'Er moet bewogen worden'
DE GROENE MASKERS
ZATERDAG 28 NOVEMBER 1981
/Vnne-Marie Backes:
Het Werkcentrum Dans in Rotterdam doet meer dan alleen uitvoeringen geven. Docen
ten die hun opleiding genoten aan een dansacademie geven op scholen lessen in dans
en bewegingsexpressie, een heel nieuw vak, dat nog in ontwikkeling is. Sinds het
begin van dit seizoen berust de educatieve leiding bij Anne-Marie Backes.
Het Werkcentrum treedt dit seizoen op met "een middagvoorstelling voor kinderen
(„Ah! Break it!" van Bill T. Jones, op muziek van Jalalu Kalvert Nelson) en 's avonds
voor volwassenen, met de balletten „Strandquintet", „Anders...veranderlijk" en
„Grote ogen".
OTTERDAM (GPD) - „Ei
genlijk vanaf een jaar of acht
ben je continu bezig met bal
let. Dus je gaat een opleiding
volgen voor klassiek danse
res. En op een gegeven mo
ment ontstaat dat, van hé, ik
wil wel eens lesgeven. Dat ga
je doen en ineens is dat veel
belangrijker dan andere din
gen. De drang om op het po
dium te staan is er wel ge
weest in mijn fantasie, maar
ik herinner mij de keren dat
ik voor schoolvoorstellingen
op moest treden en dat ik het
echt in m'n broek deed, dat ik
het verschrikkelijk vond. Ik
heb daar nooit een kick van
gekregen of zo. Mijn gedre
venheid is meer 'er moet be
wogen worden', dan 'ik moet
bewegen en mooi zijn".
De in Tilburg geboren Anne-
Marie Backes (26) is sinds de
oprichting in 1975 als dans
en bewegingsexpressiedo-
cente verbonden aan het
Werkcentrum Dans in Rot
terdam. Sinds het begin van
dit seizoen is zij educatief
leidster en daarmee verant-
woordeljk voor het werk dat
op scholen wordt gedaan, een
van de taken die het Werk
centrum zich heeft gesteld in
het kader van het stimuleren
van dansontwikkeling in het
algemeen. De belangstelling
van de scholen in Rotterdam
is enorm. Slechts de helft van
de aanvragen kan worden ge
honoreerd, zodat nu ook les
sen worden gegeven voor on
derwijskrachten, die dan zelf
de dansexpressie in de prak
tijk kunnen brengen. „Het is
duidelijk een vak dat nog ge
mist werd op school", meent
Anne-Marie.
„Dansexpressie is een manier
tot persoonlijkheidsontplooi
ing. Bij dans is er nooit spra
ke van goed of fout, je hebt
altijd een samengaan van je
gevoel, je verstand en je lijf.
Door de lessen kom je eigen
lijk tot een persoonlijke be
wegingstaal. Het gaat erom
dat mensen zich kunnen uit
leven in dans, zich kunnen
inleven, zelf vorm kunnen ge
ven. Dans is een kunstvorm
waarbij je door beweging iets
duidelijk maakt, een heel ab
stracte kunstvorm".
Er zijn verschillende lessen
pakketten, waarvan de klein
ste drie lessen omvat, ge
volgd door een voorstelling
(in nauw overleg met de artis
tieke leiding) en een na-les.
Uniek
„In het begin zijn de kinderen
vaak heel zenuwachtig. Dan
denken ze, we gaan twee aan
twee stijldansen of disco of
klassiek ballet. Jongens mop
peren: ik wil niet dansen, dat
is niks voor mij. Maar als ze
merken dat ze op hun eigen
manier kunnen bewegen en
dat dat heel normaal is, erg
dicht bij hen staat, zijn ze
heel verrast meestal.'Het is
een uitdaging, je gaat uitzoe
ken wat je kan. In een spel
heb je regels, maar in dansex
pressie leer je op den duur je
eigen regels. Het enige wat
moet, is dat je de dingen die
je doet beleeft. De reden
waarom het onderwijs dan
sexpressie wil, is dat je een
combinatie hebt van licha
melijke ontwikkeling, crea
tieve ontwikkeling, emotio
nele en sociale ontwikkeling.
Dat maakt dit vak uniek".
„Dat wij dansexpressie geven
op scholen heeft niet als re
den dat er meer dansers moe
ten komen. Natuurlijk, je ziet
kinderen die verschrikkelijk
creatief zijn met beweging en
ook nog een lijf hebben waar
mee ze het uit kunnen voeren
en mooi kunnen overdragen.
Zo'n kind zal waarschijnlijk
belangstelling hebben om la
ter door te gaan, maar dan zal
Anne-Marie Backes: 'Dansexpressie is e
ontplooiing'.
je een heleboel soorten dans
moeten doen, ook technische
dansvakken".
Anne-Marie Backes, die, na de
afdeling dansvakken aan het
Brabants Conservatorium in
Tilburg, afstudeerde aan de
Rotterdamse Dansacademie,
vertelt met enthousiasme
over haar werk, dat niet be
perkt blijft tot het gewoon la
ger onderwijs, maar zich ook
uitstrekt over het bijzonder
onderwijs, geestelijk en li
chamelijk gehandicapte kin
deren, mytylscholen, „waar
alle kinderen in invalidewa
gens zaten. Met hen kan je
ook dansen, iedereen kan
dansen, zelfs met één hand,
als je maar één arm hebt die
beweegt, dan kan die de in
tensiteit van dans hebben".
„Toen ik voor het eerst op een
school voor moeilijk opvoed
bare kinderen kwam, konden
ze niet in een kring staan, dat
was gelijk vechten. Want dat
heb je, iedereen kan elkaar
zien, dus je weet ook precies
aan wie je zo'n verschrikkelij
ke hekel hebt op dat mo
ment. Nou, die geef je een
klap, liefst zo hard mogelijk.
Dus je gaat zo les geven dat
het net lukt en dan merkje na
een week of vijf: hé, ze kun
nen in de kring staan".
.Kinderen die niet makkelijk
resultaten behalen op school
voelen zich vaak heel zeker in
beweging, want daarmee be
ginnen ze op hetzelfde niveau
als de anderen. Of buiten
landse kinderen. Laatst een
Pools jongetje, sprak nog
geen letter Nederlands. Maar
hij begreep wel een hele dan-
sexpressieles. Dat is heel be
langrijk voor zo'n kind, maar
ook voor de anderen, want
die zien ineens wie dat jon
getje is dat daar altijd maar in
die bank niks zit te begrij
pen".
„Hollanders schamen zich
makkelijk voor wat ze zelf
presteren. Moet je maar op
letten, mensen uit het buiten
land zijn altijd beter, die heb-
i manier tot persoonlijkheids
ben iets eigens. Andere vol
ken hebben dans in hun cul
tuur opgenomen, dus heeft
het waarde om te doen. Hier
niet. Ik heb maar weinig ge
merkt dat het belangrijk is
dat je je kan uiten door je lijf.
Maar er is wel verandering.
Disco is belangrijk tegen
woordig voor de jeugd. Punk
had ook een manier van vrij
dansen in zich".
Hoewel Anne-Marie ook de op
leiding voor klassiek danse
res volgde, gaat haar voor
keur uit naar de moderne
dans en dansexpressie. De
charme van het lesgeven is
voor haar het op een heel di
recte manier contact hebben
met mensen. Alleen: „Je
wordt zo makkelijk peda
goog, terwijl je in feite danser
moet zijn die als pedagoog
kan werken. De samenhang
met je werkelijke kunstvak is
heel belangrijk".
Spitzen
Werkcentrum Dans concen
treert zich geheel op de mo
derne dans, maakt geen ge
bruik van de zogenaamde
'spitzen', hoewel bij de trai
ning wel de academische
techniek wordt aangehou
den. Anne-Marie: „Het kla-
sieke ballet is super-roman
tisch. Als je je daar prettig in
voelt, dan doe je dat, maar de
ze tijd is, denk ik, niet zo ro
mantisch. Als de techniek
goed opgebouwd is, kan het
geen kwaad. Maar als je men
sen die slecht getraind zijn op
spitzen zet, krijgen ze mis
vormde voeten of last van
hun rug. Kinderen kan je pas
op spitzen zetten als ze min
stens twaalf jaar oud zijn. En
elke dag trainen, want dan
kunnen je spieren die kracht
opvangen. Voor mij is klasiek
ballet niet zo natuurlijk. Ik
vind het leuk om te doen en
vaak mooi om
als ik denk aan op spitzen
staan, voel ik gelijk pijn in
m'n tenen".
Frans P. J. Doeleman
Acmaea 26 1100 zw Azoren nr las Pal-
Alamak pass 26 Almeha nr Gent.
Aldabi pass 26 Kp. Villano nr Libreville,
Alnati 26 50 nw Cherbourg nr Sao Ro-
que,
Alphacca pass 26 Kp. St. Vincent nr Ma-
AJudra 26 300 z Lagos nr La Pallice,
Amstelburcht 26 140 no Havanna nr
Egypte,
Amsteldreef 26 400 ozo Colombo nr
Bahrein,
Amstelland 26 te Hamburg.
Am stel meer 26 800 w Bombay nr
Constntza.
Amstelvaart 26 vn Inchon nr Shimono-
Amstelveen pass 26 Kreta nr Beiroeth.
AntiUa Cape 26 1300 o Bermuda nr Tri-
Benattow pass 26 Aden nr Singapore.
Bilderdijk 26 vn Savannah nr Rotter-
Broere Emerald 26 60 nw Kp. St Vin-
naveral nr New York,
Cinulia 26 720 no Sombrero nr Curacao.
Coral isis 26 rede Coatzacoalcos,
Coral Maeandra 27 vn Swinemuende nr
Vlissingen,
Coral Rubrum pass 26 Annaba nr Rot-
Crania 26 vn Holyrood nr Cornerbrook,
Dallia 25 vn Curacao; 26 te Punta Palen-
que.
Daphne 27 te Sullom Voe verw.,
Delfborg 26 45 ono Stockholm nr Lü-
beck,
Dockexpress-10 26 330 wnw Kp. Finis-
dockexpress-12 26 55 no Singapore r
Eemhaven 26 te Rotterdam.
European Express 26 550 w Cochin r
7\iööïiEno^B\tde3n diereaj MEEAJE/-»EAJ AJAA/?
HDCi, HCE2EER v>E ER OO K
AAAJ C,£HEC*ir BêAJT
1/
v icii/O(Myta'<
FRED BASSET
islu iveetje water in die A
fcist in de bcomgpord 1
f\ z'"e'
0 V-V'
0
f En Hoe een byerowenri
l eruit zie! J j
f JJ moet natuurlijk overal
^jeneus
3936
O
O
De belevenissen van Jommeke
En ik hoor iemand
smakkendat is
verdacht.
Leidse bioscopen
LUXOR (121239): 'Towering inferno"
da. 14.30 en 20.00 uur. 12 jr.
CAMERA (124919): "Honeysuckle Ro-
LIDO 1 (124130): "Hoge hakken, echte
liefde", da. 14.30. 19.00 en 21.15 uur, zo.
ook 16.45 uur, 12 jr.
LIDO 2: "Lion of the desert", da. 14.30
en 20 00 uur. 12 jr
LIDO 3: "Le voyage en douce". da 19 00
EURO 2 "Escape to victory", da. 13.30,
18.30 en 21.15 uur. zo 13 30, 16.00. 18 30
en 21.15 uur. al
Nachtvoorstelling: "Grizzly", za. 24.00
uur. 16 jr
EURO 3: "Hot bubblegum", da. 18.45 en
21.00 uur. do., vr.. ma. en di. ook 13.30
uur. 12 jr
Kindermatinee 'Tom en Jerry festival',
za.. zo en woe 13.45 uur
Nachtvoorstelling: "Secretaresse voor
privé-gebruik', za 24.00 uur. 18 jr
EURO 4 "Een bataljon malle meiden'
da 13.30, 18.30 en 21 00 uur. zo ook
16.00 uur. al. za. ook 24.00 uur. 16 jr
Bioscoop Voorschoten
(voor reserveringen 01717-4354)
GREENWAY "For vour eves only", do
20.30. vr. 21 15. za. 16.00 en 21.15. zo.
15.30. woe. 16 00 en 20.30 uur. 12 jr
"The way of the dragon", vr. en za. 19.00
uur, zo. 18.15 uur. 12 jr.
"The Godfather 2'. zo en ma. 20 45 uur.
dl 20.15 uur, 16 jr
Kindermatinee "KuiQe en de zonne
tempel". za 14 00 uur. zo 13 30 uur.
woe. 14.15 uur.
Bioscopen Katwijk
(voor reserveringen 01718-74075)
CITY 1 "Hoogspanning", da. 14 45,
18 45 en 21.15 uur. 12 jr
CITY 2 "Force 10 from Navarone". da
14 45 (beh. za. en woe.). 18 45 en 21.15
uur. 12 jr
Kindermatinee "Bunny zet de boel op
stelten", za en woe 14 30 uur
CITY 3 "City of the living death", da
14 45. 18 45 en 21 15 uur. 16 jr
CITY 4 "I never promised vou a rose-
garden". da 14.45, 18 45 en 21 15 uur. 16
jr
Kindermatinee: "Herbie is de pisang",
za. en woe. 14 30 uur. zo. ook 16 45 uur
LIDO 4: "Eye of the needie", da. 14.30,
19.00 en 21 15 uur. zo. ook 16 45 uur. 16
KLOOSTER
TAART
Deu k)r>o«lert**rT ia
een hartife _Uari dw
men in Frankrgk alt
avondmaaltijd opdient,
maar ook erf lekker i».
later op de avond, even
tueel met een gUs witte
wijn Nerm een braad
kip cn angd met een
acherp klem me»je al
het vleea van de botje»
Snipper het kippevleet.
evenala een ui. een «nn-
en halve
menfvl van boter en
spek vet. met een dekaei
op de pan Voef rout
naar smaak toe Sngd 1
k( jeachilde aardappe
len in arhuQes en bak
naar amaak Beboter
bodem en wanden van
droog broodki
plakken aardappel
plakje»
rit u vulling amet
plakke
h«*p het
aardappel
wiaaelt u t
aardappel Schep
en leg h
rtukjebr
■ngael
ook 16 45
TRIANON (123875): The postman al-
vays rings twice', da 14.30, 19.00
Farmsum 26 530 z IJsland nr Asnaes',
Felania 27 te Kamsar verw
Felipes 2 dec. t.h.v. Balboa
Cu-
Flammulina 26 vn Kopenhagen nr Am
sterdam.
Fulgur 26 510 ono Ascension nr Maputo,
Getafix 26 180 n Cuba nr Aruba.
Hapy Mammoth 26 te Singapore.
Honolulu 27 te Baltimore v
Incotrans Speed 27 vn Bremerhaven nr
Greenock.
Incotrans Spirit 26 450 zo Bermuda nr
Amsterdam.
Katendrecht 26 35 wzw Belle Isle nr
Rotterdam.
Kieldrecht 26 vn Ashtabula nr Duluth,
Laconica 29 90 zo Freetown nr Fos.
Lepton 26 te Moray Firth,
Loosdrecht 26 vn Felixstowe nr Marseil
le.
Landsend.
Maasrix 26 400 no Singapore nr Singa
pore.
Macoma 26 330 zzw Bombay nr Penang,
Meta pass 26 Aruba nr Corpus Chnsti.
Moordrecht 26 520 w Scilly eil nr Rot
terdam.
Mountsbay 26 360 ozo Socotra nr Sou
thampton.
Mydrecht 26 te Port Said.
Nedlloyd Bahrain pass 26 Kreta nr Gi
braltar.
Nedlloyd Baltimore 26 390 zzo Saigon
nr Kaohsiung.
Nedlloyd Barcelona 26 140 o Gibraltar
nr Port Said.
Nedlloyd Delft 26 vn Busan nr Kobe.
Nedlloyd Fresco 26 500 o Shanghai nr
Shanghai.
Nedlloyd Holland pass 26 Capricorn
Channel nr New Plymouth.
Nedlloyd Hoorn 26 vn Singapore; 29
REX (125414) "Pornostukken om van
te smullen", da. 14.30.19.00 en 21.15 uur.
zo. 14.15, 16.30. 19 00 en 21.15 uur. 16 jr
Nachtvoorstelling "Inside Jennifer
Welles", vr. en za. 24.00 uur, 16 jr.
Bioscopen Alphen
(voor reserveringen 01720-20800)
EURO 1: "Hoge hakken, echte liefde",
da. 13.30. 19.00 en 21.30 uur. zo. 14.00.
16.30, 19.00 en 21.30 uur. 12 jr
Nachtvoorstelling; "Foul play", za. 24.00
uur, 16 jr.
Galerie Denise Stephan - Bakkersteeg
18—20, tot 28/11 Wim Bettenhausen et
sen en schilderijen; Jan de Graaf, plas
tieken, vr.. za., zo. van 13.30 - 17.30 uur.
Galerie Van der Vlist - Botermarkt 30.
groepstentoonstelling Kunst als ge-
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Acade
misch Ziekenhuis behalve van
dinsdag 13.00 uur tot woensdag
13.00 uur (Diaconessenhuis) en van
vrijdag 13.00 uur tot zaterdag 13 00
uur (Elisabeth-ziekenhuis).
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis: Middagbezoe
kuur: 13.45-14.30 uur
'Avondbezoekuur: 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling* vaders extra van
18.00-18.30 uur. Kinderafdeling
dagelijks van 14.00-19.00 uur (Niet
meer dan 2 bezoekers per patient).
Sportmedisch Advies Centrum:
blessurespreekuur: Elisabethzie-
kenhuis Leiderdorp, 's maandags
van 19.30-20.30 uur.
Bezoekuren St. Elisabeth-Ziekenhuis:
Volwassenen dagelijks van
14.00-14.45 en van 18.30-19.30 uur.
Klasse afd.: dagelijks van 11.15-
12.00 uur. van 14.00-14.45 uur en
van 18.30 19.30 uur
Kraamafdeling dagelijks van
11.15-12.00 uur (alleen voor echtge
noot) en van 15.00-16.00 uur en van
18 30 19 30 uur.
Kinderafdeling: dagelijks van
15.00 18.30 uur.
C.C.U. (hartbewaking) dagelijks
van 14 15-14 45 en van 19.00-19.30
Intensieve verpleging dagelijks
van 14 00-14.30 uur en van 19.00-
19.30 uur
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten behalve kinde
renzijn de bezoekuren als volgt
Elke dei M 15-18 00 uur cn 18 30-
19 30 uur.
Avondbezockuur afdeling Verlos
kunde 18 00 19 00 uur
Praematurenafdeling dagelijks
van 14.30-14.45 uur en van 18.30-
18.45 uur.
Bezoek aan ernstige patiënten:
wanneer voor ernstige patiënten
doorlopend bezoek wordt toege
staan kan de hoofdverpleegkundi
ge hiervoor speciale kaarten ver'
strekken
Bezoektijden Kinderkliniek
Dagelijks 15.00-15.45 uur en 18.30-
19 00 uur.
(alleen voor ouders van kinderen kan er
een afwijkend»- tijd afgesproken wor
den met de hoofdverpleegkundige).
Bezoektijden kinderafdeling
Elke dag 14 15-15 00 uur en 18 30-
19 00 uur
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le «en 2e klas 11-11 30
uur; 13 30-14.15 uur en 18.30-19.30
uur 3e klas 13.30-14.15 uur en
18 30-19.30 uur. Kraamadcling
13 30-14 45 uur alleen voor echtge
noten 19-20 uur Kinderafdeling
voor ouders 18 00 18 30 uur
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van
vliegverkeer van en naar Schiphol
kunnen dag en nacht worden ge
meld bij het informatiecentrum
Geluidshinder Schiphol (tel. 020-
175000)
Hongkong verw.
schenk, t/m dec.
Foyer LAK-Theater - t/m 17/12. tentoon
stelling van Gideon Sinvani. ma tm vr
van 10-17 30 uur
LAK-Galerie academiegebouw - Rapen
burg 73. tm 15/12, tentoonstelling T\js
Veraart, ma t/m vr van 10-18 uur
Kunstcentrum Lange Mare - Lange Ma
re 37. nov., tekeningen Peter de Ru. do
19-21 uur en za van 12-17 uur
Museum Boerhaave - Steenstraat la. t/m
feb '82. 'Mooie klokken, beste kijkers',
ma t/m za van 10-16 uur. zo van 13-16
KUkmuseum van Geologie en Mineralo
gie - Hooglandse Kerkgracht 17. t/m 3/1/
'82. 'Evolutie van beenvissen'. ma t/m vr
van 10-17 uur. zo van 14-17 uur
Rijksmuseum van Oudheden - Rapen
burg 28. t/m 3> l/'82. 'Vondsten uit verle
den land', ma t/m z van 10-17 uur, zo van
13-17 uur
Rijksmuseum voor Volkenkunde -
Steenstraat 1. t/m 3'l/'82. 'Indianen van
Mexico. Azteken »n 't verleden. Nahua's
van heden', ma bm za van 10-17 uur. zo
en feestdagen van 13-17 uur.
tf&udl lieums
28 november 1981
Honderd jaar geleden stond tn
de krant:
In den Bosporus, bij Kon-
stantinopel. is dezer dagen een
haai gevangen, die vijf meter
lang en 2meter breed toas en
3000 kilogram woog. Hij werd
door eene schuit naar de visch-
markt gesleept en daar voor 220
gulden aan een rischhandelaar
verkocht, die 48 man noodig
had om het zeemonster naar
zijn winkel te brengen.
Een hardlooper, Bargossi ge
naamd. heeft den afstand van
Bologna naar Florence, om
streeks 70 mijlen 110 kilometer.
Red langs een berg ach tigen
ueg ui vijftien uren afgelegd
Na slechts korten tijd te hebben
uitgerust, volvoerde hij een an
der kunststuk: in één uur en-
QClHtiW uur. uten liep hij 130
maal het Politheama rond. een
groot theater, waarvan de om
trek 150 meter bedraagt. Om
den hardlooper wat rust te gun
nen, droeg de opgewonden me
nigte hem in optocht door de
straten der stad. voorafgegaan
door een muziekcorps.
(Adv.) Amerikaansche pia
no's nan Stemu>ay <Sr Sons.
New-York, als de beste der We
reld erkend en aanbevolen door
de beroemdste Musici en Pia
nisten. als Liszt. Wagner. Ru
binstein. Helmholtz. enz Stem-
way's Piano's zijn voorhanden
en ter bezichtiging in het Pia-
no-Magazijn C C Bender, lioo-
gewoerd 90. Leiden
Vtj/tig jaar geleden
Uit een Fransch gevangenen
kamp nabij Cayenne tn
Fransch Guyana zijn 200 gede
porteerden onti'fucht nadat zij
uernomen hadden, dat een
Amerikaansche onderneming
in Suriname begonnen was met
den aanleg van een spoorweg
Op Nederlandsch gebied aan
gekomen raakten zij hun koers
kwijt en raakten verdwaald in
de oerwouden Het werd een
vreeselijke tocht telen werden
door moeraskoortsen aange
tast Na dagenlange ontberin
gen bereikten zij cemge neger
dorpen. waar zij irrnamm.
dat het gerucht over den spoor
weg onjuist was Een aantal
heeft zich o oergegeven aan de
Nederlandsche autoriteiten, ve
len zijn teruggekeerd naar
Fransch Guyana, waar zij ge
straft werden met eenzame op
sluiting op eerbanning naar
het beruchte Duivelseiland
