Werk bij Leyland hervat
Schone*" kolenverbrander in Petten
Beurs Amsterdam
tort zakelijk
marktberichten
Primeur bij Energie Centrum Nederland
Stakers zwichten voor "eindbod" directie
Olieboring
straks met
platform
onder water
PTT'er kan
straks
thuisblijven
'Concurrentienadeel
bedrijven wegwerken'
''Mosselen
zijn niet
te duur"
NS moeten
"mannelijk"
imago
loslaten
Beursoverzicht
WOENSDAG 4 NOVEMBER 1981
ECONOMIE
PAGINA 27
Bedrijfsbouw
In 1982 zal, naar verwacht, begon
nen worden met de bouw van
kantoren (265.000 m2), winkels
(bijna 95.000 m2) en bedrijfshal
len (45.000 m2) met een gezame-
lijke waarde van bijna 1 mil
jard. Dit blijkt uit de jaarlijkse
enquête over de activiteiten van
de leden van de Vereniging van
Nederlandse Projectontwikke
ling Maatschappijen, die met 30
september als peildatum werd
gehouden.
In 1981 is of wordt door NEPROM-
leden begonnen met de bouw
van commerciële objecten
(270.000 m2 kantoorruimte,
85.000 m2 bedrijfshallen en bijna
17.500 m2 winkels) met een geza
menlijke waarde van ongeveer
800 min. Nagenoeg alle ruimten
zijn bestemd voor de vrije markt,
dit betekent dat op het moment
dat de plannen ter hand werden
genomen nog geen gebruikers
bekend waren.
Rubberindustrie
Bij de rubberindustrie Ciago in
I Arnhem zullen 33 banen verdwij
nen op de afdeling marketing la
boratorium en research, als ge-
j volg van een gedeeltelijke inte
gratie van deze diensten in het
I Canadese moederconcern Poly-
sar. Ciago, waar ongeveer 460
mensen werken, werd in juli dit
jaar door Goodrich verkocht. De
nieuwe eigenaar Polysar heeft
meerdere Europese vestigingen
met arbeidsplaatsen overbodig
worden.
Fellowship
Oost-Linjeflung, de binnenlandse
luchtvaartmaatschappij van
Zweden, heeft bij Fokker op
nieuw twee F28 MK 400 Fellows
hips besteld en een optie geno
men op een derde. De Zweden
hebben al dertien F28's in ge
bruik. De nu bestelde toestellen
zullen in december 1982 en
maart 1983 worden afgeleverd.
Het vliegtuig van de optie zou
eind 1983 kunnen volgen, aldus
Fokker.
Er zijn nu 189 F28's verkocht aan
46 gebruikers in 31 landen.
Faillissementen
In de eerste tien maanden van dit
'jaar zijn er in Belgie 3.357 bedrij
ven over de kop gegaan. Dat zijn
er aanzienlijk (542) meer dan in
de overeenkomstige periode van
het vorige jaar. Alleen al in de af
gelopen maand oktober zijn er
449 Belgische bedrijven failliet
gegaan en dat waren er 83 meer
dan in oktober vorig jaar.
Ontslagen Drenta
De radiatorenfabriek Drenta bv in
Emmen zal voor veertig van de
tachtig werknemers collectief
ontslag aanvragen bij het ge
westelijk arbeidsbureau in Em
men. Directeur K. te Weille zei
gisteren dat de reorganisatie bij
Drenta noodzakelijk is geworden
door de "teleurstellende afzet
van radiatoren door het instorten
van de bouwmarkt in ons land".
"Tevens is het instorten van de
bouwwereld in Duitsland en En
geland van invloed op de pro-
duktie van ons bedrijf', zei Te
Weille.
stambonen 6,70-6,90. boerenkool 0,48-
0,71, Chinese kool 0,15, rode kool 0,25-
0,37, groene kool 0,70, spitskool 0,62,
prei 0,45-0,76, spinazie 1,85-2,00, sprui-
0.47-0,50. winterpeen 0,32-
0,35! witlof 3,10-4,40, bloemkool 1x6
1,60, bloemkool 8 st 1,20-1,60, knolselde
rij 0,22-0,62, sla 0,70-0,84. bleekselderij
0,14-0,79. bospeen 1,06-1,11, peterselie
0.32-0.51. radijs 0,69-0,79, selderij 0,29-
0.54 panka st. 0,11-0,36.
KATWIJK AAN DEN RIJN - Groente
veiling van 3 november: andijvie 1,20,
boerenkool 41-53, witte kool 29, bos
peen II 48-1,06, waspeen AI 3,20-0,20,
All 3,20-4,50. BI 5,70-10,90, Bil 4,90-0,30
per kist, prei A per kg 25-53, radijs 65,
schorseneren A 2,-, peterselie 25, selde
rij 35-45, bloemkool 6 per bak 11,171,60,
8 I 78-1,20, 10 I 0,80.
PETTEN (ANP) - Ingenieur J.P. Campen,
plaatsvervangend directeur-generaal
energie van het ministerie van economi
sche zaken,, heeft gisteren op het energie-
onderzoekcentrum in Petten de eerste
wervelbedverbrandingsinstallatie van
Nederland officieel in gebruik gesteld.
Hiermee is volgens hem een belangrijke
stap gezet op de weg van de "schone" ver
branding van steenkool. Het project
maakt deel uit van een omvangrijk rege
ringsprogramma dat gericht is op de her
introductie van steenkool.
Met de nieuwe installatie die het onder
zoekcentrum van verwarming voorziet
kan steenkool zodanig verbrand worden
dat de voor het milieu schadelijke stoffen
tot een minimum beperkt kunnen wor
den. Dit was volgens Carhpen tot nu toe
één van de grootste knelpunten die het
gebruik van steenkool op grote schaal in
de toekomstige energievoorziening in de
weg stond.
Het Energiecentrum Nederland (ECN)
hoopt de komende jaren voldoende erva
ring op te doen met het systeem van wer
velbedverbranding om aan te kunnen to
nen dat het een milieuvriendelijke ma
nier van kolenstoken is. Tevens wil het
eet rum bewijzen dat een wervelbedver
branding bedrijfsmatig een betrouwbaar
proces is en bovendien economisch voor
deel bied.
Bij wervelbedverbranding wordt steenkool
in een zwevend zand bed eerst vergast en
daarna bij betrekkelijk lage temperatu
ren verbrand. Door kalk toe te voegen
worden de schadelijke stikstof- en zwave-
loxyden in de verbrandingsgassen vast
gehouden.
Voor de financiering van het project, waar
van de kosten 2.8 mihoen gulden bedra
gen, is behalve een eigen bijdrage van
ECN en een subsidie van het ministerie
van economische zaken ook een lening
verstrekt door de Nederlandse Energie
Ontwikkelings Maatschappij (NEOM).
Deze lening zal worden terug betaald uit
de besparing die wordt verkregen door
het stoken van goedkope steenkool in-
plaats van aardgas.
Met de nieuwe stookketel, die meer dan
zestig procent van de voor het energie
centrum in Petten benodigde warmte
gaat leveren, bespaart ECN twee miljoen
kubieke meter aardgas per jaar. Dit is
evenveel als het gebruik van een dorp
van ongeveer 2.500 inwoners. Door deze
besparing kunnen de stookkosten met
minstens tien procent terug gebracht
worden. De projectgroep steenkooltech
nologie van ECN verwacht dat die bespa
ring de komende jaren alleen maar groter
zil worden.
Het ECN-project maakt deel uit van het na
tionaal onderzoeksprogramma kolen,
waarvoor de overheid 750 miljoen gulden
voor de komende vgf jaar heeft uitgetrok
ken. Binnenkort zal de regering, zo deel
de de plaatsvervangend directeur-gene
raal mee, haar standpunt kenbaar maken
over het advies van de voorbereidings
commissie. Deze heeft een inventarisatie
gemaakt van 126 projecten met betrek
king tot het gebruik van steenkool op
grote schaal.
1 LONDEN (GPD/ANP) - Met een overtuigende meerder
heid hebben de werknemers van het Britse staatsbe
drijf British Leyland gisteren voor beëindiging van
hun staking gestemd. De 58.000 werknemers van het
autoconcern besloten vanochtend weer aan het werk te
gaan.
Vijfentwintig afdelingen van het
bedrijf, dat ruim dertig fabrieken
omvat, stemden voor accepte
ring van de 3,8 procent loonsver
hoging. Zeven afdelingen stem
den tegen. Hiermee kwam een
einde aan de potentieel grootste
industriële crisis die Groot-Brit-
tannië kende sinds de mijnwer
kers oud-premier Heath ten val
brachten.
De werknemers namen de beslis
sing te midden van tegenstrijdi
ge adviezen van de betrokken
vakbonden. Vakbondswoord
voerders die de leden binnen het
bedrijf vertegenwoordigden,
hadden eerder het nieuwe aan
bod afgewezen en de werkne-
LONDEN (Reuter) De oliemaat
schappijen Shell en Esso zullen
volgend jaar voor de kust van
Schotland een revolutionair on
derwaterplatform beproeven dat
oliereserves kan winnen die tot
nu toe onbereikbaar waren. Dit
hebben de maatschappijen giste
ren bekendgemaakt.
De twee maatschappijen zijn zeven
jaar bezig geweest met de ont
wikkeling van het platform, een
zogenoemd Underwater Mani
fold Center (UMC). De totale kos
ten bedroegen 360 miljoen pond
sterling (ongeveer 1,65 miljard
gulden). Het platform weegt 2200
ton en is zo hoog als een huis van
vier verdiepingen. Het komt te
rusten op een stuk zeebodem dat
ongeveer half zo groot is als een
voetbalveld.
Het eerste UMC komt te staan in
het ten noordoosten van de Shet
land Eilanden gelegen olieveld
Comorant in de Britse sector van
de Noordzee. Via afstandsbedie
ning zal tegelijkertijd uit negen
bronnen olie omhoog kunnen
worden gepompt. Op deze ma
nier kan bijna twintig procent
van de totale reserve van Como
rant worden gewonnen. De zee is
ter plaatse 150 meter diep. De
maximale diepte waarbij het
nieuwe platform kan worden ge
bruikt bedraagt 1200 meter.
mers aangeraden de staking
voort te zetten totdat de directie
meer geld op tafel zou leggen.
Aanvankelijk eisten de stakers
een loonsverhoging van twintig
procent. Verschillende leiders
van de betrokken vakbonden
waren er echter van overtuigd
geraakt dat het het bedrijf aan de
financiële middelen ontbrak en
raadden de leden aan weer aan
het werk te gaan.
Werknemers zeiden de staking te
beëindigen omdat ze geen keus
hadden. „We kunnen niet an
ders. Als we worden ontslagen
wanneer we verder staken, zoals
gedreigd is, hebben we geen en
kele kans een andere baan te
krijgen", zei een werknemer van
de Longbridge-afdeling, de
grootste tak van British Leyland,
die de succesvolle Mini-Metro fa
briceert. Longbridge ligt in de
Midlands, waar de werkloosheid
nu 15 procent bedraagt.
Het resultaat van de stemming
werd geinterpreteerd als een
overwinning voor de controver
siële voorzitter van de raad van
bestuur, Sir Michael Edwardes.
Hij had eerder gedreigd het be
drijf te zullen sluiten en de sta
kers te zullen ontslaan als de
werknemers de magere loons
verhoging weigerden te accepte-
Vakbondsvertegenwoordigers ver
klaarden dat het einde van de
staking niet betekent dat de in
dustriële verhoudingen binnen
British Leyland verbeterd zijn.
Zij vrezen dat de geschiedenis
zich zal herhalen als de situatie
binnen het bedrijf niet veran
dert.
Premier Thatcher beschouwt de
beslissing om weer aan het werk
te gaan als een bevestiging van
haar principe, dat regeringen
zich niet moeten mengen in in
dustriële disputen. Ze ziet de uit
komst van de stemming ook als
een bevestiging van haar geloof
dat de werknemers zelf beter we
ten waar hun belangen liggen
dan de vakbondsleiders die hen
vertegen woord igen
Met het opgeven van de staking is
een eind gemaakt aan het ern
stigste arbeidsconflict uit de ge
schiedenis van het noodlijdende
autoconcern, dat in 1975 door de
staat werd overgenomen. Sinds
dien heeft het miljarden guldens
aan overheidssteun gehad.
In de eerste zes maanden van dit
jaar leed British Leyland een ver
lies van 225 miljoen pond (onge
veer 1 miljard gulden) De be
stuursraad van het concern zal
zich gaan buigen over een ver
zoek aan de regering voor ver
dere steun voor een herstelpro
gramma.
Werknemers van de Ley land-fabriek in Longbridge, 1
onderlinge verdeeldheid. Een ruime meerderheid sprak zich uit 1
metro wordt gemaakt, geven blijk van
beëindiging van de staking.
UTRECHT (GPD) - Binnen tien
jaar zal niet meer iedere
werknemer van de PTT de
deur uit hoeven om zijn taak
te verrichten. Door uitbrei
ding van de mogelijkheden
met computers zullen som
mige werknemers via een
speciale huisaansluiting op
de bedrijfscomputer hun
werk thuis kunnen doen.
Dat zei PIT-directeurdrs. P. H.
Leenman gisteren op een stu
diedag over emancipatie van
de Young Women's Christian
Association (YWCA) in
Utrecht. Leenman kon nog
niet zeggen om welke aantal
len werknemers het zal gaan.
Hij meent dat deze vorm van
„thuiswerk" het grote voor
deel voor de werknemers zal
opleveren dat zij in hoge ma
te hun eigen tijd kunnen in
delen, zoals een huisvrouw
dat nu ook kan. Leenman
stelt dat vooral administratief
werk, bepaalde technische
werkzaamheden en tekstver
werking in aanmerking ko
men om op deze manier thuis
afgehandeld te worden. Ook
voor banken lijkt het systeem
met huisaansluitingen hem
goed toepasbaar.
Terlouw over energieprijzen
DEN HAAG (GPD) - Minister Terlouw (economische zaken) zal er zgn
best voor doen dat het bedrijfsleven in zijn energiekosten niet meer dan
„strikt onvermijdelijk" nadeel ondervindt van buitenlandse concurr-
renten. Voorwaarde is dat de bewindsman „er de tijd voor krijgt". Ter
louw zei dat vandaag bij het uitreiken van drie prijzen op het gebied
van energiebesparing
Het liefst zou Terlouw het concurrentienadeel geheel willen wegwerken
Maar het effect van natuurlijke omstandigheden als directe beschik
baarheid van goedkope brandstoffen bij onze concurrenten dwingt vol
gens hem tot realiteitszin. Des te meer is daarom de inspanning nodig
om door systematische aandacht voor besparingsmogelijkheden de
kosten omlaag te drukken
Terlouw hoopte dat binnenkort zal kunnen blgken hoezeer het energie
beleid van de regering in het teken van besparing zal staan Dat is een
noodzaak, die ook wordt ingegeven door de omstandigheid dat het
bedrijfsleven toe is aan modernisering van zgn installaties en zun pro-
duktenpakket, waardoor investeren in energiebesparing loont Twee
jaar geleden werd al uitgerekend dat tot het jaar 2000 m totaal 60 mil
jard gulden aan investeringen nodig is om de doelmatigheid van het
energieverbruik met 30 procent te verbeteren.
Dit perspectief betekent een grote uitdaging voor de industrie. Aardgas
baten zullen mede moeten worden ingezet voor verbetering van onze
industrie, ook langs de weg van energiebesparing Er zijn dus grote
kansen voor de industrie, maar die blijven vaak nog onbenut, meende
de bewindsman.
Een voorbeeld van bestaande mogelijkheden is een onlangs verschenen
rapport over de besparing op energiekosten in het autobedrijf, die op 13
procent per jaar worden geschat. Voor de glastuinbouw is een bespa
ringsbeleid ontworpen, dat in enkele jaren tot een daling van het ver
bruik met een kwart zou moeten leiden. Daarvoor zijn investeringen
van een miljard nodig, die in drie jaar kunnen worden terugverdien'1
DEN HAAG (ANP) - De con
sument krijgt dit jaar meer
waar voor zijn geld als hij
mosselen koopt dan vorig
seizoen. Het gewicht aan
vlees is dit seizoen zeer aan
zienlijk hoger. Dit stelde het
produktschap voor vis en vis-
produkten gisteren in Den
Haag. Het schap spreekt hier
mee bench ten tegen dat de
mosselen veel te duur zouden
zijn
Volgens het produktschap is
het mosselkantoor in Bergen
op Zoom. dat het verhaal
over de te dure mosselen ver
spreidde, vergeten dat de
mosselen tussen de veiling
en de viswinkel nog een be
handeling ondergaan van on
geveer twee weken, die geld
kost.
In de winkel kost een zak van
twee kilo een bedrag vane
rend van 3,90 gulden tot vijf
gulden. Op de veiling brengt
twee kilo mosselen gemid
deld zestig cent op.
Na veiling gaan de mosselen
naar speicale plekken in de
Oosterschelde waar zij na
tien tot veertien dagen wor
den gezuiverd De te kleine
exemplaren en lege schelpen
worden eruit gehaald. Ver
volgens worden ze gewassen
en verpakt, aldus het schap.
"Het is duidelijk dat aan deze
bewerkingen kosten zun ver
bonden, die in de eindpnjs
tot uitdrukking komen", al
dus het schap. "Van te dure
mosselen is dan ook absoluut
geen sprake"
CNV-jongeren:
UTRECHT (ANP) - Er moet bu de
Nederlandse Spoorwegen meer
plaats worden gemaakt voor ge
handicapten en vrouwen. Tot die
conclusie komt de jongeren-ad
viesraad van de Vervoersbond
CNV in een rapport over de per
soneelswerving bij de NS.
De Spoorwegen stellen te weinig
plaatsen open voor werknemers
met een handicap, terwgl de NS
ook weinig moeite doet om af te
komen van het traditionele rnan-
nenimago, zo wordt gesteld in
het rapport, dat gisteren wed
aangeboden aan het hoofd van
de dienst person eels werving van
de Spoorwegen. H. Scheepers
Andere aanbevelingen uit het rap
port hebben betrekking op ver
korting van de wervingsproce
dure. meer openheid over het
medisch en psychologisch on
derzoek en verbetering van het
wervingsmateriaal. Vooral uit de
personeelsadvertenties blijkt
volgens de jongeren adviesraad
dat de NS zich nog vaak als.
mannenbc-drijf' pnmtMrt
In MB r.-actie op het rapport van
de vervoersbond-jongeren zei
Scheepers dat bg de Spoorwe
gen vier procent van het totale
personeelsbestand van 27 500
mensen gehandicapt is Dit zgn
voornamelgk NS'ers die tgdens
hun loopbaan in zekere mate ar
beidsongeschikt zijn geworden.
Door interne herplaatsing wor
den deze werknemers uit de wao
gehouden, waardoor bg de
Spoorwegen weinig plaats meer
overblijft voor gehandicapten
van buiten het bedrijf, aldus de
NS-personeelschef
Wat betreft het mannenimago van
de NS stelde Scheepers dat al
sinds enige tgd een eigen eman
cipatiedeskundige bg de spoor
wegen actief is. die binnenkort
met beleidsaanbevelingen komt.
Bg de NS werken ongeveer 2500
83.90 83.9
346,00 337.50
33,20
55.00
65.00
WOENSDAG 4 NOVEMBER 1981
ACTIEVE
AANDELEN
AMEV 90.00 9020
Amro Bank 51.10 52^50
Bos Kalis 64 50 65,00
l>ortscne reir. 213,30 212 00
Dordtschr Petr. pref. 208.30 207 00
Elsevier-NDU 129.50 129^80
Ennia 123,00 123 00
Fr. Gron. Hyp. 44.70 45 00
BINNENLANDSE
AANDELEN
65.50 66.00
175,00 175.00
215.00b 215.00b
850,00a 790.00a
375.00 382.00
287.00 288.00e
101.00 101.00
133.50 132.50
132.00 132.00
0.30 192.50
>31.50 129.OOf
365,00 365.00
Ned. Scheepshyp 192.50 193.00
NIJv. Ten Cate 30.50
12.50b 12 50b
159.00 160.00
252.00 252.00
100.00 101.00
BELEGGINGS
INSTITUTEN
ndsenb 105 00 105.00
M 40 9M0
104.80 10600e
FND 170.00 173.00
GOUD EN ZILVER
Goud onbew 33350-34050. vorige 33700-34400.
Bcw 32340 35420. von«e 32680-36780
Zilver onbew 640-743. vorife 657 760 Beu
600-780. vonfe 62a 600
BUITENLANDS
GELD
Rol he Jisk
AMSTERDAM (ANP) - Op de dag
van het Aandeel vertoonde een
aantal aandelen op de Amster
dam se effectenbeurs een prettig
humeur Hoewel de algemene
stemming enigszins verdeeld
was hadden de winsten de over
hand. waardoor toch kon worden
gesproken van een vncndclgke
tendens Na de opening trokken
veel noenngen nog wat verder
aan. Unilever. Philips, de finan
eiele waarden. Gist en Pakhoed
liepen daarbij voorop VNU bleef
in de hoek waar de .slagen vielen
Unilever opende 1,70 hoger op
144,70 cn Philips ging dertig
cent vooruit tot 19.80 KLM en
Koninklgke Olie bleven prak
tisch onveranderd op 93 en
84. terwgl Akzo en Hoogovens
fractioneel terrein verloren. Van
de bankaandelen steeg NMB
2.50 tot 149.50 en ABN 2 tot
286. AMRO Bank trok zestig
cent aan tot 52.50 Van de ver
zekenngswaarden was Nationale
Nederlanden tachtig cent in her
stel op 108.80
