-
la 57; spruiten A 67-72; spruiten B 83-88;
spruiten C 70; spruiten D 35-114; uien
15-37, winterpeen 25-27, witlof 170-260;
knolselderij 32-59, sla 14-47; peterselie
28-47; selderij 23-68.
GROENTEVEILING Katwijk aan den
Rijn van 4 december. Andijvie per kg.
0.68. boerenkool per kg. 34-50, rode kool
0.42. waspeen AI per kist 6,-8,50; All 4.-
-8,40; BI 8,-10,30; Cl 2,60-5.-; CII 3.-3,20;
aanvoer: 238'A ton. Breekpeen Bil per
kist 4,70; Cl 2,10-5,50; prei A per kg. 76-
90; peterselie (krul) 43-45, selderij 43-44,
knolselderij 0,50-0,69; bloemkool 81
2.15-2,18; 101 1,43-3,46; 121 90-1,18; aan
voer: 1482 stuks.
Niet in alle, maar wel in veel tuinen
is de grond geneigd een korst te
vormen. Wanneer het regent
wordt het water in de bodem op
genomen. maar bij droog weer
komt dat vocht weer naar boven.
Zonnig en winderig weer droogt
de bovenlaag uit. waarbij vaak
zo'n korst ontstaat. Die is niet
bevorderlijk voor de groei en
bloei van de plantjes.
Door de grond te cultiveren kan
die harde laag „verkruimeld"
worden. Hiervoor bestaan een
voudige. handige gereedschap
pen, zgn. cultivators. Zodra de
toppen van de grondkluiten lich
ter van kleur worden, is het tijd
om met de cultivator aan het
werk te gaan... zwaar werk is het
gelukkig niet.
De professionele exemplaren heb
ben een vrij grote breedte. Voor
de kleine tuin. vooral wanneer er
ook tussen planten, struiken enz.
moet worden gewerkt, zijn de
smallere veel handiger. Nieuw is
de verstelbare cultivator van
Wolf, die ingesteld kan worden
op werkbreedten van 3.5 tot 26
cm. Ook de woeler-hak is een
handig ding; die kan cultiveren
maar ook plaatselijk onkruid
wieden.
Als je hoofd is geboord - Edgar
Cairo.
Een tweede bundeling Volks
krant-columns.
Uitg. in de Knipscheer, 19,50
Venus in Holland Hans
Plomp.
Gedichten geschreven in de pe
riode 1790-1981
Uitg. In de Knipscheer. 18.90.
De wet en de vuist - Jozef Hen.
Roman over de Poolse trek
naar westelijk Europa.
Uitg. in de Knipscheer, prijs
26,50.
Hraun - Joop Verhaaren.
Gedichten.
Uitg In de Knipscheer. 18,90.
De Kruistochten - Anthony
Bridge.
Uitg. Veen, 39.50.
Jachtschade - Felix Thijssen.
Uitg. Veen. 16,90.
Het mysterie van de Mond-
scheinsonate/Voetstappen op
de trap - Willy Corsan.
Uitg. Veen. 14.50 p.d.
Brieven van den nutteloozen
toeschouwer - Louis Coupe-
Facsimile-uitgave
Uitg. Veen. 6,90.
De profetieën van Nostrada-
Overzicht van de voorspellin
gen van de bekende 16e
eeuwse Franse medicus met
profetische gaven.
Uitg. Veen. 24,50.
Studs Lonigan - James T. Far-
rell.
Trilogie over de levensgeschie
denis van een Iers-Ameri
kaanse jongen.
Uitg. Veen, 34,50.
Kinderboeken;
Juni september Monique
Thyssen.
Uitg Leopold, 34,90.
Ben is dood Jan de Zanger.
Uitg Leopold, 19.90
Eerlyk is eerlijk Leon Gar
field.
Prentenboek.
Uitg. Leopold, 19,90.
beluchten van de grond.
In zyn ingezonden stuk over de EO
(Evangelische Omroep) - die
vóór de plaatsing van raketten
zou zyn - schreef de heer B de
Grijs, dat de EO een 'keik. h;k.
omroep is.
Dat wil ik graag even recht zetten
De EO. hoe 'evangelisch' hy zich
ook mag noemen, heeft geen en
kel kerkelijk mandaat, evenmin
als de NCRV trouwens De enige
(inter)kerkelyke omroep is de
IKON Die alleen verzorgt radio-
en tv-uitzendingen in opdracht
van een aantal kerken
Ik geef graag toe. dat het allemaal
erg ingewikkeld is Maar weet
wél. dat lang niet alles wat zich
als 'evangelisch' of 'christelyk
aandient de volle instemming
heeft van 'de' kerk In bepaalde
gevallen staat dat zelfs duidelijk
tegenover elkaar Wat dat betreft
heerst er in dit land een complete
spraak- en begripsverwarring
Het uiteenlopende gebruik van de
aanduiding 'reformatorisch' is
daarvan een treffend voorbeeld
Het staat zowel tegenover
'rooms-katholiek' als voor de
rechts-orthodoxe gezindte bin
nen het protestantisme zelf
Daarom onderscheidt zélf de gces
ten. of ze goed zyn. hoé ze zich
ook mogen presenteren.
S J de Groot.
Splinterlaan 171,
Leiderdorp.
MAANDAG 7 DECEMBER 1981
ACTIEVE
AANDELEN
BINNENLANDSE
AANDELEN
114 00 113.00
$2:S
I~
S3. 33.
S3.
ÏJ3.
33.
56.00 56.00
E£Lc ïsB jas Sr I:: ËB
Bol, 5-.no HVA'My.n cert S1.00 Son,
33. 38.
SS!" MM
r,sst ?iï&
44.00
BELEGGINGS
INSTITUTEN
1S3 SE
GOUD EN ZILVER
BUITENLANDS
GELD
ter op 91.10 Unilever won 40
eent op 152, Hoogoven, en Ak
zo ieder twee dubbeltjes op
f 14,80 resp. ^80. tcrwul Phl-
iden over ging De gro
lagen zeer licht ver-
Kalis. HBG en
Nedlloyd werd 1.5o'c
145.50.
