,,Wij willen altijd het volk
van de arbeiders blijven
'Polen is een rijk land.
En toch lukt het niet
Leidse
delegatie
bezoekt
Torun (2)
Vragen over akkoord
rond de Leeuwenhoek
Krakers ruimen het veld
VRIJDAG 23 OKTOBER 1981 pi
TORUN/LEIDEN - De burgemeester van Torun. Ro
man Strowacki. verklaarde vorige week tegenover
de Leidse delegatie die zijn stad bezocht dat hij
dacht over twee jaar het licht in de donkere tunnel
te zien. "Polen is een rijk1 land. Wij bezitten grond
stoffen. mineralen en vruchtbare grond waar we
veel mee kunnen doen".
Toch lukt dit allemaal niet. De meningen over het on-
staan van de economische crisis lopen nogal uiteen.
De één wijt het louter en alleen aan een falend eco
nomisch beleid, waar de regering debet aan is. De
ander meent dat de boeren de schuldigen zijn. Zij
verkopen geen koeien en varkens omdat ze naar
hun zeggen, veel te weinig geld voor krijgen. "Oog
sten mislukken door verouderde landbouwmetho
des". Een lid van de boerenvakbond, aangesloten
bij Solidariteit, meent dat er door de lage prijzen
geen geld wordt overgehouden om te investeren.
"Daarnaast is de invloed van het communisme te
groot. Er nauwelijks een vrije markt om te concurre-
De vrije vakbond Solidariteit wil dat de regering komt
met hervormingen voor industrie en werkgelegen
heid. "Voordat wij serieus met ze gaan onderhande
len. moeten zij eerst met beleidsmatige plannen ko-
De kerk staat er tussenin. Na de oprichting van Soli
dariteit (meer dan 90% van de Poolse bevolking is
katholiek) hebben zij weer meer vrijheden en kun
nen zij zich inzetten voor het volk. Van de leus
"opium voor het volk" willen de geestelijken niets
weten "Wij willen eerlijk zijn tegenover de mensen
en helpen waar nodig is. Er moet een steunpunt
Over één ding zijn gemeentebestuur, kerk en Solidari
teit het in elk geval eens: de hulpactie van Leiden
aan Torun is hard nodig. Iedereen is bereid zich
daarvoor in te zetten, zo goed mogelijk samen te
werken en de spullen zo eerlijk mogelijk te verde
len. Eensluidend wordt er gezegd: "We moeten de
crisis zo vlug mogelijk te boven komen".
LEIDEN - Schaarste in Polen.
Het enige dat Nederland
daar tot voor kort tegenover
stelde: een overvloed aan in
formatie in dag- en weekbla
den.
De Stichting Regio Leiden
Helpt Polen gaat in navol
ging van andere steden in
Nederland nu daadwerke
lijk hulp bieden. De Poolse
stad Torun is daarvoor uit
gezocht. Er is een enorm te
kort aan vlees, boter, groen
ten. babyvoeding, textiel,
zeepproducten, schoenen en
medicamenten.
Een Leidse delegatie bezocht
Torun om te kijken op welke
manier kan worden gehol
pen. Eerder in deze krant
(zaterdag 24 oktober) ver
scheen een artikel over dit
bezoek, waarin werd inge
gaan op het ontwrichte le
ven in Torun.
Vandaag het tweede deel van
dit artikel: de rol van de
kerk en de vrije vakcentrale
Solidariteit.
Tekst en foto's
Saskia Stoelinga
TORUN/LEIDEN - Aarts
bisschop Marian Przykuc-
ki denkt slechts een ogen
blik na als we hem om een
slaapplaats in Torun vra
gen. "Het nonnenklooster
natuurlijk", zegt hij met
een twinkling in zijn ogen.
Zijn collega-priester wijst
hem erop dat heren daar
niet worden toegelaten.
Przykucki schiet in de
lach: "Ach, ik dacht even
op zijn Hollands". Het ijs
is gebroken.
Hier in zijn bisschoppelijk paleis
te Pelplinie verklaart de geeste
lijke de hulpactie van Leiden
toe te juichen. Hij weet dat het
voedsel in zijn land slechts
mondjesmaat kan worden ver
deeld. Hij vertelt ook eerlijk dat
de kerk voldoende wordt ge
steund door internationale cha-
ritasbewegingen en derhalve
niets wil hebben van de pakket
ten van Leiden. "Waar wij kun
nen proberen wij mensen indi
vidueel te helpen. Voedsel en
medicamenten moeten echter
massaal worden verspreid on
der het volk".
Pastoor Nowakowski uit Torun zal
als afgezant van de bisschop zit
ting nemen in het plaatselijk co
mité. Het is voor het eerst dat
kerk en gemeentebestuur sa
menwerken. De bisschop heeft
alle. in het verleden ontstane
vooroordelen maar opzij gezet.
"We moeten nu met z'n allen de
schouders eronder zetten".
Pas in het afgelopen laatste jaar. na
de oprichting van de vrije vak
centrale Solidariteit, is de rooms-
katholieke kerk zich vrijer gaan
voelen en kan zy weer wat doen
voor het volk. In deze moeilijke
tijden groeit de aanhang met de
dag. In Torun en omgeving zijn
er de laatste jaren maar liefst zes
tien kerken bijgekomen.
Restauratie
Pastoor Novakowski kan van de
giften die binnenkomen de Ma-
Aartsbisschop Marian Przykuc
ki: "Voedsel en medicamenten moe
ten massaal onder het volk worden
verspreid".
riakerk in het centrum van de
stad laten restaureren. De men
sen geven grif. Ze kunnen het
geld immers toch nergens anders
aan kwijt. Daar komt nog bij dat
de kerkrestauratie-afdeling van
de universiteit van Torun be
kend staat om zijn vakbekwame
mensen, die in staat zijn om de
prachtigste muurschilderingen
weer onbeschadigd onder de ver
waarloosde muren vandaan te
krijgen.
Voor de groei van de kerk zijn ver
schillende oorzaken aan te wij
zen. Allereerst de verkiezing van
een paus van Poolse afkomst. In
geen kerk ontbreekt het versier
de portret van de leider van de
katholieke gemeenschap.Daar-
naast voelt men dat de geestelij
ken zich achter het volk hebben
geschaard en alles in het werk
stellen om een vuist te maken te
gen de communistische invloe
den en het beleid van de rege
ring. Op verschillende kamers
van de professoren en studenten
van het semenarie in Pelplinie
slingeren boekjes rond over
Lech Walesa, de leider van de
vakbeweging. Met speldjes waar
op in rode letters het woord Soli
Solidariteit-vakbondsman Jerzy Greszkiewicz: "Als we niet staken
wordt er helemaal over ons heengewalst"
De rector van het seminarie in Pelplinie "In de regering moeten econo
men zitten en geen leger figuren"
dariteit staat, heeft menig stu
dent het behang gedecoreerd.
De rector van semenarie Dr. Jerzy
Buxakowski spreekt zich niet
openlijk uit voor de vakbewe
ging. Hij doet dat wel over het
beleid van de regering. "De men
sen weten niet voor wie ze
werken. Er wordt veel geëxpor
teerd naar Rusland, er worden
dammen gebouwd in Egypte,
hulp gegeven aan India en de be
talingen daarvan geschieden al
lemaal pas na 1990. Met de struc
tuur zit het al jaren mis". Fel ver
klaart hij, dat er in de regering
economen moeten zitten en geen
legerfiguren.
Solidariteit
De spanning is te snijden in het
districtskantoor van Solidariteit,
even buiten het centrum van To
run. Een groot aanplakbord voor
het oude pand meldt het laatste
nieuws. De staatskranten publi
ceren niet over de vrije vakcen
trale en de andere kranten moe
ten ten gevolge van de papier
schaarste het nieuws beperken.
Meer dan eenderde van de inwo
ners van het district is lid van So-
lidariteit.De secretaris van het
bestuur, Jerzy Greszkiewicz
denkt dat 80% van de werkende
bevolking in zijn district bij de
vakcentrale is aangesloten.
Het is een komen en gaan van men
sen in zijn kantoor. Het gonst
van de activiteiten. Men is
koortsachtig in de weer met de
voorbereidingen van de stakin
gen komende week. Iedere fa
briek geeft elke dag de namen
door van de mannen die dagen
en nachten dienst hebben om elk
gewenst uur het stakingsparool
te kunnen uit roepen.
Greszkiewicz: "De benoeming van
Jaruzelski tot eerste man van de
communistische partij maakt het
beleid er niet duidelijker op. Het
enige wat de regering voor ogen
heeft is prijsverhogingen. Nog
tijdens het laatste congres wer
den de sigarettenprijzen zonder
enig overleg verdubbeld. Van
economische hervormingen is
niets te merken".
"Als we niet staken, wordt er hele
maal over ons heengewalst. Wij
- De Mariakerk in het centrum van Torun. De giften voor de restauratie
stromen binnen.
eisen een beleidsplan voor eco
nomische hervormingen en tot 1
januari 1982 geen prijsverhogin
gen meer. Of er moet een com
pensatie tegenover staan. Aan de
bonnen hebben we niets. Er is
niets te krijgen in de winkels. De
elementaire zaken ontbreken.
Het gaat er niet om dat we rijk
moeten worden. Wij willen altijd
het volk van de arbeiders blijven.
maar de vrijheden die we hebben
verworven willen we behouden".
De vakbondsman is blij dat Solida
riteit betrokken is bij de hulpac
tie van Leiden. "Jullie kunnen
zeker zijn van een goede verde
ling. Vooral met een strenge win
ter voorzie ik veel spanningen.
Wij zijn er voorlopig nog niet uit
Maar, als ik geen optimist zou
zijn, zou ik hier niet werken.
Man gewond
bij ongeluk
LEIDEN - Bij een aanrijding op
de Haagse Schouwweg is een
36-jarige Rotterdammer gister
avond gewond geraakt, de man
moest met een open beebbreuk
en buitenbewustzijn worden
overgebracht naar het Diacones
senhuis.
De Rotterdammer zocht zijn op de
Haagse Schouwweg geparkeerd
staande auto, waarbij hij niet op
de rijbaan lette. Een 46—jarige
chauffeur uit Noordwijk kon de
man niet ontwijken en reed hem
aan. Zijn auto werd zwaar be
schadigd.
De politie roept getuigen van het
ongeluk op zich te melden.
Politie pakt
aangeschoten
automobilist
LEIDEN Door een spoor van
olie en water tc volgen kon de
Leidse politie gisteravond een
28-jarige Leidenaar aanhouden
die na een aanrijding op de Ples-
manlaan was doorgereden. De
man. die onder invloed van alco
hol was. had de bocht naar de
Plesmanlaan te hard genomen
en ramde op die manier een weg-
bebakening, drie palen en een
verkeersbord. De politic vond de
man terug op de Van Hogen-
lorpstraat waar hij in zijn auto
og .Mt b|j tr komen van de
hrik.
M aseum
Alle museumactiviteiten van
het rijksmuseum voor volken
kunde zullen op zaterdag 31
oktober, zondag 1 november
en maandag 2 november in
het teken staan van "Allerhei
ligen en Allerzielen". Gedu
rende bovengenoemde dagen
zal er 's middags om 3 uur een
speciale film worden ge
draaid. Op de tentoonstelling
zelf zullen wierookgeuren de
neusgaten prikkelen en goud
gele africanen 'de bloem
voor de doden' zullen de
graven sieren.
Foto—montage
In de centrale bibliotheek in Lei
den is vanaf 29 oktober tot en
met 18 november een foto--
montage te zien van het werk
van de kunstenaar/ontwer-
per John Heartfield. Tevens is
er gedurende deze periode
een boek—expositie, gewijd
aan het onderwerp "kunst en
politiek". Dit thema wordt
vanuit verschillende invals
hoeken belicht.
Schenken
Het rayon "Binnenstad van de
Hartebrug" van de landelijke
organisatie "Zonnebloem"
wil dit jaar een groot sin
terklaasfeest organiseren.
Omdat hier veel geld voor no
dig is wil het rayon op zater
dag 31 oktober een braderie
organiseren. Voor wie een
geldelijke bijdrage wil stor
ten staat gironummer 559910
t.n.v mevr. Ter Haar open.
"Zonnebloem", dient wel ver
meld te worden. Wie iets wil
schenken in natura, kan even
telefoneren: 120401 Het
rayon komt de spullen dan
ophalen.
Sprookjes
In november kunnen volwasse
nen en kinderen (10 tot 15
jaar) een verhalencursus vol
gen in het rijksmuseum voor
volkenkunde. Bij de pro
gramma's voor volwassenen
gaat het om maandagmidda
gen 2,9.16,23 en 30 november:
de kinderen zijn van harte
welkom op zaterdagmiddag
31 oktober.7,14.21 en 28 no
vember. Voor nadere inlich
tingen: 071—132641
Subsidie
De chr. muziekvereniging
"Concordia" heeft van het
Anjerfonds een subsidie ont
vangen van 5000 gulden voor
de aanschaf van nieuwe uni-
formen. Hulde, aldus de ver
eniging, voor deze mooie re
geling.
Film
In het buurtcentrum "Op eigen
wieken" aan het Valkenpad
wordt op dinsdag 3 november
om half zeven een film ge
draaid. Het zwaard van ko
ning Arthur, zal op het witte
doek worden geprojecteerd.
Een dag later, op 4 november
dus, start in het buurtcen
trum het kinderbingo weer.
Aanvang van de middag:
14.00 uur. Naar verwachting
zal het om vier uur zijn afge
lopen.
Vissen 1
Visvereniging De Ruisvoom
wierp de hengel uit in de
ringvaart bij Lijnden. De
vangst teas slecht, melden de
vissers. De uitslag: 1 W. Wee-
nink, 18 stuks, 2450 gram; 2
W. van Weizen, 10 st 2575 gr..
3 Th. van Daalen, 14 st., 2075
gr.; 4 A. Sinteur, 8 st.. 2625
gr., 5 J. Nieuwenburg jr., 11
st.. 1750 gr., 6 A. van de Meer.
6 St.. 1625 gr., 7 J v.d. Berg, 12
St.. 975 gr., 8 J. Nieuwenburg
sr.. 6 st, 1375 gr., 9J. Brouwer.
6 st.. 1375 gr 10 L. van De
venter, 3 st., 700 gr.
Vissen 2
Visvereniging Zuid-West viste
zijn zevende wedstrijd in de
Ringvaart. De uitslag: 1 A.
Ruis, 45 stuks, 6630 gr., 2 J.
Boef, 18 stuks, 5530 gr., 3 1.
Mazurel, 24 st., 5270 gr., 4 W.
Mazurel, 24 st., 5230 gr, 5 J
van Rijn, 17 st., 4240 gr., 6 H.
van de Laan, 27 stuks, 4060
gr., 7 H. Moenen, 16 st., 3750
gr., 8 G. van de Laan, 18 st.,
1360 gr., 9 C. Schouten, 11 st.,
2590 gr., 10 W. Moenen, 6 st.,
1510 ar.
LEIDEN - De beheerder van het
Gorlaeus-laboratorium aan de
Wassenaarsweg, dr. S. J. Roorda
maakt zich zorgen over het ak
koord dat gemeente en universi
teit hebben bereikt over de in
vulling van de Leeuwenhoek.
Als lid van de universiteitsraad
stelde Roorda daar gisteravond
enkele vragen over. Welke oplos
singen voor op slag van radio-ac-
tief afval zijn er gevonden, be
staan er nadere voorschriften
voor nog te bouwen laboratoria
en zijn er milieu-deskundigen
geraadpleegd over de bereikte
overeenstemming, vroeg hij aan
het College van Bestuur. Roorda
zei het verder te betreuren dat er
nu toch dichtbij woningen ko
men, terwijl de eerdere filosofie
was dat laboratoria juist zo ver
mogelijk van woningen verwij
derd moesten blijven. Een bevre
digend antwoord kreeg Roorda
niet van het College van Bestuur.
Dat volgt nog, beloofde drs.
Koornstra. Wel herhaalde hij nog
eens dat er binnen een strook
van 150 meter van de laboratoria
geen woningen zullen komen.
Dat is bestemd voor kantoren en
bedrijven.
LEIDEN - Uit twee woningen aan de Van Huisweg moesten gisteren
krakers het veld ruimen voor de rechtmatige bewoners van het huis. De
eerste keer. bij het pand nummer 28, trok een kraker in de woning vlak
nadat de schilder er zijn werk had beëindigd en vlak voordat een gezin
erheen zou verhuizen.
Het tweede pand, nummer 36, was een dag eerder al gekraakt door een
jong gezin. Ook dit huis was echter al aan een ander toegewezen. De
krakers besloten de woning vrijwillig te verlaten.
Olie maakt van weg glijbaan
LEIDEN - De brandweer moest er gisteren aan te pas komen om olie,
verloren op de Haagweg, van het wegdek te spuiten. De chauffeur van
een tankwagen maakte gistermiddag een vergissing en draaide de ver
keerde kraan van zijn tank open. Olie stroomde daardoor weg en veran
derde het wegdek in een glijbaan. De brandweer had ongeveer een half
uur nodig om de boel op te ruimen.
Reizigers
organisatie
tegen gracht
LEIDEN - De werkgroep
Rover Leiden, de vereniging
voor reizigers openbaar ver
voer, heeft zich in een brief
aan het gemeentebestuur uit
gesproken tegen het gedeel
telijk weer opengraven van
het Kort Rapenburg. De re
den: volgens Rover brengt de
versmalling van de straat een
te grote stagnatie voor het
busverkeer met zich mee.
Bovendien denkt de vereniging
dat ook het interlocale bus-
verkeer hinder gaat onder
vinden zodra er een grachtje,
is aangelegd. "Gevreesd kan
ook worden dat de tijdwin
sten die de bussen krijgen
door middel van de reeds
aangelegde vrije busbanen in
zijn geheel teniet zullen wor
den gedaan door de vertra
gingen die ze zullen krygen
op een versmald Kort Rapen
burg".
Rover stelt voor de huidige
breedte te handhaven en een
halte aan te leggen op de
plaats waar vroeger ook de
Blauwe Tram stopte. Een hal
te voor beide richtingen en
voor alle bussen.
De hoofdstraat van Torun. Met lege winkels.
