Uren zoet met science fiction Pessoa en Barrientos literatuur en strijd Herkenbare situaties Warme- en koude oorlog boeken - boeken - boeken - boeken - boeken - boeken - boeken Natuurgetrouw beeld Hertfortshire De juiste haak Groot Paardenboek Misdaad romans van eigen bodem Werkboek bijen houden WOENSDAG 4 NOVEMBER 1981 De fantastische literatuur en andere science fiction wor den door ons ooit zo stugge, achterdochtige poldervolk steeds gretiger geconsu meerd. Zelfs de uitgeverijen, als altijd primair bezorgd om de inhoud van hun beurs, lij ken (relatief) optimistisch ge stemd. Na het succes van Meulenhoff met het binnen lands SF-debuut van Wim Gijsen het afgelopen jaar, heeft nu CentriPress het aan gedurfd inheems werk uit te brengen. Het werd tijd ook de bizar-fantastische werel den van schrijver/illustrator Tais Teng eens in een verha lenbundel te verzamelen. De ze meervoudig winnaar van de belangrijkste jaarlijkse SF-verhalen wedstrijd om de Kong Kong Award staat in kleine SF-kring al zo'n tien jaar bekend al talentvol schrijver, maar in "officiële" druk is van hem vrij weinig verschenen. De bundel "Cep- heide" is een zorgvuldige keuze uit het beste werk van deze uitzonderlijke auteur. Veel verhalen spelen zich af op verre, fantastische werel den, neergepend in een droomachtige, haast surrea listische stijl. Doordacht, in telligent, uiterst inventief zonder de grens van het irreë le te overschrijden (vgl. de "feministische" toekomstvi sie in de "Memoires uit een matriarchaat"). Een heel bij zondere uitgave. Dat is veel minder het geval bij "Een oceaan van sterren" van de obligate Asimov, waaran uitgeverij Bruna zich in elk geval geen buil kan val len. een ongelooflijk opper vlakkig ruimte-avonturen-ro- mannetje, door de auteur al in 1951 op een druilerige zondagmiddag opgetekend. Dertig jaar geleden zat de we reld nog anders in elkaar: de enge God-Bless-America-af- loop lag toen voor de hand. maar wekt anno 1981 enkel walging. Uiteraard treft de uitgeverij en niet de schrijver alle blaam voor de^e nuttelo ze editie. Kwalitatief blijft uitgeverij Meulenhoff moeiteloos aan de top. Hoewel hier wat (te) veel herdrukken verschijnen, is er voldoende compensatie. Vrij veel Fantasy, in uitste kende vertaling, met een neus voor nieuw SF-talent: vooral onder vrouwelijke (buitenlandse) auteurs. Zo ligt de boekhandel - snel we zen, anders is alles uitver kocht - het lijvige "Meester van de Dood" (tweede boek over de Heren van de Duis ternis), in 1980 bekroond met de British Fantasy Award, van Tanith Lee. Deze schrijf ster steekt zo langzamerhand Jack Vance als - in Neder land - best verkochte auteur naar de kroon met haar fan tastische, mild-erotische sprookjes-SF. De sfeer van wreedheid die haar boeken kenmerkt, is ook in deze ge fantaseerde godensage be klemmend genoeg om de ro man ademloos uit te lezen. Misschien wat overdadig en daardoor iets minder dan het eerste, eveneens afzonderlijk te genieten deel. Een eervolle vermelding overi gens ook voor 't al eerder ver schenen "Ashai Rey" van Ansen Dibell, een nog vrij on bekende Amerikaanse schrijfster. Opnieuw opval lend zorgvuldige en liefde volle "vrouwenfantasy": het verschil in schrijftrant en ideeënrijkdom mei de man nelijke beoefenaars van dit genre is evident: gevoeliger, romantischer en met meer verfijnde humor. "Ashai Rey bevat de tweede afleve ring avonturen van de para normaal begaafde Jannus, op zijn queeste vergezeld door zijn liefhebbende krijgs- maagd Poli. Een prachtige SF-roman maar kennis van deel 1 ("De laatste koning) is wel noodzakelijk: toch kan ik U aanraden in dit geval maar eens dubbel in de knip te tas ten. Het 3e en afsluitende deel wordt popelend afge wacht. Rest de nieuwste verhalenbun del van de Maestro zelf, on der de titel "Alambar eind september tijdens de (alweer) 8e Beneluxconventie in Rot terdam verschenen. Natuur lijk heb ik 't over de immens populaire Jack Vance, die op de voornoemde SF-manifes tatie in levende lijve te aan schouwen was (èn te betas ten, maar daarover later wel eens wat roddels). Populari teit is iets moois (een Noord- wijkse vriend van me kocht voor 150,- een oud Vance- manuscnpt en gaat niettemin blijmoedig de hongerdood te gemoet!), maar is niet steeds bestand tegen een kritische beoordeling. Vance is altijd leesbaar, maar dat gaat ook op voor het wekelijkse perio diek van, zeg maar, de hoc keyclub Roomburg. Ik be doel maar: 't is consumptie, maar je zet de TV er niet voor af "Alambar" omvat 6 ver halen die het gebruikelijke niveau van vorige edities niet halen. Dat 5 verhalen dateren uit de periode 1947-1952 is vermoedelijk de oorzaak, al zal het de ware Vance-fanaat, rood aangelopert van verza meiwoede, een rotzorg zijn Wèl waardering voor "Freita kes beurt" (van 1977) waarin het felavontuurlyke en de sardonische kleurrijkheid zo typerend voor deze wat cy nische schrijver ruim voor radig zijn Of SF-literatuur de geest ver rijkt? Een door hardnekkige SF-fans veel uitgedragen standpunt dat ik maar zelden deel. Ze houdt je in elk geval uren zoet èn van de straat ROB VOOREN Tais Teng. Opbelde. CentnPreu, Bussum 1981 Isaac Asimov. Een oceaan van ster ren Uitg Bruna, Utrecht 1981, 7,50 Vert. B ter Laat Tanith Lee. Meester van de Dood. Uitg Meulenhoff CMSF 168). Am sterdam 1981 Vert Jaime Martijn Ansen Dibell. Ashai Rey. Uitg MeulenhofT (MSF 162), Amsterdam 1981, 14.50. Vert Walter B Relksy Jack Vance. Alambar. Uitg Meu lenhoff (MSF 171). Amsterdam 1981. 13.90 Vert Jaime Martijn Gedichten komen net als romaris voort uit de menselijke geest, die oneindig is. Die onein digheid is misschien een voordeel, mis schien een nadeel maar je kunt niet van alle soorten houden. Omdat noch lezer, noch dichter volmaakt is, is tolerantie noodzake lijk, nietwaar? Zal iedereen van Fernando Pessoa houden? Van deze belangrijke Por tugese dichter verscheen de Ode aan de zee, vertaald en begeleid door August Willemse, die gezien meerdere publikaties zijn hart aan Pessoa verpand heeft. Om Pessoa te waarderen is een interesse voor literaire stromingen en moderne, verstande lijke poëzie vereist. Durft u onverschrokken verzen van Verwey, of Kouwenaar (Of Eliot, of Benn) te lezen - zonder trucs als zwarte koffie, wekkers of drugs - dan zij u Pessoa aanbevolen. Hij overleed in 1935, gesloopt door alcolhol en een rantsoen van zo'n 80 si garetten per dag. In de jaren vijftig werd hij herontdekt. Deze eenzelvige dichter, die een weinig schokkend leven leidde, is bekend om zijn zogenaamde heteroniemen. Dat is niet alleen een pseudoniem, een andere schuilnaam, maar ook een andere persoon lijkheid in Pessoa. Pessoa zelf was het niet altijd met zijn heteroniem eens, en zag er geen been in de ene heteroniem uitvoerig over de andere heteroniem te laten oordelen. De Ode aan de Zee is een lang, uitbundig ge dicht van heteroniem Alvaro de Campos, die emotioneler is dan de vrij droge Pessoa. Hij staat aan de oever van de Taag en verliest zich in fantasieën over de zee, piraten en zijn jeugd. De ode is interessant als tijdsdocu ment. Treffende en soms baldadige regels houden de belangstelling gaande. De Neder landse vertaling loopt evenwijdig aan de Portugese tekst, respectievelijk op de rech ter en linker pagina. Het vergelijken wordt zo aantrekkelijk, Portugees lezen is immers gemakkelijk. En Portugees spreken? J^ja, nou nou, muito obrigado! De uitgeverij In de Knipscheer gaf een dun bundeltje Gedichten in Beweging van Semiramis Guillén Bar rientos uit. Helaas ontbreekt de Spaanse tekst van deze gedichten van de 27-jarige dichteres uit Honduras. Het zijn strijdver zen. Hun kracht gaat verloren voor de lezer, die de toestand in Centraal-Amenka koud laat. In de pers vernemen we regelmatig nieuws over El Salvador en Nicaragua, maar de grootste verpaupering bestaat in Hondu ras. En daar is het (nog) rustig. Een rimboe van parasieten verslindt hen van binnen terwijl hun moeders en vrouwen op de markt tortilla's verkopen het kind dat zij zogen met hun bloed als kruis op de rug. zoals Lorca's Romance van de Guardia Civil, wel eerlijk en soms overtuigend, in hun haat, machteloosheid, trots, woede en tederheid voor partijgenoten. De strijd gaat tegen de dictators, de soldaten, United Fruit, de grin go's. "Zelf bereikten de Yankees de maan, laat de mensen toch hun eigen wereld op bouwen." De dichteres wil zich geen rad voor ogen laten draaien "met het toverstokje van Walt Disney." Enig medegevoel, enige kennis van de toestan den aldaar is bij deze gedichten wel gewenst. Het scheelt vermoedelijk, als je daar ooit wat hebt gezien. De berooidheid ja, de blinden en zieken, natuurlijk, maar bijvoorbeeld de sinistere routine, waarmee gardisten wille keurig bussen aanhouden: ongehaast, ge- weerschutter 30 meter links van de bus, ge- weerschutter idem rechts, een mannetje de bus in, en twee met de hand op het pistool op zijn hielen, en blijft u vooral beleefd en kalm. Het veertiende gedicht eindigt met: Kameraad, herinner je je buurman? Zijn ge raamte vonden ze in een boom. Wie dit over dreven vindt, moet Gedichten in beweging niet lezen. BOUKE JAGT Fernando Pessoa Ode van de ree, bei. door Aapist Willemsen, Arbeiderspers Amsterdam 1981, 27,50. Semiramis Guillén Barrientos, Gedichten in Bewe ging. In de Knipscheer, Haarlem, 1981. Een rooskleurig meisje Beningfield's Buitenleven Gordon Beningfield - Zomer en Keuning - f49.50 Gordon Beningfield is de En gelse evenknie van tekenaar Rien Portvliet. Ook hij ver schijnt geregeld op de televi sie om aan de hand van schil derijen en tekeningen de kij kers het een en ander te ver tellen over de natuur. Zijn onlangs in Nederland uit gegeven boek "Buitenleven" ademt de romantische sfeer van het Zuidengelse platte land. Beningfield brengt het graafschap Hertfordshire na tuurgetrouw in beeld. Dat ge beurt zowel met landschaps schilderingen als met dier- portretten. Gecompleteerd met een reeks gedetailleerde plantentekeningen is het een fraai "kijkboek" geworden, terwijl in de zeer persoonlijke teksten het educatieve ele ment niet ontbreekt. De oorlog blijft auteurs intrige ren. Warme- of koude-oorlog, het maakt niet. Met grote re gelmaat komen de boeken van de pers waarin de dappe ren uit de laatste wereldoor log of de spionnen van de tijd daarna voor het voetlicht worden gehaald. Wie of wat W.T.Tyler is weet ik niet. Onder dat pseudoniem gaat een Amerikaanse schrij ver schuil die met dik vier honderd pagina's koude oor log in "De man die de oorlog verloor" debuteert. Verre van onverdienstelijk, al heeft hij hier en daar zijn spionagever haal ten tijde van het ont staan van de Berlijnse muur wat erg dik aangezet. Te inge wikkelde intriges en te vette volzinnen maken het lezen er niet gemakkelijker op. Maar al doende zal hij wel leren. En deze W.T.Tyler heeft onge twijfeld voldoende vakbe kwaamheid in huis om tot een grote in het genre uit te groeien. Will Berthold daarentegen heeft zijn sporen allang ver diend.. Hij heeft al diverse boeken over het Derde Rijk op zijn naam staan. Daar heeft hij nu "Operatie Hoofd kwartier" aan toegevoegd. In de dagen van de Slag om En geland beraden volgens dit verhaal de Britten een bruta le aanslag op Adolf Hitler. front twee volmaakt identie ke figuren rondtollen. Beiden piloot. Beiden onverschrok ken. En nog toevalliger is het als de Duitse helft van deze merkwaardige tweeling in geallieerde handen valt. Om dat te accepteren moet men wel erg lichtgelovig zijn. Als men echter bereid is daar doorheen te prikken, nou dan is het best aardig toeven bij Berthold. Want hij kan wel vertellen. KOOS POST "De man die de oorlog verloor" door W.T.Tyler, verschenen bij uit geverij Van Veen in Utrech- t24.90) "Operatie Hoofdkwartier" door Will Berthold. verschenen bij De Boekerij in Amsterdam. "Af die anderen nemen ge woon iemand anders Er zit een jongen in mijn klas die zegt dat hij wel iedere week een nieuwe vader heeft. Die vindt hij op zondagmorgen bij zijn moeder in bed. Dan gaat hij met zijn broertje nieuwe-pappie-kijken. Dat is bij hem thuis een spelletje ge worden" Dit is een gedeelte uit "Een rooskleurig meisje" van Rita Törnqvist Een boek vol her kenbare situaties voor kinde ren van gescheiden ouders Het rustige leventje van Camil la wordt danig verstoord wanneer haar vader plotse ling zijn koffers pakt en ver trekt. Camilla's moeder heeft het er erg moeilijk mee. maar het meisje zelf wil niet te lang blijven treuren. "Weg is weg", zegt ze. Moeder en dochter verhuizen naar een dorpje aan de dtjk. Langzamerhand krijgt Ca milla's moeder weer plezier in het leven, naarmate ze meer op eigen benen leert staan Aan zo'n zelfstandige moeder moet Camilla wel De uitwerking van het gegeven is realistisch genoeg, maar humor en de romantisch be schreven leef-woonsituatie van moeder en dochter in hun dijkwoning geven dit boek een lichte toets. Een rooskleurig tintje. Gelukkig laat de schrijfster het einde, open. anders zou het allemaal wat al te idyllisch zijn ge weest. Het taalgebruik is minder soe pel dan gebruikelijk bij Rita Törnqvist: de dialogen zijn soms een beetje plechtstatig. Mance Post verzorgde de illu straties die de poëtische sfeer van het verhaal onderstre pen. Voor kinderen vanaf 9 jaar. "Een rooskleurig meisje", Rita Törnqvist, uitg. Ploegsma, 16,50. Het meidenboek "Het Meidenboek" is een boek voor meisjes vanaf een jaar of 12. Je kunt er van alles in vin den en bekijken: meningen van een aantal meisjes over "van alles", gesprekken, dag boekfragmenten, strips, fo to's, een verhaal van Miep Diekmann, naast algemene verhalen en informatie. En dat alles over onderwerpen als thuis, ouders, vrienden en vriendinnen, vrije tijd, sex, werk enz. Het Meidenboek is beslist niet kinderachtig, maar serieus, aantrekkelijk wat inhoud en illustraties betreft zonder on nodige mooimakerij. Het Meidenboek, samenge steld door Ria Sikkes en Aukje Holtrop, Uitg. Sara, 16,50. Prentenboeken De Amerikaanse illustrator Ar nold Lobel ontving voor zijn werk diverse malen een pnjs, in ons land tweemaal een Zil veren Griffel. Lobels verha len zijn een uitgebalanceerde mengeling van fantasie en werkelijkheid rond dieren aan wie niets menselyks vreemd is. Lobel richt zich op de leeftijdsgroep vanaf 4 jaar Ondanks de beperkingen wat betreft woordkeus en zins bouw zorgt het talent van Lo bel ervoor dat zijn verhaaltjes nooit flauw of afgezaagd zijn. Tekst en illustraties slaan op hoog niveau, een ware kunst. "Kikker en Pad zijn altijd sa men" en "Muizensoep" zun twee blokboekjes van Lobel. onlangs verschenen en be stemd voor kinderen vanaf 4 jaar De pnjs bedraagt 12,90. Het boek "Fabels" is voor ou dere kinderen vanaf 8 jaar. Een groot uitgevoerd boek vol dierenverhalen met kleurrijke illustraties. Prijs: 19,50. De vertaling van de dne boeken is goed, ze wor den uitgegeven door Ploegs ma. MARGOT KLOMPMAKER t Twee omslagen van boekjes van Arnold Lo bel. Sinds onze verre voorouders visten met houten en uit bot ten vervaardigde haken is er het een en ander veranderd. Vandaag de dag hoeven we maar een hengelsportzaak binnen te stappen en we kun nen een keuze maken uit tientallen verschillende ex emplaren. Limericks, Round- bends, Aberdeens of hoe ze ook mogen heten. De ruime voorradigheid heeft de hengelsporter ook voor een probleem geplaatst. Wel ke haak is het meest geschikt voor die speciale visserij? In het nieuwe boek van Jan Schreiner wordt een poging gedaan de sportvisser weg wijs te maken op dit gebied. Behalve een uitgebreid over zicht van de meest voorko mende soorten en hun ge bruiksmogelijkheden wijst de auteur op het belang om een haak te kiezen die past bij de overige hengelattribu- ten. Volgens Schreiner wordt een belangrijk deel van het suc ces van de visser bepaald door het feit of de hengel, de dikte van de lijn, de grootte en het gewicht van de pen en de grootte en het model van de haak op elkaar zijn afge stemd. Bij de gewone visserij, zo zegt Schreiner, wordt vaak met te grote haken gevist. Dit in te genstelling tot de kunstaas- visserij. De haakjes aan het kunstaas zijn volgens de au teur van het boek vaak veel te klein. Dat verschijnsel ge combineerd met te dikke lij- De pocket met ruim 100 pagi na's bevat voorts tips voor. het bevestigen en bewaren van haken aan de hand van verduidelijkende foto's en te keningen. Schreiner signa leert bovendien dat er bij de haken veel kaf onder het ko ren zit. Vrees voor gerechte lijke procedures heeft hem ervan weerhouden man en paard te noemen. Wie echter tussen de regels doorleest wordt toch een flink stuk wij- ZeF BRAM VAN LEEUWEN Hoewel de uitgever het etiket "Nederlandse misdaadro man" op Koos van Zomerens jongste boek heeft geplaatst kan het werkje nauwelijks in die categorie worden geperst. Of het "misdadige" zou moe ten slaan op de Nederlandse politici die de auteur ten to nele voert. Het is meer een politiek boek, al heeft het einde met moord te maken. Nog niet zo lang geleden leverde Koos van Zo meren de thriller "Haagse lente" af waarin op de laatste bladzijden de christen-demo cratische minister Hubert Drion als moordenaar wordt afgevoerd. Maar al maakte Van Zomeren met dit verhaal de justitiële zaak-Drion rond, in de politieke kwestie-Drion bleef de lezer met een berg van vragen zitten. Van Zomeren heeft die vragen nu beantwoord met zijn "Mi- De meer dan 400.000 amazones en ruiters die Nederland telt en hun wellicht nog veel gro tere schare supporters vor men een dankbare "doel groep" voor de uitgevers van paardenboeken. De paardesport immers wordt vaak vergeleken met een zachtaardige, maar wel hard nekkige en zeer besmettelij ke ziekte. Zij slaat gemakke lijk over op de omgeving en wie er eenmaal mee is besmet raakt er niet gemakkelijk van af. Voor al die "zieken" is er nu weer een "Groot paarden boek" verschenen. Letterlijk en figuurlijk groot. Met be hulp van vele anderen is het samengesteld door de beken de Britse hippische schrijf ster Jane Kidd. Vandaar ook dat vooral de An gelsaksische landen aan bod komen in het grootschalige naslagwerk, waarin van alles over paarden, hun afkomst, hun soort, hun ziekten, hun behandeling, hun verzorging, hun training en hun sport is te vinden. Het niet goedkope werk is ge makkelijk leesbaar en rijk en kleurig geïllustreerd. Het zegt echter over alles iets, maar het graaft nergens diep. Derhalve zullen doorgewin terde paardesporters er wei nig nieuws in vinden. Maar het staat wel allemaal prettig overzichtelijk bij elkaar. Moussaults "Groot Paardenboek", samengesteld door Jane Kidd en verschenen bij Moussault's Uitge verij in Bussum (f 79.50). nister achter tralies". In feite hetzelfde verhaal nog een keer maar nu wordt Drion op de voet gevolgd. En die keer zijde van de medaille doet zo mogelijk nog onsmakelijker Van Zomeren zegt letterlijk "Feiten hebben zich voor dit boek moeten volgen naar de fantasie van de schrijver" Maar het is erg duidelijk waar zijn politieke sympathieën liggen. Of misschien beter: waar zijn politieke antipa thieën liggen. Het door hem beschreven kabinet lijkt qua samenstelling en persoonlij ke invulling verdacht veel op de ploeg die dit jaar na vier jaar het Nederlandse roer uit handen heeft moeten geven. Van Zomeren's regeringsclub is niet veel zaaks. Ronduit een zootje, dat alleen eigen belang najaagt. Velen zijn uit op meer eer en glorie voor het eigen ego Achterklap, ve nijn, intrige, omkoperij, ja zelfs verraad wordt niet ge schuwd. Zo te zien hoorde niet alleen die ene minister achter de tralies. Ook diverse van zun collega's. Koos van Zomeren is duidelijk goed ingevoerd in politiek Den Haag Hopelijk heeft hu zijn boek in een zwartgallige bui geschreven. Anders is het akelig onthullen "Minister achter tralies" door Koos van Zomeren, versche nen bij Bruna in Utrecht (f 19,50). Na de herdruk van Joop van den Broeks succesvolle thril lers uit de jaren vijftig maakt ook de door Anton Quintana gecreëerde figuur Rufus een viervoudige rentree. Rufus is een weinig gepolijste man. Een rusteloze zwerver - van huis uit Roemeen, maar in Frankrijk wonend - die van het ene harde avon tuur in het andere rolt Een bikkelharde vechtjas als het moet. een zachtaardige ro manticus als het zo uitkomt. In elk geval een vent van vlees en bloed, zoals hü door de Nederlandse auteur Quinta na in het middelpunt van veel actie werd geplaatst Ge situeerd hier in Nederland, in Zweden, in Lapland of in Spanje. Het maakt de schnj- ver niet uit En Rufus ook. om hem heen is altud brui send leven. "Het kille ontwaken", "De ver re vriend", "De overleven de" en "De rattenjaebt" van Anton Quintana. verschenen bij Loeb in Amsterdam. KOOS POST De belangsteiung voor de im- keru in ons land groeit de laatste jaren zeer snel. Op het ogenblik zijn er binnen onze grenzen zo'n 12000 bgenhou ders. Merendeels georgani seerd in de Vereniging tot Bevordering der Buenteelt proberen zij voortdurend de ruim 13 miljoen Nederlan ders ervan te overtuigen dat buen veel meer zun dan ver velende steekbeesten De voorzitter van die vereni ging JJ. Speelziek heeft nu een handboek geschreven met alle informatie die nodig is om een goed imker te kun nen zijn De inhoud is boven dien ruim voldoende om een cursus imker te kunnen vol gen. Ook voor de groep die slechts "passieve belangstelling" heeft voor het leven der buen bevat het bock een schat een interessant materiaal. Onder meer over de bestuiving, waarbij de bu een zeer vitale rol speelt. B.V.L. Werkboek buen houden - JJ. Speelziek - Zomer en Keu ning - f22 50

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1981 | | pagina 11