Op!
Shusaku fascinerend
Trijfel
DE GROENE MASKERS
Succes 't Kliekske
MAANDAG 9 NOVEMBER 1981
VARIA
Prijzen
In Aarts' Letterkundige Alma
nak voor het Willem Elsschot-
jaar 1982, die vorige week de
boekhandels moet hebben be
reikt, staan „nagenoeg" alle
letterkundige prijzen van Ne
derland en Vlaanderen ver
meld. Er staat nog veel meer
in deze almanak, maar ik wil
het nu met u over die letter
kundige prijzen hebben. Er
worden er 95 vermeld, van
groot (Prijs der Nederlandse
Letterentot klein (De Nieu
we Clercke Pico Bello Prijs),
inclusief hun winnaars. Dat
levert boeiende lectuur op.
Gelukkig zijn de redacteuren
Dick Welsink en Willy Tiber-
gien zelf al zo ijverig geweest
een Eregalerij te maken van
meest bekroonde Nederlands
talige schrijvers, die ik hier
graag voor u overneem:
1. Hugo Claus (12 prijzen); 2. S.
Vestdijk (10); 3. Louis Paul
Boon (9); 4. Ida Gerhardt (8);
5. André Demedts, Walter
Haesaert, Gerrit Kouwenaar,
René Verbeeck en Gerard
Walschap (ieder 7); 10. Remco
Campert, Jos de Haes, Gery
HelderenbergEmiel van He-
meldonck, Harry Mulisch,
Cees Nootenboom, Paul
Snoek en Jan Veulemans (6);
18. J. Bernlef Johan Daisne,
Willem Elsschot, Maurice Gil-
liams, Anton Koolhaas, Jan
van Nijlen. Willy Roggeman,
A. Roland Holst, Bert Schier-
beek, Willy Spillebeen, Stijn
Streuvels, Eddie van Vliet,
Anton van Wilderode en Paul
de Wispelaere (5).
Sommige van deze schrijvers,
krijg je de indruk, zullen al
leen dankzij hun prijzen
voortleven. Van de 31 veelge-
lauwerden in dit rijtje heb
ben of hadden er 21 de
Vlaamse „nationaliteit" c.q.
tongval, een knappe prestatie
als je bedenkt dat zij uit 6
miljoen Vlamingen zijn
voortgekomen en de 10 Neder
landse laureaten uit 14 mil
joen Nederlanders. De vraag
rijst dan ook, hoeveel van die
95 prijzen er Vlaams zijn?
Dat zijn er 47,5, want de Prijs
V
Door
Xico
Scheepmaker
der Nederlandse Letteren is
een prijs van Nederland en
Vlaanderen samen. Precies
de helft dus van het totale
aantal prijzen!
Spillebeen
Er staan dus niet dubbel zoveel
Vlamingen in het erelijstje
omdat er in Vlaanderen
kwistiger met prijzen wordt
rondgestrooid, maar omdat
de keus daar minder groot is,
waardoor een beperkt aantal
schrijvers vaker bekroond
wordt. Je hoeft als Vlaams
schrijver maar half zo goed te
zijn om even vaak een prijs te
krijgen als een Nederlander,
zie de koppels Haesaert-Kou-
wenaar, Campert-H elder en-
berg, Mulisch-Veulemans, Ro
land Holst-Spillebeen... Niet
dat ik met veel overtuigings
kracht kan beweren dat Ger
rit Kouwenaar, Remco Cam
pert, A. Roland Holst en Har
ry Mulisch beter schrijven
dan Walter Haesaert, Guy
Helderenberg, Jan Veule
mans en Willy Spillebeen,
want ik heb de laatste vier
nooit gelezen, sterker nog: ik
had zelfs nooit van hen ge
hoord! En dan mag u zelf be
denken of dat meer over hen
zegt dan over mij, of omge
keerd.
Ida Gerhardt
In het voorwoord wordt er op
gewezen dat „de meest zich
miskend voelende dichteres
van Nederland ook het meest
gelauwerd blijkt te zijn", en
dat is inderdaad een verras
send feit. Ida M. Gerhardt
verwierf meer prijzen dan
enig ander Nederlands dich
ter, inclusief zulke grote ge
storven dichters die de Erega
lerij niet eens haalden: J. J
Slauerhoff (lx bekroond). H.
Marsman (in 1935 voorgedra
gen voor de C. W. van der
Hoogtprijs voor „Porta Ni
gra", voordracht niet aan
vaard, in 1936 opnieuw voor
dezelfde prijs en dezelfde
bundel voorgedragen, nu wel
bekroond: zijn enige prijs!),
M. Nijhoff (alleen in 1953 de
Constantijn Huygenspnjs en
dan nog postuum ook!), en J.
C. Bloem en Gerrit Achter
berg, maar die sleepten ten
minste nog drie en vier be
langrijke prijzen voor de
poorten van de hel weg... Er
zijn trouwens ook nog leven
de, grote dichters die Ida M.
Gerhardts totaal van acht
prijzen bij lange na niet ha
len: M. Vasalis (3), Leo Vro-
man (3) en zeventien jaar ge
leden voor het laatst be
kroond!, en Lucebert (4).
Tot vijf
Het is trouwens toch frappant,
hoe weinig sommige heel be
kende Nederlandse auteurs
bekroond werden. De Top
Vijf, die nóóit met een letter
kundige prijs schoot gingen
als ik tenminste af mag gaan
op de lijst van 95 prijzen van
Aarts' Letterkundige Alma
nak), zijn prof. dr. Garmt
Stuiveling, Godfried Bo-
mans, Heere Heeresma, Si
mon Vinkenoog, Maarten
Biesheuvel. R. J. Peskens, die
als uitgever Geert van Oo-
schot Maarten Biesheuvels
„In de bovenkooi" niet wilde
uitgeven omdat hij die bun
del niet goed genoeg geschre
ven vond, heeft trouwens ook
nog nooit een prijs gehad. En
wat te denken van het feit dat
Jan Wolkers in 1963 voor
„Serpentina's Petticoat" de
Prozaprijs van de gemeente
Amsterdam kreeg, en daarna
nooit meer iets! Dat zijn
merkwaardige dingen, als je
die Erelijst er naast houdt!
LEIDEN - Even chaotisch en te
gengesteld als het leven zelf is de
op de tweeledigheid er van geïn
spireerde voorstelling, waarmee
de in Amsterdam neergestreken
Japanse danser Shusaku zater
dagavond naar het LAK-theater
kwam.
Zijn kleine, internationaal samen
gestelde gezelschap verdiende
overigens een grotere belangstel
ling dan die er op deze avond
voor Shusaku's experimentele
danskunst bestond. Maar geluk
kig was de waardering voor dit
fascinerende brok bewegings
theater omgekeerd evenredig
aan het aantal toeschouwers.
Want fascinerend mag Shusa
ku's "Garden" zoals de titel van
de nieuwe produktie luidt, zeker
worden genoemd. Ook zal zijn
enkele onderdelen van deze bij
na vijf kwartier durende bizarre
vertoning misschien een tikkel
tje te lang uitgesponnen en wat
minder spektaculair dan de al in
een vorig seizoen uitgebrachte
voorstelling "Neum".
De beelden, die Shusaku en de zij
nen met hun soms wat moeilijk
te begrijpen schets van alle
schijnbare tegenstrijdigheden in
de tuin van het leven bieden, zijn
zo grotesk en zo intrigerend, dat
je toch wel op het puntje van je
stoel blijft zitten om ?e zoveel
mogelijk in je op te nemen.
Ontmenselijking en vermenselij
king, lyriek en dramatiek, licht
en donker, leven en dood, hoop
en wanhoop en tragiek, zonder
het één kan het ander niet be
staan. En zonder toekomst geen
herinnering, ook al is die veelal
verward en verbrokkeld. Shusa
ku houdt ziin Dubliek. in deze
'Un ballo in
mastera'
AMSTERDAM (ANP) - De Neder
landse Operastichting geeft op
11 november in de Stadsschouw
burg in Amsterdam de eerste van
de in totaal 14 te geven voorstel
lingen van "Un ballo in masche-
ra" van Giuseppe Verdi. De
hoofdrollen van deze populaire
opera worden gezongen door
Christina Deutekom, Cora Can-
ne Meijer, Lillian Watson.
Adriaan van Limpt en Jan Derk-
sen. Behalve in de hoofdstad zal
"Un ballo in maschera" ook te
zien zijn in Scheveningen en
Rotterdam.
Premières bij
Danstheater
DEN HAAG (ANP) - Het Neder
lands Danstheater brengt 12 no
vember in het Circustheater in
Scheveningen zijn tweede pro
gramma van het seizoen uit.
Daarop komen twee premières
voor van Christopher Bruce op
muziëk van Bela Bartok en van
Judith Marcuse op muziek van
Pergoleisi en Kirk Nurock. Het
laatste is gemaakt voor de aspi
ranten van het gezelschap.
Bruce maakte "Village songs" en
daarmee zijn derde ballet voor
het Nederlands Danstheater.
Behalve premières vermeldt het
programma "Verklarte nacht" en
"Overgrown path", beide van Ji-
ri Kylian. Het Nederlandse Bal
letorkest onder leiding van Ed
Spanjaard verzorgt de muzikale
begeleiding.
v)/*, Eaj a11M "~s
CJROCTSTE A*JC,%r
li, CWT fiWAl UCHAAn
zto\ &e «ins
l/AAJ AAA.J TEE tcT y
4
FRED BASSET
De belevenissen van Jommeke
Shusaku
voorstelling ook in de letterlijke
betekenis van het woord, een
spiegel voor, een gebroken spie
gel, waarvan elk stukje het on
werkelijke weerspiegelt.
Maar een theaterstuk als dit is me
de door de er in verwerkte ver
vreemdingseffecten niet slechts
voor één uitleg vatbaar. Het
biedt ruimte voor andere visies
en het biedt ook gelegenheid tol
intuïtief aanvoelen wat er in gro
te (schetsmatige) lijnen mee
wordt bedoeld.
Met gebruikmaking van westerse
dans-uitdrukkingsvormen, waar
in Japanse theatertechnieken
zijn verwerkt, tovert Shusaku
zijn publiek in elk geval een
nachtmerrie-achtige wereld
voor, die louter uit fragmenten
bestaat en derhalve een puzzel is.
Een buitengewoon expressieve
danser, deze Shusaku, die zijn
bijna vrouwelijk tengere lichaam
tot in de perfectie beheerst. Mo
menten van verstilling en explo
sies van kracht wisselen elkaar
in deze veel concentratie verei
sende voorstelling op alleszins
verantwoorde wijze af. En de an
dere dansers vullen hem ook in
expressief opzicht voorbeeldig
Trouwens, ook de sterk illustratie
ve muziek, voornamelijk van pia
no en slagwerk, roept een inten
se spanning op. De jonge muzi
kanten, die déér voor zorgden,
dwongen er tijdens deze fanta
sierijke voorstelling veel respect
mee af.
PIETER C. ROSIER
LEIDEN - De Belgische muziekgroep 't Kliekske trad zaterdag
avond na lange tijd opnieuw met veel succes in de Leidse
Schouwburg op. Het succes van 't Kliekske wordt veroorzaakt
door drie oorzaken: de goede beheersing van de meest grillige
en bizarre muziekinstrumenten; de aparte uitstraling van die
instrumenten op het publiek en de komische verbindende tek
sten la Urbanus van Anus) van Herman Denit.
Dat de groep al dertien jaar in deze bezetting (Rosita Tahon/trom,
haar broer Oswald Tahon, haar echtgenoot Herman Denit en
Wilfrid Moonen) in Nederland en België speelt heeft o.m. geleid
tot de perfecte beheersing van een nummer als "Viane", met o.a.
een houten draailier, die vroeger door boeren en blinde bede
laars werd bespeeld.
Maar er waren ook de liedjes "Rosa" met koehoorns (benen
fluitjes), "De Bezemdans" op grotere koehoorns, een "Omme
gang Melodie" en diverse bedelliederen.
Deze bedelliederen grijpen ver terug in de Vlaamse historie, toen
arme lieden op kerst-, driekoningen-, nieuwjaars- en vasten
avond voor de gegoede burgerij speelden om wat geld en eten
op te halen. "Dat doen wij dus vanavond als arme lieden ook",
aldus de zeer alerte Herman Denit.
De meeste door 't Kliekske zaterdagavond voor ongeveer 3UU toe
schouwers gebruikte muziekinstrumenten, zoals de klompviool
of heelkapper, de schalmei, de doedelzak, de rietpijp, de luit en
diverse hommels, waren te zen geweest tijdens een eerder in
augustus gehouden tentoonstelling van Vlaamse volksmuziek
instrumenten.
't Kliekske speelde ook met- veel verve diverse oogstliederen
(vroeger gezongen bij het binnenhalen van de oogst), leugenlie
deren, zeemansliederen en kinderliederen. De groep maakte
daarbij gebruik van o.a. een kromhoorn, een snarcntrommel,
een mondharp, een accordeon, een éénhandsfluit of trommel-
fluit (met maar twee octaven) en een flierefluit (van slechts 2Va
octaaf). Voor de geïnteresseerden in deze muzieksoort ongetwij
feld een onvergetelijke avond.
BERT KOEKEBAKKER
Bioscopen Leiden
LUXOR (121239): "Excalibur", da.
14.30, 18.45 en 21.30 uur, 12 jr
CAMERA (124919): "Een brug te ver",
da. 20.00 uur, al.
Kindermatinee: "Popeye, met spinazie
Nachtvoorstelling:"Jabberwocky", vr.
en za. 23.30 uur. 16 jr.
LIDO 1 (124130): "Hoge hakken, echte
liefde", da 14.30. 19.00 en 21.15 uur. zo.
ook 16.45 uur, 12 jr.
LIDO 2: "Time Bandits", da. 14.30,19.00
en 21.15 uur, zo. ook 16.45 uur. 12 jr.
LIDO 4: "Het meisje met het rode haar",
da 14.30, 19 00 en 21.15 uur, zo. ook
16.45 uur, 12 jr
STUDIO (133210): "History of the
world, part 1", da. 14.30, 19.00 en 21.15
uur, zo. ook 16.45 uur, al.
TRIANON (123875): "Escape to victo
ry". da. 14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo.
14.15, 16.30,19.00 en 21.15 ur. 16 jr.
REX (125414): "Memories of Miss Ag
gie", da. 14.30. 19.00 en 21.15 uur, zo.
14.15. 16.30. 19.00 en 21.15 uur. 16 jr
Nachtvoorstelling: "Pijpjes drop", za.
23.30 uur. 16 jr.
Bioscopen Alphen
(voor reserveringen 01720-20800)
Rijkmuseum van Geologie en Mineralo
gie - Hooglandse Kerkgracht 17, t/m 3/1/
'82, 'Evolutie van beenvissen', ma t/m vr
van 10-17 uur. zo van 14-17 uur
Rijksmuseum van Oudheden - Rapen
burg 28. t/m 3/l/"82, 'Vondsten uit verle
den land', ma t/m z van 10-17 uur, zo van
13-17 uur.
Rijksmuseum voor Volkenkunde -
Steenstraat 1, t/m 3/l/*82, 'Indianen van
Mexico, Azteken in 't verleden, Nahua's
van heden', ma t/m za van 10-17 uur, zo
en feestdagen van 13-17 uur
Stedelijk Museum De Lakenhal - Oude
Singel 28-32. t/m 29/11, 'Nederlandse
vormgeving', ma t/m za van 10-17 uur, zo
van 13-17 uur
Foyer LAK-Theater - t/m 17/12, tentoon
stelling van Gideon Sinvani, ma t/m vr
van 10-17.30 uur
LAK-Galerie academiegebouw - Rapen
burg 73, t/m 15/12, tentoonstelling Tijs
Veraart, ma t/m vr van 10-18 uur
Kunstcentrum Lange Mare - Lange Ma
re 37, nov., tekeningen Peter de Ru, do
19-21 uur en za van 12-17 uur
Museum Boerhaave - Steenstraat la, t/m
feb '82, 'Mooie klokken, beste kykers',
ma t/m za van 10-16 uur, zo van 13-16
Openbare Bibliotheek - Nieuwstraat 4,
t/m 18/11, Fototentoonstelling van werk
van John Hartfield. ma. do 12 30-20 30
uur. woe 10-20 30 uur, vr 10-17 30 uur, za
van 10-13 uur.
Art tca-housc De Oude Rijn - Stille Ma
re 4, t/m 30/11, tentoonstelling van olie
verfschilderijen en keramiek van Peter
Willems. di Lm za van 10-18 uur. do tot
21 uur. zo 11-17 uur
Kindermatinee: "Oom Ferdinand en de
toverdrank", za.. zo. en woe. 13.45 uur.
Nachtvoorstelling: "The Car", za. 24.00
uur, 16 jr.
EURO 2: "Hoge hakken, echte liefde",
da. 13.30, 19.00 en 21.30 uur, zo. 13.15,
16.30, 19.00 en 21.30 ur. 12 jr.
Nachtvoorstelling: "Up in smoke', za.
24.00 uur, 16 jr
EURO 3 "Hot bubblegum", da. 13.30,
18.30 en 21.00 uur. zo. ook 16.00 uur, 12
jr.
Nachtvoorstelling: "Een perverse nym-
fomane", za. 24.00 uur, 18 jr.
EURO 4: "The beyond", da. 13.30, 18.45
en 21.15 uur, zo. ook 16.15 uur. za. ook
24.00 uur, 16 jr.
Bioscoop Voorschoten
(voor reserveringen 01717-4354)
GREENWAY 'The blue lagoon vr
19 00. za. 16 00 en 19.00 uur, zo 15.30.
woe. 16 00 uur. al.
"Het meisje met het rode haar', do..
dLflBim.lU0aurl«.«HÉIfliV
zo. 21 00 uur. 12 jr.
Kindermatinee: "De stierenvechter", za.
14.00, zo. 13.30, woe. 14.15 uur.
Bioscopen Katwijk
(voor reserveringen 01718-74075)
CITY 1: 'Het meisje met het rode haar",
da 14 45, 18 45 en 21 15 uur. 12 jr
CITY 2 "Ordinary people", da. 18 45 en
21.15 uur, do., vr., zo., ma. en di. ook
14 45 uur. al
Kindermatinee: "Twee jongens en een
oude auto", woe. en za. 14 45 uur
CITY 3 "Christiane F da. 14 45. 18.45
en 21.15 uur. 12 jr.
CITY 4: "One flew over the cuckoo's
nest", da. 14 45,18.45 en 21.15 uur, 16 jr
Lo« 40 gr
theelepel i
gistoplossing. 2 SO
boekweit meel. 2 eie
en krap 0.75 Mar m.
Laat dit ruim een
ruzen op een war
plaats Voeg 200 gr
bruin Neem de pan van
het vuur en schep na af
koeling het beslag op
het spek Zet de pan nu
weer. goed afgedekt. 2
Opdienen met stroop en
boter Voor de hartige
variant vervangt u rozy
nen en krenten d.K.r 250
gr in stukjes gesneden
rookworst
WINA BORN
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Acade
misch Ziekenhuis behalve van
dinsdag 13.00 uur tot woensdag
13.00 uur (Diaconessenhuis) en van
vrijdag 13.00 uur tot zaterdag 13.00
uur (Elisabeth-ziekenhuis).
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis: Middagbezoe
kuur: 13.45-14.30 uur
Avondbezoekuur: 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: vaders extra van
1800-18.30 uur Kinderafdeling
dagelijks van 14.00-19.00 uur. (Niet
r dan 2 bezoekers per patient).
Sportmedisch Advies Centrum:
blessurespreekuur. Elisabethzie-
kenhuis Leiderdorp, 's maandags
van 19.30-20.30 uur.
Bezoekuren St. Elisabeth-Zieken-
huis: Volwassenen: dagelijks van
14.00-14.45 en van 18 30-19.30 uur
Klasse afd.: dagelijks van 11.15-
12.00 uur, van 14 00-14 45 uur en
van 18.30-19 30 uur
Kraamafdeling dagelijks van
11.15-12.00 uur (alleen voor echtge
noot) en van 15.00-16.00 uur en van
18.30-19 30 uur.
Kinderafdeling: dagelijks van
15 00-18.30 uur.
C.C.U. (hartbewaking): dagelijks
van 14.15-14.45 en van 19 00-19.30
Intensieve verpleging: dagelijks
van 14.00-14.30 uur en van 19.00-
19.30 uur
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten (behalve kinde
ren) zijn de bezoekuren als volgt
Elke dag: 14.15-15.00 uur en 18 30-
19.30 uur.
Avondbezoekuur afdeling Verlos
kunde 18.00-19 00 uur.
Pracmaturenafdeling dagelijks
van 14 30-14 45 uur en van 18 30-
18.45 uur
Bezoek aan ernstige patiënten
wanneer voor ernstige patiënten
doorlopend bezoek wordt toege
staan kan de hoofdverpleegkundi
ge hiervoor speciale kaarten ver
strekken
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks: 15.00-15 45 uur en 18.30-
19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdeling
Elke dag: 14.15-15.00 uur en 18 30-
19 00 uur.
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: lc-en 2e klas 11-11.30
uur; 13 30-14 15 uur en 18 30 19 30
uur; 3e klas 13.30 14 15 uur en
18.30-19.30 uur Kraamadeling
13.30-14 45 uur alleen voor echtge
noten 19-20 uur Kinderafdeling
voor ouders 18.00-18.30 uur
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van
vliegverkeer van en naar Schiphol
kunnen dag en nacht worden ge
meld by het informatiecentrum
Geluidshinder Schiphol (tel 020
175000)
idcl l
leuias.
9 november 1981.
- Te Troyes (Franse stad aan
de Seine, Red.) overleed dezer
dagen op 45 jarigen leeftijd een
man, die niet minder dan 240
kilogram woog Om het lijk in
de kist uit het huis te krijgen,
moest men de opening der voor
deur verwijderen en voorts zag
men geen kans den doode in
zijn laatste rustplaats neder te
laten zonder de hulp van koe
voeten en katrollen
- De "Globe" deelt mede. dat in
het noorden van Wales een dorp
is, dat den naam draagt van
Hanfairpwllgyngyllgo-
gerpwllllandypilwgogo. Het
blad citeert dit om te bewijzen,
dat het onlangs vermelde Duil-
sche woord "W interthurerhand-
werksburschenvorwdrtsgrupp"
niet. gelijk beweerd werd, het
langste woord ran de wereld ia
De naam van het dorp telt even
veel letters als het Duitsche
woord en meer lettergrepen
Het hof van assises van Cum
berland heeft een reertienjanp
dienstmeisje ter dood veroor
deeld, omdat zy met voorbe
dachten rade het kind van haar
meester, 6 maanden oud, had
vermoord.
Vijftig jaar geleden
- De Fransche regeering heeft
besloten krachtig op te treden
tegen de bandieten op Corsica.
Zaterdag zijn te Marseille 200
gendarmes ingescheept die i»an
de meest moderne wapenen zijn
txwzien en die met de op het et-
land aanwezige gendarmerie
een groole actie ter zuivering
van het eiland van bandieten
zullen ondernemen In dezen
strijd zullen ook vliegtuigen en
gepantserde auto's worden ge
bruikt. Reeds is op het eiland
door 60 gendarmes een drijf
jacht gehouden waarbij een
bandietenleider omsingeld en
neergeschoten is.
- Uit de gevangenis in Sao Pa
olo (Brazilië) zijn 36 ernstige
misdadigers ontvlucht. De
meesten van hen hadden lang
durige gevangenisstraffen we
gens moord Onder hen bevindt
zich een gevangene, die dertig
moorden op zijn geweten heeft
f KON(MKJ,'JKe
FfclglS. AAMPieHöf-
NARRetvJ -f6 ZJgN Ife Her
HieR n ob sier zo'm
&oM-Beee eoeu
AUÓ veofeseR.
pie komt
ZEKER OOK
■souncifeRgN
