Leidse trombosedienst: 25 jaar
schipperen tussen twee klippen
De logica van
de Leidse
sociologen
Forse boete voor
directeur van
Leids bedrijf
Kwaal die geen al te
grote problemen
hoeft op te leveren
PSP wil bezuinigen
op wethouderssalaris
Inbraak in
gemeente
archief
ACHTERGROND
PAGINA 4
LEIDEN
WOENSDAG 11 NOVEMBER 1981
LEIDEN Nergens ter wereld zijn de trombosediensten
zo goed georganiseerd als in Nederland. De Leidse
trombosedienst, één van de zeventig in den lande,
bestrijkt een gebied van 400.000 inwoners. Van
Noordwijk tot Alphen aan den Rijn. Dagelijks worden
er in deze regio zo'n driehonderdvijftig
trombose-patiénten geprikt. Donderdag viert de
Stichting Trombosedienst afdeling Leiden
Omstreken van het Nederlandse Rode Kruis,
gehuisvest in een barak op het AZL-terrein, haar
25-jarig bestaan.
Belangrijke oorzaken van trombo
se zijn: een vertraging van de
bloedstroom, een beschadiging
van de vaatwand (ontsteking,
verwonding) en een wijziging in
de samenstelling van het bloed.
Deze drie factoren werken
meestal samen bij het onstaan
van een stolsel of trombus.
Als in een ader een stolsel ontstaat
kan de afvoer van bloed uit een
lichaamsdeel worden belem
merd, waardoor dat lichaams
deel opzwelt (trombosebeen) en
in zijn functie verstoord raakt.
De meest gevreesde trombosen
zijn die van de slagaders en
kransslagader. Door afsluiting
van een stolsel in deze slagaders
kan rondom liggend weefsel
door zuurstofgebrek niet goed
werken.
Zo'n stolsel kan ook losraken in de
bloedbaan terechtkomen en er
gens anders weer vastlopen. In
vele gevallen kunnen hierdoor
levensbedreigende situaties (lon-
gembolie en hersenembolie) ont
staan. Op zo'n moment komt ook
de trombosedienst in het geweer.
Daarnaast is er een categorie die
geen trombose heeft of heeft ge
had, maar toch naar de trombo-*
sedienst wordt verwezen ter
voorkoming ervan, omdat zij bij
voorbeeld na een ongeval, of
operatie, of in een gipsverband
een verhoogd risico lopen.
Huisartsen of specialisten kun
nen voor hun patiënten een an-
tistollingsbehandeling bij de
trombosedienst aanvragen.
Dr. A.W. Broekmans, hoofd van de
trombosedienst, is belast met de
dagelijkse leiding. "Gewoonlijk
stolt het bloed niet als het door
de bloedvaten stroomt. Gebeurt
dit wel. dan spreken we dus van
trombose. De behandeling van
trombose bestaat in 't algemeen
uit toediening van antistollings-
middelen, middelen die de groei
van het stolsel voorkomen. De
kunst is nu om de patiënten zo
veel antistollingstabletten toe te
dienen dat er geen trombose kan
optreden en echter ook geen
bloedingen ontstaat. Broekmans
omschrijft deze therapie met
"Schipperen tussen twee klip
pen".
"Vaste regels zijn daar niet voor te
geven. Ieder mens reageert an
ders. Bijvoorbeeld bepaalde me
dicijnen kunnen de antistollings-
behandeling al beïnvloeden. De
dosering moet daarom steeds
worden vastgesteld op grond van
de uitslag van een stollingstijd-
bepaling in ons laboratorium".
'Bloedjes'
Zeventien verpleegkundigen,
waarvan vijf part-time, zorgen el
ke ochtend dat ze aan hun
'bloedjes' komen. Zes stappen er
in de auto en gaan in de regio vol-
Pop
De Engelse groep Modem
English treedt vrijdag op het
in het Leids Vrijetijdscen
trum. Modem Englisch ope
reert in het zogenaamde
doem-genre, hetgeen zoveel
wil zeggen als zwartgallige
teksten met teksten vol sombe
re toekomstverwachtingen. In
het vaderland is de groep vrij
succesvol. De zaal gaat vrij
dag om negen uur open Op
de theezolder van het LVC is
dezelfde avond een akoestisch
programma.
Polen
Op de christelijke scholenge
meenschap De Vlietschans
(Apollolaan 262wordt vrij
dag een 'Polendag' gehouden
Behalve documentatie en
voorlichting is er ook de fi
nanciële actie 'Regio Leiden
helpt Polen'. Er worden films
vertoond, er is volksmuziek,
er is een forum, het begint om
tien uur en eindigt om vijf
uur.
Hutspotten
De elfde van de elfde en dat be
tekent dat de Leidse carna
valsvereniging De Hutspot
ten weer aan de slag gaat
Volgens traditie gebeurt dat
met een plechtigheid bij het
Joppensbeeldje aan het Ka-
merlingh Onnesplein, volgens
traditie om elf minuten over
elf. Zaterdag is er in de resi
dentie van De Hutspotten
aan de Lange Mare een Prin
senbal. Alweer volgens tradi
tie wordt om elf minuten over
elf de nieuwe prins binnenge
haald. Medewerking wordt
verleend door het trio Los Al-
legros. de groep Stars '81, De
Bierkouwers en het dansor-
kest First Love. Het bal begint
om negen uur.
Hengelsport (1)
De stand bij Viscollege De Zin
ker na tien wedstrijden is als
volgt:
1 G Wagemaker 109 stuks-
17.525 gram; 2. K. Kok 61-
16185; 3. .7 Wijling 109-14860:
4 B Kok 81.13705; 5 J. van
Gent 70-11875; 6 J. Kok 24-
5725; 7. H van Gent 18-3975:
8 W de Wit 2-150
Hengelsport (2)
Zuid-West viste haar zevende
wedstrijd in de Ringvaart.
De uitslag
1. W. Moenen 7800 gram-49
stuks, 2. J. Boef 7770-41; 3. G
v.d. Laan 6500-29; 4 A. Ruis
5820-34; 5. H v.d. Laan 5440-
38. 6 1 Mazurel 4650-21; 7. C
Schouten 4500-23; 8 J. Moe
nen 4300-26; 9 H Moenen
4040-27; 10 J van Rijn 3360-
18
Hengelsport (3)
DVV viste ook in de Ringvaart
De uilslag 1 P. Blok 22-4925; 2
C. Cornet 15-4400; 3. A Later
veer 20-3575 4. W Smit
3200; 5. H. v.d. Kaaij 9-2375
6. H. Laterveer 12-2250; 7. L.
Waltman 8-1450; 8. J. Hakker
5-1375; 9. S. Stolk 9-1225; 10.
K. Laterveer 5-1225.
Hengelsport (4)
Vereniging TOP viste in de
Ringvaart.
De uitslaq 1. C. Hoppenbrou
wer 1226 cm.-67 stuks; 2. H
Schouten 1193-55; 3. R. de
Brouwer 1111-54; 4. W. van
Berkel 869-415 J. Moenen
864-38; 6. G Kokkecke 858-38;
7. T. Hoppenbrouwer 815-39;
8 J. van Rijn 693-35; 9. H.
Schlagwein 482-24
Hengelsport (5)
Vereniging Hengelsport uiste
De Zijl.
De uitslag 1. D. Boon 10 stuks
1280 gram; 2. T. Blansjaar 7
1270; 3. P Verhoef 5-1260: 4
R. van Egmond 10-1190; 5. W
den Edel 7-1180; 6. Ph. Ver
straten sr. 9-1000; 7. E. van
Houten 7-680; 8. I. Jansen 4-
630. 8. A. Levahrt 4-460; 10. P.
Ouwerkerk 2-310.
De Burcht
Muziekvereniging De Burcht
geeft vrijdagavond een con
cert in de Stadsgehoorzaal,
het thema van de avond is 'De
Burcht in Disneyland' en er
wordt populaire muziek ge
speeld. Het concert begint om
acht uur
gens een vaste route mensen
prikken, die door ziekte niet zelf
kunnen komen prikken. Ook
houden ze in diverse plaatsen op
gezette tijden spreekuur.
Vier staan klaar om de mensen die
naar de trombosedienst in Lei
den komen bloed af te nemen.
De andere verpleegkundigen
hebben de (trombose)patiënten
die in het AZL liggen onder hun
hoede. "In de ochtenduren is het
hier razend druk", vertelt Cora
■an Leeuwen, hoofdverpleeg
kundige.
Naast het prikken stellen we ons
ook op de hoogte van de toe
stand van de patiënt. Het kan
zijn dat ze andere medicijnen
hebben gekregen of veel last
hebben van blauwe plekken. Dat
moeten we allemaal weten om de
nieuwe dosering te bepalen.
Mensen, die hier pas komen wor
den meestal tweemaal in de
week gecontroleerd. Wijzen de
laboratoriumuitslagen nu enige
weken uit dat ze stabiel zijn, dat
wil zeggen een stollingstijd tus
sen de 100 en 150 seconden heb
ben normaal zit een mens aan
de veertig) dan kan de controle
eens per twee zes weken plaats
vinden".
"Gewoonlijk bepalen we na elf uur
's ochtends de stollingstijd van
alle binnengekomen bloedjes.
Patiënten houden zich goed aan
de afspraken Vroeger moest dat
allemaal met de hand gebeuren,
tegenwoordig bepaalt de machi
ne het. Maar op vrijdag, net voor
het weekeinde moeten we er veel
tussendoor doen. Deze meneer
moet over drie dagen naar de
tandarts om een kies te trekken,
dat betekent dat zijn stollingstijd
tijdelijk moet worden terugge
bracht anders bloedt hij te veel.
Wij maken een briefje klaar voor
zijn tandarts en geven hem een
andere dosering".
Computer
gegevens en uitslagen
de patiënten worden per dag
ingevoerd en door de computer
onmiddellijk verwerkt. "We
moeten snel werken, anders
heeft het geen nut", meent Cora
van Leeuwen. Broekmans en an
dere artsen bekijken deze uit
draaien om daarna per patient de
dosis voor de volgende periode
vast te stellen. Deze dosering
wordt de patiënt schriftelijk
meegedeeld op een doseringska
lender, waarop ook de volgende
controledatum staat vermeld.
Broekmans: "Niet elke behande
ling verloopt zonder problemen.
Maar we proberen door allerlei
controles de kans op moeilijkhe
den zo klein mogelijk te houden.
Soms is het een hele klus om te
achterhalen waarom iemand niet
goed op de voorgeschreven dose
ring reageert. Dat betekent voor
de patiënt even wat narigheid,
maar in het algemeen kan ik wel
stellen dat het 'leven met de
trombosedienst' geen al te grote
problemen oplevert".
De staat van patiënt X komt bin
nen. Na een vakantie in Indone
sië, waar hij een buikloop heeft
opgelopen, is zijn stollingstijd
boven de driehonderd seconden
gekomen. "Veel te hoog", roepen
verontruste verpleegkundigen.
"Broekmans moet maar bekij
ken hoe deze patiënt verder op
nieuw moet worden geregeld".
Deze gelegenheid wordt door hem
aangegrepen om vluchtig de vijf
entwintig achterliggende jaren te
bekijken. "We hebben hier in Ne
derland gekozen voor de opzet
van aparte instituten. Dat is vol
gens mij een goede keuze ge
weest. Deze therapie is moeilijk.
Ze eist ervaring en zorgvuldig
heid. Een arts kan dat er niet
even bij doen. De trombose
dienst bestrijkt nu op een paar
witte plekken na, heel Neder
land. Hoe over vijfentwintig jaar
de trombosedienst zal werken
kan ik nu niet voorspellen. Zeker
is wel dat er nog patiënten met
trombose zullen rondlopen."
3ASKIA STOELINGA
LEIDEN - De PSP vindt - als er
dan bezuinigd moet worden - de
rechtswinkel en het sociaal-cul
tureel werk veel belangrijker dan
recepties, een dienstauto of de
Stichting Leidse Binnenstad.
Dat schrijft de partij in een toe
lichting op de moties die bij het
debat over de begroting '82 zul
len worden ingediend.
"Als de raadsleden 7.5 procent
moeten inleveren van een ver
goeding die ruim onder het mini
mumloon ligt - voor een baan die
voor serieuze raadsleden toch ze
ker een volledige dagtaak in
houdt - dan vraagt de PSP zich af
waarom er dan niets van de wet
houderssalarissen af kan. die
toch zo'n ton bruto per jaar be
dragen".
De partij doet ook het voorstel om
van de functie van hoofd van een
basisschool een duo-baan te ma
ken Het hoofd (dus eigenlijk de
hoofden) zou(den) zo veel moge
lijk een onderwijstaak moeten
behouden en mag (mogen) geen
los van de overige leerkrachten
staande managerfs) worden.
De PSP vindt verder dat er regels
moeten komen voor het werken
met beeldschermen. Het perso
neel zou beschermd moeten wor
den tegen eventuele risico's van
de automatisering. Gedacht
wordt onder meer aan periodie
ke medische controle en ver
plichte rustpauze's.
Het verbod om zich langer dan vijf
minuten op te houden bij open
bare toiletten wordt volgens Van
der Putten door veel homofielen
als discriminerend ervaren. Hij
wil het desbetreffende artikel in
de algemene plaatselijk verorde
ning daarom schrappen.
Van der Putten vraagt het college
om haast te maken met het op
zetten van experimentele projec
ten voor de werkgelegenheid.
Verder heeft de partij samen met
PPR en CPN moties ingediend
over de onwenselijkheid van
atoombewapening en atoom
schuilkelders.
LEIDEN - Bij een inbraak in het
gemeente-archief aan de Boisot-
kade in de nacht van maandag
op dinsdag is voor duizenden
guldens schade aangericht. Na
dat de toegangsdeur was gefor
ceerd werden uit de hal een an
tieke eikenhouten boekenkist en
enkele tinnen borden ont
vreemd.
"De revolutionairen van toen
zijn de conservatieven van
nu". Velen hebben het al ge
zegd en de Leidse jurist-so
cioloog C.J.M. Schuyt zei het
ze eind oktober in het univer
siteitsblad Mare na. Ter intro
ductie: Schuyt is één van de
hoofdrolspelers in het con
flict aan het Sociologisch In
stituut bij de Leidse universi
teit. Samen met collega-
hoogleraar M. van de Vall is
hij ten strijde getrokken te
gen het contigent weten
schappelijke (hoofd)mede-
werkers dat ten tijde van de
democrateringsgolf op het in
stituut werd aangesteld en
nimmer blijk heeft gegeven
van een grote werklust. De
goeden niet te na gesproken,
zoals beiden daar direct aan
toevoegen.
"Als je iets in het onderwijs wil
de veranderen dan kreeg je te
horen: het is hier traditie", zo
lichtte Schuyt zijn opmer
king toe. Inmiddels hebben
de revolutionairen/conserva
tieven teruggeslagen met een
zogenaamde Negenpunten
verklaring, die gisteren op
het Sociologisch Instituut
werd verspreid. Het woord
'terugslaan' zullen de zes on
dertekenaars van het epistel
zelf overigens niet gebruiken.
"De Negenpuntenverklaring
wil randvoorwaarden stellen
voor een constructieve dis
cussie", zoals één van de op
stellers opmerkte. Een, watje
noemt zakelijke instelling
kun je ze in elk geval niet ver
wijten.
Openheid
De Negenpuntenverklaring
(het woord alleen al) leert
overigens wel dat die opmer
king over tot conservatief
verworden revolutionairen
op meer dan één manier te
hanteren is. Openheid stond
altijd hoog in het vaandel ge
schreven van progressieven
die zich eind zestig/begin ze
ventig tegen de alom heer
sende regentenmentaliteit
keerden. De zes onderteke
naars (zonder twijfel vooruit
strevend van geest) hebben
er nu kennelijk enige moeite
Het rebellerende duo Schuyt
en Van de Vall had beter de
vuile was binnen kunnen
houden, zo valt tussen de re
gels te lezen. Het diploma
van het Sociologisch Insti
tuut daalt in marktwaarde,
"de eenzijdige negatieve pre
sentatie heeft gevolgen voor
de instroom van studenten"
en de medewerkers waar het
om gaat, hebben minder kan
sen op de arbeidsmarkt. De
argumenten zijn misschien
veranderd, de conclusie ech
ter in het geheel niet: bezorg
ons geen slechte naam en
houd de rotzooi buiten de pu
bliciteit.
"Iedereen met het opleidings
niveau en de ervaring van
een hoogleraar moet weten
dat interviews een zeer ramp
zalige uitwerking hebben
voor een instituut", staat let
terlijk in de verklaring te le
zen. Waar is het revolutionair
elan toen gezamenlijk werd
gestreden tegen het wegmof
felen van conflicten? Nee, er
valt Schuyt en Van de Vall
wat dat betreft niet zoveel te
verwijten. De discussie
wordt al enige tijd binnens
kamers gevoerd en de buiten
wereld mag daar best van we
ten.
Merkwaardig in dat verband is
verder dat de zes medewer
kers in hun verklaring stellen
"dat een constructieve dis
cussie alleen vruchtbaar is
als die door alle betrokkenen
gezamenlijk en openbaar
wordt gevoerd. Daarom zijn
wij ook niet ingegaan op ver
zoeken voor interviews". Dat
klinkt heel mooi en ethisch,
maar is om twee redenen on
zin. Ten eerste: het één sluit
het ander niet uit (de geplan
de discussie-dag is bijvoor
beeld een goed initiatief), ten
tweede: interviews maken
zo'n discussie pas echt open
baar en als de zes weigeren
via een vraaggesprek een
reactie te geven op de uitla
tingen van Schuyt en Van de
Vall hebben ze daar alleen
zichzelf mee. De kritiek blijft
zo onweersproken.
De Negenpuntenverklaring
blijft wat dat betreft dus ook
in gebreke.
Schuyt en Van de Vall krijgen
wel een aantal vegen uit de
pan, maar hun concrete kri
tiek (medewerkers die zelden
of nooit iets publiceren. "Ze
doen van alles; er komt alleen
niets uit", schamperde
Schuyt in deze krant) wordt
niet even concreet weerlegd.
Terecht voeren ze aan dat het
aantal wetenschappelijke pu
blicaties geen zalig criterium
is voor het meten van werk
lust, maar een alternatief
wordt niet geboden. Toege
geven wordt dat het weten
schappelijk niveau een pro
bleem is dat aangepakt moet
worden, maar over de manier
waarop zijn de auteurs min
der duidelijk dan het door
hen gewraakte duo. Gespro
ken wordt over iets vaags als
"de in wezen structurele pro
blemen in het Nederlands ho
ger onderwijs". De discussie
dag op het Sociologische In
stituut moet dus wel de nodi
ge klaarheid brengen.
Bezuinigingen
Een ander hoofdstuk is het feit
dat de discussie over de kwa
liteit van onderzoek en on
derwijs wordt gevoerd met
het dreigende bezuinigings
mes boven de sociologische
hoofden. Het vertroebelt die
zelfde discussie en zet aan tot
het ongenuanceerd opkomen
voor de 'eigen winkel'. (Van
de Vall deed - hoe edel zijn
motieven ook zijn - in feite
weinig anders toen zijn vak
groep Methoden en Technie
ken voor inleverperikelen
kwam te staan).
Als het komt tot het stellen van
prioriteiten worden facetten
als kwaliteit en nut van on
derzoek echter onvermijde
lijk. De wens om die twee za
ken gescheiden te houden, is
dus ijdel. Het één heeft juist
op dit moment alles met het
ander te maken. De discussie
mag om die reden dus ook
niet uit de weg gegaan wor
den. In elk geval heb je aan
holle kreten als "Met alle pro
gressieve krachten strijden
voor een .offensief beleid te
gen de bezuinigingen" (zie
Negenpuntenverklaring) op
dit moment niets. Of is dat
een conservatieve gedachte?
BART JUNGMAN
DEN HAAG, LEIDEN - De Haagse
politierechter mr. Van Overboek
heeft de 34-jarige directeur H. L.
van de autoplaatwerkerij en con-
tructiewerken Fripex aan de Wil
lem Barentszstraat in Leiden gis
teren veroordeeld tot een boete
van dertigduizend gulden en
twee maanden voorwaardelijke
gevangenisstraf met een proef
tijd van twee jaar
De man fungeerde als koppelbaas
voor een scheepswerf in Kinder
dijk. Er waren bij die transactie
ongeveer 25 man betrokken. Vol
gens de officier van justitie me
vrouw mr. Klopper heeft de di
recteur van het Leidse bedrijf
daarmee ..enkele miljoenen gul
dens verdiend".
Zonder dat hij daarvoor toestem
ming had van het ministerie van
sociale zaken, zette de directeur
de mannen als lassers in bij het
Kinderdijkse bedrijf. Die had de
lassers nodig voor een groot pro
ject van de oliemaatschappij
Shell, die onder de naam
S.A.L.M. daar een boortoren laat
bouwen.
Tijdens de zitting in het Haagse Pa
leis van Justitie, waarbij de di
recteur met klem ontkende iets
onwettigs te hebben gedaan,
bleek zijn bedrijf in tegenstelling
tot wat werd gesuggereerd geen
besloten vennootschap te zijn.
De advocaat van de directeur
probeerde daar gebruik van te
maken door te stellen dat de BV
terecht moest staan en niet zijn
cliënt.
Dat ontlokte politierechter mr.
Van Over beek de woorden: „Dat
is zand in de ogen strooien, zo
noemen wij dat".
De nieuwe gegevens van de patiënten worden per dag ingevoerd en
door de computer verwerkt. Cora van Leeuwen: "We moeten snel
werken anders heeft het geen nut". (Foto's Holvast).
