CDA-burgemeester
moet uit Senaat
'Afstands-
moeders'
komen uit
isolement
Reageerbuisbaby ook in Nederland
Leidse gespreksgroep
wil leemte opvullen
Partij laakt dubbelfunctie
"Commissie
nodig voor
beheersen
rijksgeld"
"Proces tegen
moet openbaar"
Bultman: CDA teveel
een reactiepartij
Ds.A.Vergunst
overleden
I
PAGINA 8
MAANDAG 23 NOVEMBER 198
VHMIAH
BREDA - Burgemeester R.
P. H. Oudenhoven van de
Overijsselse gemeente
Diepenveen dient onmid
dellijk zijn zetel in de
CDA-fractie van de Eerste
Kamer op te geven. Com
binatie van beide functies
werd zaterdag door de
CDA-partijraad in Breda
niet langer toegestaan.
Daarentegen mag mevr. R. van
Soest-Jansbeken, burgemeester
van het Limburgse Arcen en ook
DEN HAAG - Tweede Kamerlid
Van Amelsfoort, financieel spe
cialist van de CDA-fractie, wil
dat er een bijzondere kamercom
missie in het leven wordt geroe
pen die moet helpen de over
heidsuitgaven in de greep te krij
gen. Hij zei dit gisteren voor de
AVRO-radio.
Al tijdens het debat over de rege
ringsverklaring legde Van
Amelsfoort sterke nadruk op een
betere beheersing van de over
heidsuitgaven. "Die stijgen nog
steeds te snel", zei hij gisteren.
Van Amelsfoort werkt aan een
plan voor een bijzondere kamer
commissie waarin naast de fi
nanciële specialisten ook specia
listen op andere beleidsterreinen
zitting hebben. "Tot nog toe zijn
de financiële specialisten er niet
in geslaagd om de vele wensen
die in het parlement leven en die
geld kosten, in banen te leiden",
aldus het CDA-kamerlid.
CDA-Eerste-Kamerlid, nog even
beide functies tegelijk uitoefe
nen. Er zal een speciale commis
sie worden ingesteld die haar
„geval" zal onderzoeken, zo be
sloot de partijraad.
Het CDA staat sinds dit voorjaar
niet meer toe dat het lidmaat
schap van Eerste of Tweede Ka
mer wordt gecombineerd met
het burgemeesterschap. De heer
Oudenhoven en mevrouw Van
Soest-Jansbeken kregen op de
CDA-partijraad van 20 juni jl. al
de aanzegging te kiezen.
De heer Oudenhoven liet daarop
niets meer van zich horen en
bleef beide functies uitoefenen,
wat hem zaterdag kwam te staan
op de opdracht om nu onmiddel
lijk een van beide functies op te
geven. Voor mevrouw Van
Soest-Jansbeken waren er echter
verzachtende omstandigheden.
Zij heeft het CDA-bestuur gewe
zen op een brief van de voormali
ge KVP-voorzitter P. van Zeil
(nu staatssecretaris van econo
mische zaken), die haar toezeg
gingen zou hebben gedaan over
het wel mogen blijven uitoefe
nen van burgemeesterschap en
Kamerlidmaatschap.
CDA-voorzitter Bukman wilde
daarom zaterdag niet meteen een
uitspraak over haar doen. „Het
gaat immers om mensen", zei hij.
Toegegeven werd dat „een nare
vergissing is gemaakt". Omdat
bovendien niet duidelijk was op
welke gronden Van Zeil zijn toe
zeggingen aan de Arcense burge
meester heeft gedaan, werd be
sloten een commissie van onder
zoek in te stellen. Hangende dat
onderzoek blijft mevr. Van Soest
haar dubbelfunctie uitoefenen.
Mocht het partijbestuur na dat
onderzoek besluiten om die si
tuatie te laten voortbestaan, dan
zal de CDA-partijraad zich daar
over opnieuw willen uitspreken.
ROTTERDAM (ANP) - De ad
vocaat van de 17-jarige Rob
Z., die woensdag als eerste
zogenoemde Dodewaard-ar-
restant wordt berecht door
de kinderrechter in zijn
woonplaats Rotterdam, zal
een openbaar proces eisen.
De gebruikelijke besloten
heid bij zittingen van de kin
derrechter is volgens de ver
dediger en ook volgens de
Dodewaard Gaat Dicht-be-
weging bij dit, wat zij noe
men politieke proces, niet op
zijn plaats.
De verdediger zal woensdag in
Rotterdam vier getuigen op
roepen; twee mede-demon
stranten en de twee "stillen",
die Rob Z. hebben gearres
teerd. Rob Z. zelf zegt over
zijn arrestatie in een verkla
ring: "Door gasgranaten, die
vlak voor mijn voeten ont
ploften, kon ik vijf minuten
Dodewaardrellen:
lang niets meer zien en met
veel moeite ademhalen. Ik
was hierdoor zo kwaad ge
worden, dat ik in blinde woe
de twee stenen gooide naar
de Mobiele Eenheid. Rob Z.
zegt bij zijn ahestatie door de
agenten in burger te zijn ge
schopt en geslagen.
Op 10 en 11 december zullen de
zeventien meerderjarige in
september opgepakte Dode-
waard-actievoerders voor de
rechtbank in Arnhem ver
schijnen. De Dodewaard
Gaat Dicht-beweging, die de
monstraties rond deze pro
cessen heeft aangekondigd,
beschouwt de berechtingen
als politieke gebeurtenissen.
De processen zijn bedoeld,
aldus de beweging, om de an-
ti-kernenergie-activisten nog
verder te criminaliseren en te
isoleren.
Ook vindt de beweging, dat ten
onrechte slechts enkele actie
voerders tijdens de blokka-
deweek zijn gearresteerd. De
beweging meent lot slot, dat
de werkelijke schuldigen
politie, autoriteiten enz.
buiten schot blijven.
HEINO (ANP) - De 29-jarige Van E. ligt levensgevaarlijk gewond op
straat, terwijl een agent zijn broer onder schot houdt. Na de beroving van
een man reed het tweetal in op een politie-auto, die hen tot stilstand wilde
brengen.
Eén en ander gebeurde zaterdagavond in Heino. De beroving vond plaats
in het naburige Olst. Ook daarbij viel een gewonde, doordat de twee
broers de overvallene met een steen op het hoofd sloegen. Bij de arrestatie
liepen ook de 25-jarige broer van Van E.ende twee agenten lichte t
dingen op.
BREDA (GPD) - „De solidariteits-
heffing is natuurlijk een beroerd
ding. Het is een gewone belas
tingverhoging met een mooie
naam. Maar het dient een goed
doel en in dit geval heiligt het
doel de middelen". Dat zei pre
mier Van Agt zaterdag op de
CDA-partijraad in Breda.
Volgens Van Agt zal het in 1982 on
mogelijk zijn op andere manie
ren aan geld te komen. Maar
CDA-fractieleider Lubbers liet
op dezelfde partijraad blijken
daar niet van overtuigd te zijn.
„De solidariteitsheffing fru
streert en ontmoedigt datgene
wat in het bedrijfsleven bezig is",
zei hij. Lubbers pleitte voor ge
spreide verantwoordelijkheden.
UTRECHT (GPD) - Binnen afzien
bare tijd kunnen ook in ons land
zogenaamde reageerbuisbaby's
worden geboren. In het Rotter
damse Dijkzigtziekenhuis zullen
twee artsen eind december-be-
gin januari vrouwen gaan behan
delen die ongewenst kinderloos
zjjn. Dit meldt het maandblad
'Ouders van Nu' in zijn decem
bernummer.
De behandeling wordt mogelijk
doordat de medisch-ethische
commissie van dit academische
ziekenhuis onlangs definitieve
toestemming voor het project
heeft gegegen. Het gaat om bui-
tenbaarmoederlijke bevruch
ting, zoals die enkele jaren gele
den voor het eerst in Engeland
werd toegepast. Daarbij wordt
een rijpe eicel verwijderd uit de
eierstok en in het laboratorium
samengebracht met zaadcellen
van de echtgenoot. Als de eicel
zich innestelt in de baarmoeder
verloopt de zwangerschap ver
der zoals ieder normale zwanger
schap.
Dr. B. Alberda van de afdeling gy
naecologie en prof. dr. G. H. Zeil
maker van de afdeling fysiologie
willen voorlopig alleen vrouwen
behandelen die onvruchtbaar
zyn doordat hun eileiders ontoe
gankelijk zijn. Per week kunnen
twee tot drie vrouwen met deze
methode worden behandeld. In
Engeland en Australië zijn al ver
scheidene reageerbuisbaby's.
Uit die landen is inmiddels be
kend dat meer dan 10 procent
van de behandelingen het ge
wenste gevolg heeft In totaal
zijn op de wereld nu ruim 100
zwangerschappen die volgens
deze methode tot stand zijn ge
bracht.
„waarbij niet elk probleem met
een weer via de overheid en een
of andere collectieve regeling
wordt opgelost".
Lubbers benadrukte dat „er geen
misverstand over mag bestaan
dat in deze kabinetsperiode ge
werkt zal worden aan de midden
school. We moeten oppassen on
szelf aan te praten dat nu een fa
tale gebeurtenis voor de deur
staat", zei hij.
CDA-voorzitter Bukman uitte in
zijn openingsrede opvallend
scherpe kritiek op zijn eigen par
tij. Hij zei dat het CDA te weinig
aansluit bij de ontwikkelingen in
de maatschappij. „We moeten
een goede actiepartij worden. In
de praktijk zijn we te vaak reac
tiepartij. We kijken de kat uit de
boom, we vinden het makkelij
ker als anderen initiatieven ne
men in plaats van zelf het voor
touw te nemen. Reageren ligt
ons meer dan ageren. We profile
ren ons meer door wat wij afwij
zen dan door wat we voorstaan.
We besturen liever dan dat we
bestoken".
Als reden voor die opstelling gaf
Bukman het feit dat het CDA als
middenpartij altijd tussen uiter
sten zit en altijd heeft kunnen
meeregeren. Daardoor is het
CDA beducht voor meningsver
schillen. Juist door te tonen keu
zes te durven doen kan het CDA
zijn aantrekkingskracht op de
jeugd vergroten, aldus Bukman.
In Kalamazoo in de Verenigde
Staten ia na een ernstige ziekte
ds. A. Vergunst (55) overleden.
Hij was daar sinds het begin
van dit jaar predikant van de
Gereformeerde Gemeente. Ook g
gaf hij les aan een theologische
school van de Gereformeerde
Gemeenten.
Ds. Vergunst, die in 1926 in Leiden
werd geboren, heeft in de Gere
formeerde Gemeenten een voor
aanstaande plaats ingenomen.
Tot aan zijn vertrek was hij pre
dikant in Veen (Nb) en docent
aan de theologische school in
Rotterdam. Voorzitter is hij ge
weest van de commissie (depu-
taatschap) in zijn kerk voor de
'verhouding tot de hoge over-
heid' en van de commissie voor
de buitenlandse kerken. Ook
buiten zijn kerk toonde hij grote
inzet. Zo was hij voorzitter van
de Vereniging voor Gerefor
meerd Schoolonderwijs en
hoofdbestuurslid van de Staat
kundig Gereformeerde Partij.
Ds. Vergunst zal in Nederland wor
den begraven. Wanneer en waar
dat gebeurt, is nog niet bekend.
Synode
De hervormde synode heeft ds.
W. R. van der Zee te Den Haag
benoemd tot secretaris van de
Raad voor de Herderlijke Zorg
en de Raad voor Kerk en Gezin
van de Hervormde Kerk. Hij is
de opvolger van ds. R. Kaptein,
die met pensioen is gegaan. Ds.
Van der Zee is sinds 1968 predi
kant in Den Haag. Van het blad
'Woord en Dienst' is hy hoofdre
dacteur.
Dr. S. Gerssen te Utrecht wordt
rector van het hervormd semina
rium in Doorn, als opvolger van
ds. M. G. J. van der Velden. Hij is
sinds 1965 secretaris van de Raad
voor de verhouding van Kerk en
Israel.
Zoals wij vrijdag in een groot
deel van onze oplage al bericht
ten, benoemde de synode vrij
dagmiddag dr. G. H. ter Scheg-
get tot kerkelijk hoogleraar in'
de christelijke ethiek aan de
Leidse universiteit. Nader is be
kend geworden, dat op dr. Ter
Schegget 29 stemmen werden
uitgebracht. Dr. S. Meijers, pre
dikant in Leiden, kreeg 18 stem
men.
Het is een grote groep vrou
wen, van van het merendeel
er zich wel voor zal hoeden
om er openlijk voor uit te ko
men een kind te hebben afge
staan. Feit is echter dat de 'af
standsmoeders', er komen er
ieder jaar 140 vaak juri
disch afstand hetben gedaan.
Maar dat houdt niet automa
tisch in dat ook de emotione
le banden zijn doorgesneden.
Voor die vrouwen is er een
mogelijkheid om uit hun iso
lement te komen. De FIOM,
een hulpverleningsorganisa
tie bij zwangerschap en al
leenstaand ouderschap, heeft
in verschillende plaatsen ge
spreksgroepen voor af
standsmoeders opgericht.
Daarover gaat bijgaand ver
haal, dat wordt aangevuld
met het relaas van Fieke, eei>
afstandsmoeder.
Ankie
van Bijnen
en Karin
Leeuwen
van de
FIOM:
"Afstands
moeders
konden hun
ervaringen
nooit
"Ik zeg wel eens: als ik toén de
steun en de mensen had gehad
die ik nu om me heen heb had ik
nooit afstand gedaan van m'n
kind. Maar toén was er niemand
die me opving. Wat ik veel hoor
de, dat waren opmerkingen als
'hoe heb je zoiets kunnen
dóén?'. Vandaar dat ik nu weet
dat ik nooit mensen zal veroor
delen, om niks niet".
Fieke (29) heeft acht jaar geleden
haar kind afgestaan. Ze is dus 'af
standsmoeder', zoals dat in nette
termen heet. Daardoor behoort
ze bij een tot dusver volstrekt
anonieme groep vrouwen, die
(vroeger méér dan tegenwoor
dig) door sommigen toch wel
met de vinger wordt nagewezen:
je kind wegdoen, afstaan aan een
ander, dan heet je een ontaarde
moeder te zijn. Het hoe en waar
om van die afstand, daarvan is
het voor de buitenwereld moei
lijk om zich een beeld te vormen.
Voor Fieke was de reden om tot
zo'n beslissing te komen in elk
geval treurig te noemen. Want,
zoals ze het zelf kort en bondig
stelt: "Je doet het echt niet zó-
Ze schetst de grond voor die beslis
sing: "Ik raakte in verwachting
op een moment dat ik mijn rela-
tic de mist in zae fïaan lk wilde
opnieuw beginnen, alleen verder
gaan. Daarom vroeg ik m'n huis
arts om een abortus. Ik wist wat
het was, ik had al een kind. Ik
wist dat ik het toen psychisch
niet aan zou kunnen om er een
kind bij te krijgen. Maar mijn
arts vond dat ik het kind moest
laten komen, dan kon ik het later
altijd nog afstaan... Dus dat heb
ik toen maar gedaan, wat moest
ik anders?"
Als uit een soort zelfbescherming
liet de hele juridische afstand
sprocedure haar in die tijd vrij
koud. Pas twee jaar later, zo
blijkt uit Fieke's verhaal, kwam
de klap. "Pas toen ging ik besef
fen wat ik gedóén had. Ik had het
toen beter, en ging eraan twijfe
len of mijn beslissing wel goed
was geweest. En daaraan twijfel
ik soms nog. Vooral in tijden dat
het goed gaat denk ik: wat heb ik
toch gedaan, had een kind hier
niet bij gepast?"
Juist voor vrouwen als Fieke, die
na de bevalling hun kind ter
adoptie afstaan heeft de Fiom,
een landelijke hulpverleningsor
ganisatie bij zwangerschap en al
leenstaand ouderschap, in ver
scheidene plaatsen in het land
gespreksgroepen opgericht. In
Amsterdam en Utrecht draaien
dergelijke groepen al - met veel
succes. Veel afstandsmoeders,
die er vaak lange reistijden voor
over hebben om in zo'n groep te
kunnen meedraaien, hebben het
idee dat er na jaren dat ze hun
specifieke problemen niet kwijt
konden, een leemte is opgevuld.
In snel tempo verrijzen de ge
spreksgroepen nu in andere
plaatsen in het land: Arnhem,
Haarlem. Alkmaar en vanaf de
24-ste van deze maand gaat er
ook in Leiden een groep van
start voor vrouwen uit de regio
Den Haag - Rotterdam - Leiden.
Ook. of liever gezegd: juist voor
vrouwen die al langer geleden
afstand deden, staat deelname:
aan de groep open. Door het ta
boe dat er nog immer rust op het
'kind weggeven' is het juist die
categorie afstandsmoeders die,
in hun isolement, blijven pieke
ren en denken. Fieke weet ervan
mee te praten. Ze moest haar er
varingen grotendeels alleen ver
werken. "Ik heb vrienden die ik
al jéren ken, maar die het niet
weten. Ik ben bang dat ik ze
kwijt ben als ze het horen, dat ze
niks meer met me te maken wil
len hebben." Opmerkelijk ge
noeg legt Fieke een grote mate
van zelfverzekerdheid aan de
dag zodra mensen haar geheim
ontdekken en haar daarmee con
fronteren. Fieke pleegt dan de
opmerking te maken: "Nou en
wat dan nog? Zit jij ermee? Ik
denk eerder dat lk ermee zit".
Dat alles neemt niet weg dat Fieke
hoopt door de gespreksgroep fi
guurlijk gesproken meer afstand
te kunnen nemen van de gebeur
tenis. Blijven knagen zal er altijd
iets. "Ik heb het die dokter altijd
kwalijk genomen dat hij zó rea
geerde. Maar het lag toen alle
maal veel en veel moeilijker
dan nu".
JDe twee begeleidsters van de toe
komstige groep in Leiden, Karin
van Leeuwen van de Fiom-Lei-
den en haar Rotterdamse collega
Ankie van Bijnen hebben vrij
vastomlijnde ideëen over het
doel van de gespreksgroep. Dat
uiteindelijke doel moet het ver
werken van de 'afstand ter adop
tie' zijn. Ankie daarover: "Leren
om ermee om te gaan in het da
gelijks leven. Want over abortus
en echtscheiding word ontzet
tend veel gepraat en geschreven,
maar afstandsmoeders konden
hun ervaringen tot nog toe ner
gens kwijt. Ook niet bij officiële
instanties. En als je er nooit over
kunt praten kun je er ook moei
lijk vrede mee krijgen."
Het aantal vrouwen dat een kind
na de geboorte afstaat is sinds
een tiental jaren vrij constant ge
bleven. Jaarlijks zijn het er onge
veer 140. In eén op de twaalf ge
vallen gaat het om getrouwde
vrouwen. Een groot deel van die
vrouwen ziet de noodzaak om
het kind af te staan in, maar dat
wil niet zeggen dat ze er verder
niets mee te maken willen heb
ben. De afstandsmoeders van nü
hebben op'die van tien, vyftien
jaar geleden vóór dat met hun
wensen ten aanzien van on
der meer het adoptief gezin al
wel enigszins rekening wordt ge
houden. Karin: "Vijftien jaar ge
leden was dat helemaal anders.
Een moeder die afstand deed van
haar kind had niets in te bren
gen. Ze stond haar kind af en
daarmee uit. Zo'n moeder telde
gewoon niet meer mee. Ze werd
weggestopt in een tehuis of op
het platteland. Maar vandaag de
dag begint het tot de Raden voor
de Kinderbescherming en de
SIAZ, de Samenwerkende In
stellingen Adoptie Zaken, door
te dringen dat er wel degelijk re
kening gehouden moet worden
met de wensen van een afstands
moeder. En ikzelf zal me steeds
inzetten om zoveel mogelijk ge
daan te krijgen, dat wensen die
heel redelijk zijn worden inge
willigd. Als een moeder wil dat
het kind gelovig wordt opgevoed
bijvoorbeeld, of vegetarisch, of
wil dat het kind in een sportief
gezin terechtkomt. Ik noem
maar een paar voorbeelden".
Maar voor het zover is dat een af
standskind definitief in een ge
zin is opgenomen heeft zich -in
juridische zin- het nodige afge
speeld. De procedure verschilt
per rayon, maar grofweg gesteld
gaat deze als volgt: de baby komt
eerst drie maanden in een gast
gezin. Tijdens die proefperiode
heeft de natuurlijke moeder de
tijd om over haar beslissing na te
denken en er eventueel op terug
te komen. Daarna kan ze er offi
cieel nog wel op terugkomen,
maar in de praktijk is het na zo'n
proeftermijn uiterst moeilijk om
de klok terug te draaien. De af
standsmoeder dient bij een zit
ting van de rechtbank te ver
schijnen om duidelijk te maken
dat zij het eens is met een onthef
fing uit het voogdijschap. De
adoptieouders moeten een jaar
voor een kind hebben gezorgd,
willen zij de voogdij krijgen en
de adoptie kunnen aanvragen.
Uiteindelijk tekent de (meerder
jarige) afstandsmoeder, zo'n an
derhalf jaar na de geboorte van
haar kind, de akte van berusting.
Een omslachtige, maar vooral
lange weg ligt er open voor de
moeder die afstand wil doen van
haar kind. Karin van Leeuwen:
"Dat is het nare. Je moet haar tel
kens benaderen om officieel te
vragen of ze het met de beslis
sing van toen nog eens is. Terwijl i
ze in feite toch^geen kans meer
zou maken om er nog op terug te
komen."
Toch heeft dat benaderen ook posi
tieve kanten. De natuurlijke
moeder hoort na een lange tijd
weer hoe het op dat moment met
haar kind gaat, indien ze daar uit
drukkelijk om vraagt. Dat kan
een geruststelling voor haar zijn.
Formeel heeft ze daarna geen en
kel recht meer om ooit nog iets
over haar kind te horen, tenzy er
afspraken met het adoptief gezin
worden gemaakt. "Een hele
moeilijke zaak" zeggen Ankie en
Karin, elkaar afwisselend. "De
laatste paar jaar is er iets meer
mogelijk, maar vroeger was dat
zeker niet het geval. Afstands
moeders moesten gewoon niet
zeuren. En juist dié vrouwen zien
we nu hier terug, na jaren. Om
dat ze er toch nog mee zitten.
Ook omdat hun persoonlijke si
tuatie in die jaren vaak is veran
derd, dat ze nu misschien een an
dere beslissing zouden nemen.
Daarom wijzen wij er steeds op
dat de omstandigheden toén an
ders waren, dat de beslissing van
destijds de enige juiste was. Dat
geeft rust".
Heel expliciet stellen de maat
schappelijk werksters met de ge
spreksgroepen niet de bedoeling f
te hebben om afstandskinderen
'op te sporen'. Zij vinden dat
geen taak voor de Fiom. Officieel
weet de natuurlijke moeder niets
van het kind. Maar het komt
meer dan eens voor dat zowel na
tuurlijke moeders als geadop
teerde kinderen naar elkaar op
zoek zijn. Dat is ook gebleken uit
de gespreksgroepen die in het
land bezig zijn. Juridisch een
kind afstaan betekent niet auto
matisch alle emotionele banden
verbreken.
Fieke daarover tenslotte: "Als
mijn kind nieuwsgierig is komt-
ie er achter wie z'n echte moeder
is. De kans bestaat dat hij op een
goeie dag voor de deur staat. Ik
heb er al dikwijls aan gedacht
hoe ik dan zou reageren, maar ik
weet het niet".
