De droom van Martin van der Velden
KERKDIENSTEN
"Kerk kan de problemen niet oplossenmaar
wel stelling nemen en een handje helpen"
JHfflipiMVPIPft
ZATERDAG 14 NOVEMBER 1981
LEIDEN - De Jeugdhaven-medewerker Martin van der Velden (33) wordt morgenoch
tend in de Oude-Vestkerk bevestigd tot predikant. Een welzijnsman is dan óók domi
nee, met alle bevoegdheden van dien. Maar hij blijft wat hij was: welzijnswerker.
Niemand hoeft bang te zijn dat de theoloog in het Jeugdhaven-team nu op een kistje
klimt om als een nieuwbakken Billy Graham zijn christelijke boodschap aan de man te
brengen. Martin gaat - wèl in dienst van de Gereformeerde Kerken in de Leidse regio -
gewoon verder met waar hij al mee bezig was. En dat is: mens zijn tussen de mensen,
zonder pretenties, luisterend en zoekend naar wegen om te gaan. Om zijn eigen woor
den aan te halen: "in samenwerking met de andere leden van het team mensen en
groepen helpen die je hulp nodig hebben".
Martin van der Velden (getrouwd,
twee kinderen) werkt al een paar
jaar bij de stichting clubhuizen
'De Jeugdhaven Leiden', die het
Breehuys (Breestraat), de Mirt
(Lage Rijndijk) en het Mieren
nest (Morsweg) onder haar hoede
heeft. De laatste tijd vraagt voor
al het werk in en rond het Mie
rennest in de Transvaalbuurt zijn
aandacht.
Waar, zoals daar, een stadswijk
wordt gerenoveerd, komen be
langen van bewoners gemakke
lijk in de knel, en daar wil Mar
tin, in overleg met hen en met de
instanties, graag wat aan doen.
Soms moet je ervoor vechten.
Maar dat schuwt hij niet. Martin
is nauw betrokken bij de oprich
ting van een huurdersvereniging
in de Transvaalbuurt, die de
rechtmatige wensen van de be
woners kracht moet bijzetten.
Zijn werk in de Jeugdhaven -
een algemene stichting ziet hij
als een 'aanbod van de kerk naar
de samenleving toe'.
Motieven
Toen Martin - die in Apeldoorn is
geboren en lange tijd in Twello
heeft gewoond - in Kampen
theologie ging studeren, was hij
23 jaar. Hij was in dienst geweest
en had een poosje op kantoor ge
zeten.
Waarom theologie?
"Dat was wel een bewuste keuze.
Ik was in de kerk en in de samen
leving een aantal dingen tegen
gekomen waar ik gewoon meer
van wilde weten. De boeken van
Sartre had ik zowat kapot gele
zen, en daaruit kwamen vragen
op naar God en naar de zin van
het bestaan. Je zag een heleboel
ontwikkelingen om je heen
maatschappelijke veranderings
processen ook - waarvan je de
motieven eróchter wilde begrij
pen".
"Jongeren dromen van dingen die
er nog niet zijn. Ze leggen zich
niet zomaar neer bij wat er door
de jaren heen van de samenle
ving geworden is. Voor mij was
een belangrijke vraag, hoe je zou
kunnen meewerken en deelne
men aan een rechtvaardiger
maatschappelijke orde".
Heeft die studie daaraan voldaan?
"Ja, ze heeft mijn inzicht in de vra
gen verdiept. Je bent er een
beetje achter gekomen, hoe de
dingen in elkaar zitten. Dan denk
ik vooral aan wat de professoren
Bakker en Van der Velde ons
hebben bijgebracht. Bakker in
de dogmatiek, Van der Velde in
de filosofie. Zij drukten je boven
op de vragen van deze tijd, of het
nu om de kernbewapening of de
opbouw van de maatschappij
ging. Het zijn mensen die je kun
nen motiveren, en daar kwam ik
ook voor. Bakker is ook sterk be
trokken op de geestelijke vragen
van nu. Hij legt duidelijke ver
banden tussen wat de kerk ge
looft en de werkelijkheid waarin
je leeft".
Dienst
De Jeugdhaven oorspronkelijk
een gereformeerd initiatief - is
nu welzijnswerk van en voor alle
gezindten.
De classis (regio) Leiden van de
Gereformeerde Kerken heeft
Martin van der Velden, aanvan
kelijk in de functie van 'pastoraal
medewerker', hiervoor afge
staan. Zijn kerkelijke opdracht is
in weinig woorden vervat: mid
den in de vragen van de samenle
ving zoeken naar de weg die het
evangelie wijst. Want de bood
schap die men in de bijbel kan
vinden heeft behalve geestelijke
ook maatschappelijke en zelfs
politieke kanten.
Voor de Jeugdhaven zelf is Martin
niet méér dan een van de mede
werkers. Hij maakt, net als alle
anderen, deel uit van het team
dat de clubhuizen in het stadsle
ven van alledag een zinvolle
plaats en functie moet geven.
Weliswaar een man van de kerk,
maar zonder kerkelijke bijbedoe
lingen.
Verdraagt dat elkaar?
Martin: "Je moet in deze functie
mensen-in-achterstand tegemoet
komen. Het is een dienstverle
ning, waarbij de kerk dus geen
toeschouwer wil blijven. Als je
zo onopvallend onder de mensen
bezig bent, krijg je zowel met
psychische als met maatschap
pelijke problemen te maken.
Daarom kan dit werk zeker per
soonlijk zijn en zelfs een pastora
le spits hebben als dat ter zake is,
maar evengoed gericht zijn op
verandering van structuren waar
mensen tegenaan botsen".
"Zo kunnen mensen bij een buurt -
renovatie de dupe worden van
belangenstrijd. Meestal gaat het
dan om geld. Je moet je weg
daarin zien te vinden. In al die
tijd dat ik hier werk ben ik eigen
lijk alleen maar aan 't experi
menteren geweest. En dat doe ik
nog steeds. Telkens sta je weer
voor andere dingen".
Belangen
De diakonie van de kerk onder
steunde vroeger de armen. Is wat
jij nu doet een soort 'modern dia-
konaat'?
"Zo zou je het wel kunnen zien. Ik
vind, dat de kerk zich in deze tijd
veel meer moet richten op stede
lijke problemen. Ze denkt, in het
algemeen gesproken, nog te veel
agrarisch. De kerk moet naar
groepen mensen gaan die proble
men hebben, en dan vragen hoe
je die samen kan aanpakken. Ze
kan op dat gebied een functie
hebben door meer te letten op
categorieën mensen en op te ko
men voor hun belangen. De kerk
kan de problemen niet oplossen,
maar wel stelling nemen en een
handje helpen. Als medewerker
namens de kerk zul je in die si
tuaties je geloof gewoon prak
tisch moeten vertalen. Concreet:
je laten betrekken bij het beleid
van de buurt".
Dan doet Martin van der Velden
een opmerkelijke uitspraak.
"Eerst je handen laten wapperen,
en ze dén vouwen, maar dan ook
wel echt voüwen. Gerechtigheid
doen én bidden". Het lijkt een
omkering van het oudtijdse 'Bid
en werk'. Martin 'droomt' van
een kerk die weet, wat er om
haar heen aan de hand is, en die
ook bereid is haar eigen handen
daaraan vuil te maken. Dan weet
je ook, waarvóór je bidt.
Hij wil best met mensen ook over
geestelijke dingen praten, graag
zelfs, maar laat dat wel van hén
afhangen. "Ik ga er niet op een
kistje voor staan. Dan over
schreeuw je de situatie zo gauw.
Martin van der Velden "Eerst je handen laten wapperen en ze ddn vouwen
Je moet de mensen ook niet
overvrégen".
Gerechtigheid nastreven betekent
voor hem: vanuit die gelovige
motivering aan de slag gaan. Niet
met een eigen christelijk stem
peltje. Wel samen met anderen.
"Ik droom dat de structuren ééns
fundamenteel zullen veranderen.
Noem dat dan maar:
hemel en de nieuwe aarde,
recht en trouw gevonden wor
den. Dat is mijn motivering. Die
moet anderen niet worden opge
legd. Daarom sluit ik niemand
uit om samen mee op te trekken.
Je wordt als christen door sa
menwerking met anderen echt
niet besmet. Het geloof kan het
contact en het gesprek met de
ideologieën ook niet meer ont
wijken. Het staat er middenin.
Dat is ook op kleine schaal zo, en
in allerlei verbanden".
Als je werk er toch niet door veran
dert, waarom dan die dominees-
titel?
"Och, ik heb mijn studie nu vol
tooid. En als pastoraal werker
ben je in de kerk eigenlijk niks.
Naar de kerk toé werkt die wat
mistige functie belemmerend.
Terwijl je toch door die kerk
wordt uitgezonden en je er ook
naar wilt terugkoppelen, want de
kerk kan niet om de maatschap
pelijke vragen heen. Als je dan
met je ervaringen bij de kerk te
rugkomt, schijnt dat dominee
zijn toch meer gewicht in de
schaal te leggen"
Waar nog bij komt, dat Martin van
der Velden voor de toekomst een
gewoon gemeentepastoraat niet
uitsluit. Maar zover is het voorlo
pig nog niet.
Is
dit
"Wèl wat je motivatie betreft. Niét
voor de technische uitvoering.
Maar al doende leert men. Als
het gaat om mensenkennis, het
inhaken op emoties, het omgaan
met groepen en om maatschap
pij-oriëntatie, dan heb ik in deze
twee en een half jaar hiér meer
geleerd dan in zeven jaar Kam
pen. De krachten om de theologi
sche opleiding vooral intellectu
eel op peil te houden zijn daar
nog heel sterk. Men zou daarvan
wat moeten inleveren terwille
van de praktijk waarin je als
theoloog gaat werken. Daarom
zijn mijn ervaringen in dit wel
zijnswerk ook belangrijk om ze
naar de kerk toe te brengen".
En het welzijnswerk zelf, laat ddt
nog te wensen over?
"Net als de kerk zal ook het wel
zijnswerk minder 'institutie'
moeten worden. Méér open naar
de groepen waarvoor je werkt".
Als theoloog wil Martin van der
Velden graag zijn steentje daar
toe bijdragen.
S. J. DE GROOT
Muis. De hervormde predikant
van Zuidlaren, ds. R. van 't Lin-
denhout, is verdrietig, omdat de
orgelrestaurateur de muis die in
het orgel huisde door een muize-
val voorgoed heeft uitgeschakeld.
De koster was nét ziek en heeft
daardoor het onheil niet kunnen
voorkomen. Leden van de zuster-
kring hebben het stoffelijk over
schot geborgenmeldt de dominee
in zijn kerkblad. Dominee is te
gen restauraties. "Ze zijn mij te
steriel".
Vanavond om 7 uur werkt het
jongerenkoor Petrus-Leonardus
mee aan een viering in de Petrus-
kerk aan de Lammenschansweg
te Leiden. Thema van deze jon
gerenmis: 'Toekomst met ver
trouwen'.
De organist Rijk Jansen verzorgt
morgenochtend na de dienst
(11.15) een 'koffieconcert' in de
Dorpskerk te Wassenaar. Thema
van het concert: 'Tijdgenoten
van J. S. Bach'.
Om 5 uur morgenmiddag begint
in de Hooglandse kerk te Leiden
een cantatedienst met dr. A. J.
Lamping als voorganger -,
waarin 'Cantate Deo' uit Zoeter-
meer en 'Exultate Deo' -Hit Voor
schoten. olv Sander van Marion,
de 'Messe Solennelle' van Charles
Gounod zingen. Medewerkenden:
het Barokensemble, de sopraan
Wendela Bronsgeest en de orga
nist Addie de Jong.
In de Bevrijdingskerk te Leiden
(Montgomerystraat, Zuidwest)
wordt morgen om 5 uur een
dienst gehouden met verstande
lijk gehandicapten. Voorganger
is ds. J. Bovenberg en de mu
ziekgroep 'De Sleutels' werkt
mee.
Hervormde Kerk: aangenomen
naar Buren kandidaat H. van
Schaik Nieuwegein; bedankt
voor Groningen J. Koppenhol
Huizen. Gereformeerde Kerken:
aangenomen naar Apeldoorn
(voor verstrooide Nederlanders
in Zwitserland) kandidaat H. J.
Niemeijer. Geref. Kerken Vrijge
maakt: beroepen te Assen J. van
der Velden Groningen; bedankt
voor Bodegraven-Woerden C.
Mewe Marknesse. Geref. Ge
meenten: bedankt voor Herkin-
gen A. Moerkerken Nieuw-Beij-
erland.
Het moderamen (bestuur) van de
hervormde synode uit in een
brief aan de presidenten van
Honduras en El Salvador zijn
verontrusting over de schendin
gen van de mensenrechten in
beide landen.
"Ons vertrouwen kan alleen ge
baseerd zijn op God en Zijn
Woord. Zonder Zijn wil (toela
ting) zal er geen kernbom vallen.
Ook Reagan en Brezjnev zijn in
strumenten in Zijn hand". (Uit
kerkblad van Herwijnen). Com
mentaar overbodig.
LEIDEN: Herv. Gem Hoor! kerk 10ds.
Pannekoek, 11.45 oeeum. dienst, 5 can
tatedienst (zie ook 'Nabij en Ver');
Marekerk 10 ds. De Jong, 5 ds. De
Vreugd, Bodegraven;
Maranathak. (L. Morsweg) 10 dr. Vlijm;
Regenboog (Merenwijk) 9.30 ds. v.
Leeuwen, 11.15 ds. v. Leeuwen en pater
Bethlehemk (Driftstr.) 10 ds. Möhring-
Wilterdink. Voorburg;
Bevrijdingsk (Montgomerystr.) 9 ds.
Rietveld. 10.30 dr. Jongeneel, 5 met ver
standelijk gehandicapten, ds. Boven
berg en ds. Rietveld;
Vredesk.(Burggraven!.) 10 dr. Lamping;
Petrakerk (Surinamestr.) 10.30 doven-
dienst, hr. Haaring.
Waalse kerk (Breestr.) 10.30 ds. Ribs
Acad. Ziekenhuis 10.15 ds. Bakker.
Diakonessenhuis 10.30 ds. Hemmes.
Endegeest 9.30 pater Boshouwers.
Geref. Kerk: Zuiderk. (Lammen-
schansw.) 10 ds. Rang, Nieuw-Vennep, 5
zie herv. gcm., Hoogl.kerk,
Petrak. (Surinamestr.) 10 dr. Masselink,
R.dam, 10.80 dovendienst, hr. Haaring;
Oude Vest 10 bevestiging en intrede ds.
Martin v.d. Velden, 5 ds. Hortensius;
Maranathak.(L. Morsw.) 10 dr. Vlijm;
Bevrijdingsk.(Montgomerystr.) zie herv.
gem.;
bejaardenhuis Groenhoven 10 ds. Hor-
Dolerende Geref. Kerk (Lokhorstk.):
8 30 hr v. Drunen, 5 hr. De Waard.
Chr. Geref K. (Steenschuur): 9.30 en 5
ds. Den Hertog.
Geref. Gem. (N. Run): 10 en 4.30 ds.
Boogaard
Geref. Gem. in Ned. (Bethl.kerk
Driftstr.) 11.30 en 5.30.
Evang.-Luth. Gem. (Hoogl. Kerkgr
10.15 ds. Hage, Deventer.
Remonstr-Doopsgez Gem. (Lok
horstk.) 10.30 ds Kuipers.
Baptistengem. (O. Run 3): 10 stud. Hey-
meijer, Haarlem.
Evang. Christengem. (Middelstegr. 3):
10 hr. Dikkes.
Zendingswerk Middernachtsroep (Zoe-
terw.singel 21): 5 hr. De Roos.
Evangeliecentrum Zijlsingel 2: 10 hr.
folder, di. 8 zang, vr. 8 jeugdsamen-
Pinkstergem. (O. Vest 13): 10 hr. Rie-
kerk.
Leger des Heils (Hooigr 10 en 7.30.
Nieuw-Apost. Kerk (H. Rijnd. 24): 9.30
en 4. wo 8
Zevendedagadventisten (Lokhorstk):
elke zat. 9.45 bijbelstudie. 10.45 predik
dienst.
Christian Science (Steensch. 6): 10.30.
Kerk van J. Chr v.d Heiligen der L. Da-
'gen (Brahmsl 9.30. 10.30 en 11 20.
Oud-Kath. K. (Zoeterw singel): 10
Church of England: 5 nam. in oud-kath.
k. Zoeterw.singel.
Rooms-Kath. K.: Haagweg zat. 7, zo. 9
en 10.45.
Herensingel zat. 7. zo. 8.30, 9.30 en 11;
Rijndijk (Leiden-V.schoten) zat. 7. zo.
9.30 en 11 30;
Steenschuur zat 7, zo. 8.30, 10, 11.30, 6
Boshuizerkade zat. 7, zo. 10;
Lammenschansweg zat. 7, zo. 9,10.30 en
12;
Haarl.straat zat. 7, zo. 9.30, 10.45 en
12.15;
H. Rijndijk (zie Zoeterwoude).
ABBENES: Herv Gem. 9.30 ds. Berg-
AARLANDERVEEN. Herv. Gem. 10
ds. Westera-Franke, ha, 7 zangdienst.
Geref. K.: 10 ds. Stolk, 6.30 ds. Does
burg, L.dorp.
Chr. Geref. K.: 9.30 ds. Overduin,
R.dam, 3.38 ds. v. Amstel, Ede.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN Herv. Gem.
Adventskerk 10 dr. v. Vliet, 5 ds. De
Jonge. Kruisk. 10 ds. De Jonge; Op-
st.kerk 10 ds. v.d. Heiden, ha, 5 ds. Den
Tonkelaar, Warmond, jeugddienst; Na-
bij 10 jeugdkapel; G. Herderkerk 10.30
ds. Mulder. 6.30 ds. Oosthoek en pastoor
De Graaf, leerdienst; De Bron 9 en 10.30
ds. Oosthoek, 6.30 ds. Verheul; Ashram
(Marsdiep) 9 ds. Mulder; Albanianae
(Diamantstr.) 10 ds. Verheul; 'Onder
weg' (Lijsterl.) 10 kand. Smit, Leiden;
Sionskerk (Planetens.) 9.30 ds. Ouwen-
dijk, 6.30 dr. Meijers, Leiden.
Geref. K Mar kerk 10 ds v.d. Wal.
H.gom, 6.30 ds. Vree; Salv.kerk 10 ds.
Vree. 6.30 ds. Stolk. Zie ook herv. ge
meente.
Ned Geref K (school Willemstr.) 9 30
en 4.30 kand. Zuidhof.
Chr. Geref K 9 30 en 4 30 ds. Blom.
Meerkerk. 18 nov 10 en 7.30 ds. Slag
boom. Katwijk, dankdag.
Oud-Geref Gem. (Hooftstr. 240): 9.30 en
4.
Bapt.gem. (Molenwerfstr 1): 10 evang.
Ramaker, 6.30 ds. Koekkoek, in aula
chr. lyceum.
Bapt.gem. Noord (school Kalkovenw.
62): 10 hr. Visser.
Pinkstergem. (in chr. school De Wegwij
zer. Batenstein) 10 hr v.d. Laan.
Volle-evang.gem. (school Westprelu-
dew.): 10.
Leger des H. (Corn, de Vlamingstr.): 10
en 6.30.
Rk Kerk: Bonifaciusk. zat. 7, zo. 9.45 en
11.30;
Piusk. zat. 7, zo. 9 en 10.30.
De Bron zat. 7. zo. 9.30 en 11.
BODEGRAVEN: Herv Gem. Dorps
kerk 10 ds. Richter, 6.30 ds. Westland,
Ede;
Salv kerk 10 ds. De Vreugd. 6.30 ds.
Noordegraaf. Ede;
(Bethl.kerk 10 ds. Wieman, 6.30 ds. Rich-
Geref. K.: 10 en 6.30 ds. Elderman, ha.
BOSKOOP: Herv. Gem. Dorpskerk 9.30
ds. Vlasblom, 6.30 ds. Stelwagen;
De Stek 9.30 ds. Omta.
Geref. K 9 30 en 5 ds. Van 't HofT.
Chr. Geref. K.: 9.30 en 5 ds. v. Langevel-
de.
Rk Kerk: zat 5 30 (De Stek) en 7. zo. 9 30
en 11.
BENTHUIZEN: Herv. Gem. 9.30 en 6
ds. v. Kooten, Hillegersberg.
Geref. Gem. 9.30 en 6 ds. Vogelaar.
HAZERSWOUDE: Herv Gem. 9 30 ds.
Talsma, Den Haag, 6.30 ds. De Jonge,
jeugddienst.
Geref K 9.30 ds. De Moor. Wadd.veen.
5 ds. Welbedacht.
Rk Kerk: dorp zat. 7, zo. 9.30 en 11.30;
Anker zat. 7. zo. 8.45 en 11.15;
Rijndijk zo. 10.
HILLEGOM: Herv. Gem. 10.15 ds. Kris
pijn, 5 ds. Oegema, O.geest.
Geref. K.: zie herv. gem.
Chr. Geref. K.: 10 en. 5 ds. Biesma, ha.
Rk Kerk: Mart. zat. 7. zo. 8.30, 10 en
11.30;
Jozefk. zat. 7, zo. 10 en 11.30.
HOOG MADE Herv. Gem. 10 ds. v.d.
Hoek.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 10.
DE KAAG: Herv. Gem. 10 ds. Kolkman.
Rk Kerk: zat. 7. zo. 8 en 10.
KATWIJK AAN DEN RIJN: Herv.
Gem. Dorpsk. 10 dr. v.d. Bank, Ede, 6
ds. Gebraad;
Ontm.kerk 10 ds. Gebraad, 6.30 ds. Aar-
ents; wijkgeb. De Wiek 10 ds. Aarents,
opendeurdienst.
Geref. K.: 9.30 ds. Kersten, 5 ds. v.d.
Horst.
Rk Kerk: zat. 7. zo. 9.30 en 11.15.
KATWIJK AAN ZEE Herv. Gem. N.
Kerk 10 ds. Driebergen, 6 ds. Visser;
O. Kerk 10 ds. De Jong, 6 ds. Schuur-
Ichthusk. 10 prof. dr. Graafland, Gouda,
3 dr. v.d. Bank, Ede, aangepaste dienst,
5.30 ds. Vink;
Pnièlk. 9.15 zang, 9.30 ds. Schuurman,
gezinsdienst, 6 ds. De Jong;
Gr. v. Pr.school 10 ds. Vroegindewey;
Overduin 2 ds. Overduin.
Geref. K.: Vr.kerk 10 ds. VroUjk, 5 ds
Kersten;
Triumfatork. 10 ds. v.d. Horst, 5 ds. Vro-
luk
Geref. K. Vrug.: 10 15 leesd 3 36 ds.
Heida.
Ned Geref. K.: 8.45 kand. Algra, 7 kand.
Zuidhof.
Chr. Geref. K.: 10 en 5 ds. Slagboom
Vrije Chr. Geref. Gem. (Unizaal): 10 en 5
ds v.d. Belt
Geref. Gem. (Remisestr): 10 en 5.
Volle-evang.gem. (Voorstr. 100): 9.45.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN: Herv.
Gem. 10 ds. Stelwagen, Boskoop, ha, 7
ds. Wolthaus, Z.woude, ha.
Geref. K 10 en 7 dr. Bade, ha.
LEIDERDORP: Herv. Gem en Geref.
K. Dorpsk. 10 ds. Bot, Wijk bij Duurste
de, 6.30 ds. Knorth;
Hoofdstr. 10 ds. Knorth;
Scheppingsk. 9 en 10.30 ds. Doesburg.
Leythenrode 10 ds. Lutmers.
Elis.ziekenhuis 9.30 rector Vijftigschild.
Bapt.gem. (wijkgeb.Zijlkw.): 10 evang.
Schouten.
Rk Kerk: zat. 7. zo. 9, 10.30 en 12.
LEIMUIDEN: Herv. Gem 9 30 ds. v.
Achterberg. Leiden, 7 ds. Schalk.
Geref. K.: 9.30 ds. Los, 7 ds. Jaspers
Focks.
Rk Kerk: zat. 7. zo. 8.30, 9.30 en 11.15.
LISSE: Herv. Gem. Dorpskerk 10 ds. 't
Hooft, 7 ds. Bronsgeest. Nieuwkoop,
jeugddienst;
Pauluskerk 10 hr. Hoffenaar, Voorhout.
Geref. K. TÖ ds. v. Arkel, Bloemendaal,
7 zie herv. gemeente.
Geref. K. Vrijg.: 10.30 en 4.30 ds. Borg-
dorff.
Ned. Geref. K. (Salvatori): 9 ds. Schuur
man, 5 ds. Waagmeester.
Chr. Geref. K 10 en 4.30 ds. v. Dijken.
Geref. Gem.: 10 en 4 leesdienst.
Rk Kerk: Agathakerk zat. 7, zo. 10 en
11.30;
Poelpolder zat. 7, zo. 9 en 11.30;
Manakerk zat. 7, zo. 8.30, 10 en 11.45;
Engelbew. zat. 7, zo. 8. 9.30, 11 en 5.45.
NIEUWKOOP: Herv. Gem. 9.30 hr.
Stam, 6.30 ds. Baljé, Breukelen.
Geref. K.: 9.30 mevr. Muns, 's Grave-
land, 7 dr. Bouma, Utrecht.
Chr. Geref. K.: 9.30 dienst, 2.15 ds.
Blom, Meerkerk.
Remonstr. Gem.: 10 prof. dr. Kuiper.
Rk Kerk: zat. 7.30, zo. 9 en 10.45.
NIEUWVEEN: Herv. Gem. 9.30 hr.
Goedhart, 6.30 ds. Ouwendijk, Alphen
Geref. K.: 9.30 hr. Schoon, Mijdrecht, 7
hr. Stam.
Rk Kerk zat. 7. zo. 9 en 11.
NIEUW-VENNEP: Herv. Gem. 9.30 ds.
Goverts, 7 ds. Roos, A.dam, jeugd
dienst.
Geref. K.: 9.30 en 4.30 ds. Wijngaarden.
Chr. Geref. K.: 9.30 en 3 ds. Visser.
Rk Kerk: 11 in geref. kerk (ivm herstel
werkzaamheden).
NOORDEN: Herv. Gem. 9.30 ds. v.d.
Velden, Woerden, ha, 7 ds. Schrijver.
Woerden.
Geref. K.(W. Verlaat): 10 en 7 ds. Noote-
Rk Kerk: zat. 7.30, zo. 9 en 10.30.
NOORDWIJK: Herv. Gem. Voorstr-
.(Binnen) 10 ds. v.d. Lee, ha, 5 ds. v. Eyk,
Gouda, 7 ds. Keuning;
Hoofdstr. (Zee) 10 ds. Keuning; Buurt
kerk 5 kand. De Jong;
De Rank (Golfbaan) 10 ds. Van Eyk.
Geref. K.: Hoofdstr. (Zee) 10 ds. Koren-
hoff. Heemstede, 5 kand. De Jong;
Vinkenl. (Binnen) 9.30 kand. Thijs,
A dam; herv. k. Voorstr. 7 ds. Keuning;
Stichtingskerk 11 ds. Bach, A.dam.
Sole Mio 9 ds. Bouma.
Ned. Prot. Bond (aula O.Zeew.) 10.30 dr.
Verheus, A.dam.
Rk Kerk Zee zat. 7, zo. 9.30 en 11;
Binnen zat. 7, zo. 8, 10 en 11.30.
NOORDWIJKERHOUT Dorpsk. 10 ds
Kalkman.
Rk Kerk: Victork zat. 7, zo. 9.30 en 11.
Jozefk. zat. 7. zo. 8.30 en 10.
OEGSTGEEST. Herv.Gem. Groene of
Will.kerk geen dienst;
Pauluskerk 9.30 ds. Ter Linden;
Gemeentecentrum (Lijtw.) 10.30 ds.
Werner, Wassenaar, 7 ds. Hemmes.
Geref. K.: 10 ds. Heemskerk.
Ned. Geref. K. (Gem.centrum): 8.45 en 4
ds. De Lange.
Van Wijckerslooth: 4 dr. Jansen
Schoonhoven.
Endegeest: zie Leiden.
Volle-evangeliegem. (Gem.centrum): 4.
Rk Kerk: Will.kerk zat. 7, zo. 9 en 11.30;
Bonaventurakapel zat. 6.30, zo. 9 en 11.
OUD-ADE: Rk Kerk zat. 7, zo. 8.30 en
10.30.
OUDE EN NIEUWE WETERING:
Herv. Gem. 9.30 ds. Schalk.
Geref. K.: 9.30 ds. Jaspers Focks, 5 ds.
Los.
Remonstr. Gem.: 10 ds. Vos.
Rk Kerk: zat 7. zo. 8. 9.30 en 11.30.
ROELOFARENDSVEEN Rk Kerk
Mar. Pres. zat. 7, zo. 8, 9.30 en 11;
Petrus-B. zat. 7, zo. 9.30 en 11.30.
RIJNSATERWOUDE: Herv. Gem. 9.30
dienst, 7 ds. Goverts, Nieuw-Vennep.
Chr. Geref. K.: 9.30 dienst, 2.15 ds.
RIJNSBURG: Herv. Gem. Grote Kerk
9.30 ds. Romein, 5 ds. Driebergen;
Bethelkerk 9.30 ds. Boer.
Geref. K.: Petrak. 9.30 ds. Damsma, 5 ds.
Snel;
Imm.kerk 9 en 10.30 ds. Snel, 5 ds.
Baayen;
Mar.kerk 9.30 ds. Baayen, 5 ds. Dams-
Chr. Geref. K.:9.30 en 5 ds. De Joode.
Evang. Christengem. (aula mavo): 10.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 10.30.
RIJPWETEKlNti: Rk Kerk zat. 7, zo.
7.30, 9 en 10.30.
SASSENHEIM: Herv Gem 9 en 10.30
ds. v.d. Meer, 7 ds. Romein, Rijnsburg.
Geref. K.: 10 ds. Ferwerda, 5 ds. Ver
schoor, Aalsmeer.
Chr. Geref. K.10 en 5 dr. Rebel, A.foort.
Ned. Prot. Bond (Jul.laan 17): 10.30
mevr. Driessen, Leiden.
Rk Kerk: zat. 7. zo. 9.30 en 11.
TER AAR: Herv. Gem. 9.30 ds. De
Leeuw, Maarn, 6.30 ds. Klein Kranen
burg.
Geref. K.: 9.30 ds. Fernhout, 6.30 hr. v.
Wallinga.
Rk Kerk: Aardam zo. 9 en 12;
kerk Langeraar zat. 7. zo. 8.30, 9.30 en
11.30.
VALKENBURG: Herv Gem. 10 ds. De
Raadt, 6.30 ds. Vermeulen.
Geref. K.: 9.30 ds. Vermeulen, 6.30 ds.
De Raadt.
VOORHOUT: Herv. Gem. 10 ds. Bro-
Rk Kerk: zat. 7, zo. 9. 10.30 en 11.45.
VOORSCHOTEN: Herv. Gem. Dorps
kerk 10 ds. v.d. Schoot, ha, 5 zie geref.
kerk;
aula Noord-Hofl. 9.30.ds. De Zwart;
kapel Rijndijk 10 drs. De Lange, Lei-
Hulp en Heil (Schakenbosch) 10 ds. Ver-
heule.
Geref. K.: 10 ds. De Zeeuw, 5 ds. Panne-
koek, Leiden.
Geref. K. Vrijg.: 10 en 5 ds. Poutsma,
Steenwijk.
Rk Kerk: Laur.kerk zat. 7, zo. 10 en
11.30;
aula Noord-Hofl. zo. 11.
WADDINXVEEN Herv.Gem. Brugk.
9.30 ds. Maasland, 5 ds. Verboom;
Hoeksteen 9.30 ds. Roetman, 6.30 ds.
Maasland
Bethelk. 9.30 ds. Verboom, 5 ds. Roet-
Imm.kerk 10 en 5 ds. Hulst
Geref. Kerk: Kruisk. 10 ds. Welbedacht,
5 ds. Verdoorn;
Ontm.kerk 10 ds. Verdoorn.
RkKerk: Victork. zo. 10;
Ontm.kerk zo. 8.30 en 11.45.
WARMOND: Herv.Gem 10 ds. Den
Tonkelaar.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 8.30, 10 en 11.30.
WASSENAAR: Herv. Gem. Dorpsk. 10
ds. Steenstra, 4.30 ds. Wolters, 7 ds.
Steenstra;
Kievietk. 10 prof. dr. Berkhof, Leiden;
Messiask. 10 ds. v. Waasbergen;
Dorpscentrum 9.30 ds. Gijsbertsen,
Gouda.
Geref. K.: Zijllaan 10 mevr. Attema,
L.dorp, jeugddienst, 5 ds. Koole, 's Gra-
venzande;
Zuid 10 ds. Zijlstra, Vorden.
Ned. Prot. Bond (Kerkdam): 10.30 ds. v.
Hille, A.dam.
Rk Kerk: WUl.zat. 7. zo. 10 en 11.30;
Jozefk. zat. 7, zo. 9.30 en 11.
G. Herderk. zat. 5, zo. 9 en 11.30.
WOUBRUGGE: Herv Gem. 9.30 ds.
Haakman, Zw.dam, 6.30 ds. De Graaf,
H.woude.
Geref. K.: 9.30 kand. Koorneef, Amstel
veen, 6.30 ds. v.d. Berg, Bodegraven.
Ned. Prot. Bond (De Wijk): 7 nam. dr.
Meijering, O.geest.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 10.
ZEVENHOVEN: Herv. Gem. 9.30 ds.
Kielder.
Geref. K.: 9.30 hr. Koenes, A.dam, 7 ds.
Omta, Boskoop.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 9 en 10.45.
ZOETERWOUDE Herv.Gem. 10 ds.
Wolthaus.
Rk Kerk: St. Jan 9.30 en 11,
Chr. Dienaark. zat. 7, zo. 10,
H. Rijndijk zat. 7, zo. 10 en 11.30.
ZWAMMERDAM Herv Gem 10 ds
Koelewijn, W.brugge, 6.30 ds. Haakman
Geref. K.: 10 mevr. v.d. Meeberg, 6.30
ds. Booy, Linschoten.
