Taiwan al 32 jaar in
staat van beleg
'Volksrepubliek betekent honing in de mond en zwaard in de buik'
««bS
ZATERDAG 7 NOVEMBER 1981
EXTRA
PAGINA 2-1
De parade begint met een kreet
over alle luidsprekers alsof
iemand rauwelings het hart
uit het lijf wordt gerukt; lang,
omhoog en plotseling
eindigend. Dan rollen de
jeeps met opperbevelhebbers
aan. de standaarden trots
geheven, gevolgd door
veertien rijen breed
marcherende blokken
manschappen uit de
verschillende
krijgsmachtonderdelen. Vlak
voor de tribune van de
president gaan ze over in
stramme ganzenpas, iets
verder weer in gewone mars
en wéér iets verder opeens,
allemaal tegelijk, in een wat
komische draf. Een veteraan
van het Franse parakorps, die
heel wat parades heeft
gezien, zegt dat het de meest
gedisciplineerde ter wereld
is. En hij bereidt ons voor op
de meisjes van het Instituut
voor Politieke
Oorlogvoering, die
traditiegetrouw ook
meelopen. „Allemaal
pin-ups. zo mooi".
Het is de tiende van de tiende,
de dag dat zeventig jaar
geleden Sen Jat-sen het sein
gaf voor de revolutie tegen
het regime van de Chinese
keizer. Die dag wordt op
Taiwan, dat zich de
voortzetting acht van het
werkelijke China, met praal
en luister gevierd - een paar
dagen later dan de viering
van dezelfde opstand in de
Volksrepubliek China,
honderdzestig kilometer over
het water, tientallen malen
groter dan het kleine Taiwan,
met een bevolking van een
mifjard mensen.
Taiwan, zo groot als Nederland,
heeft er achttien miljoen. De
drie beginselen van de
vereerde stichter -
nationalisme, democratie en
welzijn voor het volk -
worden dan ook ettelijke
keren aangehaald. Wie de
parade ziet - de meisjes van
de politieke oorlogvoering
zyn inderdaad erg mooi. de
tanks en raketcarriers die
daarna komen, onaangenaam
indrukwekkend - heeft over
dat nationalisme niet veel
zorgen. Wie de cijfers bekijkt
waarmee de Republic of
China', zoals Taiwan zich
officieel noemt, zyn
economische successen
aankondigt, zal ook aan de
enorme stijging van de
welvaart in de afgelopen
tweeéndertig jaar niet
kunnen twijfelen. En hoe is
het met de democratie?
Een echte democratie heeft
zulke brede boulevards niet
nodig.
door
Max Snijders
Tsjiang Kai-sjek Zijn mis
drijf; hij heeft zich uitgespro
ken voor de onafhankelijk
heid van Taiwan, dat wil zeg
gen tegen het doel van de
hereniging met het vaste
land En de manier waarop
hij dat deed is voor de rechter
destijds genoeg geweest om
hem wegens landverraad te
veroordelen. Als ze me dit
verhaal vertellen, moeten ze
er ontzettend by lachen, alsof
ze gegeneerd zijn. Misschien
denken ze wel dit is zó gek.
dat gelooft die buitenlander
vast niet - zo verontschuldi
gend kijken ze me aan.
Wat zegt Chen Li-an. waarne
mend secretaris-generaal van
de heersende party, de Kwo
rm n tang, van dit alles'' De
vorming van nieuwe politie
ke partyen. zegt hy, is verbo
den omdat we bang zyn voor
radicalisering in verband met
de veiligheid en de bedrei
ging vanaf het vasteland.
Kijk maar naar Zuid-Korea.
Om een party te vormen
moet je trouwens, voegt hy
eraan toe. pnncipes hebben.
Hy vertelt ook dat in de wetge
vende vergadering, de 'Legis
latieve Yuan', een kwart van
de leden op Taiwan gekozen
is De rest is nog lid van toen
ze er destijds op het vaste
land in zaten. Dat was dus
vóór 1949 Omdat er op het
vasteland geen verkiezingen
meer kunnen worden gehou
den, blijven die leden 'dus'
zitten. In de 'Controle Yuan',
een soort ombudsman alge
mene rekenkamer, is dat aan
tal gekozen leden de helft tot
een derde. De gemiddelde
leeftijd in die organen ligt
daardoor buitengewoon
hoog. Maar nog niet zo hoog
als die in het dagelijks be
stuur van de Kwomintang
zelf. Het jongste lid is daar 57,
het oudste 82 en het gemid
delde ligt volgens Chin Li-an
boven de 70.
Dreiging
Van de Kwomintang zal dus de
aandrang om een einde te
maken aan de staat van beleg
niet komen. In het officièle
denken is die uitzonde
ringstoestand, die in Taiwan
al zo lang de normale is. ook
geheel geïntegreerd. Omdat
de Chinese dreiging nog al-
tyd aanwezig is. zo luidt de
leer. moet het land op zyn
hoede zyn. Want zwakheid of
zelfs vertoon van zwakheid
kan tot ingrypen leiden van
de grote buur Een staand le
ger van 600.000 man en een
reserve van 2,4 miljoen (Ne
derland heeft, met een iets
kleinere bevolking. een
staand leger van - om pre
cies te zyn 107.174 man en
een zogenaamd mobilisabel
bestand waarvan de omvang
niet mag worden onthuld)
Daarom ook mag er in Taiwan
zo weinig mogelyk ruimte
worden gegeven aan even
tuele onderlinge tegenstellin
gen. zoals die tussen de Tai-
wanezen en de 'vastelanders',
mogen er geen nieuwe poli
tieke partyen worden ge
vormd. geen 'opruiende taal'
worden geschreven en ook
niet worden gestaakt
"Maar dat is ook niet nodig",
zegt vrolyk lachend de ui
terst charmante onderdirec
teur van de Centrale Bank
van China, professor Shirley
W Y. Kuo. "De werknemers
hebben immers steeds betere
lonen gekregen Bovendien,
het is ook schadelyk voor de
produktie" Daar valt weinig
tegen in te brengen Maar aan
de andere kant moet Taiwan,
om het verschil met het geha
te communistische regime
aan de overkant van de Straat
van Formosa duidelyk te ma
ken. wel zo democratisch mo
gelyk zyn. En zo balanceert
het land tussen de angsten
voor de vyand die het groten
deels zelf heeft opgeroepen
en de vrees niet voor vol te
worden aangezien in dat deel
van de wereld waarbij het
zich wil aansluiten Een we
reld die wel met Taiwan wil
handelen - en er. zoals wy,
duikboten aan wil leveren -
maar die, op zo'n twintig lan
den na. het met diplomatiek
wil erkennen
En fluitend ut het donker gaat
het verder De president zelf
bevestigt het in zyn toe
spraak by de grootste militai
re parade die het land ooit
heeft gezien "Het vasteland
staat op in elkaar zakken. Wy
zullen het herenigen".
Taboe
In geen jaren heeft Peking drei
gende gebaren gemaakt of
dreigende taal geuit in de
richting van het in verhou
De angst voor de
vijanden de vrees
niet voor vol te wor
den aangezien mani
festeren zich al gauw
in Taiwanzoals des
tijds na het aankno
pen van diplomatie
ke banden tussen de
Verenigde Staten en
de Volksrepubliek
China
Tweeëndertig jaar geleden
kwamen de aanhangers van
Tsjiang Kai-sjek, de genera
lissimo met het kale hoofd
die ver voor de Tweede We
reldoorlog uitbrak al moe
dig de Japanse invasielegers
in zijn land bevocht, naar
Taiwan. Verdreven door de
communisten van Mao, met
wie ze tot aan de capitulatie
van Japan uitstekend had
den samengewerkt. Al die
tweeëndertig jaar heerst
sindsdien op Taiwan de
staat van beleg. En aan die
staat van beleg worden de
excuses ontleend voor be
perkingen op dat tweede be
ginsel van Soen Jat-sen, de
democratie.
„Omdat de communistische
bedreiging nog altijd be
staat". zegt de beminnelyke
dr. James Soong, directeur
van de regeringsvoorlich
tingsdienst. En hij wijst er
met nadruk op. dat er geen
beperkingen zijn gesteld aan
het parlement en dat er geen
militaire regering is. Maar,
werp ik tegen, er mogen geen
nieuwe partijen worden op
gericht.
Zijn verklaring daarvoor is dat
het woord 'partij' in het Chi
nees geen gunstige betekenis
heeft. Dat gaat terug tot Con
fucius. En er zijn toch drie
toegelaten partijen; de Kwo
mintang, nu aangevoerd door
Tsjiang Kai-sjeks zoon
Tsiang Tsjing-kwo, de huidi
ge president, de Sociaal-De
mocratische Partij en de
Jeugd Partij. Bovendien kan
ieder als Onafhankelijke
Kandidaat vrijelijk aan alle
verkiezingen deelnemen.
Zwaard
Dat de Chinese bedreiging
voortduurt kan, zeggen de of
ficiële woordvoerders, ook
worden afgeleid uit de voor
stellen die ze nu, ter gelegen
heid van de herdenking van
de revolutie, hebben gedaan
om te praten met Taiwan. Om
Taiwan de status van autono
me provincie te geven binnen
de Volksrepubliek China,
met behoud van het kapita
listische economische stelsel,
met behoud van het eigen le
ger - maar niet met behoud
van de eigen vlag. „Maar hoe
kunnen zij ons vrijheden aan
bieden", zegt dr. Soong op
recht verontwaardigd, „die ze
hun eigen bevolking niet toe
staan: vrijheid van reizen,
vrijheid om je eigen beroep te
kiezen. Het is „honig in de
mond. zwaard in de buik"
En president Tsjiang. in een
keurig gedrukte uitgave van
zijn opvattingen over de be
langrijkste vraagstukken - en
de meest terugkerende vra
gen - zegt van de communis
ten van het vasteland; „Zij
zouden een oorlog kunnen
beginnen op elk moment dat
zij geschikt achten". En om
alvast een weerwoord te heb
ben op de eventuele tegen
werping dat de Chinese com
munisten in die tweeëndertig
jaar toch weinig blijk van
agressiviteit in hun buiten
lands beleid hebben gegeven,
voegt hij er meteen aan toe:
„De Chinese communisten
geloven in geweld en in de
oplossing van problemen
met kanonnen".
Merkwaardigerwijze erkennen
de Taiwanezen voledig de
juistheid van die ene keer dat
de communistische Chinezen
echt expansief geweld heb
ben gebruikt, namelijk toen
zij in 1951 Tibet weer bij Chi
na inlijfden. Er zitten in de
Nationale Assemblee van
Taiwan zelfs vertegenwoordi
gers uil dat g rbiedsdeel. Des
tijds nog meegekomen met
de generalissimo. Commu
nistisch China is nu door het
overgrote deel van de wereld
als de enige vertegenwoordi
ger van China erkend en
slechts een twintigtal landen
heeft ambassades in Taipei.
Die omstandigheid maakt
dat de president van Costa
Rica dan ook een gefêteerd
eregast an worden op de
'dubbel-tien'-herdenking.
ding zo kleine eiland voor
zijn kust. In het Taiwanse da
gelijks leven is van zo'n drei
ging ook niets te merken - al
vormt defensie een zeer be
langrijk deel van de begro
ting. Maar als het gaat om
volledige toepassing van de
democratie, wordt de Chine
se dreiging tevorschijn ge
haald. Diezelfde Chinese
dreiging waarvoor de giganti
sche militaire parade is be
stemd. Wie wil tonen niet
bang te zijn, gaat fluiten in
het donker.
Peking zou een wig willen drij
ven tussen de 'vastelanders'
van Taiwan - degenen die
met Tsjaing Kai-sjek zijn
meegekomen - en de Taiwa
nezen - de bevolkingsgroep
die er al vele eeuwen woont
naast de echte inboorlingen
die uit Melanesiè afkomstig
zijn. Als dus vooral uit die
groep wordt gepropageerd
dat het ideaal om ooit nog
eens het vasteland met Tai
wan te herenigen, beter kan
worden opgegeven, staan bij
de regering alle stekels over
eind. Net als twintig jaar gele
den in de Bondsrepubliek,
rust op twijfel aan de gebene
dijde 'hereniging' een taboe.
Erger nog: wie het verbindt
met opmerkingen over het
feit dat de 'vastelanders' een
veel te grote zeggenschap
hebben in verhouding tot
hun aantal op het eiland (30
procent van de bevolking te
gen 70 procent oorspronkelij
ke Taiwanezen), loopt gauw
gevaar te worden beschul
digd van 'opruiing', vooral als
daaraan een demonstratie is
verbonden.
Dat hebben uitgevers en schrij
vers van het blad 'Formosa'
ondervonden toen dat blad
opriep tot een demonstratie
op 10 december 1979 in Ka-
ohsiung tegen de beperkin
gen waaraan de burgerrech
ten onderhevig zijn als ge
volg van de staat van beleg.
De demonstratie liep uit op
een tamelijk hevig treffen
met de politie. Volgens de op
positionele groep was dat het
werk van provocateurs, vol
gens de autoriteiten het re
sultaat van de opruiing.
Veroordeeld
Slangendans
Die middag van de parade, ter
wijl voor het presidentiële
paleis de militairen zijn ver
vangen door volksdansers
die onder andere spectaculai
re slangendansen uitvoeren,
zit ik in een uiterst proviso
risch irfgericht bureau, ken
nelijk een vroegere kapsalon,
te praten met drie kandida
ten voor de komende raads
verkiezingen, die hun kans
zullen wagen als onafhanke
lijke. Zonder lijst, zonder par
ty organisatie, maar wel vol
strekt geoorloofd.
Het zyn Lin Cheng-chieh. (29).
schrijver over politieke on
derwerpen en hoofdredac
teur zowel als directeur van
het maandblad voor politieke
zaken 'Cultivate'. Ook schrij
ver en uitgever van een tyd-
schrift De Progressieve dat in
april van dit jaar een keer is
uitgekomen en toen voor een
jaar werd verboden omdat
het „oiyuiste informatie" zou
hebben verschaft- Tegen de
hoofdredacteur zelf is niets
ondernomen, zodat hij ver
volgens het huidige blad kon
gaan uitgeven. Samen met
zyn medekandidaten, de der
tigjarige advocaat S. B. Chen
en de 35-jange advocaat
Frank C. I. Hsien, betreuren
ze het dat ze, als onafhanke
lijk kandidaat, geen partijbij
eenkomsten kunnen houden.
En dat de wet maar tien da
gen campagnevoeren toe
staat, hetgeen ook al nadelig
werkt voor de Onafhankelij-
ken. Geen wonder dat eerly-
ke toepassing van de grond
wettelijke burgerrechten als
eerste punt op hun program
ma staat. Daarna volgen so
ciale gerechtigheid, verster
king van de sociale zorg, be
scherming van consumen
tenbelangen en van het mi
lieu, verbetering van het
openbaar vervoer, vergroting
van het aantal crèches en op
voering van de progressivi
teit in de belastingen.
Lachen
Hoe smal de marge van de de
mocratie in Taiwan is. blijkt
uit het relaas van Lin Shui
Chuan. 45. een vroeger lid
van Taipei's gemeenteraad,
die in 1967 wegens landver
raad tot vy ftien jaar werd ver
oordeeld en daarvan tien jaar
heeft uitgezeten, dank zy am
nestie bij de dood van
Parade op de Dag van de Revolutie: de meisjes van het Instituut voor politieke oorlog
voering (foto GPD)
tot gevangenisstraffen, de
hoogste van 12 en 14 jaar. Dat
gebeurde op grond van het
Statuut voor de Bestraffing
van Opruiing van 1949 en het
Statuut Betreffende de Ver
volging en de Eliminering
van Communistische Spion
nen Gedurende de Periode
van Onderdrukking van de
Rebellie uit 1950 (de rebellie
is die van de communisten).
Volgens de aanklacht hadden
de betrokkenen niet alleen
opgeroepen tot demonstre
ren maar ook tot geweld en
hadden ze bovendien, via een
transactie met Japan in vis-
zaad, geld gekregen uit com
munistisch China; vijfdui
zend Amerikaanse dollars.
Volgens Amnesty Internatio
nal, dat op verzoek van de re
gering van Taiwan een com
missie van onderzoek heeft
gestuurd, zijn deze mensen
uitsluitend veroordeeld op
gfond van afgedwongen be
kentenissen en geen enkele
andere bewijsvoering, terwijl
ze die bekentenissen ter zit
ting nog hebben ingetrok
ken. Amnesty heeft ook te
gen de rechtsgang als zoda
nig ernstige bezwaren aange
tekend, klaagt dat het delict
van 'opruiing' volstrekt on
voldoende is gedefinieerd en
zegt in het blad 'Formosa'
geen enkele uitlating te heb
ben aangetroffen waaruit
blijkt dat de aangeklaagden
geweldpleging voorstonden
of zelf van plan waren.
De regering beantwoordde die
verwijten met het verweer
dat de incidenten in de ha
venstad Kaohsiung er wel de
gelijk waren geweest en dat
de aangeklaagden geweld
hadden aangemoedigd en ge
pleegd. Bij een tweede
rechtszitting zijn nog eens
andere beklaagden uit die
zelfde kring veroordeeld tot
straffen variërend van tien
maanden tot zes jaar en acht
maanden. Veel van de ge
straften stonden kandidaat
op een onafhankelijke lijst, of
hielpen zulke kandidaten.
Het merendeel van hen was
Taiwanees.
