Universiteiten stap terug
Kernraketten twistpunt
Angst kwelt politieman
Aansluiting Havo
op HBO ontbreekt
Deze week
bij de melkman:
anrnanE
CDA-spreker blijft
taboe bij vredesmars
Van Kemenade kondigt bezuinigingen aan
Stormloop
bij rijk op
"Indische
uitkering"
Veel vragen rond
brand Prinsendam
DINSDAG 17 NOVEMBER 1981
DEN HAAG (GPD) De duur van
een studie in het hoger beroeps
onderwijs (hbo) zou voor havo
leerlingen met een jaar verlengd
moeten worden. Met het invoe
ren van een dergelijk voorberei
dendjaar zullen de studieresulta
ten van havo-leerlingen in het
hbo aanzienlijk verbeterd kun
nen worden.
Deze suggestie staat in het van
daag aan minister Van Kemena-
de aangeboden onderzoeksrap
port „De aansluiting havo-hts;
een analyse van problemen en
oplossingen". Het rapport werd
samengesteld door de sectie Ho
ger Technisch Onderwijs van de
HBO-Raad.
Bij hts'en, maar ook bij andere
hbo-instellingen, staakt elk jaar
eenderde deel van de studenten
hun studie en nog eens eenderde
deel van de studenten moet een
gedeelte van de studie overdoen.
Het gebrek aan studievaardig
heid van havo-leerlingen en het
hoge studietempo van de hts'en
zijn daar de belangrijkste oorza
ken van.
Het is duidelijk dat de aansluiting
van havo en bijvoorbeeld hts
veel te wensen overlaat. De on
derzoekers pleiten er dan ook
voor om het studietempo in het
eerste jaar van de hts geleidelijk
aan op te voeren. Daarnaast zal
de hts veel meer aansluiting
Uit het onderzoek is namelijk ge
bleken dat vaak studieproble
men ontstaan omdat het huidige
wiskundeprogramma van het ha
vo bepaalde onderdelen mist die
in het traditionele wiskundepak-
ket wel zaten en die men op de
hts nodig heeft. Voorgesteld
wordt deze onderdelen dan maar
in het hts-pakket op te nemen en
gedurende de eerste drie maan
den van de studie hieraan aan
dacht te schenken.
Naast problemen met wiskunde
blijken op de hts havo-leerlingen
altijd moeilijkheden te ondervin
den by de Jheoretischetechni-
sche vakken, zoals bijvoorbeeld
mechanica en electronica. De on
derzoekers zijn van mening dat
dit veroorzaakt wordt door een
gebrek aan inzicht bij de student,
waardoor hij een technisch pro
bleem niet kan herleiden tot een
wiskundig probleem. Daarnaast
spelen een gebrek aan Te
kenvaardigheid en te weinig
kennis van vakken als gonio-,
stereo- en planimetrie daar een
grote rol in.
De onderzoekers stellen verder
voor om, naast het langzaam, in
plaats van abrupt verhogen van
het studietempo, tijdens de hts-
studie zelfstudie te stimuleren
door welbewust en concreet
huiswerk op te geven en tijdens
studieonderdelen meer aandacht
aan dat huiswerk te besteden.
Voorts wordt in het rapport aanbe
volen om het leerplan van de hts
aan te passen aan de verschillen
in vooropleiding. Daarom wordt
gepleit voor een havo-, een vwo-
en een mbo-groep. Vwo-leerlin
gen hebben namelijk één jaar en
mbo-leerlingen zelfs twee of drie
jaar meer vooropleiding achter
de rug dan de havo-leerlingen.
DEN HAAG (GPD) - De organisa
toren van de vredesmars die za
terdag in Amsterdam wordt ge
houden, hebben gisteren vastge
houden aan hun weigering een
officiële spreker namens het
CDA toe te laten. De reden is, dat
die partij de leuzen van de de
monstratie niet volledig onder
schrijft.
Het CDA wil partijbestuurslid dr.
Kuiper in Amsterdam laten spre
ken. De partij deelt het algemene
bezwaar van de organisatoren te
gen de kernwapens, maar staat
niet achter de oproep aan de re
gering om terug te komen op de
Nederlandse instemming met
het NAVO-modernisenngsbe-
sluit over kruisraketten.
Een delegatie van het organiserend
comité sprak maandag met Kui
per In dat gesprek kwam het
niet tot overeenstemming. De or
ganisatoren volhardden in hun
standpunt dat het CDA eerst alle
leuzen moest onderschrijven, of
wel dat de CDA-spreker per
soonlijk de leuzen voor zijn reke
ning nam.
In Den Haag verscheen maandag
een oproep van een grote groep
rijksambtenaren van vrijwel alle
ministeries (inclusief defensie)
aan hun collega's, om aan de an
ti-kernwapendemonstratie deel
DEN HAAG (ANP) - Bij de afde
ling overzeese pensioenen van
het ministerie van binnenlandse
zaken zijn sinds augustus van dit
jaar al 50.000 aanvragen voor de
zogenaamde Indische uitkering
binnengekomen. Volgens een
woordvoerder van dit ministerie,
die dit gisteren bekend heeft ge
maakt, is het moeilijk te schatten
hoeveel aanvragen er nog te ver
wachten zijn. De Indische uitke
ring is een eenmalige uitkering
van 7.500 gulden aan mensen die
in de oorlog in Japanse kampen
hebben gezeten.
Onder de reeds ingediende aanvra
gen is een aantal twijfelgevallen
en gevallen waarin een negatieve
beslissing is genomen. Het be
treft zowel de burgergedetineer
den als de krijgsgevangenen, die
niet aan de gestelde voorwaar
den konden voldoen.
Om de minister in zijn beleid te ad
viseren is een commissie eenma
lige uitkering Indische geïnter
neerden samengesteld, aldus de
woordvoerder. Deze commissie
wordt op 20 november door de
minister van binnenlandse za
ken, Van Thijn, geïnstalleerd. De
commissie bestaat uit mr.
Th.M.J. de Graaf als onafhanke
lijk voorzitter, ir. G.S. Vrijburg,
namens de Indische belangenor
ganisaties en S. Zondervan, amb
telijk vertegenwoordiger van het
ministerie van binnenlandse za
ken.
Volgens de woordvoerder zijn er
bij de aanvragen "moeilijke twij
felgevallen", waarbij de commis
sie als adviesorgaan zal optre
den. De voorwaarden behelzen
onder andere dat de aanvrager
tenminste zes maanden geïnter
neerd moet zijn geweest in een
Japans kamp, in die periode
geen inkomen heeft genoten en
na de capitulatie van Japan per 1
januari 1981 tenminste tien jaar
in Nederland moet hebben ge
woond.
In 1980 zegde de toenmalige minis
ter van binnenlandse zaken Wi-
gel de eenmalige uitkering van
7500 gulden toe. In 1 juni 1981
werd het voorstel door-de Twee
de Kamer unaniem aangenomen
en in dezelfde maand schaarde
de senaat zich achter de plannen
vn Wiegel. Er werd afgesproken
een commissie van uitvoering te
benoemen. Als voorzitter werd
De Graaf voorgesteld, oud-bur
gemeester van Nijmegen, die in
de oorlog zelf in Japanse kam
pen heeft gezeten.
DEN HAAG (GPD) Universiteiten en hogescholen zul
len in de komende vijf jaar beduidend minder geld krij
gen van de overheid. De bezuinigingen moeten geleide
lijk oplopen van ongeveer 70 miljoen gulden volgend
jaar tot 102 miljoen gulden in 1986. Minister Van Keme
nade (onderwijs en wetenschappen) heeft dit gisteren
geschreven aan de universiteitsbesturen. Over twee
weken gaat hij met de besturen over de maatregelen
praten.
I Alleen van de departe
menten buitenlandse zaken,
volkshuisvesting, financiën en
landbouw tekende niemand.
Voorzitter Ego van het Oud-Stri.
ders Legioen heeft zijn leden op
geroepen, zaterdag de vlag half
stok te hangen. Daarmee wil Eg
protesteren tegen „onrc...
sche eenzijdige ontwapening.
tiviteiten"
Generaal G.C. Berkhof heeft g;
ren op een bijeenkomst van
Koninklijke Vereniging ter b*.
fening van de Krijgskunde t.
vredesbeweging van 'bgna-Lnti
midatie' beschuldigd. Berkh<
doelde daarbij op het 'aanjage
van selectieve angst' voor Amer.
kaanse kernwapens die niet op
Nederland zyn gericht
'Het bewust inspelen op angst voor
het uitbreken van een kernoor
log is niet zo fris', aldus Berkhof.
SCHIPHOL (ANP) - De Israëlische ambassadeur in Nederland, E. Ronn, heeft gisteren op Schiphol de eerste
van in totaal 100.000 bloembollen in ontvangst genomen, die zijn bedoeld voor verfraaiing van de stad Jeruza
lem. Namens het Israël Comité Nederland bood Ingrid de Zwart de bollen aan.
"Uitweg voor spamiingen ontbreekt"
AMSTERDAM (GPD) - Bij de Ne
derlandse politie zal men anders
leiding moeten gaan geven. De
interne organisatie en de logge
bureaucratische structuren moe
ten vernieuwd en veranderd
worden. Het huidige systeem is
ongeschikt om angst en gevoe
lens van onveiligheid die bij po
litieagenten leven, op te vangen.
Drs. H. Andersson, organisatie
deskundige en een van de voor
bereiders van het congres Politie
en Onveiligheid, zei dit in Am
sterdam tijdens een persconfe
rentie.
Morgen wordt dit eendagscongres
in de Vrije Universiteit te Am
sterdam gehouden. Het congres
is georganiseerd door een groep
je van vijf verontruste particulie
ren, waaronder twee advocaten,
en dr. F. Denkers, psycholoog bij
de Amsterdamse politie.
Denkers zegt dat angst en gevoe
lens van onveiligheid bij politie
mensen uit twee belangrijke
bronnen komen. Eén daarvan is
de angst en spanning die het vak
zelf met zich meebrengt: "Een
agent moet bijvoorbeeld naar
een berucht café waar ruzie is.
Hij weet dat er wapens bij te pas
kunnen komen. De man wordt
zo bang, dat hij liever een straatje
omrijdt en hoopt dat de ruzie dan
al opgelost is. Een andere moge
lijkheid is dat de politieman er
juist extra hard tegenaan gaat en
soms teveel agressie toont. Een
voorbeeld daarvan zijn sommige
ME-optredens".
Volgens Denkers zouden dit soort
angsten, die heel reëel zijn, min
der worden als de politieman wat
spanningen kwijt kan bij het pu
bliek.
De andere angstbron ligt binnen
de organisatie zelf: "Dat is waar
het congres een beetje het accent
op zal leggen. Uit gesprekken
met verschillende agenten heb ik
opgemaakt dat veel agenten
bang zijn voor hun collega's en
hun meerderen. Voor hun colle
ga's wat spot betreft, voor hun
meerderen of ze hun werk wel
goed doen. Laatst zei een agent
tegen me: ik ben banger voor
mijn hoofdcommissaris dan voor
duizend krakers", aldus Den
kers.
Volgens de voorbereiders van het
congres moeten agenten meer
kansen krijgen hun gevoelens te
uiten binnen hun werk. Organi
satiedeskundige Andersson: "Er
bestaat een veel te grote afstand
in grote korpsen tussen mensen
die het uitvoerend werk doen, de
gewone agenten dus, en de men
sen die het beleid bepalen. De
laatsten zijn bijna alleen maar
bezig met vergaderen. Die af
stand moet overbrugd worden".
Op het politiecongres verwacht
men 750 mensen, waarvan ruim
450 politieagenten. Daarnaast
zullen vertegenwoordigers van
de politieleiding op het congres
aanwezig zijn.
De voorstellen van Van Kemenade
vallen uiteen in twee delen. Van
af 1984 wil de minister dat uni
versiteiten en hogescholen struc
tureel gaan bezuinigen. Van Ke
menade denkt daarbij aan ver
mindering van de kosten per stu
dent, aan verhoogde samenwer
king tussen de verschillende in
stellingen voor hoger onderwijs,
aan „evaluatie" (waarschijnlijk
opheffen) van de inter-universi-
taire instellingen en aan het kri
tisch bezien van studenten voor
zieningen.
Een dergelijke operatie moet in
1984 een structurele bezuiniging
opleveren van 57 miljoen gulden,
in 1985 ongeveer 77 miljoen gul
den en in 1986 102 miljoen gul
den.
Tot 1984 moeten de universiteiten
en hogescholen ongeveer 50 mil
joen per jaar bezuinigen. Omdat
er 8 miljoen gulden terugvloeit
van de ZWO (de Stichting Zuiver
Wetenschappelijk Onderzoek)
naar de instellingen en Van Ke
menade ongeveer 6 miljoen gul
den wil aanwenden uit een „pijn-
potje" (voor onverwachte uitga
ven), komt de bezuiniging voor
1982 en 1983 feitelijk neer op 36
miljoen gulden.
Maar dat is nog niet alles. De mi
nister eist van de instellingen
ook nog dat ze ongeveer 5 pro
cent per jaar bezuinigen op hun
materiële kosten. Die komen in
het totaal uit op ongeveer 700
miljoen gulden per jaar, dus dat
geeft nog eens een bezuiniging
van 35 miljoen gulden per jaar.
Voor de komende twee jaar zul
len de instellingen dus voor on
geveer 71 miljoen gulden (36 en
35 miljoen) moeten bezuinigen.
In zijn brief aan de instellingen
sluit Van Kemenade niet uit dat
er ontslagen zullen vallen onder
het wetenschappelijk personeel.
Maar, zo schrijft de minister, dat
hoeft niet ten koste te gaan van
de kwaliteit van het onderwijs.
Bij vertrek van een hoogleraar bij
voorbeeld zou de universiteit er
een goedkopere medewerker
voor in de plaats moeten nemen.
Alle aanstellingen aan de univer
siteiten moeten volgens de mi
nister tijdelijk zijn, tenzij het
echt niet anders kan.
Ook denkt de minister aan herzie
ning van de salarissen van me
disch specialisten in de academi
sche ziekenhuizen, aan omzet
ting van volledige in deeltijd ba
nen en aan een heroverweging
van verschillende arbeidsvoor
waarden van secundaire aard.
AMSTERDAM (ANP) - Geen van
de werktuigkundigen heeft de
werkelijke oorzaak van de brand
in de machinekamer van het pas
sagiersschip "Prinsendam"
doorgehad. Er is weinig gecoör
dineerd opgetreden tijdens de
eerste periode na het uitbreken
van de brand en de brandweer
ploegen moesten werkloos toe
zien. Voor een deel omdat zij niet
precies wisten wat te doen, later
omdat er geen watertoevoer was.
Deze conclusies kunnen worden
getrokken na de eerste zittings
dag van de raad voor de scheep
vaart gisteren in Amsterdam
over de neergang van het passa
giersschip "Prinsendam" in de
nacht van 3 op 4 oktober in de
golf van Alaska. Alle opvarenden
werden gered, slechts twee pas
sagiers raakten lichtgewond,
maar het cruiseschip verdween
na een week brandend rondzwal
ken in de golven.
Het onderzoek van de raad moet
uitwijzen of een of meer officie
ren fouten hebben gemaakt. De
raad kan hen in dat geval disci
plinair straffen door bijvoor
beeld een tijdelijke ontzegging
van hun vaarbevoegdheid.
Aan het begin van de nacht brak
een lagedrukleiding van de
brandstoftoevoer naar een van
de hoofdmotoren. Zowel de der
de werktuigkundige, die op dat
DEN HAAG (ANP) - De Twee
de-Kamerleden Evenhuis en
Koning (beiden VVD) hebben
minister Van Thijn, binnen
landse zaken, schriftelijk ge
vraagd zo snel mogelijk duide
lijkheid te geven over de
werkelijke reserves van het al
gemeen burgerlijk pensioen
fonds (ABP).
Zij verwijzen naar beschuldigin
gen van de ambtenarenbond
ABVAKABO dat het ABP met
een boekhoudkundige kunst
greep zijn reserves van elf mil
jard gulden met 7,5 miljard
heeft gereduceerd tot 4,2 mil
jard.
moment de wacht had, als zijn
assistent dachten dat het om een
hogedrukleiding ging. Dat was
wel vaker voorgekomen, aldus
hun verklaringen en had nooit
ernstige gevolgen gehad
Alleen olieman Mohammad Ali,
die als getuige was opgeroepen,
vermoedde dat de ondanks blus-
pogingen steeds weer oplaaiende
vlammen een andere oorzaak
hadden. Hij wist niet precies wat
Ook de twee werktuigkundigen
namen niet de bg een dergelijke
breuk geëigende maatregelen: in
werking stellen van de afsluiters.
Slechts een paar officieren van de
Prinsendam bleken een adequa
te brandweercursus te hebben
gevolgd. De kapitein volgde tien
jaar geleden een cursus van een
week en de eerste stuurman vijf
tien jaar geleden. Hoofdwerk
tuigkundige Boot deed dit begin
jaren zeventig en spijkerde na de
brand zijn kennis met extra les
sen bij Tijdens het latere blus
werk is weinig gecoördineerd
opgetreden, bleek tijdens de zit
ting.
De behandeling van de brand op
de Prinsendam is ondermeer van
belang voor de Amerikaanse pas
sagiers Op basis van de Amen
kaanse wetgeving kunnen zg
schadevergoeding eisen wan
neer zij kunnen bewgzen dat hun
leven door nalatigheid in gevaar
is gekomen. Ook na vliegrampen
hebben Amerikaanse rechters in
dergelijke gevallen miljoenen
guldens schadevergoeding toe
gekend.
De eigenaar van het cruiseschip.
HAL-cruises in New York. is te
gen zulke financiële rampen ver
zekerd. Volgens president-direc
teur S. Rhinesmith heeft de
maatschappg al ongeveer zes
miljoen gulden uitbetaald aan
opvarenden van de Prinsendam
voor het verlies van kostbare be
zittingen.
De Prinsendam werd in 1973 door
de Krimpen se werf Van der
Giessen-de Noord gebouwd voor
vijftig miljoen gulden
WEERRAPPORTEN
ft 1 Si
ADVERTENTIE
Amsterdam
regen 4
2
05
De Bilt
regenbui 4
1
01
Deelen
zwaar bew. 3
1
0
Eelde
geheel bew. 3
1
0
Eindhoven
0
0
Den Helder
3
3
Rotterdam
3
01
Twente
zwaar bew. 5
1
0
Vlissingen
regen 6
4
01
Zd. Limburg
licht bew. 6
0
Aberdeen
regen 8
5
01
Barcelona
onbewolkt -
6
Berlijn
onbewolkt 3
0
Bordeaux
mist 15
0
Brussel
zwaar bew. 6
2
0
Frankfort
onbewolkt 5
-6
0
Genève
onbewolkt 2
-6
0
Inssbruck
-13
0
Klagenfurt
onbewolkt 7
-7
0
Kopenhagen
3
0
Lissabon
regen 19
14
03
Locarno
onbewolkt 8
-5
0
Londen
regen 10
6
12
Luxemburg
zwaar bew. 3
-4
0
Madrid
licht bew. -
2
Malaga
motregen -
14
Mallorca
onbewolkt -
6
München
onbewolkt 2
-7
0
Nice
onbewolkt 15
5
0
Oslo
geheel bew. --
0
Parijs
zwaar bew 7
3
0
Rome
onbewolkt 12
1
0
Spht
onbewolkt --
3
Stockholm
zwaar bew.
1
Wenen
zwaar bew. 2
0
05
Zurich
onbewolkt 2
-6
0
Casa Blanca
zwaar bew. 21
16
0
Istanbul
regen -
5
Las Palmas
onbewolkt -
19
Tel-Aviv
zwaar bew. -
15
Tunis
half bew.21
y
0
PvdA en D'66 in moeilijke positie
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG - Het standpunt van
de regering over de plaatsing van
atoomraketten in West-Europa
beloofde gisteren een van de be
langrijke twistpunten te worden
in het Kamerdebat over de rege
ringsverklaring. Met name in de
fracties van PvdA en D'66 heer
ste gisteravond nogal wat onvre
de met het standpunt van het ka
binet, dat nauwelijks tegemoet
komt aan de wensen van deze
twee partijen.
Bij de Democraten werd gisteren
al stevig gesleuteld aan een mo
tie die waarschijnlijk vandaag
nog zou worden ingediend. Met
die motie zou de fractie van D'66
het kabinet een duidelijker
standpunt willen afdwingen,
waarbg Nederland zich nadruk
kelijk onderscheidt ten opzichte
van de overige NAVO-partners.
In de regeringsverklaring staat
dat Nederland in de NAVO niet
zal aandringen op herziening van
het zg. dubbelbcsluit (moderni
sering van de kernwapens in
West-Europa en tegelijkertijd on
derhandelingen beginnen tussen
VS en Sowjet-Unie) omdat dit de
onderhandelingen zou schaden.
D'66 en in sterkere mate de
PvdA - wijst de modernisering
en plaatsing van de raketten af.
Vooral de PvdA heeft het erg moei
lijk met het standpunt van het
kabinet, omdat deze partg in
middels de doelstellingen van de
grote anti-kernwapendemonstra
tie aanstaande zaterdag in Am
sterdam heeft onderschreven.
Een van die doelstellingen is dat
Nederland binnen de NAVO wel
op herziening van het dubbelbc
sluit gaat aandringen Verwacht
wordt dat de kleine linkse partij
en - de PSP voorop - de PvdA-
fractie zullen tarten zich m de
Kamer duidelijk uit te spreken
tegen het standpunt van het ka
binet. PSP-fractieleider Van der
Spek kondigde gisteravond al
een motie in die richting aan,
waarvan hg verwacht - maar er
niet op rekent - dat PvdA en D'66
die zullen steunen.
Reacties
De eerste politieke reacties op de
regeringsverklaring waren giste
ren weinig enthousiast Opposi
tieleider Wiegel (WD) wees de
plannen van het kabinet af. Hg
toonde zich teleurgesteld over de
voorgestelde eenmalige belas
tingmaatregel ("solidanteitshef-
fing") en over het nog geheel ont
breken van een werkgelegen
heidsplan. Ook verwachtte hg
dat het financieringstekort (ver
schil tussen inkomsten en uitga
ven van de staat) de komende ja
ren nog (te) hoog zal blijven ge
zien het ontbreken van duidelij
ke bezuinigingsmaatregelen.
PPR-fractieleidster Beckers vond
de regeringsverklaring getuigen
van een wankel evenwicht tus
sen CDA en PvdA. Zg vindt dat
het stuk geen echte hervormen
de maatregelen bevat, maar wel
voorzichtig aangebrachte, nieu
we accenten.
De financieel specialist van D'66.
Engwirda, vindt dat het kabinet
meer de nadruk moet leggen op
de bestrgding van belastmgfrau
de. Verder maakt hg bezwaar te
gen de extra inzet van aardgas
voor elektriciteitscentrales.
Loonmaatregel
De voorzitter van de ABVAKA
BO, Dutman, speculeerde gister
avond voor de VARA televisie al
over een loonmaatregel die het
kabinet volgend jaar zal moeten
nemen als blgkt dat de vakbewe
ging niet tot loonmatiging bereid
is. De regering gaat ervan uit dat
het werkgelegenheidsplan (voor
200 000 banen) alleen volledig
kan worden uitgevoerd als er op
het loonfront gematigd wordt.
Maar volgens Dutman is dat niet
te verwachten zolang met duidc-
lgk is wat er precies met de op
brengst van die loonmatiging
gaat gebeuren
Kritische reacties kwamen er ook
van de Consumentenbond (te
weinig bescherming van dc c«>n
sument). Konsumenten Kontakt
(geen streng prgs en tanevenbo
leid), de Christelijke Federatie
van Overheidspersoneel (positie
ambtenaren onvoldoende gelgk
waardig aan die van overige
werknemers) en de FM E metaal-
werkgevers (nauwelgks stimule
ring van de marktsector).
