Reactie Moskou onjuist
Politie Ulster waarschuwt
Pf|
Schmidt in rol
van bemiddelaar
Gaddafi gaat niet
naar Arabische top
KRAMERS'
Sadat negeerde
Gods gebod
ii
1J
ILÊ
VS betreuren 'overhaaste uitspraak
11
Benn verliest post
in schaduwkabinet
"Acties IRA bedreiging voor gemeenschap"
Een eigentijdse presentatie van
het Nederlands van nu:
GROOT WOORDENBOEK
NEDERLANDS i
Bij bezoek Brezjnjev
VRIJDAG 20 NOVEMBER 1981
BUITENLAND
PAGINA 9
CAIRO CUPI) - Twee Egyptenaren die van moord op president
Anwar Sadat zijn beschuldigd, hebben gezegd dat zij besloten
tot zijn dood omdat hij de emancipatie van vrouwen en de schei
ding tussen kerk en staat voorstond.
Het Egyptische dagblad Al Gomhouria schrijft dat niet één van de
vier vermeende moordenaars Sadats besluit om vrede met Israel
te stichten had aangevoerd als reden voor de moordaanslag.
Het viertal verschijnt morgen voor een militaire rechtbank, samen
met twintig beklaagden die van medeplichtigheid zijn beschul
digd.
De derde beklaagde, Atta Tayel Rahil, heeft volgens het dagblad
gezegd dat hij besloot aan de aanslag deel te nemen omdat Sadat
Gods gebod had genegeerd dat vrouwen binnenshuis behoren
te blijven en zich vrolijk had gemaakt over de sluier.
Rahil zei dat hij had gehoorzaamd aan een bevel van God in de
zekerheid dat hij als "martelaar in het hiernamaals" zou voortbe
staan.
PARIJS (AFP) - De Libische lei
der. kolonel Ghaddafi, heeft gis
teren bekendgemaakt niet per
soonlijk te willen deelnemen aan
de Arabische top volgende week
in Marakko. Hij zei in een in Pa
rijs via de radio opgevangen toe
spraak, dat hfj niet aan een tafel
wil gaan zitten met hen die de
vijand hebben erkend. Begin
hebben ontmoet en zij aan zij
met hem liepen bij de begrafenis
van president Sadat van Egypte.
Met deze uitlating verwees de Li
bische leider overduidelijk de
Soedanese leider Nimein.
De top in Marokko van de Arabi
sche Liga zal zich concentreren
op bespreking van het Saoedi-
sche plan voor een regeling van
de kwestie van het Midden-Oos
ten. De Arabische voorstanders
van een harde lijn tegenover Is
raël. waaronder Libië, bleken
volgens de berichten van giste
ren nog geen overeenstemming
te hebben bereikt over hun op de
top in te nemen standpunt tegen
over dit plan
De Libische radio zond de rede uit,
die Ghaddafi hield voor de bui
tengewone zitting van het „con
gres van het Arabische volk Hij
verweet de Arabische regeringen
„dat ze afzijdig bleven toen Ame
rika bezit nam van Egypte. Soe
dan. Oman en Somalië (vier lan
den in het Midden-Oosten waar
mee de Verenigde Staten nauwe
militaire betrekkingen onder
houden (red toen de Ameri
kaanse vloot Libië aanviel en de
territoriale wateren en het lucht
ruim schond''.
Ook maakte hij gewag van Ameri
kaanse agressie jegens Libanon
en Bagdad. Daarmee bedoelt de
Libische leider kennelijk acties
van de Israëlische luchtmacht,
namelijk het bombarderen van
een Iraakse reactor en het leggen
van bomtapijten over de Libane
se hoofdstad Beiroet. Ghaddafi
waarschuwde, dat „allen die de
weg volgen van Sadat, die samen
blijven werken met de vijand of
dat proberen, hetzelfde lot zal
treffen als dat wat Sadat is over
komen. of ze nu in Egypte wonen
of niet".
WASHINGTON (Reuter/ANP) - De Verenigde Staten be
treuren "de overhaaste en ongelukkigerwijze onjuiste
reactie" van de Russische autoriteiten op de voorstellen
van president Reagan over de vermindering van de kern-
bewapening. Dit heeft het ministerie van buitenlandse
zaken in Washington gisteren bekendgemaakt.
LONDEN (AP) - Tony Benn. de
leider van de linkervleugel van
de verdeelde Britse Labourpartij
is gisteren van zijn post als de
parlementaire woordvoerder
voor Labour ontheven nadat par
tijleider Michael Foot de af
gevaardigden had gezegd niet
voor hem te stemmen.
De uitslag van de jaarlijkse verkie
zingen door de 246 Labour'parle-
mentariërs van het 635 zetels tel
lende Lagerhuis voor de eerste
woordvoerder van het zoge
naamde schaduwkabinet, bete
kende een overwinning voor
Foot en de gematigde leden van
zijn partij.
Benn kreeg 66 stemmen, 22 minder
dan vorig jaar en kwam hiermee
op een 20ste plaats. 43 Parlemen
tariërs van de oppositiepartij
streden om de 15 verkiesbare
plaatsen in het uit 22 leden be
staande schaduwkabinet, dat nu
wordt gedomineerd door gema
tigden.
De overige zetels worden automa
tisch bezet door de leider, diens
plaatsvervanger, drie vooraan
staande Labourfunctionarissen,
de partijvoorzitter en de kamer
voorzitter van het Lagerhuis.
Benn. een vroegere minister voor
energie, kwam met een grimmig
gezicht de kamer van het parle
mentsgebouw uit waar de uitsla
gen van de stemming bekend
waren gemaakt.
"Michael Foot is nu gevangen in
een zeer rechts schaduwkabi
net", zei hij. Maar hij voegde er
aan toe: "Het was een eerlijke
stemming".
Denis Healey, die tijdens de partij-
conferentie van deze herfst nog
maar net zijn functie van plaats
vervangend leider van de La
bourpartij uit handen van Benn
wist te houden, noemde de uit
slagen "zeer bevredigend"
Een Egyptische soldaat laat
zich via een touw zakken uit
een vliegende helicopter. Dit ge
beurde tijdens de gezamenlijke
oefening die Egyptische
Amerikaanse soldaten op dit
moment in Egypte houden.
Schip vergaan
bij Engeland
LONDEN (AFP) Voor de Engel
se kust ter hoogte van Cornwall
is de Belgische trawler „Torna
do" vergaan. De kapitein van het
schip is omgekomen en vier an
dere opvarenden worden nog
vermist.
Het wrak van het schip is gisteren
gevonden. Volgens de Engelse
kustwacht is de „Tornado" in
stormachtig weer vergaan. Het
lijk van de kapitein werd giste
ren door een andere Belgische
trawler uit zee opgehaald.
De Engelse kustwacht heeft wei
nig hoop dat de vier vermisten
nog in leven zijn. De reddings
boot is leeg aangetroffen in de
buurt van de trawler.
Woordvoerder Dean Fischer zei,
dat de voorstellen van de Ameri
kaanse president aan Moskou
om de 1.100 kernkoppen die op
Europa staan gericht, te ontman
telen in ruil voor een afzien van
de plaatsing van 572 Pershings-2
en kruisraketten door de Navo,
illustreren dat de Verenigde Sta
ten uit zijn op "serieuze onder
handelingen over de verminde
ring van het kerngevaar"
De Amerikaanse teleurstelling be
trof de commentaar die het pers
bureau Tass woensdag had gege
ven. Daarin werden de voorstel
len van Reagan als "propagan
da" bestempeld.
Het Witte Huis sprak van een mis
vatting van Moskou. Regerings
functionarissen en deskundigen
op het gebied van de wapenbe
heersing verklaarden het echter
niet uit te sluiten, dat de Russen
nog met een serieus tegenvoor
stel zullen komen.
Woordvoerder Larry Speakes van
het Witte Huis zei dat president
Reagan zeer ingenomen was met
de gunstige reacties van Westeu-
ropese regeringen en kranten.
De president zag daarin een be
wijs dat hij erin geslaagd was de
twijfel over de Amerikaanse be
reidheid om naar wapenvermin
dering te streven, bij de bondge
noten weg te nemen.
Beschuldiging
In de tweede reactie op Reagans
toespraak van woensdag be
schuldigde Tass de V.S. ervan
dat zij de bewapeningswedloop
willen opvoeren en zich voorbe
reiden op een beperkte kernoor
log in Europa. Volgens het hoofd
van het persbureau, Sergei Lo-
sev, was Reagans rede bedoeld
om niet-geïnformeerde mensen
•DIJON (UPI) - Op een parkeer
plaats langs de snelweg bij
Beaune is radioactieve olie uit
een vrachtwagen gelekt. De om
geving is niet besmet, zo heeft
de Franse politie gisteren mee
gedeeld. De chauffeur, die vaten
met radioactief afval vervoer
de, merkte toen hij stopte, dat
uit één van de vaten olie lekte.
De olie kwam terecht in de
vrachtwagen. De politie zette
de omgeving af en haalde er des
kundigen bij. Dezen pompten de
olie over in een ander vat.
de indruk te geven dat de V.S.
plotseling een vredesinitiatief
hebben ontplooid.
"Ongelukkigerwijze gaat het in fei
te meer om een propagandakus-
sen dat de ongunstige politieke
consequenties van de koers van
de V.S. moet opvangen", aldus
Losev. Die koers hield volgens
hem "het voorbereiden van een
beperkte kernoorlog op het (Eu
ropese) continent".
In Oost-Europa heeft de pers over
de hele linie negatief op Reagans
rede gereageerd, met uitzonde
ring van de Roemeense bladen
die er tot dusver het zwijgen toe
deden. Evenals in de kritiek van
Tass waren de afwijzende Oost-
europese reacties gebaseerd op
twee argumenten: de rede van de
Amerikaanse president was een
"propaganda-operatie" en zijn
voorstellen zijn 'onaanvaard
baar' voor de Sowjet-Unie.
Geringschattend
In tegenstelling tot de overwegend
positieve reacties van de kant
van de Westeuropese regeringen
en bladen, toonden woordvoer
ders van de 'vredesbeweging' in
West-Duitsland en andere lan
den zich sceptisch of gering
schattend.
In Nederland heeft ook Pax Christi
het voorstel van de Amerikaanse
president Reagan over de nul-op
tie van de hand gewezen.
Het plan van de Verenigde Staten
stelt hoge eisen aan de Sowjet-
Unie terwijl bekend is dat de
Sowjet-Unie die onaanvaardbaar
acht. Het gaat dan ook om een
schijnaanbod van Amerika en
het lijkt een poging te zijn om de
Westeuropese vredesbewegin
gen de wind uit de zeilen te ne
men, aldus een woordvoerder
van Pax Christi.
President Reagan is zelf overigens
"zeer tevreden" over de eerste
reacties in de Verenigde Staten
en de wereld op de rede die hij
woensdag heeft uitgesproken.
Dit heeft de woordvoerder van
het Witte Huis, Larry Speakes,
woensdagavond verklaard.
De eerste buitenlandse reacties die
op het Witte Huis zijn binnenge
komen. waren "zeer gunstig", al
dus Speakes. Hij zei dat de woor
den van Reagan "buitengewoon
goed ontvangen" zijn.
BELFAST (UPI/AP) - De Noord-
ierse politie heeft gisteren ge
waarschuwd dat het provisionele
IRA van plan is leidende burgers
te vermoorden in het kader van
zijn plan Ulster in wanorde te
storten. "De doeleinden van het
provinciale Ierse Republikeinse
Leger vormen een bedreiging
van de hele gemeenschap, pro
testant zowel als katholiek", al
dus de verklaring van de Royal
Ulster Constabulary.
"Hun plannen druisen in tegen het
welzijn van de gehele gemeen-
ADVERTENTIE
schap en de politie rekent op de
samenwerking en steun van de
gehele gemeenschap om levens
te beschermen en de vrede te be-
Door verhoogde waakzaamheid is
al een bomcampagne van het
IRA verijdeld, aldus de verkla
ring. Hier werd niet dieper op in
gegaan.
Inmiddels gingen protestantse lei
ders door met kritiek op Enge
land, dat aanvallen van het IRA
blijkbaar niet kan voorkomen.
De Britse minister voor Noordierse
zaken James Prior waarschuwde
de opstandige protestanten van
Noord-Ierland er woensdag al
voor dat Londen "tot op de bo
dem van haar gezag zal gaan bu
de bestrijding van de instelling
van privé-legertjes".
Paisley gaf verslaggevers in Bel-
"Het is tijd voor daden, willen we
niet ten onder gaan", zo verklaar
de Paisley, die deze week voor
enkele dagen werd geschorst als
lid van het Lagerhuis wegens be
lediging van de Britse premier.
"Het is nu tijd voor ons om ons
aaneen te sluiten om onze pro
vincie te redden". Paisley gaf
ook aan dat de burgerwacht kan
worden ingezet om "republikein
se bolwerken uit te roeien". De
leiders van de veiligheidstroepen
zijn bevreesd dat dit de inleiding
kan zijn voor nieuwe sectansche
botsingen en ook de zogenaamde
loyalisten weer in conflict kan
brengen met de Britten.
De protestantse burgerwet zal
waarschijnlijk maandag in Bel
fast haar opwachting maken
wanneer Paisley begint aan zyn
eigen kruistocht om Ulster te
redden.
Kort voor zijn 75ste verjaardag
komt de Russische staats- en
partijchef Leonid Brezjnjev
voor de derde keer binnen
tien jaar naar Bonn. In 1973
logeerde hij in het legendari
sche hotel Petersberg in het
Zevengebergte, dat speciaal
voor zijn bezoek voor één
miljoen was opgeknapt. Dat
gebaar gaf zeker de stem
ming van een „nieuw begin"
tussen twee regeringen weer,
die vol goede moed waren
nieuwe contacten met elkaar
aan te knopen. De Westduit
sers. die zich via de zoge
naamde Oost-verdragen ein
delijk hadden gevoegd in een
officiële scheiding tussen de
Bondsrepubliek en de com
munistische Duitse Demo
cratische Republiek, werden
door Brezjnjev uitgenodigd
toch vooral veel, voorname
lijk zakelijke, betrekkingen
met de Sowjet-Unie aan te
gaan
Toen de Russische partijleider
vijf jaar later, in mei 1978,
voor de tweede keer naar de
Rijn kwam, was er veel min
der te vieren. De ontspan-
ningspolitiek begon te wan
kelen en dat kenmerkte zijn
bezoek.
En nu, op zondag 22 november
1981, is Bonn de eerste gast
heer in het Westen die
Brezjnjev na de Russische in
val in Afghanistan voor een
bezoek van drie dagen ont
vangt. Alleen al uiterlijk zal
de Sowjet-delegatie opnieuw
een veranderd klimaat be
speuren. Ten minste elf orga
nisaties, variërend van de
Junge Union (de jongerenor-
gaisatie van de CDU) tot aan
groepen van gevluchte Af
ghaanse studenten, hebben
demonstraties aangekon
digd. Zij protesteren tegen de
bewapeningspolitiek van de
Sowjet-Unie, tegen de aan
tasting van de mensenrech
ten in Rusland en tegen de
aanwezigheid van Sowjet-
troepen in Afghanistan.
Politieke adres
Bonn is voor de Sowjet-Unie
het belangrijkste politieke
adres in West-Europa gewor
den. Het is geen toeval, dat de
bejaarde chef van het Krem
lin, die nog maar nauwelijks
reist, de vermoeienissen van
Leonid Brezjnjev.
een bezoek naar de Bondsre
publiek op zich neemt. Dat
doet hij immers alleen in de
hoop op politiek gewin, en
niet uitsluitend vanwege de
propagandaeffecten. Moskou
weet natuurlek heel goed dat
de Bondsrepubliek het kern
land is voor de stationering
van nucleaire middellange-
afstandsraketten, waarin het
NAVO-besluit van december
1979 voorziet voor het geval
dat de onderhandelingen tus
sen Amerika en Rusland in
Genève mislukken.
Het ligt aldus voor de hand dat
Brezjnjev zal proberen een
wig te drijven tussen de Ver
enigde Staten en zijn belang
rijkste bondgenoot in Euro
pa de Bondsrepubliek Duits
land. Aan de andere kant Ujkt
de Russische staats- en partij-
chef erop te hopen dat juist
Bonn weer draden kan spin
nen tussen Moskou en Was
hington. Deze tegenstrijdig
heid geeft de Westduitse re
gering een handelingsspeel
ruimte, die echter begrensd
is. Tot aan het punt namelyk
waar de betrouwbaarheid als
westers bondgenoot in twij
fel zou kunnen worden ge
trokken.
"OP de vlakte"
In tegenstelling tot Moskou,
dat de reis van Bregpjev met
veel fanfare en propaganda
begeleidt, houdt Bonn zich
„op de vlakte" Tijdens een
soort voorbespreking van re
geringsleden met journalis
ten gisteren in Bonn werd er
van regeringswege (dit soort
bijeenkomsten valt, in het
Bonner jargon, onder cijfer
twee. wat betekent dat nie
mand bij naam geciteerd mag
worden) de nadruk op gelegd
dat het bezoek van Brezjnjev
als een „werkbezoek" geldt
en niet als een staatsvisite zo
als in 1973 en 1978
Bonn wilde de wens van de
Russen ook niet honoreren,
dat de Russische partijchef
gedurende zijn bezoek in het
Paleis Schaumburg zou wo
nen. De gedachte dat de Rus
sen met enorme hoeveelhe
den technisch materiaal de
oude villa vlak naast de
bondskanselarij en de bunga
low van kanselier Schmidt in
het centrum van de Westduit
se hoofdstad binnen zouden
rukken. was voor de
Bondsregering niet aange
naam. Net als bijna alle ande
re staats- en regeringshoof
den die naar Bonn komen, zal
Brezjnjev in het ruim twintig
kilometer verwijderde
Schloss Gymnich worden on
dergebracht.
Oost-West
Het zwaartepunt van de ge
sprekken tussen de Russen
en de Westduitsers vormen
de Oost-West-verhoudingen.
De al vermelde regerings
kringen waarschuwen er met
nadruk voor in bondskanse
lier Helmut Schmidt iemand
te zien die als „makelaar" of
„bemiddelaar" tussen de
twee supermogendheden zou
kunnen optreden. De Bonds
republiek is immers partij,
üd van de NAVO. In de West
duitse hoofdstad wordt daar
om nu over een „Dolmet-
scherfunktion" (vertalers-
functie) gesproken.
Dat betekent dat Schmidt die
volgens het programma,
waarin vanwege de gezond
heidstoestand van Brezjnjev
zeer lange pauzes zitten,
slechts één keer gedurende
twee uur met de Russische
staats- en partijchef onder
vier ogen zal spreken - het
zijn taak acht te verduidelij
ken wat precies de opvattin
gen van het Westen (de NA
VO, de Verenigde Staten)
zijn. Helmut Schmidt, zo
werd van regeringswege ge
zegd, heeft over zijn komen
de ontmoeting met Brezjnjev
vele contacten gehad met de
westerse bondgenoten. Via
de telefoon wordt deze dagen
nog uitgebreid gepraat met
de Amerikaanse president
Reagan
"Misleiding"
Zoals bekend, heeft Schmidt
de onlangs geformuleerde
voorstellen van Reagan ten
aanzien van de over een week
beginnende onderhandelin
gen tussen de Verenigde Sta
ten en de Sowjet-Unie in Ge
nève begroet en die tegelij
kertijd als uitvloeisel van
Westduitse diplomatieke be
moeiingen gekenmerkt
Vooralsnog heeft de Sowjet-
Unie, bij monde van het offi
ciële persbureau Tass. de re
de van Reagan een „mislei
ding" genoemd.
Of het Schmidt lukt Brezjnjev
op andere gedachten te bren
gen? Als waarschijnlijk fteen
andere westerse staatsman
geniet de Westduitse rege
ringschef vertrouwen in Mos
kou (afgezien van SPD-voor-
zitter en ex bondskanselier
Willy Brandt, maar die be
kleedt al lang geen regerings
ambt meer) Maar in Moskou
is ook al doorgedrongen dat
de sociaal-liberale regerings
coalitie. waarvan Helmut
Schmidt chef is, treurige tu-
den doormaakt en het niet is
uit te sluiten dat over niet al
te lange tud dc CDU CSU-op-
positie aan de macht komt
De Sowjets zullen daar reke
ning mee houden, en daarom
moeten dc verwachtingen
over het bezoek van Brezjn
jev aan Bonn maar beschei
den blijven.
HANS AMESZ
ADVERTENTIE
2e internationale KUNST- ANTIEKBEURS
'OUDT - 'S GRAVENHAEGHE'
Nederlands Congresgebouw, Den Haag
170 Nederlandse, Belgische en Engelse Antiquairs en
galeries met belangrijke afdeling Moderne Kunst
