VARA in oorlogstijd te boek Verbod Russische tv niet eenvoudig Kunstuitwisseling met VS toegelicht in slop programma] 'Het hellende vlak' Amerikanen tonen zich weinig geïnteresseerd 3750,- Boeiend optreden Sonja Kehler Uitgewogen cello-spel DONDERDAG 19 NOVEMBER 1981 DEN HAAG (GPD) - Het blijkt juridisch een uiterst gecompliceerde zaak het door geven van de Russische „Horizon"-uit- zendingen via kabelnetten in ons land te verbieden. Minister Van der Louw van CRM en de staatssecretaris Van der Doef van Verkeer en Waterstaat (PTT) hebben zich vandaag gezamenlijk met een aantal technisch-juridische topambtenaren van beide departementen gebogen over de oplossing van het probleem. Tijdens het overleg is nog eens vastgesteld dat het via de kabel distribueren van de Moskouse satelliet-programma's, zoals bijvoorbeeld in het plaatsje Hellendoorn gebeurt en waarmee Kabel Televisie Am sterdam (KTA) thans experimenteert, volgens internationale verdragen on rechtmatig is. Zoals bekend is de Russi sche „Horizon"-satelliet een communica tiesatelliet, waarvan geen gebruik mag worden gemaakt voor het toeleveren van omroepprogramma's. De moeilijkheid is echter dat de Nederland se wetgeving niet in zodanige mate aan de internationale afspraken is aangepast, dat er eenvoudig sanctiemaatregelen mo gelijk zijn. Volgende week wordt over de kwestie doorgepraat. Dat er overigens een verbod moet komen, staat voor CRM en PTT vast. Tijdens het vandaag gehouden eerste 'ge sprek tussen de bewindslieden van CRM en Verkeer en Waterstaat zijn verder ver schillende andere actuele omroepproble- men aan de orde gekomen. Een belangrij ke betekenis die aan het overleg moet worden gehecht is dat beide departemen ten snel willen komen tot een eensluiden de visie over kwesties als de piraterij-be- strijding, de uitbreiding van tv-zendtijd, de regionale omroep, de satellieten, het tweerichtingsverkeer via kabelnetten (Limburg) en de recente uitspraken over auteursrecht. Aan de gesprekken wordt behalve door beide genoemde PvdA-be- windslieden ook deelgenomen door CD A-staatssecretaris De Boer (CRM). Met het overleg wil men tevëhs op korte termijn praktisch gestalte geven aan wat in het regeerakkoord over de omroep is afgesproken. Bovendien willen de be windslieden liefst volgende week een groot aantal Kamervragen over allerhan de kabel- en etherkwesties hebben beant woord. Bij de besprekingen over het aan banden leggen van de illegale zenders zal het ministerie van justitie worden betrok ken. Uit CRM-kring wordt intussen vernomen dat de CRM-afvaardiging in het gesprek van vandaag de PTT te verstaan heeft ge geven dat in recente ontwikkelingen, on der meer betreffende de satelliet, de PTT buiten haar boekje is gegaan. Verscheide ne malen hebben vertegenwoordigers van de PTT in recente perspublikaties CRM verweten geen beleid te voeren. CRM ontkent dit, maar voegt daaraan toe dat de Omroepwet onvoldoende ruimte geeft om op allerlei nipuwe ontwikkelin gen afdoende te reageren. HILVERSUM (GPD) - In „Radio Hilversum 1940-1945" beschreef NOS-medewerker Dick Verkijk enige jaren geleden wat zich gedurende de wereldoorlog in en om de omroep afspeelde. Het was vervelend en schokkend, voor sommigen een pijnlijk boek, waarin bovendien nogal kwistig met verwijten werd gestrooid. Niettemin heeft het zich een plaats verworven als standaardwerk over een dubieuze periode uit de geschiedenis van de Nederlandse omroep. De oud-hoofdredacteur van de VARA-gids, Ger Bakker, schreef over de oorlogsjaren van de VARA, van de capitulatie in mei '40 tot en met de liquidatie van de oude VARA in de herfst van '41 een detaillering van Verkijks arbeid. „Het hellende vlak" heeft Bakker het boek genoemd, en gistermiddag kreeg oud-VARA-voorzitter mr. J. A. W. Burger het eerste exemplaar overhandigd door de huidige voorzitter, Albert van den Heuvel. Bakker, zelf in 1930 bij de VARA in* dienst getreden en in 1941 een functie bij de gelijkgeschakelde Nederlandse Omroep geweigerd, schreef zijn persoonlijke ervarin gen en observaties van anderhalf jaar bedenkelijke bladzijden uit de VARA-geschiedenis in op dracht van de VARA zelf. Het was de bedoeling dat hij aan zou sluiten bij het nooit uitgegeven standaardwerk over de eerste pe riode van de socialistische om roep, „Geboorte en opkomst van de VARA" van N. Tj. Swierstra. „Ik hoop dat er meer verschijnt over deze periode van de om roep", mijmerde Van den Heuvel in zijn aanbiedingswoord. Hij toonde zich, ondanks de beden kelijke houding van het VARA- bestuur in de jaren '40-'41, blij met het boek, en eerde de schrij ver: „Het is een documentatie, aangevuld met eigen ervaringen uit die periode. Het is zó geschre ven, dat de lezer gedwongen wordt deel te worden van de moeilijke beslissingen van die tijd". Bakker beschrijft, hoe de VARA al enkele weken na het begin van de bezetting het doelwit werd van een overrompelingsaanval van de NSB, die hoopte greep op de bevolking te krijgen door juist de gehate onderdelen van het so ciaal-democratische bolwerk voor zich te winnen. De SDAP weigerde, maar onder meer de VARA bezweek onder de druk. Aanvankelijk leek het nog of er van enig eigen geluid sprake kon zijn, maar stap voor stap kwam de omroep op een hellend vlak terecht. Een vlak dat uiteindelijk leidde naar de ondergang. Absoluut dieptepunt uit die perio de was een voor de radio uitge zonden verklaring, geschreven door de toenmalige secretaris van de VARA, Arie Pleysier, en voorgelezen door voorzitter ADVERTENTIE Arend de Vries. De latere om- roepsecretaris en voorzitter, Jan Broeksz, weigerde ook maar iets met de NSB te maken te hebben, en legde zijn bestuursmandaat direct neer. De VARA-vereni- gingsraad bekrachtigde tot twee maal toe de houding van het be stuur. Een houding die enerzijds ingegeven werd door angst voor Duitse represailles, maar tevens inspiratie vond in een aarzeling het nog maar net opgebouwde VARA-apparaat op te heffen. Dan zou de VARA, mocht de be zetting na een eventuele over winning van de Duitsers opgehe ven worden, niet meer bestaan i de concurrerende omroepen 1 zijn boek. Hij beschrijft, en gaat daarbij in sommige passages, waarover hij geen schriftelijk materiaal kon vinden, wel eens wat te ver. Hij improviseerde onder meer een discussie over de overname van de socialistische instellingen tus sen de NSB-leiders Rost van Tonningen en Woudenberg. Een gesprek dat weinig overtuigend aandoet. Ook over de contacten tussen de weerspannige SDAP- leiders (onder meer Koos Vor- rink) en het VARA-bestuur is weinig te vinden. Die moeten, in een periode waarin zeer innige banden tussen de twee instellin gen bestonden, talrijk zijn ge weest, op zijn minst in de infor mele sfeer. De toenmalige VARA-bestuurders zijn met uitzondering van Broeksz na de oorlog niet terug gekeerd. De Fries trad geheel te rug, secretaris Eli Bomli ging na het herstel van de normale om- roepverhoudingen werken voor de Nederlandse Radio Unie (NRU), Arie Pleysier trad in dienst van de Arbeiderspers. Mr. Burger liet in zijn dankwoord blijken de geschiedschrijving van Ger Bakker zeer te waarde ren, vooral wegens het ontbre ken van veroordelingen. Wel zei hij ook nu nog geen begrip op te kunnen brengen voor de radio toespraak waarin de VARA-lei- ding zich in de zomer van 1940 naar de wensen van de NSB schikte. „Niet omdat de VARA doorging met uitzenden, maar omdat men zich met die rede in een verkeerd ideologisch per- Mr. J.A.W. Burger rechtsontving het eerste exemplaar van het boek wer de lotgevallen van de VARA in oorlogstijd. Links op de foto de schrij ver van het boek. G.P. Bakker. spectief plaatste", aldus Burger. De VARA-leden uit die tijd begre pen het echter wel. In de ander half jaar dat de VARA nog in oor logstijd bestond, liep het aantal leden terug van 128.000 in mei 1940 tot 26.000 in november 1941 toen de VARA definitief werd geliquideerd. EVERT VAN TIJN Ze zijn er weer: Die fijne wildschotels. Hazerug, Wildsoep, Hazcbout, Wildzwijn; Hertebiefstuk, Veluwsc Jachtschotel. Wild is nu op z'n fijnst en staat dan ook centraal op de kaart in Het Eethuisje van uw AC Restaurant. Uit eigen Wild- slachterijea Door de chef-kok zelf met aandacht voor u klaargemaakt. Door de attente bediening gezellig voor u uitgeserveerd met een rijk garnituur. En wat bovendien zo fijn is: U kunt bij ons al een Wildschotcl krijgen vanaf f14,75. DEN HAAG - Het culturele feest ter viering van het 200-jarig bestaan van de Amerikaans-Nederlandse diplomatieke betrekkin gen in 1982 dreigt op een mislukking uit te lopen. Als de Amerikanen niet binnen een maand met ten minste 600.000 gulden over de brug komen, moet het VS-aandeel in het uitwisselingspro gramma worden ge schrapt. Een werkgroep, bestaande uit vertegenwoordigers van het Holland Festival, de Eduard van Beinum Stichting, het Nederlands Theater Instituut en de Stichting Mickery Work shop, heeft over de kwes tie een brandbrief ge schreven aan premier Van Agt en de ministers Van der Louw van CRM en Van der Stoel van buiten landse zaken. Afschriften zijn gegaan naar de Raad voor de Kunst en de Vaste Kamercommissie voor CRM. Er is ook een brief gestuurd naar de Ameri kaanse ambassadeur in ons land. Ruud Engelander, hoofd van de af deling Internationale Zaken van het Ned. Theater Instituut, zegt dat de zaak na lange voorberei dingen nu zeer urgent is gewor den. „De regeringen van Neder land en de Verenigde Staten heb ben destijds een duidelijke af spraak gemaakt over het culture le deel van de viering van de „Bi centennial". Van Nederlandse zijde is er nogal wat geld in het programma voor de VS gesto ken, in elk geval veel meer dan de 6 ton die Amerika minimaal aan het programma voor Neder land zou willen besteden". Omdat de Amerikaanse overheid geen geld beschikbaar stelt, moet het van het Amerikaanse bedrijfsleven komen. Het spon sorsysteem is overigens gebrui kelijk in de VS. „Maar we heb ben nog steeds niets gehoord of gezien", aldus Engelander. En nu hebben wij gezegd: er moet nu toch wel iets op tafel komen, waaruit blijkt dat er werkelijk in teresse bestaat, want anders wordt het een zeer eenzijdige aangelegenheid. De lol gaat er dan wel af. Als nu niet snel een definitieve toezegging komt, dan loopt de programmering volko men vast". Nederland is volgend jaar in Ame rika present met het Concertge bouworkest, het Residentie-Or kest, het Nederlands Kameror kest, het Nationale Ballet, het Ned. Danstheater, de bewegings- groep van Bart Stuyf, Theater Scarabee, een muziekformatie onder leiding van Reinbert de Leeuw en de vermaarde poppen speler Joseph van den Berg. Andersom zouden de VS in ons land cultureel vertegenwoordigd zijn met poppenspeler Robbie Anten, de tonelist Mei Andringa, het theater van Meredith Monk (in samenwerking met 5 acteurs van de Haagse Comedie), het ra dio-computerprogramma van Max Newhouse, een 3-tal multi- mediamuziekprogramma's in het kader van het Holland Festi val (met o.m. het David Tudor Ensemble) en de Amerikaanse moderne dans. Ruud Engelander: „De zaak sleept nu al maanden. Als we half de cember nog niet weten waar we aan toe zijn, dan moet het ge plande programma worden ge kapt. Je gaat je afvragen: vinden ze het in Amerika nou wel echt leuk? Als dat inderdaad het ge val blijkt, moeten ze met de fi nanciën op tafel komen. We we ten dat een comité er druk bezig is met geld inzamelen, maar de vraag is: welk deel daarvan gaat naar de kunstuitwisseling? Als we de bevoegde instanties vra gen hoe het zit, dan hebben we tot nu toe het weinig hoopvolle antwoord gekregen: als jullie het zo nadrukkelijk willen weten, ga er dan maar van uit dat jullie niets krijgen". ADVERTENTIE 20 Jaar geleden verkocht Kooreman de eerste 'WADE'' Chestertields in Nederland n Bewijs van 20 iaar kwaliteit, garantie en service Dat U nergens i Kooreman Meubelen BV Nieuwe Rijn 9 - Leiden Tel. (071) 122144 AC Leiderdorp E10/A4 Rotterdam-Amsterdam Persant Snocpweg Tel.: 071-899302 l'^'l AC RESTAURANTS UITEN TOCH EEN BEETJE THUIS. LEIDEN - De theateraankondiging vermeldt, dat Sonja Kehler in de DDR beschouwd wordt als de evenknie (in artistiek opzicht tenminste) van Gisela May, die in een eerder seizoen de Leidse Schouw burg bezocht. Maar ons moet toch wel van het hart, dat de liefhebbers van de liederen van Bertolt Brecht en Kurt Weill wel zeer nadrukkelijk aan hun trekken komen. Na Gisela May stond 27 maart van dit jaar het 'Klein Muziektheater' in diezelfde Leidse Schouwburg met teksten van Kurt Tucholsky en liederen van Bertolt Brecht. De laatste week van oktober van dit jaar bracht de eveneens uit de DDR afkomstige Hans Radloff ook liederen van o.a. Bertolt Brecht ten gehore. Dan was Brecht ook aanwezig in de lie- derendeclamatie van Mies de Heer en Frits Lam- brechts afgelopen vrijdagavond en tenslotte gis teravond Sonja Kehler, muzikaal terzijde gestaan door Werner Pauli op gitaar. Ze brachten liederen van Pablo Neruda en Bertolt Brecht. Tijdens de voorstelling van Hans Radloff kon geconstateerd worden, dat zyn optreden boeiend, maar voor een zeer select publiek bleek te zijn. Exact dezelfde kwalificatie kunnen we Sonja Kehler toedichten. Ook zij stond gisteravond maar voor een 'handjevol mensen te zingen. Sonja Kehler begon haar programma vrij traditioneel met 'Moritat' van 'Mackie Messer', om daarna over te gaan naar 'Von der Freundlichkeit der Welt', 'Ge- genstrophe' en 'Bitten der Kinder'. Het is zeer aar dig de hierboven genoemde interpretaties met el kaar te vergelijken. Na een opvallend korte pauze bracht ze het haast legendarische 'Surabaja-John ny', dat Gisela May ooit veel en veel beter vertolkte. Na 'Ballade vorm ertrunkenen Madchen' (Bertolt BrechtTKurt Weill) bracht Sonja 'Moon of Alabama'. Hier bestond de gelegenheid niet alleen haar klankkleur te vergelijken met die van (bijv.) Gisela, maar tevens om deze, op zich zeer prachtige vertol king, te relateren aan die van (uitgerekend) David Bowie, die zich eveneens ook aan 'Moon of Alaba ma' waagde BERT KOEKEBAKKER NEDERLAND-I 18.20 Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS) 18.28 - Avanti! Avanti! (TELEAC) 18.58 Journaal (NOS) 19.00 Mickey Mouse als bouwvakker (TROS) 19 08 Op volle toeren (TROS) 20.00 - Onze ouwe, tv-serie (TROS) 21.00 - Kieskeurig (TROS) 21.37 Journaal (NOS) 21.55 Den Haag Vandaag (NOS) 22.45 Ot... en hoe zit het nou met Sien? (NOS) 23.15 Journaal (NOS) 23.25 Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS) NEDERLAND 2 18.25 Paspoort voor Turken (NOS) 18.35 - Sesamstraat (NOS) 18.50 Jeugdjournaal (NOS) 18.59 - Er was eens... (KRO) 19.25 Smokkelaar (KRO) 20.00 Journaal (NOS) 20.27 - Waarom hebben ze het Evans niet gevraagd? tv-scrie (KRO) 21.20 - Brandpunt (KRO) 21.55 De Sullivans, tv-serie (KRO) 22-20 - De ver van mijn bed show (KRO) 23.15 Journaal (NOS) 23.20 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS) DUITSE TV DUITSLAND I (Region, progr. NDR 18.00 Drei Da- men vom Grill, tv-serie 18.30 Ak- tual. 18.45 Kleuterprogr. 18 55 Re gion. progr. 19.25 Sport 19.59 Pro gr.overz WDR: 18.00 Inform, progr 18.15 Der Leidensweg, tv-serie 19 15 Aktual. 19 45 Concert.) 20 Ot Journ. 20.15 Diskussieprogr. 21.00 Muziek- progr. 21.45 Cabaretprogr. 22 30 Journ. 23.00 Dokumentaire film. 0.35 Journ. DUITSLAND II 18.20 Der Bastian, tv-serie 18.57 Progr.overz. 19 00 Journ. 19.30 Spel- progr. 20.50 Inform, progr. 21.00 Ak tual. 21.20 Aktueel progr. 22 35 Quack... fuer Donald - mit liebem Gruss. tv-spel. 0.05 Journ. DUITSLAND III 18.00 KleuterDroer 18.30 Cursus na tuurkunde 19 00 Jeugd progr 19.41 Journal 3 20.00 Joum. 20 15 Arizo na. speelfilm. 22.10 Inform progr 23.00 Filmreportage 23 45 Jour BELGISCHE TV NET I 18.00 Kleuterprogr 18.05 Kleuter progr 18.20 Tekenfilm 18 25 In form. jongcrenprogr 18.57 Inform, progr 19.37 Meded. en Morgen. 19 45 Nws 20.10 Spelprogr 20.55 Ac- 18.00-20 10 Zie Net 1 20 10 Inform, serie. 21 00 Kunstprogr. 21.25 Alleen maar vandaag (Just for today), docu-1 mentaire 22.20 Filmrubnek In de televisie-actualiteitenrubriek Brandpunt van de KRO wor den vanavond vanuit een geïmproviseerde studio op het Binnen hof reacties gegeven op de regeringsverklaring. Brandpunt heeft voorts een reportage over de vredesbeweging m de Verenigde Sta ten en schenkt ook aandacht aan de vredesdemonstratie van zater dag in Amsterdam. Nederland 2. 21.20 uur). DONDERDAG 19 NOVEMBER HILVERSUM I Ieder heel uur nieuws. NCRV 18 08 (S) Hier en nu-magazine 19 02 (S) De wereld zingt Gods lof. 19 45 (S) Le ger des Heilskwartier 20 03 (S) Vier- HILVERSUM II kant 21 02 (S) Op de vrije toer. 21.53 (S) Om nooit te vergeten. 22 02 (S) NCRV-Donderdag-Sport 22 50 (S) Politiek bekeken. NOS 23 02 (S) Met het oog op morgen. KRO 0 02 (S) De Nachtspiegel 1.02 (S) Nie mandsland. 6.02 (S) Van 6sen klaar wakker. n 13 06 Echo. 13.16 (S) Kruis of munt 14 02 (S)The Complet 16 02 (S) Op de valreep 17.53 Marktber. KNBTB 17 55 Meded. HILVERSUM II AVRO. 18.00 Nws 18 lOAVRO'sRa- diojournaal. PP: 18.20 Uitz van de PSP. IKON 18.30 Kleur AVRO 19.00 AVRO academie. 19.20 Rich ting 19.30 Natafelen. 20 00 Nws. 20.03 Jus ikn 'n kuiltje en andere za ken die het leven kunnen veraange namen. 21.15 Cultuur Perspectief. TELEAC 21.30 Mico-electronica in bedrijf 22.00 Management AVRO 22.30 Nws. 22.40 Trefpunt. 23 00 (S) Jazz Spectrum. 23.55 Nws. HILVERSUM III NOS: 18.04 De avondspits TROS: 19 02 Poster 20 02 Soul Show. 22 02 Sesiun. 23.02 LP-wcrk. HILVERSUM IV 20.00 (S) VARA-Klassiek 21.35 (S) Operette-muziek. 22.00 (S) Rovers, hoorspelserie (1). VRIJDAG 20 NOVEMBER HILVERSUM I VPRO (7.30, 8 00 en 8 30 Nws NOS 9 05 Gymn v d. vrouw 9 15 Werkbank 9 25 Waterst. 9 30 Nws. VPRP 9.32 Expres vpro 10.30 Nws. 10 32 Democriet. AVRO: 11.05 Schoolradio 1I20 Switch on. TROS 11.32 Week in week uit 12.20 Agraria. 12.25 Nieuws voor land-en tuinbouw 12 30 Nws. 12.36 Aktua 13 00 Nws 13 11 Inkijk met Inbar 13.30 Nws. NOS 13.32 Meer over minder. 14.30 Nws TELEAC 14.32 In het ziekenhuis NOS 15.02 Speigel van Belgie 15 30 Nws 15 32 HILVERSUM UI EO 7 02 Ronduit op drie 8 03 EP- Mettcrdaad-Mcmo 8 05 Tydsein. 9.03 De muzikale fruitmand 10 03 Muziek Motief NCRV 1103 Pop non stop 12 03 Gooiomiddag VOO 14 03 Tipparadc. 15.20 Popjoumaal 15 30 Top 40 HILVERSUM IV NOS 7 00 Nws 7 02 (S) Vroeg klas- sie (8.00 Nws 9 00(S) Muziek uitde Middeleeuwen en Renaissance, 10 00 (S) Vnjdagmiddagconccrt VOO 11 00 <S) Muziek voor miljoe nen. (11 30 Journaal voor de scho len) 12 15 (S) Muzikale meesterwer ken NOS 13 00 Nws 13 05 (S) Ne derlandse mu/iekmagaz VPRO. 15 00-17.00 (S) Muziek-op-vier. LEIDEN - Evenals maandag avond was er niet zoveel belang stelling voor de combinatie die gisteravond in de Kapelzaal was te horen, n.l. René Geestng (cel lo) en Tan Croone (piano) Gee- sing is door K&O zelf ontdekt en heeft met zijn spel niemand te leurgesteld. Zijn intepretatie is nergens te overdreven, integen deel zeer uitgewogen Zelfs Geesings klank is warm en meeslepend en zijn spel sympa thiek. Dit alles was ook terug te vinden bij Croone, die werkelijk voortreffelijk begeleidt Als duo vulden zij elkaar dan ook goed aan. Voor de pauze stonden de Fantasiestückc .opus 73 van R. Schumann en de Sonate voor piano en cello in een kleine terts, opus 38 van J. Brahms op het programma. In dit laatste werk is er een dank bare partij voor zowel cello als piano, die als zodanig werd ver tolkt. Na de pauze de Sonate in G grote terts van J B. Bréval, waar in het vrolijke thema in het alle gro zeer speels en licht werd ge speeld. In het adagio speelde Geesing de lange tonen mooi, doordat hij de tonen goed 'door trekt' en zo daardoor zo aanzwel len Het hoogtepunt van deze avond vond ik de Sonate voor cello en piano opus 40 van D Sjostako- witsj. Deze Sonate met veel dis sonanten. laat veel aspecten van dc cello naar voren komen cn is derhalve heel boeiend. CEACILE HOUTMAN

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1981 | | pagina 5