Fascinerende Japanse prentkunst Trijfel 1 1 I f VRIJDAG 4 DECEMBER 1981 Wojnowitsj In die dingen ben ik misschien een beetje kinderlijk, maar als ik een belangrijk en zeg maar gerust groot schrijver ontmoet, en met hem heb staan praten, is het mijn diepste verlangen ook een handtekening als het even kan met opdracht, maar daar zal ik nooit om vragen) van hem in een van zijn boe ken te hebben. Gisteren heb ik bij uitgeverij Meulenhoff de Russische schrijver Wladimir Wojno witsj ontmoet, die wereld faam verwierf met zin satiri sche roman „De merkwaardi ge lotgevallen van soldaat Iwan Tsjonkin". En hij was zo goed niet of hij zette zijn handtekening (inclusief op dracht, jawel!) in zijn latere vertaalde werken: „De brief wisseling", „Iwankiade" en het recent verschenen „De troonpretendent". Deze laat ste roman behelst „de verdere lotgevallen van soldaat Iwan Tsjonkin", en zal nog gevolgd worden door een derde ro man over Tsjonkin, de anti held, waaraan Wojnowitsj momenteel schrijft. Die zal in zoverre van de beide voor gaande romans verschillen, dat hij er als schrijver een soort dialoog in aangaat met zijn creatie Iwan Tsjonkin, omdat hij gemerkt heeft dat hij nu, tien jaar later, en zelj op het schaakbord van de we reldpolitiek verschoven van Moskou naar Munchen, an ders tegen zijn eigen schep ping is gaan aan kijken. Het mag dan kinderlijk zijn om een handtekening te willen hebben van een man die 49 jaar is, een halve kop kleiner is dan jij en ook, net als jij, drie ballpoints in zijn bin nenzak meedraagt en dus ui terlijk niets bijzonders heeft, maar het is natuurlijk toch zo dat het later, over zeg hon derd jaar, voor mijn ach terkleinkinderen weinig ver schil meer maakt of ze nu een boek in de kast hebben staan met een handtekening van Nikolaj Gogolj, de grote Rus Door Nico Scheepmaker H sische satiricus die in 1809 ge boren werd, of een boek met een handtekening van de gro te Russische satiricus Wladi mir Wojnowitsj. die in 1932 werd geboren. Want in die or de van grootte moeten we toch denken, al besef je dat niet zo als je in een mengelmoes van Egels en Russisch met zo'n man staat te praten. Natuur lijk verschillen hun boeken in hoge mate van elkaar, maar niet hun statuur, niet hun be lang voor de wereldlitera tuur. Datzelfde geldt trouwens voor nog enkele dissidente Russi sche auteurs. In het Rusland Bulletin zegt Wojnowitsj zelf bijvoorbeeld dat er in de hui dige Sowjetrussische-litera- tuur niet één schrijver aan te wijzen is die aan Solzjenitsin kan tippen, en hij legt, in een interview (in het nummer van oktober-november 1981. 6e jaargang nr. 1), aan al die genen die menen dat het be lang van uitgerekend de DIS SIDENTE Russische schrij vers door vijanden van de Sowjet-Unie wordt opgebla zen uit, waarom er uiteinde lijk geen belangrijke Sowje- trussische-literatuur kan be staan. Je kunt niet, zoals ver langd wordt, de graanoog sten roemen als het graan in het buitenland gekocht moet worden! En als er al schrij vers zijn die proberen over fundamentele zaken te vertel len, gebeurt dat altijd op een indirecte manier. Wojno witsj: „Ik kan er als lezer niet meer tegen om de hele tijd te gen mezelf te moeten zeggen: .Als de schrijver dat schrijft, wil hij eigenlijk dat zeggen" Er zijn genoeg schriji>ers die SOCIALISME denken als ze KAPITALISME schrijven, maar vaak verschilt dat nau welijks van wat andere au teurs schrijven die kapitalis me schrijven en ook kapitalis me bedoelen Als een schrijver bij het berei ken van een bepaalde barriè re niet verder wil gaan (zegt Wojnowitsjtoil dat zeggen dat hij óf niet genoeg moed heeft, óf niet genoeg talent, of beide. Talent is iets tvat aan zet om wèl te durven, van daar dat er, in Wojnowitsj' visie, geen belangrijke schrij vers kunnen bestaan die zich r conformeren. Toen hij, na een liberale pe riode" waarin hij kritisch ge duld werd, in 1973 uil de schrijversbond werd gestoten, heeft hij de laatste zeven jaar van zijn bestaan in de Sow jet-Unie als „een volstrekt vrij man" kunnen leven: „Ik schreef wat ik wilde, ik zei wat ik wilde, en ondanks alle persoonlijke problemen en narigheden die ik toen heb ge had, heb ik mij juist in die tijd kunnen doen gelden!" Een man met humor, een be langrijk schrijver, een opti mist ook, want hij denkt dat hij binnen afzienbare tijd naar een veranderde Sowjet- Unie zal kunnen terugkeren. „Polen", de voedselsituatie in de USSR en in het algemeen de economisch-politieke si tuatie geven hem dat optimis me in. „Een regime kan nooit standhouden onder de druk van een bevolking die abso luut niet meer in het commu nisme gelooft", zei hij giste ren tegen me. „Dertig jaar ge leden, ja, toen geloofden de meesten er nog in. maar te genwoordig niemand meer". - „Ook de leiders zelf niet?", vroeg ik. „Die hebben er juist NOOIT in geloofd", ant woordde Wladimir Wojno witsj. Expositie van Japanse houtsne den. Hofland-Galerie, Langebrug 32 a t/m 20 dec. vr.- za.- zo.,- van 11.00 tot 17.00 uur. LEIDEN "Moeilijk toe- gankelijk, die Japanse prentkunst". Dat is een vooronderstelling die men wel eens hoort uiten bij oppervlakkige confronta tie met de blijkbaar wel bekende, maar nog niet vertrouwde Japanse kunst die toch sinds het eind van de 19e eeuw de Westerse beeldende kunst diepgaand heeft beïn vloed. Mogelijk hangt dat drempelgevoel ook samen met de afstand die wij er varen tot een, in onze ogen, exotische cultuur die bovendien niet meer bestaat. Niettemin zijn de Japanse prenten in het Westen populair, vanaf het begin dat ze werden geïmpor teerd, ruim honderd jaar gele den. Wie zich er een beetje in verdiept ontdekt dat ze een van de mak kelijkst te genieten kunstvormen van het Verre Oosten voor ons blijken te zijn. Wie dus de schijn bare barrière even laat voor wat ze is en in Hofland-Galerie gaat kijken naar de ruim tachtig pren ten die daar aan de wand hangen, loopt een goede kans te worden meegesleept in een exotisch avontuur dat kan eindigen in een definitieve bewondering. Die waardering leidt dan vanzelf tot de behoefte om meer te willen weten over achtergrond en tradi tie die deze kunst heeft voortge bracht. Ook die behoefte kan in Hofland-Galerie ruimschoots worden bevredigd. Behalve door middel van een heldere schrifte lijke informatie en een zeer des kundige mondelinge toelichting kan de bezoeker zich er bedienen van een ruim assortiment boe ken over het onderwerp. ,_Jt_ lijke boekillustratie-kunst een meer zelfstandige prentkunst. Via groot-formaat, affiche-achti- ge prenten in zwart-wit, komt de losse prent in zwang. Dat leidt omstreeks 1765 tot een ver nieuwde doorbraak: Veel-kleu- rendruk, betere papierkwaliteit en druktechnische vernieuwin gen stimuleren een aantal kun stenaars tot wat aan het eind van de 18de eeuw als het hoogtepunt van de Japanse prentkunst wordt gezien. Deze periode wordt gedomineerd door de Utagama-school en loopt aan het eind van de 19de eeuw af. Het is in die tijd dat vooral Wes terse kunstenaars de Japanse houtsnede ontdekken en een ma teloze bewondering krijgen voor de compositorische originaliteit, de vloeiende lijn en het enorme vakmanschap en grafisch in stinct waarover de Japanse kun stenaars blijken te beschikken. Van Van Gogh en zijn companen is bekend dat zij een grote verza meling Japanse prenten bezaten die zij als verpakkingsmateriaal, voor bijna geen geld, hadden ver- Kabuki-acteur Segawa Kikunojo afgebeeld op een van de Japanse prenten, die in de Hofland-Gale rie zijn te zien. De tentoonstelling omvat een vrij compleet overzicht over de bloei tijd van de Japanse prentkunst. In de loop van de 17de eeuw ont wikkelde zich uit een ambachte- Over de onderwerpen die worden afgebeeld, hoeft op deze plaats niet veel te worden verteld. Men kan beter zelf op de tentoonstel ling alles gaan zien. Daar kan men ook in de ban raken van de ongelooflijk expressieve lijn, de kleurenschoonheid en de fasci nerende composities waarin or nament, schriftkarakter, portret, interieur, landschap en atmo sfeer zo'n grote rol spelen. Het zal vooral die verrassende compositievrijheid geweest zijn die onze, eind 19de eeuwse schil ders zo heeft aangesproken toen zij, aangekomen op het breuk vlak van hun eigen traditie, naar nieuwe middelen op zoek waren. Aan de bron, nu te zien in Hof land-Galerie, kan men erkennen dat invloeden die berusten op louter kwaliteit, nooit teloor zul len gaan. Het is goed zich daar rekenschap van te geven en er kennis van te nemen. CLEMENS KORTENBACH j Singapore nr Singa- Obelix 1 170 zw Abidjan nr Philadel- GROTE VAART Acmaea 7 te Abidjan verw, Acteon 2 te Chittagong. Amersfoort 2 20 z Liberia nr Leghorn, Amstelbrink 2 60 a Aden nr Dubai, Amsteldrcef 2 400 ozo Bahrein nr Bah- Amstelpark 2 130 zo Singapore nr Syd- Amstelvoorn 3 60 n Pearl Harbour nr In chon. Antilla Bay 2 te Vlissingen verw, Chevron Eindhoven 2 545 ono Kp Cana veral nr Maracaibo, Chevron The Hague 2 te Purfleet, Coral Rubrum 2 te Rotterdam, Crania 2 te Holyroad verw, Dallia 2 v Laestacada nr Cartagena, Docklift 1 2 v Puerto Cabello nr Duin kerken, European Express 2 100 zo Singapore nr Algiers. Felania 3 te Lome verw. Ficus 2 t.a. Tandjong Priok. Fulgur 7 te Maputo verw. Fusus 2 te Ruwais. Katendrecht pass 2 Pentland Firth nr Antwerpen. Latia 3 te Kharg verw. Loosdrecht 3 te Genua verw. Nedlloyd Albany 3 70 n Townsville nr Surabaja, Nedlloyd Bahrain 4 te Hamburg verw, Nedlloyd Bangkok 3 te Chimbote verw, Nedlloyd Freetown 3 v Hongkong nr Auckland, Nedlloyd Kimberley 3 125 nw Mazatlan nr Kaapstad. Nedlloyd Kobe 3 v Hamburg nr Antwer pen, Nedlloyd Korea 7 te Paramaribo verw, Nedlloyd Linge 3 te Santos verw. Nedlloyd Niger 2 v Rouaan nr Rotter- Nedlloyd Rhone 2 v Rotterdam nr Ant werpen, Nedlloyd Rochester 1 v Malta nr Djed- dah. Nedlloyd Rockanje 2 50 zzo Kp Hatteras nr Algiers, Nedlloyd Rotterdam 2 v Charleston nr Portsmouth, Nedlloyd Rouen 2 185 zw Flores nr New York. Nedlloyd Schelde 2 500 no Mauritius nr Singapore. Nedlloyd Schie 2 400 zzw Luanda nr Apapa. Nedlloyd Sinoutskerk 1 v Port Elisa beth nr Malongo, Noordzee 3 te Singapore verw, Norned Thor 2 250 w Azoren nr Roches- Prins Maurits 2 te Sangi Cebu. Safocean Mildura 2 600 zw Adelaide r Sydney, Salland 3 te Santos, Savonia 3 te Hamina verw. Thameshaven 2 te Buenos Aires verw Volendam 3 te St. Thomas. KLEINE VAART Aardenburgh 3 vn Rotterdam. Alida Smits 2 vn Algiers nr Savona. Alsyta Smits 2 Str. van Gibraltar nr Al giers, Altair 1 vn Bremerhaven nr Velsen. Atlantic 2 240 ozo Kaapstad nr Montevi- Bastiaan Broere 3 vn Rotterdam nr Tees. Beursgracht 2 400 z Paaseiland nr Mata- Claudia Smits 1 vn Belfast nr Port Said, Corrie Broere 2 te Rotterdam. Dependent 2 te Rotterdam, Edgerma 2 vn Rotterdam nr Exmouth, Electron 2 vn Rotterdam nr Gunnes. Elisabeth Holwerda 2 20 nw Benghazi nr Marseille, Elizabeth Broere 3 vn Rotterdam nr Tees. Eva Danielsen 2 150 o Tripoli nr Sfax, Fairlane 2 60 z Menorca nr Rotterdam, Gersom 2 te Rotterdam FRED BASSET De belevenissen van Jommeke DE GROENE MASKERS En nu rullen we Jommeke eens opsporen. Die zal ook nog wel hier ergens in de burcht rondhangen-, tWK 1 Hm Onze mannen zitten daar. ledereen moet meezoeken. UIT DE OVEN Snud rn hak met t harde, koude boter door 230 t f*«*fdo bloem onderachnden Voeg 3 1 4 eetlepels water toe. en sneden en kneed het kruimelige mengsel bestoven tafel en er een mee bekleden Zet de vorm 2 uur in de koel kast Leg wat gesneden prei. wortel, seldenj en peterselie in een pan den Na afkoeling uit de schelp nemen Klop 3 Agenda Nachtvoorstelling: "Fame", vr. en za. 24.00 uur. 16 jr. LIDO 1 (124130): "Hoge hakken, echte liefde", da. 14.30, 19.00 en 21.15 uur. zo. ook 16.45 uur, 12 jr LIDO 2: "Lion of the desert", da. 14.30 en 20.00 uur. 12 jr. LIDO 3: "Le voyage en douce", da. 19.00 en 21.15 uur. do., vr.. ma. en di. ook r. 16 jr LIDO 4: "Door het oog van de naald', da. 14.30, 19.00 en 21.15 uur. zo. ook 16.45 uur. 16 jr STUDIO (133210): "History of the world, part 1", da. 14.30,19.00 en 21.15 uur, zo. ook 16.45 uur. al. (Alle Lido-theaters en Studio zijn zater dag 5 december 's avonds gesloten) TRIANON (123875): "The postman al ways rings twice", da. 14.30, 19 00 en 21.15 uur. zo. 14.15. 16.30. 19 00 en 21.15 uur. 16 jr. REX (125414): "Sweet young girl", da. 14.30, 19 00 en 21.15 uur, zo. 14.15, 19.00 en 21.15 uur, 16 jr. Bioscopen Alphen (voor reserveringen 01720-20800) EURO 1: "Hoge hakken, echte liefde", da 13.30, 19.00 en 21.30 uur. zo 13 30, 16.30, 19.00 en 21.30 uur. zo. ook 16.30 uur. 12 jr. Nachtvoorstelling: "Coogan's blufT', za. 24.00 uur. 16 jr. Galerie Denise Stephan - Bakkersteeg 18-20, tot 28/12 Wim Bettenhausen et sen en schilderijen; Jan de Graaf, plas tieken, vr.. za.. zo van 13.30 - 17.30 uur Galerie Van der Vlist - Botermarkt 30. groepstentoonstelling Kunst als ge schenk, t/m dec. Café De Ouwe Vest - Oude Vest 81, t/m 24/12. foto-tentoonstelling, performan ce: Wim Lamboo; fotografie Theo v.d. Holst jr., dagelijks vanaf 15 uur Foyer LAK-Theater - t/m 17/12, tentoon stelling van Gideon Sinvani, ma t/m vr van 10-17.30 uur. LAK-Galerie academiegebouw - Rapen burg 73, t/m 15/12, tentoonstelling Tijs Veraart, ma t/m vr van 10-18 uur. Museum Boerhaave - Steenstraat la. t/m feb '82. 'Mooie klokken, beste kijkers', ma t/m za van 10-16 uur. zo van 13-16 Rijkmuseum van Geologie en Mineralo gie - Hooglandse Kerkgracht 17. t/m 3/1/ '82. 'Evolutie van beenvissen'. ma t/m vr van 10-17 uur. zo van 14-17 uur Rijksmuseum van Oudheden - Rapen burg 28. t/m 3/ir82. 'Vondsten uit verle den land', ma Lm z van 10-17 uur, zo van 13-17 uur Rijksmuseum voor Volkenkunde - Steenstraat 1. t/m 3/l/"82. 'Indianen van Mexico. Azteken in 't verleden. Nahua's van heden', ma t/m za van 10-17 uur. zo en feestdagen van 13-17 uur. jr- Kindermatinee: "Dik Trom en het cir cus". za.. woe. en zo. 13 30 uur Nachtvoorstelling: "The french connec tion 1 za. 24.00 uur. 16 jr. EURO 3. "Close encounters of the third kind", da 13.30. 18.30 en 21.00 uur, zo 13.15. 16.00. 18.30 en 21.15 uur. 12 jr. Nachtvoorstelling: "Een bataljon malle meiden", da. 13.30.18.30 en 21 00 uur, zo. ook 16.00 uur. al., za. ook 24.00 uur. 16 jr. Bioscoop Voorschoten (voor reserveringen 01717-4354) GREENWAY: 'The octagon do en woe. 20.30 uur. vr. 19.00 en 21.15 uur. 19.00 uur. 16 jr. "De sheriff ziet ze vliegen", za. 14.00 en 16.00 uur. zo 15.30. woe 16 00 uur. al Kindermatinee Assepoester en andere tekenfilms, zo. 13.30 uur, woe. 14.15 Bioscopen Katwijk (voor reserveringen 01718-74075, 5 de cember na 19.00 uur geen voorstel ling) CITY 1 "The sound of music", da. 19 45 CITY 2 The exterminator", da 14 45 (beh. za. en woe 18.45 en 21 15 uur. 16 jr Kindermatinee: "Pink panther festi val". za en woe. 14.30 uur. CITY 3 Nighthawks". da 14 45. 18.45 en 21.15 uur. 12 jr CITY 4 "Divine madness", da. 14.45, 18 45 en 21 15 uur. 16 jr fijngehakt.' pet*n*li een eeticpel het krijgen «en voorverwarmde, het* oven Scheep de motaelen enn. mei nog 100 g gepelde garnalen Ongevallendienst ziekenhuizen Leiden Ongevallendienst elke dag Acade misch Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00 uur tot woensdag 13.00 uur (Diaconessenhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot zaterdag 13.00 uur (Elisabeth-ziekenhuis). Bezoekuren ziekenhuizen Diaconessenhuis: Middagbezoe kuur: 13.45-14.30 uur. Avondbezoekuur: 18.30-19.30 uur. Kraamafdelingr vaders extra van 18.00-18.30 uur. Kinderafdeling: dagelijks van 14.00-19.00 uur. (Niet meer dan 2 bezoekers per patiënt). Sportmedisch Advies Centrum: blessurespreekuur: Elisabethzie- kenhuis Leiderdorp, 's maandags 19 30-20.30 uur. Bezoekuren St. Elisabeth-Ziekenhuis: Volwassenen: dagelijks van 14.00-14.45 en van 18.30-19.30 uur Klasse afd.: dagelijks van 11.15- 12.00 uur, van 14 00-14.45 uur en van 18.30-19 30 uur Kraamafdeling: dagelijks van 11.15-12 00 uur (alleen voor echtge noot) en van 15.00-16 00 uur en van 18 30-19.30 uur Kinderafdeling: dagelijks van 15 00-18.30 uur. C.C.U. (hartbewaking): dagelijks van 14.15-14.45 en van 19.00-19.30 uur. Intensieve verpleging: dagelijks van 14.00-14.30 uur en van 19.00 19.30 uur. Academisch Ziekenhuis Voor alle patiënten behalre kinde ren) zijn de bezoekuren als volgt Elke dag: 14.15-15.00 uur en 18.30- 19.30 uur. Avond bezoekuur afdeling Verlos kunde 18 00-19.00 uur. Praematurcnafdeling dagelijks van 14.30-14.45 uur en van 18.30- 18 45 uur Bezoek aan ernstige patiënten wanneer voor ernstige patiënten doorlopend bezoek wordt toege staan kan de hoofdverpleegkundi ge hiervoor speciale kaarten ver strekken Bezoektijden Kinderkliniek Dagelijks 15 00 15 45 uur en 18.30- 19.00 uur (alleen voor ouders van kinderen kan er een afwijkende tijd afgesproken wor den met de hoofdverpleegkundige). Bezoektijden kinderafdeling Elke dag 14.15-15 00 uur en 18 30- 19 00 uur. Alphen aan den Rijn Rijnoord: le*en 2e klas 11-11.30 uur; 13.30-14.15 uur en 18 30-19.30 uur, 3e klas 1330-14.15 uur en 18.30-19.30 uur. Kraamadeling 13.30-14 45 uur alleen voor echtge noten 19-20 uur Kinderafdeling voor ouders 18.00-18.30 uur. Geluidshinder Schiphol Klachten over geluidshinder van vliegverkeer van en naar Schiphol kunnen dag cn nacht worden ge meld bij het informatiecentrum Geluidshinder Schiphol (tel. 020- 175000). 'f&ud^tieuuis 4 DECEMBER 1981 Honderd jaar geleden stond in de krant - Als een bewijs van de bijge- loovtgheid van de volksklasse te Petersburg kan het volgende die nen. Het gerucht is aldaar in om loop, dat de vermoorde Alexan der II zich eiken nacht in de ka thedraal der H Moeder Gods van Kasan aan zijn volk vertoont. Tengevolge van deze spookge schiedenis verzamelt zich eiken nacht een groote volksmenigte voor het kerkgebouw om den geest te zien verschijnen van den Czaar, wiens heiligmaking thans door het volk verlangd wordt. De regeering doet niets om dit praatje uit de wereld te helpen, maar laat de i>olksmenigte rustig aangroeien, ofschoon daaruit ge makkelijk ongeregeldheden kun nen ontstaan Een later bericht meldt, dat een student en een kerkwacht zijn aangehouden De student is naar alle waarschijn lijkheid lid van een rei>olutionair genootschap Hij had den wach ter weten te bepraten cn stelde, omhangen met een wit laken, een kroon op het hoofd en een masker voor het gelaat, den geest van den vermoorden keizer voor... - Te San-Francesco heeft men sedert eenigen tijd eene Chinee- sche Beurs, gesticht door de daar gevestigde Chineesche kooplie den. De keizer ran China heejt haar dne prachtig gebeeldhouw de tafels ten geschenke gezonden, ten bewijze van zijne erkentelijk heid voor den onderstand, door de Chineezen te San-Francisco bij den laatsten hongersnood naar hun vaderland gezonden. Vijftig jaar geleden: Daar het armbestuur van Stockholm niet in staat bleek huisvesting te vinden voor 600 werklooze zeelieden, heeft het mt- n ester ie ran marine #CH oud oor logsschip geleend, de Njord Het schip M ingericht voor 300 zeelieden en zal tevens dienst doen als een soort zeevaartschool, daar het plan bestaat cursussen te houden m zeemanschap, koken en eerste hulp bij ongelukken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1981 | | pagina 21