Telers kweken steeds
weer nieuwe markten
Amerikanen leren langzaam witlof eten
Nog geen
bloemen
per trein
ZATERDAG 5 DECEMBER 1981
PAGINA 15
De Nederlandse tuinbouw
(groenten en vooral
bloemen) richt zijn blik op
Amerika. En met succes. Na
een periode waarin de klad
erin zat, zit de export weer
duidelijk in de lift.
Over de eerste helft van dit
jaar is de uitvoer naar de
Verenigdb Staten met maar
liefst 22 procent gestegen.
Als reden voor deze
toename kan onder meer
worden aangevoerd de
stijging van de dollar. Maar
dat niet alleen. Want het
Nederlandse bedrijfsleven
draagt óók zelf zijn steentje
bij. Het is constant in
beweging om nieuwe
markten aan te boren en
oude nieuw leven in te
blazen.
Niet alleen in Amerika,
maar ook in andere landen.
In de kinderschoenen staat
de alternatieve landbouw.
Bestrijdingsmiddelen zijn
hier taboe. Langzaam maar
zeker wint deze methode
terrein. Voorlopig alleen
nog maar in eigen land. Er
wordt toch, zij het
mondjesmaat, al wat naar
het buitenland verkocht.
Hét succesverhaal komt
echter op naam van de
werkers in de
bloemenwereld. Hoewel de
exporteurs de Amerikaanse
markt nog bij lange na niet
écht hebben veroverd,
behoren de Verenigde
Staten wel tot het
jachtterrein. Nauw
betrokken bij deze
'verovering' is het
Rijnsburgse bedrijf
Sierafor. Een unieke
onderneming. De
bloemenexporteurs
richtten deze onderneming
enkele jaren geleden op
samen met de veilingen, het
Produktschap voor de
Sierteelt en het ministerie
van landbouw.
Tot zo ver alles koek en ei.
Toch doemen er problemen
op voor de glastuinbouw.
De Europese
Gemeenschap, onder
aanvoering van
West-Duitsland en
Engeland, wil dat de prijs
van het aardgas op
hetzelfde niveau wordt
gebracht als voor de
industrie. Nu betalen de
telers iets meer dan 27 cent.
De vurige wens van de EG
is dat dit bedrag per 1
oktober 1982 is
opgetrokken tot 44 cent. Of
dit lukt is nog maar de
vraag. Het Landbouwschap
en de Gasunie legden
contractueel vast dat de
prijs van 44 cent pas in april
1984 zou worden bereikt.
Om dit te veranderen moet
het eontract worden
opengebroken. En dat zit er
niet in.
Nog ruim twee jaar hebben
de kwekers de tijd om het
één en ander aan hun
bedrijven te veranderen.
Veranderingen die de hoge
energiekosten moeten
drukken. Zodat de lasten
niet té zwaar worden en
velen het bijltje erbij
zouden moeten neerleggen.
Het succes ligt in Ameri
ka. De bloemenwereld
bewijst het. Definitief
heeft men de Verenig
de Staten aan zijn
jachtterrein toege
voegd. Planten en bloe
men hebben dit jaar
dertig miljoen gulden
opgeleverd. Niet vol
doende, vinden de ex
porteurs. Over een jaar
of vijf moet er zeker
honderd miljoen gul
den uitrollen. De sier
teelt is er zeker van dat
de Amerikanen in de
toekomst steeds vaker
met een Nederlands
bloemetje naar huis
zullen gaan.
Door
Jan Westerlaken
Maar ook de groenteteelt
drijft handel met de VS.
Witlof bijvoorbeeld,
wordt er niet gekweekt.
Dankbaar hebben de te
lers daarvan gebruik
gemaakt. Tot groot ge
noegen van vele land
genoten, die in Ameri
ka wonen. Die groente
kwekers houden de
gang van zaken goed in
de gaten. Dreigt de
oogst in de Verenigde
Staten te mislukken,
dan slaan zij alarm.
Zelfs de alternatieve landbouw
heeft al eens met een schuin
oogje in de richting van Ame
rika gelonkt. Vakmanschap
is er volledig uitgestorven.
De techniek heeft het werk
uit handen genomen. Fijne
tuinbouw komt daarom in
heel de VS niet voor. Belang
stelling voor die kleine din
getjes heeft men wel degelijk
in dat grote land.
Drie jaar
Sierafor, ondergebracht in de
Rijnsburgsé bloemenveiling
Flora, is jong maar toch al
een begrip. Drie jaar pioniert
het bedrijf nu in Amerika
(Detroit). Het eerste jaa> met
verlies, het jaar erop óók met
negatieve cijfers, maar nu
speelt men gelijk. De ver
wachting is dat ir. 1982 de
eerste winst zal kunnen wor
den binnengehaald.
Op wie richt Sierafor zich nu
voornamelijk? Directeur F.R.
Keijzer: "Wij speuren naar
landen waar de mensen een
behoorlijke boterham verdie
nen en waar weinig bloemen
worden gekweekt. Amerika
is zo'n land. Vooral de jonge
mensen zijn kooplustig. Ou
deren lopen niet elke week
met een bos bloemen onder
de arm. Ik denk, dat dit komt
omdat juist zij niet gewend
zijn om aan een plant of
bloem geld uit te geven.
Thuis hebben ze wel ergens
in een hoek een plastic plant
staan. Eén keer in de maand
halen ze er een natte doek
over en het ding glimt weer."
Nog maar kort geleden was het
eigenlijk ondenkbaar wat er
nu in de Verenigde Staten ge
beurt. De mensen rijden in
veel kleinere auto's dan voor
heen, drinken wijn en bier in
plaats van sterke drank.
Kortom, de jongere Ameri
kaan is op een manier gaan
leven zoals Europa die kent.
Terug naar Sierafor. Wat doet
het nu precies? Heel kort ge
zegd: het bedrijf is opgezet
om nieuwe dingen uit te pro
beren. Een kostbare zaak.
Veel winst wordt er dan ook
niet geboekt. Zijn er verlie
zen, dan worden die bijge
past met geld dat voortkomt
uit commerciële activiteiten.
Vliegtuig
De bloemen, aan bederf onder
hevig. worden met een vlieg
tuig naar Detroit overgevlo-
De 'bloementrein' naar Duits
land. (van Rotterdam naar
Mannheim) is vertraagd. Het
was de bedoeling dat er op 8
december een proeftransport
zou rijden, maar omdat de
Nederlandse Spoorwegen nog
niet klaar zijn me{ de dienst
regeling en in Duitsland de
perrons niet zijn aangepast,
gaat die rit met door Wan
neer dan wel, is niet bekend.
Het Rotterdamse bedrijf
Trailstar hoopt in elk geval
voor het verstrijken van dit
jaar.
De plannen gaan door, beweert
Trailstar, want ook het mi
nisterie van verkeer en wa
terstaat ziet er wat in. De be
doeling is. dat drit keer in de
week een trein complete bloe
menwagens verplaatst. Kos
ten worden zodoende beperkt
en lange rijtijden bekort
ternatief eten kan worden ge
sleten. Dit heeft de gedachtr
om te exporteren sterk doen
toenemen. Eventueel óók
naar landen als Amerika en
Canada.
Gas
De glastuinbouw knjgt het
zwaar voor zijn Unm Het
aardgas is straks niet meer te
betalen. Nu kost een kubieke
meter ruim 27 cent. als de Eu
ropese Gemeenschap (met
voorop Engeland en West-
Duitsland) haar zin krijgt,
wordt die prijs in de loop van
het volgend jaar tot 44 cent
opgetrokken Maar er ligt een
contract. Dit hebben het
Landbouwschap en de Gasu
me afgesloten. Hierin wordt
bepaald, dat die 44 cent pas
in april 1984 mag zyn bereikt.
Tot die tijd hebben de kwe
kers de kans het energiever
bruik terug te dnngen. Een
mogelijkheid die ruim
schoots aanwezig is.
"Wij gaan er zeker niet van uit,
dat die verhoging tot 44 cent
er volgend jaar al komt", licht
de heer Oggel van het Land
bouwschap toe. "De regering
heeft geen vat op dat con
tract Zeker, de staat heeft
aandelen (49 procent) in de
Gasunie Maar zij maakt niet
uit welk beleid er wordt ge
voerd. Het buitenland mag
best boos zijn over die gas-
pnjs. Zolang er geen zakelij
ke argumenten op tafel ko
men, zal er aan dit contract
niet worden gesleuteld. Poli
tiek gezien kan dit nare ge
volgen hebben. Maar wij zyn
niet bang."
Die gevolgen kunnen onder
meer zijn. dat Nederland
voor het Europese Hof wordt
gedaagd. Het Landbouw
schap vreest dit niet Dit is er
van overtuigd dat er een goed
contract ligt waarop niets is
aan te merken. Met een ge
rust hart zal men naar Lu
xemburg (waar het Hof is ge
vestigd) gaan om de zaak te
verdedigen.
Boycot
Dreigt er dan geen boycot, met
name vanuit Engeland en
West-Duitsland7 "Daar
wordt inderdaad mee ge
zwaaid". zegt Oggel "Wij
zien dit als een drukmiddel.
Die landen mogen ons niet
eens boycotten. Er is een vrij
handelsverkeer. Doen ze het
toch, dan gaan ze hun boekje
te buiten en zal de Europese
Gemeenschap ze zeker ter
verantwoording roepen Wat
natuurlijk wél kan. is. dat de
kwekers in Duitsland en En
geland voor de grens gaan
staan. Kunnen de wagens er
niet meer door of ze gooien ze
ondersteboven. Gevolg is
dan wel dat er geen groenten,
fruit of bloemen in die landen
te koop zullen zyn. Of weinig,
maar wel duur Daartegen zal
ongetwijfeld de koper in op
stand komen."
Tegen het optrekken van die
gasprijs heeft hel Landbouw
schap geen bezwaar De tuin
der moet alleen de gelegen
heid krijgen zyn bedrijf om te
schakelen, energie kunnen
besparen waar mogelijk.
Moeilijk te voorspellen is of er
koppen zullen vallen als het
aardgas duurder wordt. Voor
het Landbouwschap is het
duidelijk: de kweker kan zyn
energieverbruik minstens
halveren. De middelen daar
toe zijn voorhanden. Maar
het kost geld
Niet uitgesloten is. de kans is
zelfs reèel. dat die hele tuin-
bouwwereld straks massaal
overstapt opkolen Terug
naar vroeger Oggel "In het
Westland zyn er kwekers die
serieus onderzoeken of ze
met kolen de zaak kunnen
verwarmen Ik weet dat er
nieuwe kolcnketels worden
ontwikkeld. Komt er vraag
naar. dan kunnen ze worden
geleverd. Zal de kweker de
gaskraan voor goed dicht
draaien".
groot en de controle aan de
grens is bijzonder zwaar.
Vlekje
Keijzer. "Wil je iets in bloemen
vinden, dan vind je heus wel
wat. 't Is net als bij een mooi
meisje: zoek en je zult altijd
wel een vlekje ontdekken.
Aan de grens van Japan staan
mensen met witte hand
schoenen te controleren. Valt
er uit één bosje een beestje,
dan wordt de hele handel ver
nietigd. Ze zeggen, dat het op
de weg zo mooi wordt met al
die Japanse wagens. Ik vind
dat ze er maar eens iets aan
moeten zien te vinden, dat in
ons land niet mag worden in
gevoerd. Laat een paar sche
pen maar eens liggen. Niet
uitladen. Zal je zien, dat ze
ook daar een stuk soepeler
zullen worden."
De grip van de groentetelers op
de Verenigde Staten mag dan
wel niet zó groot zijn. in ande
re landen timmeren ze wel
degelijk aan de weg. De suc
cesstory voor de 'groente
man' ligt een stuk dichter bij
huis: in Italië en het Midden-
Oosten.
De heer Franken van het Cen
traal Bureau voor de Tuin
bouwveilingen in Nederland:
"De Italiaanse markt hebben
we steviger in handen gekre
gen. Nu is er een constante
stroom van groenten naar dit
land op gang gekomen. Voor
al bestemd voor de bovenste
laag van de bevolking. De im
porteur stelt zeer hoge eisen
aan de kwaliteit van de pro-
dukten. Wij kunnen daaraan
voldoen. Witlof is een gewild
produkt in Italië."
Het Midden-Oosten dan'' "Ze
ker. ook daar is handel voor
ons", zegt Franken. "Niet zo
van belang als Italië. Kijk, die
landen in het Midden-Oosten
zijn wel rijk. Maar het geld is
in handen van een paar men
sen. Koeweit is de enige uit
zondering. Het zijn hoofdza
kelijk Nederlanders die in
Saoedie-Arabiê werken die
de groenten kunnen betalen.
Ons grootste probleem zijn
de vrachtkosten. Drie tot vijf
gulden per kilo. De koopprijs
van een artikel ligt dan al
gauw rond de f7,50. Dat kun
nen ze daar niet betalen."
Sleutelen aan de (vlicg)vracht-
kosten lukt niet. Van alles
heeft men al geprobeerd.
Zonder succes. De maat
schappijen hebben voldoen
de vracht voor het Midden-
Oosten. Zij voelen er dus
niets voor om concessies te
doen.
Wéér duikt de naam Japan op.
Nederlandse appels en peren
zouden daar best tegen con-
currende tarieven aan de
man kunnen worden ge
bracht. Omdat ze in het land
zelf vreselijk duur zyn. Op
nieuw komen de grenspro
blemen om de hoek kijken.
Erg scheutig met de invoer,
net als bij de bloemen, zyn de
Japanners niet.
Af en toe mogen de groente
kwekers wel eens wat van
hun produkten aan Oost-Eu
ropa leveren. De DDR of
Tsjcchoslowakije Dan moet
er echter wel iets heel bijzon
ders aan de hand zyn in die
landen. Iets te vieren, of zo.
"Wy mogen dan het feest
maal verzorgen", vertelt
Franken.
Alternatief
Een verhaal apart vormt de al
ternatieve landbouw die dui
delijk in de lift zit. De Land-
bouwhogeschool in Wagenin-
gen heeft hiervoor, sinds sep
tember dit jaar, een hoogle
raar aangesteld. Met een be
scheiden stoel van één uurtje
Maar hy is er wél.
Het Ecologisch Landbouwcon-
sulentschap in Amsterdam
merkt het elke dag weer: de
vraag naar onbespoten voed
sel neemt hand over hand
toe. Jaarlijks groeit de markt
met niet minder dan veertig
procent. Vermoedelijk is het
de snelst groeiende sector in
ons land.
Over de interesse om alterna
tief voedsel te kweken zegt
woordvoerder Wil van Eys-
den "Die is te groot. Er zyn
zoveel boeren die hierop wil
len overstappen, dat wij ze
niet eens imimiI kunnen
plaatsen. De invoer beper
ken? Tja. daar knokken we
hard voor Maar het valt niet
mee. Wat we nu uitproberen
is sojabonen in Nederland te
laten kweken. Kyk. als dat
lukt. kun je de import ervan
behoorlijk indammen."
De vaderlandse markt voor al
ternatief eten is behoorlijk
Vyf tot vijftien procent van
de bevolking wil onbespoten
voedsel. Maar de producen
ten kunnen slechts ééntiende
deel helpen. Over hoeveel
jaar men iedereen tevreden
kan stellen, kan ook Van Eijs-
den niet vertellen. Van de ene
op de andere dag een enorme
stap doen is onmogelyk.
Langzaam groeien is het pa
rool. Anders dreigen finan
ciële moeilijkheden en loopt
de organisatie in de war
Voorzichtig wordt er ook al aan
export gedacht Dichtbij huis
nog maar Duitsland en Bel-
gie Men heeft met overschot
ten te kampen, vandaar dat er
over de grens wordt gekeken
Nederland heeft tot nu toe te
weinig winkels waaraan al
Sierafor-
directeur
F.R. Keij-
"Waar
het einde
ligt,
ik weet
het niet".
(Folo Holvast).
gen. Minimaal vierduizend
bossen. Vanuit deze plaats
worden ze met auto's over de
grootwinkelbedrijven en su
permarkten verspreid. Bloe
men die 's maandags worden
ingeladen, staan woensdag
ochtend in de winkels op ko
pers te wachten. Dat over
vliegen is prijzig. Tussen de
f2 en f2,50 per kilo.
Dat ene steunpunt in de Ver
enigde Staten vindt ook di
recteur Keijzer eigenlijk niet
voldoende. "Maar", zegt hij.
"de Engelse taal heb ik 'step
by step' geleerd. Zo zal het bij
ons ook moeten gaan. Draait
het goed, dan gaan we naar
een volgend punt uitkijken.
Dit is nog maar het begin.
Waar het einde ligt. ik weet
het niet."
Niet alleen de Nederlandse
bloemenwereld ruikt zijn
kansen in Amerika. Concur
renten, zoals Israel en Colum
bia, proberen eveneens een
graantje mee te pikken. Voor
directeur Keijzer is dit geen
enkel probleem. Integendeel
zelfs. Hij ziet de bloemen uit
deze landen als een welkome
aanvulling. "Je moet het
maar zien als een soort sa
menwerking", verklaart Keij
zer. "In de tijd dat onze bloe
men duur zijn, kunnen die
landen ze goedkoper leveren.
Een bos bloemen blijft dan
altijd te koop, er valt geen
Kat."
Een voet aan de grond zien te
krijgen in Japan is één van de
wensen die er bij Sierafor
leeft. Er worden weinig bloe
men gekweekt en de Japan
ners hebben een behoorlijk
inkomen. Gemakkelijk zal
het niet zijn. De afstand is erg
