Accent op deeltijdarbeid
PvdA: taboe
doorbroken?
"Regeerakkoord moet
worden bijgesteld'
Voor echtscheiding
naar de notaris?
Demonstreren
in uniform:
zwaar arrest
Werkgelegenheidsplan van Den Uyl:
Geen renteloze
lening»
en meer
uit fonds
Ex-informateur Halberstadt:
\vr>
'Kernwapens misdaad
tegen de mensheid'
Nedlloyd garandeert
werk tot 1 april
zeer bijzondere expositie oosterse tapijten
mauellv
De moed van Meijer
ZATERDAG 28 NOVEMBER 1981
BINNENLAND
PAGINA 7
DEN HAAG (ANP) - Een echt
scheiding waarover man en
vrouw het eens zijn zou vol
trokken moeten kunnen wor
den door de notaris. Dit voor
stel doet een werkgroep van
het ministerie van justitie in
een rapport met een groot
aantal aanbevelingen over
kostenbesparende en ar
beidsbesparende stroomlij
ningen van de burgerlijke
rechtspraak. Minister De
Ruiter (justitie) heeft het rap
port aangeboden aan de
Tweede Kamer.
De notaris zou een echtschei
dingsovereenkomst kunnen
opstellen en laten inschrijven
in de registers van de burger
lijke stand. Dat bespaart de
rechter werk en de notaris is
evengoed in staat de vermo
gensrechtelijke en fiscale
kanten aan de zaak te beoor
delen. De werkgroep noemt
ook het algemene voordeel
dat echtscheiding op die ma
nier uit de rechterlijke sfeer
wordt gehaald.
De alimentatie zou volgens de
werkgroep veel eenvoudiger
geregeld kunnen worden
door een uniform bereke
ningssysteem in de wet op te
nemen.
UTRECHT (ANP) - Hoofdbe
stuurder Joost Cammeraat van
de soldatenvakbond WDM
heeft gisteren van zijn comman
dant een straf van acht dagen
zwaar arrest gekregen vanwege
het feit dat hij in uniform mee
liep in de anti-kernwapende
monstratie van 21 november.
Ook de rest van het zeven man
tellende hoofdbestuur van de
WDM hangt een dergelijke straf
boven het hoofd, omdat zij geza
menlijk in uniform in Amster
dam waren. Zij worden maandag
bij hun commandant op het
matje geroepen.
De afgelopen dagen zijn bij de sol
datenvakbond zo'n 25 gevallen
van vervolging gemeld van sol
daten die in uniform meeliepen
Vijf dienstplichtigen kregen een
geldboete variërend van dertig
tot vijftig gulden en in vier geval
len hebben commandanten vrij
heidsbeperkingen opgelegd va
riërend van drie dagen licht tot
drie dagen zwaar arrest. De ove
rige soldaten moeten hun straf
nog te horen krijgen.
Er zijn volgens de WDM zo'n 35
dienstplichtigen in uniform door
de militaire politie herkend aan
de hand van fotomateriaal. Vol
gens tellingen van de soldaten-
vakbond hebben er in totaal zo'n
130 dienstplichtigen aan de pro
testmanifestatie deelgenomen,
naast nog eens zo'n 370 reservis
ten. Defensie had tevoren laten
weten dat geüniformeerde deel
name strafbaar zou zijn De re
servisten blijven echter van
straffen verschoond omdat dit te
veel rompslomp zou geven als
gevolg van het feit dat zy dan
weer zouden moeten worden op
geroepen.
Het zwaar arrest dat het WDM-be
stuur vreest te krijgen houdt m
dat de nacht en het weekeinde
verplicht op de kazerne moeten
worden doorgebracht De nor
male vakbondsactiviteiten van
de bestuurders, zoals het bezoe
ken van afdelingen, ondervinden
van de straf geen hinder.
DEN HAAG (ANP) - Deeltijdarbeid krijgt zeer veel aan
dacht in de brief die minister Den Uyl van sociale zaken
en werkgelegenheid gisteren aan de Stichting van de Ar
beid heeft gestuurd. In de brief zet hij de hoofdlijnen
uiteen van het werkgelegenheidsplan van de regering,
waarvan de eerste versie binnen vier maanden moet zijn
afgerond. Herverdeling van werk vormt een essentieel
onderdeel van het werkgelegenheidsplan, aldus de brief.
Voorwaarden voor de herverdeling
zijn onder meer: voldoende pas- T -
send aanbod op de arbeids- lSOlBtlCplcin
markt, handhaving en zelfs ver- jn brief aan de Stichting van de
Arbeid schrijft Den Uyl dat de
lenging van de gemiddelde be
drijfstijd, geen nieuw beroep op
collectieve middelen. Korter
werken zal daarom gepaard moe
ten gaan met minder inkomen.
Den Uyl vindt dat deeltijdarbeid
daarom voorrang zal moeten
krijgen zonder andere vormen,
met name meerploegendienst.^e Qm je bouw te stimuleren zijn
het kader van het werkgelegen
voorgenomen bezuinigingen op
het nationaal isolatieplan onge
daan worden gemaakt. Dat gaat
de staat in 1982 zo'n 125 miljoen
extra kosten. Voor isolatiewer-
ken zal dan evenals dit jaar 270
miljoen beschikbaar zijn.
veronachtzamen. Volgens
brief ziet de bewindsman wel
wat in deeltijdarbeid voor jonge
ren, gepaard aan scholing. Een
dergelijk plan is onlangs van
werkgeverszijde gelanceerd.
Deeltijdarbeid, het recht daarop
en de rechtspositie van deeltijd
werkers zou kunnen worden
vastgelegd in cao's, zo suggereert
de bewindsman. De overheid
moet bij het scheppen van deel
tijdwerk een voortrekkersrol
gaan vervuUen.
Dit alles kan gestimuleerd worden
door bijvoorbeeld mensen die
van een volle baan over gaan op
deeltijdarbeid tijdelijk een over
bruggingssubsidie te geven. Het
zelfde zou kunnen gelden voor
mensen die een uitkering heb
ben. Werkgevers zouden subsi
die kunnen krijgen ter overbrug
ging van extra kosten. Het kabi
net hoopt zo te bereiken dat het
gemiddelde aantal arbeidsuren
per werknemer per jaar belang
rijk daalt.
DEN HAAG (GPD) - Het is voorlo
pig niet meer mogelijk een rente
loze lening in het kader van de
Wet Bezitsvorming te verkrijgen.
Dat is een gevolg van het uitvoe
ren van een besluit van het eerste
kabinet-Van Agt. De stop is gis
teren ingegaan en geldt tot een
nader te bepalen tijdstip.
De Wet Bezitsvormingsfonds biedt
mensen bij aankoop van een ei
gen woning de mogelijkheid on
der bepaalde voorwaarden een
renteloze lening van f 3600 te ver
krijgen. Het vorige kabinet heeft
besloten dat de begroting van dit
fonds sluitend moet zijn. De be
langstelling bij het publiek is
echter zo groot, dat bij ongewij
zigd beleid een zo groot bedrag
aan leningen zou moeten worden
verstrekt, dat het vermogen van
het fonds daardoor zou worden
aangetast.
Aanvragen die voor 27 november
bij de gemeenten zijn ingediend,
zullen normaal worden afgehan
deld.
DEN HAAG (GPD) - Minister Van
Thijn (binnenlandse zaken) wil
af van de vermelding van ieders
godsdienstige gezindte in het be
volkingsregister. Hij gaat daar
over praten met de kerken.
heidsplan de volgende maatrege
len getroffen:
verhoging van het bouwpro
gramma met 5.000 woningen en
wooneenheden tot 120.000.
intensivering van een aantal
stadsvernieuwingsregelingen,
wat in 1982 ongeveer 54 miljoen
zal kosten. Aan opdrachten zal
naar schatting voor 140 miljoen
worden verstrekt.
er zullen 5.800 woningwetwonin
gen meer worden verbeterd,
waarmee het totaal op 28.000
komt. De verhoging kost 250 mil
joen waarvan 100 miljoen in 1982
al betaald zal worden.
bouw- en isolatiemaatregelen
met name in zwakke regio's tot
een bedrag van 250 miljoen.
extra wegenaanleg (32,5 miljoen).
tegengaan van langdurige proce
dures waardoor de uitvoering
van bouwobjecten vaak wordt
vertraagd.
zoeken naar mogelijkheden om
ook in de bouw tot herverdeling
van werk te komen.
Het werkgelegenheidsplan bevat
verder een aantal maatregelen
ter stimulering van herindustria-
lisatieprojecten, exportbevorde
ring, het midden- en kleinbedrijf,
werkgelegenheid in de regio's en
investeringen in verband met
energiebesparing.
ROTTERDAM - Jhr. mr. De Brauw, voorzitter van de stuurgroep voor de brede maatschappelijke discussie
over kernenergie, bekijkt op de gisteren in De Doelen gehouden conferentie "Energie en Cara" een stand met
beademingsapparatuur. Tijdens het congres bleek dat mensen met ademhalingsproblemen (15 procent van de
bevolking) meer overlast zullen krijgen als in de nabije toekomst meer elektriciteitscentrales op kolen stoken.
LEIDEN (ANP) Het regeerak
koord zal in de komende jaren te
optimistisch blijken te zijn. Het
zal moeten worden bijgesteld.
Dat heeft de ex-informateur prof.
Jury Wereldraad van Kerken
drs. V. Halberstadt gisteren ge
zegd tijdens een aktualiteitencol-
lege aan de juridische faculteit
van de universiteit in Leiden.
Volgens Halberstadt, die samen
met collega-econoom De Galan
de breuk in het kabinet lijmde,
zal die bijstelling niet formeel
hoeven te zijn (het regeerak
koord zal niet herschreven hoe
ven worden), maar slechts mate
rieel (aanpassing in de concrete
uitwerking ervan).
verstandshuwelijk dat - als alle
huwelijken is gebouwd op
misverstanden". Volgens Hal
berstadt hebben de breuk en de
geslaagde lijmpoging er echter
ook toe geleid dat het "politieke
realisme" bij alle coalitiepartners
is toegenomen.
Hij wees er voorts op dat het in ons
land een ervaringsfeit is dat
"zwak geachte kabinetten" lan
ger zitten dan kabinetten die als
"sterk" worden gezien.
AMSTERDAM (ANP) - De kerken
moeten de productie, het bezit
en het gebruik van kernwapens
veroordelen als een misdaad te
gen de mensheid zoals zij zich
eerder tegen het racisme en de
biologische oorlogsvoering heb
ben uitgesproken. Deze dringen
de oproep doet de jury in het ver
slag van de hoorzitting, die de
Wereldraad van Kerken deze
week te Amsterdam over kern
wapens en ontwapening heeft
gehouden.
De internationaal samengestelde
jury gelooft niet dat de afschrik
king met kernwapens een stabie
le en aanvaardbare basis voor de
vrede vormt. Zij pleit voor een
nieuw veiligheidssysteem, dat
meer politiek dan militair van
aard is.
Verder veroordeelt zij onvoorwaar
delijk de strategie van een be
perkte kernwapenoorlog. "Deze
kan niet beperkt blijven", aldus
het voorlopig verslag, dat giste
ren is bekend gemaakt.
De jury spreekt de hoop uit dat de
kerken enthousiast steun zullen
verlenen aan het voorstel tot on
middellijke bevriezing van ont
wikkeling, beproeven en gebruik
van kernwapens. Zij geeft verder
steun aan beperkte eenzijdige
ontwapeningsstappen, die be
doeld zijn meerzijdige ontwape
ning op gang te brengen.
De Wereldraad van -Kerken zal het
definitieve rapport van deze
hoorzitting gebruiken voor zijn
bijdrage aan de tweede speciale
zitting over ontwapening van de
Algemene Vergadering der Ver
enigde Naties, volgend jaar juni.
Verder zullen de conclusies een
rol spelen op de zesde Assem
blee van de Wereldraad, die in
1983 in Vancouver wordt gehou
den.
De Leidse hoogleraar in de open- Volgens Halberstadt mogen in het
kabinet geen crises meer ont
staan vanwege de problemen
waar ons land nu mee kampt. In
de eerste plaats zal elke kabinets
coalitie daarmee te maken krij
gen. Regeringswisselingen of
niet de problemen moeten
worden opgelost. Ook meent de
ex-informateur dat het de poli
tiek zeer veel kwaad zou doen als
in 1982 drie maal verkiezingen
zouden moeten worden gehou
den (er zijn al staten- en raads
verkiezingen). Tenslotte gaat het
volgens Halberstadt in Neder
land eigenlijk alleen nog maar
om "luxe-problemen, die je niet
moet verheffen tot fundamentele
aangelegenheden".
bare financiën is van mening dat
in de jaren na 1982 grote proble
men op het kabinet zullen afko
men, die zullen leiden tot ver
dere bezuinigingen in de sociale
zekerheid, de ambtenarensalaris
sen en -pensioenen en de ge
zondheidszorg. Dit betekent vol
gens hem dat bijstelling van het
regeerakkoord nodig is.
Voor een volle collegezaal zei Hal
berstadt dat hij de verwachting
heeft dat het kabinet "zeker een
jaar zal blijven zitten". Hij acht
de kans zelfs aanwezig, ondanks
de problemen die er zijn geweest
en wellicht nog zijn, dat dit kabi
net de rit uitzit. Dat zal niet mak
kelijk zijn: "Dit kabinet is een
ADVERTENTIE
Data om te onthouden of te noteren in uw agenda 18, 19, 20 dec. '81:
in de adellijke sfeer van kasteel Marquette
Exklusieve Perzische zijden kleden. Indiase en Pakistaanse tapijten. Filmische
impressies van Perzische knoopkunst. Deskundige toelichting. Verse koffie.
Een expositie van de binnenhuisspecialisten van kasteel Marquette*
(in samenwerking met de grootste importeur in West Europa).
imiU'vi
18, 19, 20
december 1981
van 9.00 tot
18.00 u.
Kasteel
Marquette
Marquettelaan
Heemskerk
ROTTERDAM (GPD) Rederij
Nedlloyd en Internatio-Müller
zijn overeengekomen dat de
350.000 ton lading, die per 1 ja
nuari naar Nedlloyd-dochter
Quick Dispatch zou overgaan,
voorlopig tot 1 april in behande
ling blijft bij het stuwadoorsbe-
drijf Muller-Thomson, dochter
van de Intematio-Muller-groep.
Daardoor behoeven er bij Mül-
ler-Thomson tot 1 april geen ge
dwongen ontslagen te vallen. In
de tussentijd willen Nedlloyd en
Internatio een actieve rol spelen
wat betreft de werkgelegen-
heidsproblematiek in de Rotter
damse haven.
Door de dreigende verplaatsing
van de lading kwamen by Mul
ler-Thomson 200 arbeidsplaatsen
in gevaar Nedlloyd bleek echter
niet bereid meer dan 25 man over
te nemen. Het personeel .van
Muller-Themson reageerde daar
op met het vasthouden en niet la
den van 1100 ton uien en aardap
pelen van het Nedlloyd-schip de
Nedlloyd Rhone.
Aan het werkgeversverbond in de
Rotterdamse haven, de Scheep
vaartvereniging Zuid. is ge
vraagd een oplossing te vinden
voor de per 1 april overbodige
175 man. Nedlloyd en Internatio-
Muller hebben in een gezamen
lijke verklaring toegezegd hier
aan te willen meewerken
Door de bonden FNV. CNV en
NCHP is met opluchting op de
overeenkomst gereageerd „Er is
nu tenminste tyd", aldus de heer
De Gee van de ondernemings
raad van Müller-Thomson.
ADVERTENTIE
Als minister-president Van Agt
op de partyraad van zyn par
ty om applaus vraagt voor
een socialistisch politicus,
dan is er iets opmerkelyks
aan de hand. Zoiets deed zich
vorige week zaterdag voor in
Breda, waar de christen-de
mocraten vergaderden. De
man die deze ..eer" te beurt
viel: PvdA-fractieleider Wim
Meyer.
Echt enthousiast klonk het ap
plaus niet. Eerst begon ëën
afgevaardigde aarzelend te
klappen, maar na de aanma
ning van Van Agt „dat uw
waardering best wat luider
mag klinken", volgde een rui
mere - zij het nog niet over
tuigde - bijval van de zaal.
Meijer had dit te danken aan
een deel uit zyn rede tydens
de debatten over de rege
ringsverklaring. eerder vori
ge week Daarin ging de nieu
we PvdA-voorman uitvoerig
in op de diepere achtergron
den van de huidige maat
schappelijke en economische
crisis. Uiteindelijk kwam hy
tot de conclusie dat de ver
zorgingsstaat zoals wy die nu
kennen, een „heryking" no
dig heeft.
Die rede kwam hem op de
beoordeling „moedig" van
Van Agt te staan. Nu is het
voor een politicus zelden een
voorrecht om geprezen te
worden vanuit het „andere
kamp", maar in dit geval was
daar toch zeker aanleiding
toe. al was het alleen maar
omdat Meyers visie vanuit
het socialistische kamp - mis
schien op een aantal econo
men na - nog maar weinig ge
hoord is.
De verzorgingsstaat is voor so
cialisten zoiets als een heilige
koe. Dat is waar zij al vele ja
ren lang juist voor vechten.
Daar twijfels over uitspreken
is zoiets als heiligschennis.
En dat kan dan nog wel in
een universiteitsforum of
voor een party-afdeling, het
wordt anders wanneer die
twijfels openlijk in de volks
vertegenwoordiging worden
uitgesproken.
Wat zei Meijer precies? De
maatschappij verkeert in een
sociale en economische cri
sis. De mensen trekken zich
meer en meer op zichzelf te
rug, er heerst grocpsegoisme,
het IK-tijdperk is in aan
komst. De ontmoediging op
maatschappelijk en econo
misch terrein zal uiteindelijk
leiden tot verstrakking, tot
willekeur. Men wordt onver
schillig, wentelt zyn lasten af
op anderen.
Tot zover een al vaker gehoord
verhaal. Den Uyls bekende
rede in Paradiso. voor de ver
kiezingen. stond er bol van.
En ook Van Agt, in een per
soonlijke ontboezeming aan
het slot van de regerings
verklaring, en CDA-fractie-
leider Lubbers tijdens het de
bat, gingen uitvoerig op deze
problemen in. Lubbers hield
een vergelijkbaar betoog als
Meyer. Hy had het daar over
een „herlevend nationaal
egoisme", en zei „de zorgza
me staat te verkiezen boven
de verzorgingsstaat".
Van hen waren deze woorden
echter minder verrassend
dan van een PvdA-leider, die
zegt er de hoeksteen van het
beleid van te willen maken.
Wim Meijer applaus
De samenleving raakt in het
nauw, de verzorgingsstaat
waar socialisten (en niet te
vergeten christenOdemocra-
ten) vele jaren voor gevoch
ten hebben, staat onder zwa
re druk Daarom moeten vol
gens Meyer de uitgangspun
ten van die verzorgingsstaat -
waarin alles voor ons gere
geld wordt - hergeformuleerd
worden
Mcyer wees op „Vadertje
Staat" die het altyd wel
deed voor de burgers, op de
uitgaven in de verzorgende
sector die geen gelyke tred
hielden met de effectiviteit
en op de welzijnssector,
waarin het aanbod de vraag
bepaalt, in plaats van ander
som. Tal van voorzieningen
Gedurft
Dat zyn gedurfde woorden
voor een socialist. En die in
druk wordt versterkt door
wie zyn alternatieven leest
vergroting van de zelfwerk
zaamheid van de mensen,
mëër eigen verantwoordelyk-
heid, meer decentralisatie
van bevoegdheden. Het
klinkt als de verkiezingsleu
zen van de WD: meer jezelf
kunnen zijn-
Maar, ook een rechtvaardige
verdeling van de lasten. Zo
moet er een „bodem" in de
materiële voorzieningen ko
men voor de laagste inko
mensgroepen. Rechtvaardige
lastenverdeling betekent
echter ook, zo zei Meijer, dat
eigen bydragen aan tal van
voorzieningen (profijtbegin
sel!) niet bij voorbaat meer
zyn uitgesloten.
Dat laatste punt kwam ook in
Lubbers' rede naar voren De
gedachte aan het profijtbe
ginsel - een oud stokpaardje
van wylen DS'70, tot nog toe
altyd door socialisten
verfoeid - begint in deze ty-
den van economisch malaise,
langzaam aan terrein te win-
Meyer ontkent overigens dat
die economische malaise de
belangrijkste aanleiding tot
zijn verhaal is. Hy sprak van
een principiële herformule
ring van de verzorgingsstaat,
die slechts door de financiële
situatie in een hogere ver
snelling is gebracht. Maar het
leidt geen twyfel dat de kei
harde financiële realiteit - die
nu eindelyk ook tot de socia
listen begint door te dringen -
pas dit verhaal mogelyk heeft
gemaakt
Het heeft ook mede te maken
met het grote verlangen van
de PvdA om aan deze rege
ring deel te nemen. In deze
tijd, waarin harde klappen
gevallen zyn en nog zuilen
vallen, is het voor de socialis
ten van groot belang om
greep op de ontwikkelingen
te houden, willen hun doel
stellingen niet helemaal voor
goed naar de achtergrond
verdwynen.
Als er dan toch harde maatre
gelen genomen moeten wor
den, dan kunnen we daar be
ter zelf by zyn, om te voorko
men dat de zwaksten het
slachtoffer worden, is zo on
geveer de redenering. Een
hernieuwde oppositiepenode
zou de socialisten tot een
machteloze groep gemaakt
hebben
Het is in dat kader niet verras
send dat deze opmerkingen
niet uit het uit verdeeldheid
geboren - kabinet zyn geko
men. maar van de nieuwe ge
neratie van politieke voorlie
den, die nu (nog) in de groene
kamerbankjes zitten.
Het getuigt zeker van moed,
dat de PvdA - in elk geval de
Tweede-Kamerfractie - nu
zelf het voortouw lijkt te wil
len nemen by de vormgeving
van die onvermydelyke her
11 Vd«ta| van onze verzor
gingsstaat Nu vasthouden
aan de verworvenheden - ook
de slechte - van de verzor
gingsstaat, zal die verzor
gingsstaat zelf de nek om
draaien En dan zyn we ver
der van huis.
Waakhond
Het is ovengens nog maar zeer
de vraag in hoeverre de op
vattingen van Meijer en zyn
fractie gehoor zullen vinden
by de PvdA-achter ban. Som
migen zullen zeggen dat de
PvdA naar rechts afglydt en
door het CDA gebruikt wordt
om bezuinigingen door te
dryven. De PvdA „als een
schild voor rechts", heet dat
De PvdA kan echter ook als
waakhond fungeren. Meyer
c s zullen vooral binnen de
eigen party heel wat missie-
arbeid moeten verrichten om
dat idee op de strydbare ach
terban over te brengen. Maar
PvdA'ers schromen er nooit
voor om taboes te doorbre
ken Dit zou er zo een kunnen
zyn.
HANS DE BRUYN
