Philips krimpt toch in
"De keus" van
Friedman iets
te gemakkelijk
Bonden en werkgevers
maken studie van haven
Sinterklaas dit jaar prijsbewust
Beurs Amsterdam
kort zakelijk
marktberichten
Overcapaciteit bij Medical Systems
Bedrijven willen liever mannen
NS groeit
De werkgelegenheid bij de Neder
landse Spoorwegen is de laatste
tijd fors toegenomen In juni
1980 telde NS 27.000 personeels-
I leden, eind oktober 1981 al
28.100. Bestuurder E. Jongsma
j - van de vervoersbond CNV zei
j gisteren in Utrecht op de lande-
i lijke vergadering van de bedrijfs
groep spoorwegen van zijn bond.
dat dit niet alleen te danken is
aan het toenemend aantal reizi-
j gers en de opening van nieuwe
spoorlijnen, maar ook aan het be
leid van de vakbonden.
Bij NS hebben de bonden kans ge-
I zien. aldus Jongsma. de relatie
j tussen loonmatiging en werkge
legenheid zichtbaar te maken.
Als belangrijkste maatregel in
dit verband noemde hij de com
pensatie in tijd voor onregelma-
i tig werken. De 14.000 NS'ers die
onregelmatige dienst hebben
krijgen daarvoor extra vrije tijd
j in plaats van geld en daardoor is
werkgelegenheid voor nieuwe
collega's ontstaan.
Mercedes
-Daimler-Benz (Mercedes) merkt
m niets van de slechte gang van za
ken in de auto-industrie. In een
voorlopig jaaroverzicht van de
onderneming staat dat de con-
cernomzet dit jaar uitkomt op
ruim 35 miljard mark tegen 31,3
miljard mark in 1980. Dit jaar zijn
voor het eerst de omzet van de
pas verworven Amerikaanse
Freightliner (ook 0,5 miljard
mark) meegerekend. De omzet
van de moedermaatschappij is
met acht procent toegenomen tot
ruim 28 miljard mark.
Bergoss
De 6,75 procent converteerbare
obligatielening van Koninklijke
Tapijtfabrieken Bergoss in Oss,
die pr resto 1.2 min. groot is. is
opeisbaar geworden doordat het
bedrijf op 1 december surseance
van betaling heeft aangevraagd,
zo bericht de trustee van de le
ning. De Twentsche Trust-Maat
schappij NV.
Unilever
S>
De Duitse tak van het Unilever-
concern. Deutsche Unilever
GmbH. krijgt bij de jaarwisse
ling het gehele kapitaal van
"Nordsee" Deutsche Hochseefi-
scherei GmbH in handen. De
Dresdner Bank heeft zich door
de grote moeilijkheden in bank
zaken namelijk genoodzaakt ge
zien haar belang van 31 procent
in het kapitaal van 24 miljoen
mark nominaal af te stoten naar
Unilever. Dat heeft president-di
recteur dr. Hans Friderichs van
de Dresdner Bank gisteren be
kendgemaakt.
Faillissementen
Het aantal faillissementen is in ok
tober met ruim 21 procent geste
gen vergeleken met dezelfde
maand van vorig jaar. Uitgespro
ken werden 668 faillissementen
tegen 550 een jaar eerder. Hier
mee kwam het aantal faillisse
menten over de eerste tien maan
den van dit jaar uit öp 5596 tegen
3748 in 1980, ofwel een toene
ming van ruim 49 procent, zo
blijkt uit cijfers van Van der
Graaf Informatie BV.
Het aantal faillissementen nam in
oktober met name in de provin
cies Friesland (30 tegen 17) en
Zuid-Holland - buiten Den
Haag en Rotterdam - (96 tegen
62). Ook in Amsterdam liep het
aantal faillissementen fors op (40
tegen 17). In Gelderland en Rot
terdam daalde het cijfer.
Het grootste aantal faillissementen
f, viel in de bouw en wel 81.
LEIDEN - De Leidse groente- en fruit
veiling: Datum 3 dec. 1981.
Andijvie 111-197. Kroten 17-18. Boeren-
Spruiten C 57. Spruiten D 50-98, Uien
11-20. Witlof 143-260. Knolselderij 57.
Sla 23-44. Bleekselderij 17-32. Peter
selie 35-66. Radijs 42. Selderij 32-60.
DEN HAAG (ANP) - 'Prijsbe
wust. selectief en ook zuiniger".
Dat is de algemene indruk van
de detail- en groothandel in Ne
derland kort voor het "heerlijk
avondje" De verkopen zijn dit
jaar wel moeizaam op gang geko
men en kennelijk heeft de consu
ment zich eerst terdege georiën
teerd. Deze week is het echt
overal stampvol erv wordt - on
danks alle sombere voorspellin
gen en de verminderde koop
kracht - royaal in de beurs ge
tast. Een woordvoerder van de
raad voor het filiaal-en grootwin
kelbedrijf verwacht, dat de sin
terklaasverkoop op hetzelfde
peil zal liggen als vorig jaar.
Het Koninklijk Nederlands onder
nemers Verbond (de kleinere za
ken in de detailhandel) is wat
minder optimistisch gestemd.
"Het koopgedrag van de consu
ment is kritisch. Men koopt veel
praktische cadeaus en voor de
luxueuzere geschenken geeft
men minder geld uit. De klant is
ook erg prijsbewust. Men oriën
teert zich eerst en koopt uitein
delijk voor de laagste prijs", al
dus een woordvoerder.
Hij benadrukt dat ook een goede
Sinterklaas dit uitgesproken
slechte jaar voor de detaillist niet
meer kan goedmaken Zijn inko
men zal dit jaar gemiddeld met
tien procent dalen, zo is de ver
wachting Bovendien hebben
veel detaillisten uit vrees te wei
nig klanten te krijgen de geste
gen kosten niet maximaal in de
prijzen doorberekend, waardoor
ook op die manier aan hun inko
men is geknabbeld.
Speelgoed
Sinterklaas blijft nog altijd num
mer éën voor wat het speelgoed
oetreit. tn ook al doet men het
voor de "niet-gelovigcn" dan wat
zuiniger aan. voor de kinderen
wordt nog steeds diep in de
beurs getast. Van de totale jaar
omzet aan speelgoed wordt circa
45 procent in deze periode gerea
liseerd. Het gaat daarbij om een
bedrag van circa 300 miljoen gul
den, zo heeft het Economisch In
stituut voor het Midden- en
Kleinbedrijf (EIM) berekend
Voor ieder kind wordt gemiddeld
honderd gulden uitgegeven en
daarmee blijft Sinterklaas voor
lopig nog de gulle kindervriend.
De omzetten in de speelgoed
branche in de detailhandel lig
gen op hetzelfde niveau als in
1980, maar hoewel de toeloop
van de consument groter is ge
worden, geeft men individueel
minder uit. De boekenbranche
doet het wat beter dan voorheen.
Terwiil in de sector van de huis
houdelijke artikelen een geringe
stagnatie is opgetreden. De ban
ketbakkers en slijters in de de
tailhandel moeten het dit jaar
weer hebben van het allerlaatste
moment. Voor deze winkeliers
kunnen de beide dagen vóór het
"heerlijk avondje" hun totale
omzet in één keer goedmaken.
Kerst
Opmerkelijk is dat in de detailhan
del een verschuiving wordt ge
constateerd van sinterklaas naar
kerstcadeaus. Er is nu al een re
delijke vraag naar kerstbomen
en kerstartikelen (vooral in het
zuiden van Nederland is deze
tendens dit jaar merkbaar). Nooit
eerder bijvoorbeeld is de kerst
bomenverkoop in Den Haag al zo
vroeg begonnen als dit jaar. Deze
weck zijn al honderden bomen
van de hand gegaan.
BEST (ANP) Philips Me
dical Systems in Best
kampt met een aanzienlij
ke overcapaciteit. Dat
heeft de onderneming gis
teren meegedeeld aan de
vakbonden. Dat gebeurde
tijdens regulier overleg op
het niveau van de hoofd-
industriegroep. Voor de
tegenvallende vraag naar
medische elektronica en
conventionele röntgenap
paratuur is de oorzaak van
de overcapaciteit.
In verband met die overcapaciteit
zullen 370 mensen tussen kerst
en nieuwjaar niet werken. Ver
der overweegt de onderneming
om volgend jaar een bepaalde
periode verkort te gaan werken.
Vast staat dat er in 1982 voor
honderd van de 630 mensen die
daadwerkelijk bij de produktie
zijn betrokken geen werk meer
zal zijn. Dit aantal is overigens
als eens eerder door Philips ge
noemd.
Philips onderzoekt op dit ogenblik
welke mogelijkheden .er zijn om
aan die overtollige arbeidsplaat
sen iets te doen. Gedacht wordt
aan herplaatsing en aan het ont
slag van werknemers van 57,5
jaar en ouder die dan van het be
drijf een aanvullende uitkering
krijgen op hun ww- en wwv-uit-
kering. Dat laatste is overigens
alleen maar mogelijk als de over
heid ermee instemt.
Philips heeft de bonden verder
meegedeeld dat de afslanking
van het personeelsbestand dat
niet bij de produktie is betrok
ken verloopt als werd verwacht.
In deze sector verdwijnen tussen
1980 en 1983 vierhonderd ar
beidsplaatsen. Uiteindelijk blij
ven er bij Medical Systems in
Best 1250 indirecte werknemers
Guus Fonteijn van de industrie
bond FNV spreekt van een tries
te zaak. "Philips heeft inderdaad
al eerder laten weten dat er hon
derd produktiemedewerkers
zouden moeten verdwijnen. In
een later stadium zei de onderne
ming echter dat die maatregel
niet langer nodig was. En nu ver
telt Philips ineens dat het weer
wel moet. Wat moeten de men
sen nu nog geloven".
Het Britse dreigement om geen
Nederlandse chrysanten meer in
te voeren zolang de besmettelij
ke plantenziekte Japanse Roest
wordt geconstateerd, is gisteren
afgewend. Dit heeft het ministe
rie van landbouw in Den Haag
desgevraagd meegedeeld.
Volgens een woordvoerster van dit
departement zien de Britten af
van een invoerverbod na toezeg
gingen van Nederlandse zijde
dat de controle op snijbloemen
zal worden verscherpt.
TERNEIJZEN - De grootste drijvende kraan in Nederland wordt hier vanaf Rotterdam naar Temeuzen
gesleept. De kraan kan per uur 800 ton lading verwerken. Met deze capaciteit wordt de totale overslagcapaciteit
in Temeuzen verdubbeld. Het gevaarte van 48 meter hoog heeft 11 miljoen gulden gekost. Het werd gebouwd
door de BV Machinefabrieken Figee in Haarlem.
Problemen in stukgoed Rotterdam
ROTTERDAM (ANP) - Werkge
vers en vakbonden in de Rotter
damse haven hebben gister
avond besloten via twee studie
groepen de werkgelegenheids-
problematiek in de Rotterdamse
haven aan te pakken. Een studie
groep brengt voor 1 februari vol
gendjaar rapport uit van de feite
lijke probleemsituatie in het
stukgoed, de andere studiegroep
zoekt naar middelen om deze
problemen op te lossen. Tot 1
april volgend jaar vallen er in ie
der geval in 60 procent van de
stukgoed sector geen gedwon
gen ontslagen. In de andere 40
procent van de bedrijven zal de
voorzitter van de vereniging van
havenwerkgevers SVZ "al zijn
invloed aanwenden" om ge
dwongen ontslagen te voorko-
Deze overeenkomst is het resultaat
van een vier uur durende verga
dering van de vijf grootste con
cerns in de Rotterdamse haven,
de SVZ de drie betrokken vak
bonden. FNV CNV en NCHP
Bij het onderzoek naar de feitelijke
omvang van de problemen in het
stukgoed krijgen de concerns.
Furness, Pakhoed. SHV. Nedl-
loyd en Internatio Muller ieder
een vertegenwoordiger en zijn
verder behalve de vervoersbon-
den FNV en CNV ook een verte
genwoordiger van de gemeente
Rotterdam en een van de her
structureringsmaatschappij Ne-
ham betrokken De aanbevelin
gen die de tweede studiegroep
over de middelen om de proble
men op te lossen gaat doen zijn
volgens directeur arbeidsvoor
waardenbeleid G. Zeebregts van
de SVZ niet bindend. Via CAO
onderhandelingen kunnen zij
dwingend worden, aldus Ger
Ros van de vervoersbonden
FNV. Mogelijke middelen zijn
her om en bijscholing en plaat
sing van werknemers uit het
"moeilijke" stukgoed in sterkere
bedrijven die zich bezighouden
met massa-overslag, container-
behandeling en graanoverslag
Bij beide studies zal gebruik wor
den gemaakt van de FNV-nota
"cijfers voor werk". Van werkge
verskant is geen hanteerbare toe
komst visie in rapporten voor
handen.
De 10-delige tv-serie over de
economie ..Aan ons de keus",
gepresenteerd door en op ba
sis van de denkbeelden van
de Amerikaanse hoogleraar
en Nobelprijswinnaar Milton
Friedman, was (ook) in ons
land populair. Ze haalde hier
tenminste een zeer hoge kijk
dichtheid. Zelf zag ik maar
een paar uitzendingen en die
lieten bij mij een onbestemd
gevoel achter. De professor
mag. ook in mijn ogen. in be
ginsel gelijk hebben, hij zaag
de, was mijn indruk, met wat
groot gemak van dik hout
planken: de overheid als de
grote boosdoener, overal en
altijd, en de vnje-markteco-
nomie als blanke onschuld.
Wellicht verklaart dit de po
pulariteit van de serie
Met het steeds maar toenemen
van de invloed van de over
heid op schier alle terreinen -
ondanks het falen ervan en
meestal als antwoord daarop
- en met de telkens weer op
laaiende politieke aandrang
daartoe, ten onzent nu weer
door de kabinetswisseling,
neemt stellig ook het gevoel
van onbehagen en van mach
teloosheid bij de burgers toe,
al spreken ze het lang niet al
tijd uit en vertalen ze het niet
in hun stemgedrag Fried
man speelde daar. dacht ik,
handig op in.
Inmiddels verscheen, onder de
zelfde titel als de tv-serie, de
Nederlandse vertaling van
het boek van Milton en Rose
Friedman: Free to Choose,
waarin verwerkt een eerdere
publikatie van beide. Capita
lism and Freedom, en de tv-
serie Het boek is. uiteraard,
uitgebreider en daardoor ge
nuanceerder. De strekking is
vanzelfsprekend dezelfde
het gedrag van de overheden
om met steeds verdergaande
reguleringen, nivelleringen,
en hogere belastingen de eco
nomie weer vooruit te stu
wen. heeft juist een tegenge
steld effect van ernstige cri
ses en verlies van persoonlij
ke vrijheid en welvaart.
Hier schuilt op zijn minst iets
waars in. Niet alle voorbeel
den zullen (iedereen) overtui
gen, maar ze zetten wel allen
aan tot nadenken over wat
vrijwel algemeen als kenne
lijk onontkoombaar wordt
gezien de staat, de regering
moet steeds meer regelen en
bepalen.
Het kan anders. „Als volk (de
Fried mans bedoelen in het
bijzonder het Amerikaanse
volk kunnen wij nog steeds
kiezen tussen verder gaan op
„De Weg naar Moderne Sla
vernij". zoals F A. Hayek
(ook een econoom en Nobel
prijswinnaar zijn diepzinnig
en invloedrijk boek (versche
nen in 1944 noemt, of de over
heid strenger beperken en
meer op de ongedwongen sa
menwerking tussen vrije
mensen vertrouwen om onze
verscheidene doelstellingen
te bereiken. Zal onze gouden
eeuw eindigen in een terug
val naar de dictatuur en ellen
de die altijd het lot is geweest
van het grootste deel der
mensheid en dat nu nog is7
Of zullen wij de wijsheid, het
inzicht en de moed hebben
om van koers te veranderen,
om lering te trekken uit onze
ervaring en te profiteren van
een wedergeboorte der vry-
heid'?".
Aan ons de keus! Zo eenvoudig
is dat! Zo eenvoudig is het
helemaal niet De Fnedmans
stellen het zo wel wat erg
simplistisch. In hun (weten
schappelijke) boek Capitalis-
me and Freedom zijn ze heel
wat minder stellig „Onze be
ginselen bieden geen
pasklaar en snel antwoord op
de vraag in hoeverre de over
heid oplossingen biedt waar
toe de mensen moeilijk of
niet zouden komen indien ze
uitsluitend op basis van vrij
willigheid zouden samenwer
ken in ieder afzonderlijk ge
val waar om dit ingrijpen van
bovenaf gevraagd wordt, die
nen we de voor- en nadelen
ervan zorgvuldig af te we
gen"
In ieder afzonderlijk geval de
voor- en nadelen afwegen! En
als een criterium of de men
sen op basis van vrijwillig
heid tot een oplossing kun
nen komen Overheidsingrij
pen zij geen doel in zichzelf.
Dit is telkens weer de keus.
Een keus die helaas vaak ver
troebeld wordt door vooroor
delen en maatschappelijke of
politieke dogma's
Eerlijk gezegd heb ik ook na le
zing van het bock van Milton
en Rose Friedman een wat
onbestemd gevoel. Het ligt.
vrees ik, beneden hun eigen
lijkt' niveau Ben landaard
werk van de moderne econo
mie. zoals de uitgever van de
vertaling het kwalificeerde, is
het zeker niet. Nochtans kun
nen we er een hoop uit leren,
ook zonder bijzondere scho
ling op dit gebied, al is het be
toog soms moeilijker te vol
gen dan het schijnt
Milton &i Rose Friedman, Aan
ons de keus. vertaling mr M.
H. van Notten. Uitgeverij
Acropolis. Brussel-Amstel-
BOTEDEBOER
DEN HAAG (GPD) Uit een on
derzoek in ruim 1200 bedrijven
naar gelijke behandeling van
vrouwen en mannen is gebleken
dat in driekwart van de gevallen
bij het aannemen van personeel
onderscheid tussen beide seksen
is gemaakt. In meerderheid gin
gen de gedachten uit naar man
nen voor de te vervullen plaat
sen. Die ongelijke behandeling
gold sterker voor hogere functies
dan voor lagere
Het gaat om een onderzoek dat de
Loontechnische Dienst van het
ministerie van sociale zaken in
1979 in 1218 bedrijven met meer
dan 20 werknemers heeft gehou
den. Die bedrijven hadden toen
ruim 163.000 personeelsleden,
van wie 46 000 vrouwen Ook
richtte de LTD zich op de inhoud
van ruim 13 000 personeclsad
Vooral als het ging om produktie
en technische functies werd een
duidelijke voorkeur voor man
nen aan de dag gelegd In de
meeste gevallen werd als motief
aangevoerd dat er zodanige li
chamclijke eisen aan de functie
verbonden zijn dat zij minder ge
schikt is voor vrouwen
97,5U
142,00
101 10
Beursoverzicht
VRIJDAG 4 DECEMBER 1981
ACTIEVE
AANDELEN
vÓlkl^Stevin'
BINNENLANDSE
AANDELEN
75.50
2.15
115.00
215.00b
200.50
60.50
69.50
153.00:
75.90
Dorp en Co.
EMBA
Mijnb.
BELEGGINGS
INSTITUTEN
GOUD EN ZILVER
Goud funmrU»! 32 400 - 3
Zilver fijnmetaal 557 - 660
BUITENLANDS
GELD
Ctndidrv dollar
AMSTERDAM (ANP) - Op de
Amsterdamse effectenbeurs
hadden de staatsfondsen van
daag de wind in de rug Meege
trokken door de internationale
ontwikkelingen aan het rente
front - ondermeer discontoveria
ging in Amerika - stegen vooral
de hoogrentende staatsfondsen
ruim een punt
Zo steeg de 12.75 pet lening 1.3
punt naar 106.5. terwgl de 12.5
pet lening 1.2 punt aantrok tot
104.7 De omzetten werden goed
genoemd Hiermee werd een
nieuwe daling van de lange weer
spiegeld De goede stemming by
de obligaties vond haar weerslag
op d« aandelenmarkt Ondanks
een lagere dollar en een nage
noeg onveranderd Wall Street
konden de internationals wat
aantrekken
Kon Olie liep veertig cent op naar
ƒ87 40 en KLM naar r 93
Unilever won negentig cent op
150.90. terwijl Philips en Hoog
ovens beide een winst behaalden
van twintig cent. Philips op
19.80 en Hoogovens op 14.20
Akzo bleef w at achter en moest
tien cent prijsgeven op 22.30
